Antik metinler ve arkeolojik, numismatik ve epigrafik buluntular ışığında Klazomenai'da Khyton sorunu

Ion kolonistlerinin kentlerini kuracakları yerleri seçerken gösterdikleri titizliğe uygun olarak, Klazomenai kenti ve deniz tarafından korunan, ayrıca Ege Dünyası ile ilişkileri kolaylaştırabilecek doğal bir limana da sahip olan bir yarımadanın üzerinde kurulmuştur. Bu yarımada İzmir Körfezi'nin güney sahilinde, Urla'nın İskele diye bilinen kesiminde yer almaktadır. Ancak, bu yarımadanın etrafını çeviren deniz zamanla dolmuş ve bugün artık burası yarımada özelliğini kaybetmiştir. Kentlerini kurdukları bu yerde 400 yılı aşkın bir süre refah içinde yaşayan Klazomenailılar, İ.Ö. 499 yılında başlayan Ionia Ayaklanması'nın Persler tarafından kanlı bir şekilde bastırılması ile, yalnız öteki Batı Anadolu kentlerinde olduğu gibi karanlık bir döneme girmekle kalmamışlar, aynı zamanda yıllardır yaşadıkları kenti de terk ederek, anakaradan yaklaşık 500 m. açıkta bulunan adaya (bugün Karantina Adası) yerleşmişlerdir. Bundan sonraki dönemlerde Klazomenai şehri bir ada-kenttir. Bununla birlikte, kentin şüphesiz önceden de sahip olduğu Erythrai yarımadasının Anadolu'ya bağlayan kıstağın kuzey kısmındaki fazla geniş olmayan arazi ile, körfezde yer alan 6 (Strabon, XIV. I. 36'da 8) küçük adayı da elinde tuttuğu bilinmektedir

New katagraphai and dedications from the Sanctuary of Apollon Lairbenos

Hierapolis’in kuzeyindeki Bahadınlar köyü sınırları içinde yer alan (Helios) Apollon Lairbenos (veya Lairmenos, Lermenos vs.) tapınağı confessio ve katagraphe adı verilen iki yazıt grubu ile tanınmaktadır. Confessio’lar, bazı günahlar işledikleri için tanrı(lar) tarafından cezalandırılan kimselerin günahlarını itiraf etmek üzere sundukları adak yazıtlarıdır. Katagraphe’ler ise, kişilerin kendi istekleri ya da tanrıların emirleri uyarınca çocuklarından veya evlatlıklarından ya da kölelerinden bir veya daha fazlasını birer hieros ya da hiera, yani “kutsal (personel)” olarak Tanrı Apollon’un hizmetine tahsis etmelerine ilişkin yazıtlardır. Ancak bu konuda ele geçen yazılı belge hayli yetersiz olduğundan, Apollon Lairbenos tapınağına insan bağışlama (katagraphein) şeklindeki bu ibadet üzerindeki tartışmalar sürmektedir. Makale’de, Denizli Müzesi tarafından Apollon Lairbenos Tapınağı’nda yapılan kurtarma kazıları sırasında bulunan bazı yeni katagraphe’ler ve diğer bazı adak yazıtları tanıtılmaktadır. Burada sunulan katagraphe’lerden no. 2 ve 7, bazı dindar kişilerin kendilerine ait ev ve atelye gibi bazı taşınmazların gelirlerini Apollon Lairbenos’a sunduklarını ifade etmeleri bakımından son derece önemlidir

Some new finds from the Sanctuary of Apollon Lairbenos

Hierapolis’in kuzeyinde yer alan (Helios) Apollon Lairbenos kutsal alanında Denizli Müzesi tarafından yapılan kurtarma kazılarında ele geçen yazıtlardan önemli bir kısmını Epigraphica Anatolica’nın 41. sayısında yayınlayan yazarlar, bu makalede de, 2009 yılında kutsal alanda yaptıkları araştırma sırasında saptadıkları çoğu fragment halinde olan 19 katagraphe ve 4 adak yazıtını tanıtmaktadırlar

New inscriptions from the Sanctuary of Apollon Lairbenos

Makalede, 2010 yılında Apollon Lairbenos tapınağı kalıntıları üzerinde yapılan çalışmalar sırasında saptanan 7 adet yeni yazıt yayınlanmaktadır. Bu yazıtlardan no. 1 ve 2 iki ayrı arşitrav üzerinde, no. 3, 4 ve 5 bir heykel kaidesinin ön yüzünde, 6 ve 7 ise aynı kaidenin sağ yüzünde yer almaktadır