Kształtowanie się pozycji prawnej i funkcji wojewody na przestrzeni lat

The aim of this article is to present legal solutions showing the legal position and basic functions of a voivode, taking into account the definition of his constitutional position in the period from the Second Republic of Poland to the present. This is an organ of government administration that has appeared in the system of administrative bodies since the interwar period, with the exception of the years 1950–1973. This interval was the result of the solutions adopted in the Act of 20 March 1950 on local organs of uniform state authority. The competences of voivodes were then assumed by the presidencies of the voivodeship national councils as the executive and managing bodies of these councils. It was not until the amendment of the Constitution on 22 November 1973 and the enactment on the same day of the Act amending the Act on National Councils that new regulations were introduced, whereby collegial bodies at the voivodeship and poviat levels (presidia) were replaced with monocratic bodies. The solutions adopted in 1999 clearly refer to the interwar solutions, rendering the voivode both the representative of the Council of Ministers in the voivodeship and granting them many competences as a result, as well as the head of the combined government administration in the voivodeship. Recent years and changes in legislation (not least in the Act on the Voivode and Government Administration in the Voivodeship) have significantly strengthened the voivode’s position as a political body. The adopted solutions have clearly subordinated the voivode to the Prime Minister in both the official and personal sphere. The Prime Minister directs the activity of the voivode, issuing guidelines and orders in this respect, demanding the submission of reports on the activity of the voivode and conducting a periodic evaluation of their work, in addition to supervising the activity of the voivode based on the criterion of the compliance of his/her actions with the policy of the Council of Ministers

„Ucywilnianie” dotychczasowych stosunków służbowych funkcjonariuszy celnych w związku z reformą administracji celno-skarbowej — w kontekście zasady praworządności

CHANGE OF THE LEGAL STATUS OF THE CUSTOMS SERVICE OFFICER FROM THE ADMINISTRATIVE AND LEGAL RELATION TO THE CONTRACTUAL RELATION — IN THE CONTEXT OF THE RULE OF LAWOn March 1, 2017, acts reforming the customs and tax administration system came into force. They introduced not only changes in the system of organs and organizational structure of this administration, but also significantly influenced the legal status of Customs Service officers. Not all officers were offered further service in the newly created customs and tax administration. Some of them received offers of employment in positions of civil part — in general has not been employed for a further period. In both cases, the relationship was terminated, which in the light of the adopted statutory solutions is treated as an exemption from service. A very large group of officers filed appeals to administrative courts, some of them — also to common courts. Against the background of the provisions formulated in such a way, the question arises: whether the change of the legal status of the Customs Service officer from the administrative and legal relation to the contractual relation made by the director of the customs chamber as part of the powers entrusted to him, is in line with the rule of law. The answer to this question will ultimately be given by the courts. The study will, however, present general observations regarding the existing situation. CHANGE OF THE LEGAL STATUS OF THE CUSTOMS SERVICE OFFICER FROM THE ADMINISTRATIVE AND LEGAL RELATION TO THE CONTRACTUAL RELATION — IN THE CONTEXT OF THE RULE OF LAWOn March 1, 2017, acts reforming the customs and tax administration system came into force. They introduced not only changes in the system of organs and organizational structure of this administration, but also significantly influenced the legal status of Customs Service officers. Not all officers were offered further service in the newly created customs and tax administration. Some of them received offers of employment in positions of civil part — in general has not been employed for a further period. In both cases, the relationship was terminated, which in the light of the adopted statutory solutions is treated as an exemption from service. A very large group of officers filed appeals to administrative courts, some of them — also to common courts. Against the background of the provisions formulated in such a way, the question arises: whether the change of the legal status of the Customs Service officer from the administrative and legal relation to the contractual relation made by the director of the customs chamber as part of the powers entrusted to him, is in line with the rule of law. The answer to this question will ultimately be given by the courts. The study will, however, present general observations regarding the existing situation

Realizowanie usług społecznych przez gminę

The article presents the basic issues concerning the legal solutions contained in the on the Realization of Social Services by the Social Services Center Act. This legal act provides new tasks for municipalities concerning the creation of new organizational units of the commune i.e. social service centers. The aim of the this legal solutions is to develop and integrate the social services system at the local level. Establishing a social service center (CUS) is not an obligatory task of the commune. Therefore the question arises if the creation of the new organizational units would be related to the financial issues of the commune. Probably the communes would also take into the account the fact that in many of them have been running the social service centers targeted at specific social groups, usually seniors or disabled people for several years

Konstytucyjne prawo dostępu do służby publicznej w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego

The purpose of the article is to draw attention to the jurisprudence of the Constitutional Tribunal in the context of the issue related to the same principles of access to public service, which are guaranteed by the Art. 60 of the Polish Constitution.The analysis of the Court’s judgments makes it possible to relate the interpretation of this provision to the principle of proportionality and equality before the law. Both in the jurisprudence of the Tribunal and the Supreme Court, attention is paid to the transparency and openness of the rules used to determine the requirements related to taking up public office functionsCelem artykułu jest zwrócenie uwagi na orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego w kontekście problematyki związanej z tymi samymi zasadami dostępu do służby publicznej, które gwarantuje art. 60 Konstytucji RP. Analiza orzeczeń Trybunału umożliwia także odniesienie wykładni tego przepisu do zasady proporcjonalności i równości wszystkich wobec prawa. Zarówno w orzecznictwie Trybunału, jak i Sądu Najwyższego zwraca się uwagę na przejrzystość i jawność zasad określania wymagań związanych z pełnieniem funkcji publicznych

Social service centers – new organizational units in the municipality

Usługi społeczne związane z czynnościami mającymi na celu zaspokajanie podstawowych potrzeb społeczeństwa są istotnym czynnikiem aktywizującym społeczności lokalne. Samorządy gminne podejmowały takie przedsięwzięcia na podstawie ogólnych przepisów ustawy o finansach publicznych i samorządzie gminnym. Z dniem 1 stycznia 2020 r. weszła w życie uchwalona w dniu 19 lipca 2019 r. ustawa o realizowaniu usług społecznych przez centra usług społecznych, określająca zakres usług społecznych, sposób tworzenia centrów usług społecznych i ich strukturę organizacyjną. W opracowaniu przedstawione zostały podstawowe zagadnienia dotyczące określenia usług społecznych w doktrynie oraz w wyżej wspomnianej ustawie, a ponadto zwrócona została uwaga na przewidziany prawem sposób tworzenia centrów: bądź jako nowych jednostek organizacyjnych gminy, bądź przekształcanie dotychczasowych ośrodków pomocy społecznej. Zadania w zakresie usług społecznych określono jako zadania własne o charakterze nieobowiązkowym, stąd gminom pozostawiono ocenę potrzeby tworzenia takich centrów. Przedstawiona została też krótko struktura organizacyjna centrum, ze zwróceniem uwagi na pozycję prawną dyrektora centrum usług społecznych.Social services related to activities aimed at meeting the basic needs of society are an important factor activating local communities. Commune self-governments undertook such projects on the basis of general provisions of the Act on Public Finance and commune self-government. On January 1, 2020, the Act on the provision of social services by social service centers, adopted on July 19, 2019, entered into force, specifying the scope of social services, the method of creating social service centers and their organizational structure. The study presents the basic issues concerning the definition of social services in the doctrine and in the aforementioned Act, and moreover, attention was paid to the method of establishing centers provided for by law: either as new organizational units of the commune or transforming the existing social welfare centers. Tasks in the field of social services were defined as own, non-obligatory tasks, therefore communes were left to assess the need to create such centers. The organizational structure of the center is also briefly presented, with attention being paid to the legal position of the director of the social services center

Kontrowersje w zakresie konstytucyjności zgromadzeń cyklicznych w Polsce

The purpose of the article is to present the amendments introduced to the Act - the Law on Assemblies by the Act adopted on December 13, 2016 and to define a new type of assemblies, i.e. public assemblies. Already the draftamending law has met with unfavorable opinions of the Supreme Court and the Helsinki Foundation for Human Rights, which, of course, have not been taken into account. The Act adopted at a very fast pace was also challenged by the President of the Republic of Poland, who appealed to the Constitutional Tribunal to adjudicate on the compliance of its provisions with the Constitution. However, the Tribunal recognised the constitutionality of the new provisions. Briefly presenting the differences between the so-called ordinary assemblies and cyclical assemblies and the procedure related to their organization will allow to put forward the thesis about the introduction of solutions increasing legal uncertainty, violation of the principle of equality and granting the voivode broad discretion when issuing decisions allowing the organization of cyclical assemblies. This will also be confirmed by the indication of the first decisions of the voivode allowing the organization of cyclical assemblies.Celem artykułu jest przedstawienie zmian wprowadzonych do ustawy - Prawo o zgromadzeniach ustawą uchwaloną 13 grudnia 2016 r. i określenie nimi nowego rodzaju zgromadzeń, tj. zgromadzeń publicznych. Już projekt ustawy zmieniającej spotkał się z niekorzystnymi opiniami Sądu Najwyższego i Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, które oczywiście nie zostały wzięte pod uwagę. Ustawa uchwalona w bardzo szybkim tempie została również zakwestionowana przez Prezydenta RP, który wystąpił do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie zgodności jej przepisów z Konstytucją. Trybunał uznał jednakże zgodność nowych przepisów z Konstytucją. Przedstawienie pokrótce różnic między tzw. zgromadzeniami zwykłymi a zgromadzeniami cyklicznymi oraz procedury związanej z ich organizacją pozwoli na postawienie tezy o wprowadzenie rozwiązań zwiększających niepewność prawa, naruszeniu zasady równości oraz przyznanie wojewodzie szerokich uprawnień dyskrecjonalnych przy wydawaniu decyzji zezwalających na organizacje zgromadzeń cyklicznych. Potwierdzeniem tego będzie też wskazanie na pierwsze decyzje wojewody zezwalające na zorganizowanie zgromadzeń cyklicznych

Ustawowe uregulowanie statusu prawnego ochotniczych straży pożarnych

The aim of the study is to present the legal regulations that have so far defined the legal status of an association which can be called special due to the role it plays, that is, Volunteer Fire Brigades. These are regulations contained in several acts, including the Act on Fire Protection and the Law on Associations, but the detailed scope of their tasks is specified in statutes. It has been postulated that due to the role of the Volunteer Fire Brigades, especially in the system of entities undertaking activities for fire safety, civil protection and rescue, the legal status of this organization should be regulated in a legal act. These demands were met because on 17 December 2021 the Parliament passed the Act on Volunteer Fire Brigades. The new regulations not only define the legal status of this association, but also regulate the status of volunteer firefighters, granting them certain rights in the social sphere.Celem opracowania jest ukazanie regulacji prawnych, jakie do tej pory określały status prawny stowarzyszenia, które można nazwać szczególnym z racji roli, jaką odgrywa, to jest ochotniczych straży pożarnych (OSP). Są to regulacje zawarte w kilku ustawach, między innymi ustawie o ochronie przeciwpożarowej, ustawie Prawo o stowarzyszeniach, choć szczegółowy zakres ich zadań określają statuty. Od dawna postulowano, by z uwagi na rolę OSP, zwłaszcza w systemie podmiotów podejmujących działania na rzecz bezpieczeństwa pożarowego, ochrony ludności i ratownictwa, status prawny tej organizacji został uregulowany w ustawie o OSP. Postulaty te zostały zrealizowane, gdy 17 grudnia 2021 roku Sejm uchwalił ustawę o ochotniczych strażach pożarnych. Nowe uregulowania nie tylko określają status prawny stowarzyszenia OSP, ale też regulują status strażaków ochotników, przyznając im określone uprawnienia w sferze socjalnej.stowarzyszeni

Civil Rights and Freedoms in the Light of the Idea of the „15-Minute City”

The aim of the article is to draw attention to the rights and freedoms of citizens in the light of the idea of introducing “15-minute cities”. This idea is indicated in the UN resolution of 2015, called the 2030 Agenda. 15-minute cities are referred to as smart cities or compact cities. Under the “Horizon Europe” program, 100 cities were selected as experimental cities in the pursuit of creating smart cities by 2030, including: Wrocław, Warsaw, Łódź, Rzeszów and Kraków. The assumption of the smart city is that every resident should have access to basic life needs within 15 minutes of home. By implementing the above, a new urban planning trend in cities was also created. On the basis of these considerations, an attempt was made to assess whether the changes related to the introduction of 15-minute cities will not limit the rights and freedoms of man and citizen.Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na prawa i wolności obywateli w świetle idei wprowadzania „miast 15-minutowych”. Idea ta wskazywana jest w rezolucji ONZ z 2015 r., zwaną Agendą 2030. Miasta 15-minutowe, określane są jako smart city lub miasta kompaktowe. W ramach programu „Horyzont Europa” wybrano 100 miast jako eksperymentalnych w dążeniu do stworzenia do 2030 r. miast inteligentnych, w tym: Wrocław, Warszawa, Łódź, Rzeszów i Kraków. Założeniem smart city jest by każdy mieszkaniec miał dostęp do podstawowych potrzeb życiowych w odległości 15 minut od domu. Realizując powyższe wytworzył się też nowy nurt urbanistyczny w miastach. Na tle tych rozważań podjęta została próba oceny czy zmiany związane z wprowadzaniem miast 15-minutowych nie wpłyną na ograniczanie praw i wolności człowieka i obywatela

Zrównoważony rozwój jako wartość konstytucyjna

The aim of the study is to draw attention to the principle of sustainable development, which is contained in the Article 5 of the Constitution of the Republic of Poland. As a constitutional value, it certainly refers to such goods as ensuring environmental protection and protection of human and civil rights. It is a systemic principle and its main purpose is to oblige public authorities to undertake specific socio-economic and political activities taking into account present and future generations. This principle is analyzed in many sciences, most often in economic and administrative-legal terms. There is no single, legal definition of this principle, which would allow for the uniformity of interpretation of the legal provisions referring to its application and observance.Celem opracowania jest zwrócenie uwagi na zasadę zrównoważonego rozwoju, która zawarta została w artykule 5 Konstytucji RP i odniesienia jej w przepisach prawa administracyjnego. Jako wartość konstytucyjna odnosi się na pewno do takich dóbr jak zapewnienie ochrony środowiska i ochrony prawa człowieka i obywatela. Jest to zasada ustrojowa i jej celem jest przede wszystkim zobowiązanie organów władzy publicznej do podejmowania określonych działań społeczno-gospodarczych i politycznych mając na uwadze obecne i przyszłe pokolenia. Zasada ta analizowana jest w wielu naukach, najczęściej w ekonomicznych i administracyjno- prawnych. Nie ma jednej, legalnej definicji tej zasady, co pozwalałoby na jednolitość interpretacji przepisów prawa odsyłających do jej stosowania i przestrzegania

Liquidation of the Government Protection Bureau, creation of the State Protection Service

The aim of the article is to draw attention to the basic issues related to the functioning of the newly created State Protection Service in place of the Government Security Bureau that had been operating so far. The reasons for creating a new formation, which were included in the explanatory memorandum of the bill, were also presented. The attention was paid to the powers to conduct operational and reconnaissance actions, which were granted to the new formation. In addition, it was mentioned that the regulations allowing for the termination of the official relations of the officers and employees of the Government Protection Bureau had been adopted if they had not received an offer of further service or work.Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na podstawowe zagadnienia związane z funkcjonowaniem nowo utworzonej Służby Ochrony Państwa w miejsce dotychczas działającego Biura Ochrony Rządu. Przedstawione zostały przyczyny utworzenia nowej formacji, zawarte w uzasadnieniu do projektu ustawy. Zwrócono uwagę na przyznanie nowej formacji uprawnień do prowadzenia czynności operacyjno-rozpoznawczych. Ponadto wspomniano o przyjęciu unormowań pozwalających na wygaśnięcie stosunków służbowych funkcjonariuszy i pracowników BOR w przypadku, gdy nie otrzymali oni propozycji dalszej służby lub pracy