Obowiązujące wskazania do prewencji w leczeniu osteoporozy posteroidowej u mężczyzn i kobiet

Steroid-induced osteoporosis is a textbook example of the secondary type of this medical condition. Glucocorticosteroids suppress bone formation by their direct and indirect effect on osteoblasts, osteoclasts and osteocytes, increasing their resorption and, eventually, leading to negative bone balance. A clinical problem arises regarding the fact that approximately 50% of patients on chronic steroid therapy undergo asymptomatic bone fractures. The treatment mode includes minimising the dose of administered steroids, encouraging an improved lifestyle and supplementation with adequate calcium and vitamin D3 doses. Bisphosphonates are a group of medical agents used both to prevent and treat steroid-induced osteoporosis, although new therapies have also become available in recent years. (Pol J Endocrinol 2011; 62 (1): 38-44)Osteoporoza posteroidowa jest modelowym przykładem osteoporozy wtórnej. Glukortykosteroidy poprzez bezpośredni i pośredni wpływ na osteoblasty, osteoklasty oraz osteocyty hamują formowanie kości, zwiększając ich resorpcję, doprowadzając finalnie do ujemnego bilansu kostnego. Problem kliniczny narasta w związku z faktem, że około 50% pacjentów długotrwale stosujących steroidy ulega asymptomatycznym złamaniom kości. Leczenie pacjentów polega na minimalizowaniu dawki stosowanych steroidów, poprawie stylu życia i suplementacji adekwatną dawką wapnia i witaminy D3. Bisfosfoniany są najlepiej przebadaną grupą leków stosowanych zarówno w prewencji, jak i terapii osteoporozy posteroidowej, choć znajdują też zastosowanie nowe formy terapii. (Endokrynol Pol 2011; 62 (1): 38-44

Bisphosphonates and the risk of atrial fibrillation

Osteoporoza jest narastającym problemem starzejącego się społeczeństwa. Dotyczy kobiet w wieku pomenopauzalnym i ludzi starszych obu płci, często z dysfunkcją układu sercowo-naczyniowego lub zwiększonym ryzykiem chorób układu krążenia. Stwierdzono, że śmiertelność osób chorujących na osteoporozę jest porównywalna z pacjentami chorującymi na takie choroby, jak obturacyjna choroba płuc, choroba niedokrwienna serca i inne. Bisfosfoniany są najlepiej przebadaną grupą leków stosowanych w terapii osteoporozy. Z ich przyjmowaniem wiąże się ryzyko wystąpienia objawów niepożądanych, w tym zaburzeń ze strony przewodu pokarmowego, bólów mięśniowo-kostnych, martwicy żuchwy, atypowych złamań i innych. W ostatnim czasie pojawiły się informacje o wzroście ryzyka migotania przedsionków u pacjentek stosujących bisfosfoniany. Praca ma na celu zwrócenie uwagi na problem i podsumowanie aktualnego stanu wiedzy na temat powiązań bisfosfonianów z zaburzeniami rytmu serca. (Endokrynol Pol 2011; 62 (1): 93-96)Osteoporosis is a growing problem in an ageing society. It affects women of post-menopausal age, as well as elderly subjects of both sexes, often with dysfunction of the cardiovascular system or with an increased risk of circulation disorders. It has been found that the mortality rate of subjects with osteoporosis is comparable to that of patients suffering from such diseases as obturative pulmonary disease or myocardial ischaemia. Bisphosphonates are the most thoroughly studied group of drugs prescribed for the treatment of osteoporosis. Their administration is, however, associated with a risk of adverse symptoms, which can occur as gastro-intestinal tract disturbances, muscular-osseous pains, mandible necrosis, atypical fractures and other symptoms. Recently, there has been discussion about an increased risk of atrial fibrillation in bisphosphonate-using female patients. This paper focuses on this particular problem, while summing up the actual status of knowledge regarding possible associations of bisphosphonates with cardiac rhythm disturbances. (Pol J Endocrinol 2011; 62 (1): 93-96

The role of i.v. ibandronate administration in osteoporosis therapy

Osteoporoza jest przewlekłą chorobą układu kostnego charakteryzującą się obniżeniem wytrzymałości kości, co z kolei prowadzi do zwiększonego ryzyka złamań. Wykazano, że na osteoporozę choruje obecnie powyżej 30% kobiet po menopauzie (Światowa Organizacja Zdrowia, 1994), ale dotyczy ona również mężczyzn. Celem leczenia osteoporozy jest zapobieganie powstawaniu niskoenergetycznych złamań kości oraz poprawa jakości życia pacjentów. Osoba, u której rozpoznano osteoporozę oprócz prewencji, wymaga również wdrożenia właściwego leczenia. Spośród dostępnych opcji terapeutycznych kluczową rolę odgrywają bisfosfoniany, leki o najlepiej poznanych właściwościach, których skuteczność terapeutyczna i bezpieczeństwo stosowania potwierdzono w licznych badaniach klinicznych i z tego względu zalecane są jako leki pierwszego rzutu. Skuteczność doustnych preparatów może być ograniczona z uwagi na niską biodostępność oraz powikłania i działania niepożądane ze strony przewodu pokarmowego. Alternatywę stanowi podawanie bisfosfonianów parenteralnie. Forma dożylna ibandronianu stanowi doskonały przykład takiego leczenia. Zaletą podawania dożylnego jest krótki czas iniekcji i dość długa, 3-miesięczna, przerwa pomiędzy podaniami co jednocześnie nie utrudnia chorym codziennej aktywności oraz zapewnia relatywnie częsty kontakt z ośrodkiem leczenia oraz z lekarzem. Dodatkowo dobra tolerancja leku i skuteczność w postaci zmniejszonego ryzyka złamań w znaczny sposób może wpłynąć na jakość życia chorych. Obecny artykuł stanowi aktualny przegląd piśmiennictwa dotyczącego skuteczności i bezpieczeństwa stosowania formy dożylnej ibandronianu w terapii osteoporozy. (Endokrynol Pol 2011; 62 (1): 51-60)Osteoporosis is a chronic disease of the osseous system characterised by decreased strength of bone tissue, which in turn leads to increased fracture risk. It has been demonstrated that osteoporosis affects more than 30% of women after the menopause (WHO, 1994). However, the disease is also observed in men. The primary goals of osteoporosis therapy include prevention of low-energy fractures and general improvement of quality of life. Any patient with diagnosed osteoporosis requires, besides prevention, the application of proper treatment. Of the available therapeutic options, the best are bisphosphonates, medical agents with well identified properties, therapeutic efficacy, and safety which has been confirmed in many clinical studies. Therefore, they are recommended as first line drugs for osteoporosis. The efficacy of oral preparations may be limited, due to low bioavailability, complications and adverse effects from the gastrointestinal tract. So the parenteral administration of bisphosphonates is a valuable alternative. A fine example of such therapy is the intravenous administration of ibandronate. Short injection time periods and the relatively long, three-month intervals between administrations are unquestionable advantages of this therapy mode. In addition, the therapy does not constrain a patient’s everyday activity, and simultaneously provides regular contact with doctors and the therapeutic centre. Additionally, a good tolerance of the drug and its high therapeutic efficacy, proven by appreciably reduced fracture risks, significantly improves the quality of life of patients suffering from osteoporosis. This paper is a thorough review of current knowledge on the efficacy and safety of i.v. ibandronate in osteoporosis therapy, as presented in the latest literature reports. (Pol J Endocrinol 2011; 62 (1): 51-60

Rozpoznanie i leczenie objawów ocznych w przebiegu chorób tarczycy o podłożu autoimmunologicznym

U pacjentów z nadczynnością tarczycy w wyniku nadmiernej aktywacji układu współczulnego może wystąpić nadmierne rozszerzenie szpar powiekowych z powodu retrakcji powiek oraz nadmierne łzawienie. Objawy oczne, zwykle o charakterze łagodnym, ustępują samoistnie w trakcie leczenia nadczynności tarczycy. W chorobach autoimmunologicznych tarczycy zmiany oczne mogą jednak przybrać postać nasiloną, którą określa się jako oftalmopatię Gravesa. Do obrazu klinicznego postaci naciekowej oftalmopatii Gravesa należą: zmiany zapalne w obrębie powiek, spojówek, wytrzeszcz gałek ocznych, zaburzenia ruchomości mięśni okoruchowych, uszkodzenia rogówki i uszkodzenie nerwu wzrokowego. U większości pacjentów zmiany obrzękowo- -naciekowe w tkankach miękkich oczodołów ustępują samoistnie. U 5–10% chorych z oftalmopatią Gravesa dochodzi do progresji zmian ocznych i do rozwoju ciężkiej naciekowej oftalmopatii. Wymaga ona skojarzonego leczenia dużymi dawkami glikokortykosteroidów i/lub zastosowania radioterapii przestrzeni pozagałkowej

Obowiązujące wskazania do prewencji i leczenia osteoporozy posteroidowej u mężczyzn i kobiet

Steroid-induced osteoporosis is a textbook example of the secondary type of this medical condition. Glucocorticosteroids suppress bone formation by their direct and indirect effect on osteoblasts, osteoclasts and osteocytes, increasing their resorption and, eventually, leading to negative bone balance. A clinical problem arises regarding the fact that approximately 50% of patients on chronic steroid therapy undergo asymptomatic bone fractures. The treatment mode includes minimising the dose of administered steroids, encouraging an improved lifestyle and supplementation with adequate calcium and vitamin D3 doses. Bisphosphonates are a group of medical agents used both to prevent and treat steroid-induced osteoporosis, although new therapies have also become available in recent years. (Pol J Endocrinol 2011; 62 (education supplement II): 1–8)Osteoporoza posteroidowa jest modelowym przykładem osteoporozy wtórnej. Glukortykosteroidy poprzez bezpośredni i pośredni wpływ na osteoblasty, osteoklasty oraz osteocyty hamują formowanie kości, zwiększając ich resorpcję, doprowadzając finalnie do ujemnego bilansu kostnego. Problem kliniczny narasta w związku z faktem, że około 50% pacjentów stosujących przewlekle steroidy ulega asymptomatycznym złamaniom kości. Leczenie polega na minimalizowaniu dawki stosowanych steroidów, poprawie stylu życia i suplementacji adekwatną dawką wapnia i witaminy D3. Bisfosfoniany są najlepiej przebadaną grupą leków podawanych zarówno w prewencji, jak i w terapii osteoporozy posteroidowej, choć znajdują też zastosowanie nowe formy terapii. (Endokrynol Pol 2011; 62 (zeszyt edukacyjny II): 1–8

Obowiązujące wskazania do prewencji i leczenia osteoporozy pomenopauzalnej — choroby miliona złamań

Osteoporoza jest przewlekłą chorobą układu kostnego charakteryzującą się zmniejszeniem wytrzymałości tkanki kostnej, co z kolei prowadzi do zwiększenia ryzyka złamań. Obecnie na osteoporozę choruje ponad 30% kobiet po menopauzie. Choroba również wśród mężczyzn nie należy do rzadkości. Z uwagi na swój skąpoobjawowy przebieg złamanie niskoenergetyczne bywa często jej pierwszym symptomem. Zgodnie z danymi opublikowanymi przez International Osteoporosis Foundation na osteoporozę choruje na świecie ponad 200 mln kobiet, w tym 20% w wieku 70 lat, 2/3 po 90. roku życia, a także 1/3 kobiet i jeden na pięciu mężczyzn po 50. roku życia doznają złamań w przebiegu osteoporozy. Kluczowe cele leczenia osteoporozy obejmują profilaktykę złamań niskoenergetycznych i ogólną poprawę jakości życia. Każdy pacjent z rozpoznaną osteoporozą wymaga, oprócz zapobiegania, zastosowania właściwego leczenia. Niniejszy artykuł stanowi podsumowanie aktualnych zasad postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w osteoporozie

Rola dożylnej postaci ibandronianu w terapii osteoporozy

Osteoporoza jest przewlekłą chorobą układu kostnego charakteryzującą się obniżeniem wytrzymałości kości, co z kolei prowadzi do zwiększonego ryzyka złamań. Wykazano, że na osteoporozę choruje obecnie powyżej 30% kobiet po menopauzie (Światowa Organizacja Zdrowia, 1994), ale dotyczy ona również mężczyzn. Celem leczenia osteoporozy jest zapobieganie powstawaniu niskoenergetycznych złamań kości oraz poprawa jakości życia pacjentów. Osoba, u której rozpoznano osteoporozę, oprócz prewencji, wymaga również wdrożenia właściwego leczenia. Spośród dostępnych opcji terapeutycznych kluczową rolę odgrywają bisfosfoniany, leki o najlepiej poznanych właściwościach, których skuteczność terapeutyczna i bezpieczeństwo stosowania potwierdzono w licznych badaniach klinicznych i z tego względu są zalecane jako leki pierwszego rzutu. Skuteczność doustnych preparatów może być ograniczona z uwagi na niską biodostępność oraz powikłania i działania niepożądane ze strony przewodu pokarmowego. Alternatywę stanowi podawanie bisfosfonianów parenteralnie. Dożylna forma ibandronianu stanowi doskonały przykład takiego leczenia. Zaletą podawania dożylnego ibandronianu jest pełna biodostępność i wysoka skumulowana roczna dawka leku wynosząca 12 mg, krótki czas iniekcji i dość długa, 3-miesięczna przerwa pomiędzy podaniami, co jednocześnie nie utrudnia chorym codziennej aktywności oraz zapewnia relatywnie częsty kontakt z ośrodkiem leczenia oraz z lekarzem. Dodatkowo dobra tolerancja leku i skuteczność w postaci zmniejszonego ryzyka złamań w znaczny sposób może wpłynąć na jakość życia chorych. Ibandronian jest obecnie jedynym bisfosfonianem trzeciej generacji dostępnym w formie doustnej i dożylnej. Daje to unikalną możliwość zarówno terapii parenteralnej, jak i doustnej tym samym lekiem. Niniejszy artykuł stanowi aktualny przegląd piśmiennictwa dotyczącego skuteczności i bezpieczeństwa stosowania formy dożylnej ibandronianu w terapii osteoporozy. (Endokrynol Pol 2011; 62 (zeszyt edukacyjny II): 9–18)Osteoporosis is a chronic disease of the osseous system characterised by decreased strength of bone tissue, which in turn leads to increased fracture risk. It has been demonstrated that osteoporosis affects more than 30% of women after the menopause (World Health Organization, 1994). However, the disease is also observed in men. The primary goals of osteoporosis therapy include prevention of low-energy fractures and general improvement of quality of life. Any patient with diagnosed osteoporosis requires, besides prevention, the application of proper treatment. Of the available therapeutic options, the best are bisphosphonates, medical agents with well identified properties, therapeutic efficacy, and safety which has been confirmed in many clinical studies. Therefore, they are recommended as first line drugs for osteoporosis. The efficacy of oral preparations may be limited, due to low bioavailability, complications and adverse effects from the gastrointestinal tract. So the parenteral administration of bisphosphonates is a valuable alternative. A fine example of such therapy is the intravenous administration of ibandronate. Short injection time periods and the relatively long, three-month intervals between administrations are unquestionable advantages of this therapy mode. In addition, the therapy does not constrain a patient’s everyday activity, and simultaneously provides regular contact with doctors and the therapeutic centre. Additionally, a good tolerance of the drug and its high therapeutic efficacy, proven by appreciably reduced fracture risks, significantly improves the quality of life of patients suffering from osteoporosis. This paper is a thorough review of current knowledge on the efficacy and safety of i.v. ibandronate in osteoporosis therapy, as presented in the latest literature reports. (Pol J Endocrinol 2011; 62 (education supplement II): 9–18

Bisfosfoniany a ryzyko migotania przedsionków

Osteoporosis is a growing problem in an ageing society. It affects women of post-menopausal age, as well as elderly subjects of both sexes, often with dysfunction of the cardiovascular system or with an increased risk of circulation disorders. It has been found that the mortality rate of subjects with osteoporosis is comparable to that of patients suffering from such diseases as obturative pulmonary disease or myocardial ischaemia. Bisphosphonates are the most thoroughly studied group of drugs prescribed for the treatment of osteoporosis. Their administration is, however, associated with a risk of adverse symptoms, which can occur as gastro-intestinal tract disturbances, muscular-osseous pains, mandible necrosis, atypical fractures and other symptoms. Recently, there has been discussion about an increased risk of atrial fibrillation in bisphosphonate-using female patients. This paper focuses on this particular problem, while summing up the actual status of knowledge regarding possible associations of bisphosphonates with cardiac rhythm disturbances. (Pol J Endocrinol 2011; 62 (education supplement III): 10–13)Osteoporoza jest narastającym problemem starzejącego się społeczeństwa. Dotyczy kobiet w wieku pomenopauzalnym i ludzi starszych obu płci, często z dysfunkcją układu sercowo-naczyniowego lub zwiększonym ryzykiem chorób układu krążenia. Stwierdzono, że umieralność i śmiertelność osób chorujących na osteoporozę są porównywalne z występującymi u pacjentów z obturacyjną chorobą płuc, chorobą niedokrwienną serca czy innymi. Bisfosfoniany są najlepiej przebadaną grupą leków stosowanych w terapii osteoporozy. Z ich przyjmowaniem wiąże się ryzyko wystąpienia objawów niepożądanych, w tym zaburzeń ze strony przewodu pokarmowego, bólów mięśniowo-kostnych, martwicy żuchwy, atypowych złamań i innych. W ostatnim czasie pojawiły się informacje o wzroście ryzyka migotania przedsionków u pacjentek stosujących bisfosfoniany. Praca ma na celu zwrócenie uwagi na ten problem i podsumowanie aktualnego stanu wiedzy na temat powiązań bisfosfonianów z zaburzeniami rytmu serca. (Endokrynol Pol 2011; 62 (zeszyt edukacyjny III): 10–13

Wpływ melatoniny na aktywność peroksydazy glutationu w surowicy i erytrocytach po iniekcji adriamycyny u szczurów nietkniętych i poddanych pinealektomii

Introduction: Adriamycin (ADR) is a potent chemotherapeutic agent, effective in the treatment of leukaemias, lymphomas and many solid tumours. However, its clinical usage is often limited by cardiotoxicity, induced by oxygen radical damage of the membrane lipids. Melatonin (MEL) is a well-known antioxidant. It has been shown that MEL can scavenge free radicals, both directly and indirectly, stimulating the activity of antioxidative enzymes such as glutathione peroxidase (GSH-Px). The aim of the study: The aim of the study was to examine the effect of MEL on serum and erythrocyte GSH-Px activity after ADR in normal and pinealectomised rats. Material and methods: Wistar rats were divided into the three groups: control animals (Intact), sham-operated (Sham-PX) and pinealectomised (Px). Each of the groups was divided into four subgroups, injected with: 1 - saline, 2 - MEL, 3 - ADR and 4 - ADR + MEL. ADR was administered 2 months after Px as a single dose (15 mg/kg, i.p.) 1 hour after the fourth melatonin injection. Melatonin (5 mg/kg, i.p.) was administered for 4 days before and 2 days after ADR. After 6 days of treatment, the rats were killed by decapitation. Their blood was collected for measurements. Results: In serum GSH-Px activity decreased in all the groups after ADR. Pinealectomy decreased the activity of the enzyme in all the groups of animals examined. In erythrocytes GSH-Px decreased after ADR in the Px-animals. The effect of pinealectomy on erythrocyte GSH-Px activity was not as strongly expressed as serum GSH-Px activity. MEL did not change GSH-Px activity after ADR. Conclusion: Melatonin, in pharmacological concentrations, did not influence the activity of GSH-Px, either in normal or in pinealectomised rats after ADR. A deficiency of endogenous melatonin production may inhibit GSH-Px activity.Wstęp: Adriamycyna (ADR, adriamycin) jest lekiem przeciwnowotworowym wykorzystywanym w leczeniu białaczek, chłoniaków czy guzów litych. Jej efekt leczenia jest ograniczony ze względu na kardiotoksyczność indukowaną produkcją wolnych rodników, które uszkadzają błony lipidowe. Melatonina (MEL, melatonin) jest znanym antyoksydantem. Wykazano, że neutralizuje wolne rodniki w sposób bezpośredni lub pośredni, stymulując enzymy antyoksydacyjne, w tym peroksydazę glutationu (GSH-Px, glutathione peroxidase). Cel: Celem badania było zbadanie efektu melatoniny na aktywność GSH-Px w surowicy i erytrocytach po adriamycynie u zwierząt nietkniętych i po usunięciu szyszynki. Materiał i metody: Szczury samce szczepu Wistar podzielono na 3 grupy: grupę kontrolną (Intact - szczury nietknięte), po operacji pozornej (Sham-Px) i po usunięciu szyszynki (Px). Każdą grupę podzielono na 4 podgrupy, w których podano injekcje: 1 - soli fizjologicznej, 2 - MEL, 3 - ADR i 4 - ADR + MEL. Adriamycynę podano 2 miesiące po Px w dawce jednorazowej (15 mg/kg mc.), 1 godzinę przed czwartym podaniem MEL. Melatoninę podawano przez 4 dni przed Px i przez 2 dni po ADR w dawce 5 mg/kg mc. Po 6 dniach leczenia zwierzęta zabito przez dekapitację, a krew zamrożono do momentu pomiarów. Wyniki: Aktywność PSH-Px w surowicy obniżyła się po ADR we wszystkich badanych grupach. Po usunięciu szyszynki aktywność GSHPx w surowicy zmniejszyła się w grupach poddanych injekcjom. Aktywność GSH-Px w erytrocytach obniżyła się po ADR u zwierząt poddanych Px. Zmiany aktywności GSH-Px w eytrocytach po usunięciu szyszynki były słabiej wyrażone w porównaniu z aktywnością GSH-Px w surowicy. Melatonina nie zmieniła aktywności peroksydaz po ADR. Wnioski: Melatonina w dawce farmakologicznej nie wpłynęła na aktywność peroksydaz zarówno u zwierząt nietkniętych, jak i po usunięciu szyszynki. Deficyt endogennej produkcji melatoniny może odgrywać rolę w hamowaniu aktywności peroksydaz

Vitamin D supplementation in adults - guidelines

Vitamin D is necessary in maintaining appropriate calcium and phosphate homeostasis in the body (classical function) and ensuring appropriate functioning of many tissues, organs and cells, unrelated to mineral economy (non-classical function). Vitamin D deficiency in adults may cause osteomalacia, increase fracture risk in osteoporosis, induce cardiovascular diseases, diabetes type 1 and 2, multiple sclerosis, Lesniowski-Crohn disease, and cancer, including colon, breast, and prostate cancer. Possible causes of vitamin D deficiency in a healthy population include decreased cutaneous synthesis and an inadequate intake of vitamin D, both in food and in supplements. Vitamin D deficiency level (25(OH) D. < 20 ng/mL), is fairly widespread, being found in a substantial percentage of healthy subjects around the world, regardless of race, gender and age. Daily vitamin D dose, as determined by the Food and Nutrition Board in 1997, is now rather insufficient, the biggest problem being associated with maximal vitamin D levels (50 &#956;g/day) in actually available food supplements. Nowadays, it is recommended that adults need a minimum of 800&#8211;1,000 U/day when their exposure to the sun is inadequate (in Poland from October to April). This dosage should be provided to all subjects who avoid sunlight, as well as to those aged over 65 because of their slower skin synthesis of vitamin D and for its proven anti-fracture and anti-fall effects. (Pol J Endocrinol 2010; 61 (6): 723-729)Witamina D jest niezbędnym elementem do utrzymania właściwej homeostazy wapniowo-fosforanowej organizmu (rola klasyczna) i zapewnienia właściwego funkcjonowania wielu tkanek, narządów i komórek niezależnych od obrotu mineralnego (rola nieklasyczna). Niedobór witaminy D u dorosłych zwiększa ryzyko złamań kości w osteoporozie, może prowadzić do osteomalacji, choroby niedokrwiennej serca, cukrzycy typu 1 i 2, stwardnienia rozsianego, choroby Leśniowskiego-Crohna oraz nowotworów szczególnie jelita grubego, piersi i prostaty. Przyczynami niedoboru witaminy D u zdrowej populacji jest prawdopodobnie zmniejszenie syntezy skórnej oraz niedostateczne spożywanie w diecie oraz suplementach. Niedobór witaminy 25(OH)D (stężenie < 20 ng/ml) występuje dość powszechnie u zdrowej populacji ogólnej niezależnie od rasy, płci i wieku. Dzienne zapotrzebowanie na witaminę D określone przez Food and Nutrition Board w 1997 roku, jest obecnie niewystarczająca. Największy problem wiąże się z maksymalnym stężeniem witaminy D (50 &#956;g/dobę) w suplementach. Obecnie uważa się, że dzienne zapotrzebowanie osoby dorosłej wynosi 800-1000 j., jeżeli jej ekspozycja na słońce jest niewystarczająca (w Polsce od października do kwietnia). Taka dawka powinna być przyjmowana przez osoby unikające nasłonecznienia, jak również stosowana przez wszystkich w wieku powyżej 65 lat z powodu spowolnienia skórnej syntezy witaminy D, oraz ze względu na udowodnione działanie przeciw złamaniom i upadkom. (Endokrynol Pol 2010; 61 (6): 723-729