(Nie)obecność Unii Europejskiej w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. w kontekście zjawiska globalizacji – wyzwania dla państwa suwerennego

Księga dedykowana prof. dr. hab. Michałowi Domagale poświęcona jest tematyce związanej z Jego zainteresowaniami naukowymi – zasadami ustroju współczesnych państw. To zbiór artykułów napisanych przez Jego uczniów, kolegów i przyjaciół z Katedry Prawa Konstytucyjnego, Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego. Teksty dotyczą zasady suwerenności i odnoszą się do rozwiązań ustrojowych polskich bądź wybranych państw europejskich, w przeszłości należących do bloku państw socjalistycznych, a także problemów związanych z członkostwem suwerennego państwa w organizacjach międzynarodowych

Konstytucyjna opieka nad weteranami walk o niepodległość

Autor opracowania skupił się na omówieniu art. 19 Konstytucji RP, która stanowi o wdzięczności przodkom za walkę o niepodległość. Otaczanie weteranów walk o niepodległość państwa polskiego jest więc wyrazem szacunku za ich poświęcenie się dla kraju. Jednakże, w czasach współczesnych, jak zauważa autor, nie da się temu artykułowi przypisać sens wyłącznie historyczny. Jest to związane z różnorakimi międzynarodowymi zobowiązaniami Polski czy umiędzynarodowieniem terroryzmu wobec czego przedstawiciele obecnego pokolenia również mogą stać się weteranami walki o niepodległość Polski.Udostępnienie publikacji Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego finansowane w ramach projektu „Doskonałość naukowa kluczem do doskonałości kształcenia”. Projekt realizowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój; nr umowy: POWER.03.05.00-00-Z092/17-00

The Procedure of Appoint Judges in the Czech Republic

The analysis of the procedure for appointment of judges shows that it is mostly influenced by the judicial community. Diminishing influence of the executive branch on the consecutive stages of the procedure is also apparent. There are no doubts that a right of access to the public service should be based on the clear and universal principles (i.e. principle of equality). The Czech constitutional law corresponds to European standards. It is worth emphasizing that the constitutionalization above-mentioned principles could give more guarantees to the judicial power. The procedure of appoint judges in the Czech Republic is characteristic because of two reasons. Firstly, the procedure consists of several steps (administrative-judicial, governmental, presidential), secondly its substantial part is not the subject of the regulation. In the procedure, the President goes beyond the sphere in which he embodies the majesty of the state and operates as an organ of public administration, there must be control of such actions. If we assume that, under the check and balance principle, the President of the Republic has to have real influence on the appointment procedure, a system of protection of candidates for judges should be established

Right to obtain the effective protection of the Judges and the Courts in the exercise of individual legitimate rights and interests – considerations about Art. 24 of Spanish Constitution

Prawo do sądu, określane także jako „prawo-gwiazda” (derecho-estrella), traktowane jest jako podstawowa i niezmienialna gwarancja praw człowieka. Uregulowane zostało w Konstytucji Hiszpanii dość szczegółowo i ujmowane jest jako zbiór gwarancji prawnych. Gwarancje te – od samego początku funkcjonowania Trybunału Konstytucyjnego – zostały odniesione do każdej fazy i rodzaju postępowania sądowego. Dzięki szybkiemu zuniwersalizowaniu tego prawa i odniesieniu go do – innych niż prawo karne – dziedzin prawa art. 24 Konstytucji zyskał miano prawa-„gwiazdy” (derecho-estrella) i znajduje się w centrum uwagi nie tylko doktryny prawa konstytucyjnego procesowego, prawa konstytucyjnego materialnego, ale także procesowego prawa karnego, cywilnego i administracyjnego. Jednak największe znaczenie dla zrozumienia hiszpańskiego spojrzenia na prawo do sądu ma uświadomienie sobie, że art. 24 Konstytucji przez ponad dwie dekady był przedmiotem niezwykle dynamicznej wykładni Trybunału Konstytucyjnego, którego orzecznictwo dotyczące prawa do sądu obejmuje kilkadziesiąt tysięcy orzeczeń.The right to the fair trial, also called in Spain as a “right-star” (derecho-estrella), is regarded as a basic and unalterable guarantee of human rights. It was regulated in detail in the Spanish Constitution, and is recognized as a set of legal guarantees. These guarantees – from the very beginning of the functioning of the Constitutional Court – were related to each phase and type of litigation. Thanks to the fast universalization of the right, this “right-star” is analyzed not only by the representatives of the doctrine of the constitutional law, but also of the procedural criminal law, the civil law and the administrative law. The greatest importance for the understanding the Spanish view of the right to the fair trial has the jurisprudence of the Constitutional Court which for more than two decades has been interpreted dynamically the above mentioned right

The Impact of Extraordinary Appeal on an Individual’s Constitutional Awareness. Considerations Against the Background of Extraordinary Appeal Proceedings in Criminal Cases

W kwietniu 2022 r. minęły 4 lata od wprowadzenia do polskiego systemu prawnego skargi nadzwyczajnej – nowego instrumentu kontroli prawomocnych wyroków sądowych. Kilkuletnia perspektywa funkcjonowania tej instytucji daje możliwość jej analizy na gruncie rodzącego się orzecznictwa Sądu Najwyższego, w kontekście nie tylko skuteczności skargi widzianej przez pryzmat sprawiedliwości procesowej w sprawach karnych, ale także z punktu widzenia kształtowania się świadomości konstytucyjnej. Należy przyjąć, że ustawodawca chciał wprowadzić środek, który wzmocniłby ochronę wolności i praw, także w ramach postępowania karnego, a który do tej pory w takiej formie nie istniał. Z perspektywy kilku lat nie sprawdziły się obawy, że skarga stanie się politycznie wykorzystywanym mechanizmem. Kilkuletnia perspektywa prowadzi do sformułowania pierwszych ostrożnych wniosków dotyczących jej znaczenia dla rzetelności procesu karnego. Niestety, wnioski te nie są optymistyczne. Skarga nadzwyczajna nie odgrywa znaczącej roli w funkcjonowaniu procesu karnego w kształcie nakreślonym przez Konstytucję RP.In April 2022 four years passed since the introduction into the Polish legal system of extraordinary appeal – a new instrument for the review of final court judgements. The experience of several years of the functioning of this means of challenge provides an opportunity to analyse it on the basis of the emerging case law of the Supreme Court in the context of not only the effectiveness of this kind of appeal, as seen through the prism of procedural justice in criminal matters, but also in the context of emergence of constitutional awareness. It should be assumed that the legislator wanted to introduce a measure that would strengthen the protection of freedoms and rights, also within the framework of criminal proceedings, and which so far did not exist in such a form – in terms of evaluation of the process of applying the law. A few years after its introduction, the fears that extraordinary appeal would become a politically exploited mechanism have not come true. However, after a few years the first cautious conclusions can be formulated regarding its significance for the reliability of the criminal process. Unfortunately, these conclusions are not optimistic. The extraordinary complaint does not play a significant role in the functioning of the criminal process in the shape outlined by the Polish Constitution