INVESTIGATION OF THE EFFECTS OF 8-WEEK FOOTBALL TRAINING ON FINE MOTOR SKILLS AND SELECTED PHYSICAL FITNESS ELEMENTS IN 11-13 YEARS OLD CHILDREN GROUP

This study aims to investigate the effects of 8-week football training on selected physical fitness elements and fine motor skills in 11-13-year-old children. Among the children who participated in the study, the children playing football in Marmarisspor formed the experimental group (n: 30), and the children studying at Salih Zeki Gür Secondary School formed the control group (n: 30). In total, 60 volunteer children participated in the study. The experimental method is applied in this study. Football training was applied to the participating group for 8 weeks, 3 days a week, and 50-60 minutes, and no exercise was applied to the control group. Statistical analysis of the data obtained from the research was done in the SPPS (version 16.0) package program. After examining the normality distribution of pre-test and post-test values of experiment and control groups with the Shapiro-Wilk test, paired t-test was used to compare the averages. The significance level was accepted as p <0.05. As a result of the statistical analysis, among averages of pre-test and post-test values the standing height, body weight, body mass index, flexibility, handgrip strength, balance, fine motor skill, 30-meter sprint and aerobic capacity (ml/kg/min) of the experimental group, there was a significant difference at a significance level of p <0.05. When the pre-test-post-test values of the control group's height, body mass index, handgrip strength, balance, fine motor skill, 30-meter sprint and aerobic capacity (ml/kg/min) were compared, while it was observed that there was no significant difference (p> 0, 05); there was a significant difference between body weight and flexibility features (p <0.05). It has been observed that 8-week football training positively affects body weight, body mass index, flexibility, handgrip strength, balance, fine motor skill, 30-meter sprint, and aerobic capacity (ml/kg/min).  Article visualizations

Çocuklarda fiziksel aktivite ve fiziksel uygunluk unsurlarının araştırılması

The purposes of this study were to investigate of physical activity levels of children and how their physical fitness. Moreover, it was aimed that to analyze physical fitness and physical activity levels of them with regard to their age and gender.Total 665 children (362 boys and 303 girls) ages between 11, 12, 13 and 14 were participated to this study. As physical fitness parameters, height, weight, body composition, body fat percentage,max-VO2, muscle strength, flexibility and anaerobic power were measured. Furthermore, Bouchard Three-day Physical Activity Record test was used for determining physical activity level. SPSS program was used for statistical analyses.Independent t test was used for testing differences between variables of boys’ and girls’. Correlation test was performed for identifying the relationship between these variables. If p< 0.005 was, there were significant differences between groups and variables.As a result, it was found that boys’ Max-VO2, hand grip strength and anaerobic power were higher performance than girls while girls’ flexibility and body fat density parameters were higher than boys. Moreover, there were increase in height, weight, max-VO2, hand grip strength, and anaerobic power with age on both of girls and boys.ÖzetBu çalışma, çocuklarda fiziksel aktivite düzeylerinin ve fiziksel uygunluklarının ne durumda olduğunu araştırmak ve fiziksel uygunluk ile fiziksel aktivite ilişkisini yaşa ve cinsiyetlerine göre incelemek amacıyla yapılmıştır.Çalışmaya yaşları 11, 12, 13 ve 14 arasındaki 362 erkek ve 303 kız olmak üzere toplam 665 çocuk katılmıştır. Fiziksel uygunluk özellikleri olarak, boy, beden ağırlığı, vücut kompozisyonu, vücut yağ oranı, Maks. VO2, kuvvet, esneklik, ve anaerobik güç değerleri ölçüm ve testleri yapılmıştır. Fiziksel aktivite düzeyini belirlemek için ise Bouchard Three – Day Physical Activity Record uygulanmıştır. İstatiksel hesaplamalar SPSS programında yapılmıştır. Erkek ve kızlar arasındaki farkları hesaplamak için independent t testi, değişkenler arası ilişkiyi incelemek için korelasyon testleri kullanılmıştır. P değerinin 0,05’ten küçük olması durumunda gruplar arası fark ve değişkenler arası ilişki anlamlı kabul edilmiştir.Sonuç olarak; erkek çocukların maks. VO2, el kavrama kuvveti veanaerobik güç performanslarının kızlardan daha yüksek, esneklik ve vücut yağ oranında ise kızların değerinin erkeklerden daha yüksek olduğu bulunmuştur. Erkek ve kız çocuklarda boy, vücut ağırlığı,maks. VO2, el kavrama kuvveti veanaerobik güç değerlerinde yaşla birlikte artış gözlenmektedir

Acute effects of static stretching on vertical jump performance in children

This research has been made to define the acute effects of static streching on vertical jump performance in children. The research has been applied on 49 healthy male volunteer athletes who have been taking basketball education for 2.1±0.2 years.(age:12.6±0.7 years, height: 157.9±6.9 cm, weight: 49.7±6.7 kg) Two different protocols have been made in this research. In the first protocol, 5 minutes aerobic density and 5 x 10 m forward, backward, side general warming up exercice in submaximal level has been applied on each child and in the second protocol, after general warming up, static streching practice has been applied to the same children. After each warming up and streching practice, countermovement jump performance have been measured. Active static streching practice has been applied in a strech sensitivity for 3 times 30 seconds and 15 seconds brakes between repetitions. Descriptive statistical methods and Paired-Samples T test have been applied on statistical analysis of vertical jump data that belong to children. Children jump 28.6 ± 1.1 cm. after a general warming up without any streching practice whereas the children who have made static streching application after warming up jump 27.1 ± 1.3 cm. The1.5 cm. difference (%5.2) has been found significant (t = -10.476;  p<0.001). As a result, static streching practice after general warming up effects vertical jump performance negatively.This research has been made to define the acute effects of static streching on vertical jump performance in children. The research has been applied on 49 healthy male volunteer athletes who have been taking basketball education for 2.1±0.2 years.(age:12.6±0.7 years, height: 157.9±6.9 cm, weight: 49.7±6.7 kg) Two different protocols have been made in this research. In the first protocol, 5 minutes aerobic density and 5 x 10 m forward, backward, side general warming up exercice in submaximal level has been applied on each child and in the second protocol, after general warming up, static streching practice has been applied to the same children. After each warming up and streching practice, countermovement jump performance have been measured. Active static streching practice has been applied in a strech sensitivity for 3 times 30 seconds and 15 seconds brakes between repetitions. Descriptive statistical methods and Paired-Samples T test have been applied on statistical analysis of vertical jump data that belong to children. Children jump 28.6 ± 1.1 cm. after a general warming up without any streching practice whereas the children who have made static streching application after warming up jump 27.1 ± 1.3 cm. The1.5 cm. difference (%5.2) has been found significant (t = -10.476;  p<0.001). As a result, static streching practice after general warming up effects vertical jump performance negatively

Erkek çocukların günlük adım sayıları, bazal metabolizma oranları ve beden kitle indekslerinin değerlendirilmesi

The study, evaluation was carried out to body mass index and basal metabolic rate, step number of days in boys children.This study attended 588 boys child among aged 7-11 who are receiving education in Muğla Primary Schools in the education period of 2009-2010. Permission was taken from Muğla Provincial directorate for national education, schools directors and physical education teachers. In order to determine the levels of step number of days with pedometer device 2 consecutive  week days and 1 weekend day to a total of three days measurements were made. In order to determine body mass index (BMI) formula (body weight / height ² ) were used. In order to determine rate of basal metabolism (BMR) formula (66.743+13.752 x Ağırlık (kg)+5.003*Boy (cm)-6.755 x Yaş (yıl)) were used. Statistical analysis were made in the SPSS (version 15.0) packaged sortware.  Children’s body weight, height, BMI, physical activity level and basal metabolic rate (BMR) were compared with respect to the variable age. To determine differences occording to age one-way analysis (ANOVA), and  it was used Tukey HSD test  to determine which age group stems  differences in as a result of  anova.Among children’s height, weight, physical activity levels, BMR and BKI values differences were found in the level of p<0,001. Among physical activity levels and age (r=-0,41), height (ı=-0,51), weight (r=-0,83), BMI (r=-0,89) and BMR (r=-0,83) levels of children negative relation was found in the level of p<0,001.According to the findings in children have not seen  level of physical activity "very good". It was respected “good” level (10,00%), “medium” level (53,07%), “bad” level (28,91%) and “very poor” level (7,99%). As a result, the average level of step number days of boys said that a moderate level. Physical activity levels in children is thought to remain limited because of factors such as Living conditions with the service to commute to school, an intensive exam preparation, private courses to go, to spend more time at the beginning of the computer and television.Bu araştırma, erkek çocukların günlük adım sayıları, bazal metabolizma oranları (BMO) ve beden kitle indekslerinin (BKI) değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır.             Bu araştırmaya 2009-2010 öğretim yılında Muğla ilindeki İlköğretim okullarında okuyan yaşları 7-11 arasındaki 588 erkek çocuk katılmıştır. Muğla İl Milli Eğitim Müdürlüğünden, okul müdürlerinden ve beden eğitimi öğretmenlerinden izin alınmıştır.Günlük adım sayılarını belirlemek amacıyla pedometre cihazı ile ardı ardına hafta içi 2 gün ve hafta sonu 1 gün olmak üzere toplamda 3 gün ölçüm yapılmıştır. BKİ’nin belirlenmesinde beden kitle indeksi (BKİ) formülü (Vücut ağırlığı / Boy² ) kullanılmıştır. BMO’nun hesaplanmasında (66.743+13.752 x Ağırlık (kg)+5.003*Boy (cm)-6.755 x Yaş (yıl) formülü kullanılmıştır. İstatistiksel hesaplamalar SPSS (versiyon 15.0) paket programında yapılmıştır. Çocukların vücut ağırlığı, boy, BKİ, günlük adım sayısı ve BMO; yaş değişkenine göre karşılaştırılmıştır. Yaş değişkenine göre farklılıkları belirlemek amacıyla tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve anova sonucunda oluşan farklılıkların hangi yaş grubundan kaynaklandığını belirlemek amacıyla Tukey HSD testi uygulanmıştır. Değişkenler arası ilişkiyi incelemek için korelasyon testi uygulanmıştır.Çocukların boy, vücut ağırlığı, günlük adım sayıları, BMO ve BKİ değerleri arasında p<0,001 düzeyinde farklılık bulunmuştur. Çocuklarda Fiziksel aktivite düzeyi ve  yaş (r = -0,41), boy (r = -0,51), vücut ağırlığı (r = -0,83), BKİ (r = -0,89) ve BMO (r = -0,83) değerleri arasında negatif yönde p<0,001 düzeyinde ilişki tespit edilmiştir.Bulgulara göre “çok iyi” günlük adım sayısına sahip çocuk görülmemektedir. “İyi” düzeyde (%10,03), “orta” düzeyde (%53,7), “kötü” düzeyde (%28,91) ve “çok kötü”  düzeyde (%7,99) olarak belirlenmiştir. Sonuç olarak; erkek çocukların günlük adım sayısı  ortalamasının, orta seviyede olduğu söylenebilir. Yaşam koşulları, okula servis ile gidip gelmeleri, yoğun bir şekilde sınavlara hazırlanmaları, dershaneye gitmeleri, bilgisayar ve televizyon başında fazla zaman geçirmeleri gibi etkenler yüzünden çocukların fiziksel aktivite düzeylerinin sınırlı kaldığı düşünülmektedir

Examining of the effects of aerobic dance and step dance exercises on some hematological parameters and blood lipids

The aim of the study was to examine the the effects of aerobic and step dance exercises on hematological and blood lipids parameters. 32 university students were voluntarily participated in this study. They were randomly assigned to aerobic dance (N=16) and step dances (N=16). All groups were participated an hour aerobic or step dance exercise session 2 times in a week during 3 months. Wilcoxon Sign test was used to analyze pretest and posttest results of variables. As results, significant differences were found in the pre- and post-intervention scores for triglycerides (TC), red blood cell (RBC), and hematocrit (HCT) in Step dance group. Although there were decreases in triglycerides levels for both aerobic dance and step dance groups, only significant reduction was found in step dance group. Step dance exercises was better than aerobic dance in terms of increasing RBC and decreasing cholesterol, low density lipoproteins (LDL) cholesterol level. Aerobic dance exercises were better than step dance in terms of increasing high density lipoproteins (HDL). Moreover, when comparing the level of decreasing of Hemoglobin (HGB) significantly, aerobic dance group were better than step dance group. HCT increased significantly more in step dance group as compared with aerobic dance group. Step dance cause more increment than aerobic dance in terms of platetes (PLT) level. The data of this study indicates that step dance is more effective than aerobic dance in terms of decreasing LDL cholesterol, triglycerides and cholesterol for university students

Investigation of agility performance on 10-12 years soccer players

This research was carried out for investigation of 10-12 age soccer players’ agility performance according to age. 53 male soccer players attended in this research voluntarily. Illinois agility test was used in the assessment of agility performance. Collected data was recorded in SPSS program. One Way Variance Analyze (ANOVA) was used for determination of differences in different group soccer players. When difference was discerned among groups, Tukey HSD analyses were used for detecting which groups cause this difference. Significance level was accepted as p<0.05. According to research results, significant differences were determined among 10, 11 and 12 age group soccer players’ agility performances (p<0.01). The sources of differences were those, 12 age group soccer players according to 10 and 11 age group showed better performances. Consequently, It can be said that agility feature consisting suddenly stop, change direction and acceleration actions are effected by age in these groups

Ev hanımlarının fiziksel kapasitelerinin ve yaşam kalitelerinin belirlenmesi

This study was aimed to investigate the socio-demographic situations, functional capacities and quality of  life of the housewifes in Ankara Büyükşehir Belediyesi Demetevler Hanımlar Lokali. 70 women volunters (age 39,4 ± 8,93, height 68,89 ± 8,93, weight 159,5 ± 5,84  ) with stable general health were included into this study. Their quality of life was assessed by World Health Organization’s Turkish version of WHOQOL-BREF scale. Also to understand the physical condition of the women, resting heart rate, blood pressure, flexibility, body fat percentage, aerobic – anaerobic capacity, body weight and body height were assessed. As statistical anlysis of datas, were done by simple correlation analysis (p <0.05)  for understand relation between physical capacity and quality of life areas.At the end of the study, the correlation between physical and psychological areas and body fat percentage were found negative significant (p = 0,05). Also the correlation between physical health and diastolic blood pressure were found significant ( p <0,05). According to the analysis, the general results of the present study indicated that there was a significant relationship between the physical capacity and quality of life areas, especially body fat percentage.   Bu çalışma; Ankara Büyükşehir Belediyesi Demetevler Hanımlar Lokali’ndeki ev hanımlarının sosyodemografik özelliklerini, fonksiyonel kapasitelerini ve yaşam kalitesi sonuçlarını değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Çalışmaya, genel sağlık durumu stabil 70 gönüllü kadın (yaş 39,4 ± 8,93, ağırlık 68,89 ± 8,93, uzunluk 159,5 ± 5,84) dahil edilmiştir. Olguların yaşam kaliteleri, Dünya Sağlık Örgütü tarafından geliştirilmiş WHOQOL-BREF ölçeğinin 27 soruluk Türkçe versiyonu kullanılarak değerlendirilmiştir. Ayrıca bayanların fiziksel kapasitelerini belirleyebilmek için, dinlenik kalp atım hızı, kan basıncı, esneklik, vücut yağ yüzdesi,  aerobik - anaerobik kapasite, vücut ağırlıkları ve boy uzunlukları ölçülmüştür. Anketlerden elde edilen verilere göre ise fiziksel kapasite değişkenleri ve yaşam kalitesi alanları arasındaki ilişkinin incelenmesi için basit korelasyon (p < 0,05) analizi uygulanmıştır. Değişkenler arasındaki korelasyon ilişkilerine göre ise, fiziksel alan toplamı ve psikolojik alan toplamları ile vücut yağ yüzdesi arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki vardır (p <0,05). Ayrıca fiziksel alan ile diastolik kan basıncı arasında anlamlı bir ilişkiye rastlanılmıştır (p <0,05). Sonuç olarak; elde edilen bulgulara göre fiziksel kapasite ve yaşam kalitesi arasında, özellikle vücut yağ yüzdesi değerleri ile genel olarak olumlu bir ilişkiye rastlanılmıştır

Examination of nutrition habits of high school students 14-18 age14-18 yaş lise öğrencilerinin beslenme alişkanliklarının incelenmesi

The aim of the study is to examine eating habits of high school students ages 14-18. A total of 610 (313 girls, 297 boys) volunteer students who is attending in high schools in Denizli, participated in the study. Eating habits were determined by dietary questionnaire which consisting of 10 questions. Statistical calculations were performed with SPSS. To find differences by gender chi-square test were applied. In the event of P values less than 0.05 between-group differences and relationships between variables were considered significant.It was found that p<0.01 level of significant difference between the boys and girls given responses to “Do you always eat your breakfast?”. In the other age groups there was no significant difference.  66.0% of male high school students and 64.9% of the female high school students who participated to survey stated that they hadn’t skipped their lunch with always having their lunch. Whereas at the dinner as a very large majority like 93.3% of boys and 86.6% girls stated that they had always consumed their meals regularly.As a result, it can be say that breakfast is the meal that mostly skipped by adolescent students at the age 14-18 and they haven’t regular eating habit and depending on gender there are some changes in eating habits.Özet:Bu çalışma, 14-18 yaş lise öğrencilerinin beslenme alışkanlıklarının incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Bu çalışmaya Denizli ili merkez liselerde öğrenim gören 313 kız, 297 erkek olmak üzere toplam 610 gönüllü öğrenci katılmıştır. Çalışmanın yöntemsel modeli tarama yöntemi olup, katılımcılara beslenme alışkanlıklarını öğrenebilmek için 10 sorudan oluşan beslenme anketi uygulanmıştır. İstatiksel hesaplamalar SPSS programında yapılmıştır. Cinsiyetlere göre farkı bulmak için ki kare testi uygulanmıştır. P değerinin 0,05’ten küçük olması durumunda gruplar arası fark ve değişkenler arası ilişki anlamlı kabul edilmiştir.Erkek ve kız lise öğrencilerinin sabah öğünlerinizi her zaman yer misiniz? sorusuna verdikleri cevaplar arasında p<0,01 düzeyinde anlamlı fark bulunmuştur. Diğer yaş gruplarında ise anlamlı farklılığa rastlanmamıştır. Araştırmaya katılan erkek lise öğrencilerinin %66.0’sı, kızların ise %64.9’u öğle yemeklerini her zaman yiyerek öğle öğününü atlamadıklarını belirtmişlerdir. Akşam öğününde ise erkeklerde %93.3, kızlarda ise %86.6 gibi çok büyük bir çoğunluk her zaman öğünü düzenli olarak tükettiklerini belirtmişlerdir.Sonuç olarak, 14-18 yaş adölesan öğrencilerin en çok atladıkları öğünün kahvaltı olduğu, beslenme alışkanlıklarının düzenli olmadığı, cinsiyete bağlı beslenme alışkanlıklarında değişiklikler meydana geldiği söylenebilir

Home advantage in professional soccer: Analysis of Turkey 1. leagueProfesyonel futbolda ev sahibi olma avantaji: Türkiye 1. liginin analizi

In the present study, it was aimed to analyze the home team advantage in 1st Football League of Turkey. Obtained by examining the scores of matches played in 10 seasons (2005/2006-2014/2015), the study data were analyzed in terms of certain technical parameters such as number of games won as home team and guest team, home team advantage by the seasons and teams. The data obtained were entered to SPSS 16.0 software, and the frequency and percentage values were calculated and then interpreted. In totally 3062 matches played during 10 seasons, the number of matches won by home teams was 1319 (43.07%), whereas the number of games lost by home teams was found to be 886 (28.93%). During 10 seasons of 1st Football League of Turkey, the home team advantage was calculated to be 61.10%, whereas the mean home team advantage values of teams listed in 1st Football League of Turkey within this period were calculated to vary between 48.95% and 85.71%. Mean home team advantage of teams, which completed the seasons as the champion, was calculated to be 56.40%, whereas the same rate was found to be 61.23% for the teams that were dropped from the league. In conclusion, in terms of the home team advantage, the results obtained for 1st Football League of Turkey were in harmony with the literature; thus, it can be stated that the points won in away matches are an important criteria for having a successful season by winning more points.  Extended English abstract is in the end of PDF (TURKISH) file. ÖzetBu çalışma, Türkiye Futbol 1. Liginde, ev sahibi olma avantajının incelenerek analiz edilmesi amacıyla yapılmıştır. On sezonluk zaman diliminde (2005/2006-2014/2015) oynanan müsabakaların sonuçları değerlendirilerek elde edilmiş olan araştırma verileri, takımların ev sahibi ve deplasman takımı olarak maç kazanma sayıları, sezonlara ve takımlara göre ev sahibi olma avantajları gibi teknik parametrelerin analizi yapılarak incelenmiştir. Elde edilen veriler SPSS 16.0 programında kaydedilmiş, frekans ve yüzde değerleri hesaplanarak yorumlanmıştır. İncelenen on sezonda oynanan toplam 3062 maçta, ev sahibi takımların galibiyet sayıları 1319 (%43.07) olurken, mağlubiyetle sonuçlanan maç sayısı 886 (%28.93) olarak belirlenmiştir. Türkiye Futbol 1. Liginin incelenen 10 sezonunda ev sahibi olma avantajı ortalaması %61.10 olarak belirlenirken, Türkiye Futbol 1. Liginde bu zaman aralığında mücadele eden takımların ev sahibi olma avantajı ortalamalarının %48.95 ile %85.71 aralığında değiştiği tespit edilmiştir. Bir sezonu şampiyon olarak tamamlayan takımların ev sahibi olma avantajı ortalamaları %56.40 olarak bulunurken, küme düşen takımlarda ise bu oranın %61.23 olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak, ev sahibi olma avantajı açısından Türkiye Futbol 1. Liginde de literatüre benzer sonuçlara ulaşılmasından hareketle, futbolda daha fazla puan sahibi olarak başarılı bir sezon performansı ortaya koyabilmek için deplasmanda kazanılan puanların da hedefe ulaşmada çok önemli bir kriter olduğunu söylenebilir

Düzenli yürüyüş programının 40-55 yaşları arası bayanlarda sağlık ilişkili fiziksel uygunluk unsurları ve kan lipidleri üzerine etkisi

The aim of this study was to investigate of the effects of 8 weeks regular walking exercise program on health related fitness parameters and blood lipids of women aged between 40-55 years.  In this study, total 40 women were recruited as exercise group (N=20) and control group (N=20). Participants joined an 8-week series of one hour walking exercise three times per week. Each exercise session lasted for about 60 minutes.             Anthropometric measurements tests, back and leg strength, flexibility, heart rate, skinfold measurements and Max.VO2 test were measured to assess physical Fitness values and blood samples were collected to analyze LDL, HDL, TC, and Triglyceride level. Differences between groups were evaluated with independent t-tests and pre-test and post test differences was compared with paired t-tests (p<0.05). As a conclusion, it was determined that an 8 weeks aerobic exercise affect positively the body composition, blood values, anthropometric properties, flexibility, blood pressure and body fat percentage values of middle aged women. Regular walking exercise can decrease some illness and health problems which may occur in the future.Bu çalışmanın amacı; 40-55 yaş arası bayanlarda 8 haftalık düzenli yürüme programının sağlık ile fiziksel uygunluk unsurları ve kan lipidleri üzerine etkisinin araştırılmasıdır. Çalışmada 20 kontrol bayan ve 20 deney bayan olmak üzere toplam 40 sedanter kadın 8 hafta boyunca, haftada 3 gün, 60 dakikalık yürüyüş çalışmalarına katıldı. Fiziksel uygunluk ölçümleri olarak antropometrik ölçümler, sırt ve bacak kuvveti, esneklik, deri altı yağ kalınlığı (skinfold), kalp atım sayısı ve Maksimal VO2 testleri uygulanmıştır. Kan lipitleri ölçümünde; LDL, HDL, TC, ve Trigliserid değerleri alınmıştır. Değerlendirmelerde kontrol ve deney grubunu karşılaştırılmasında Independent t testi, ön-son test karşılaştırılmasında Paired t testi kullanılmıştır. Sonuç olarak; orta yaşlı bayan ve bayanlara uygulanan haftada 3 gün 1’er saatlik 8 hafta uygulanan aerobik türü (yürüme) egzersizinin; vücut kompozisyonunda, kan değerlerinde, antropometrik özelliklerde, esneklik ölçümlerinde, kan basıncı değerlerinde ve vücut yağ yüzde değerlerini olumlu yönde etkilediği tespit edilmiştir. Yapılan düzenli egzersizler ilerde ortaya çıkması olası birçok problemi azaltabilir