Implementation of GIS technologies in assessment and protection of natural values of Tara National Park

Mount Tara is among the most important centers of Balkan and European ecosystem and species biodiversity. It is characterized by diversified and well-maintained communities of old deciduous and mixed coniferous forests (beech/fir/spruce). They represent a unique example of well preserved forests in SE Europe with numerous endemic and relict species of indigenous flora and fauna. The geographical information system (GIS) that we have created has proved an excellent tool for valorization and protection of all natural values and potentials of Tara National Park.Geografski informacioni sistem je: organizovan skup računarskog hardvera softvera, geografskih podataka i kadra, dizajniran da efikasno prikuplja smešta, nadgrađuje, manipuliše, analizira i prikazuje sve forme geografski referencirane informacije. Za ekologe GIS je otvorio nove mogućnosti za istraživanja i aplikaciju sakupljenih informacija. Zbog same kompleksnosti sistema životne sredine mi najčešće nastojimo da ih proučavamo koristeći redukcionistički pristup, fokusirajući ce na male, diskretne pojednostavljene aspekte. Međutim većina problema u životnoj sredini su više faktorijalni i zahtevaju razmatranje širokog spektra izvora informacija pitanja i interesa. Za većinu ekoloških studija potrebne su nam eksplicitnije i kvalifikovanije terenske informacije vezane za faktore koji bi mogli da objasne posmatranu ekosistemsku, faunističku i florističku raznovrsnost u dimenziji prostorne i vremenske distribucije uključujući i podatke o geologiji, klimi, pedologiji, distribuciji i ponašanju istrživanih vrsta. Ovde svoju ulogu pronalaze geografski informacioni sistemi (GIS). Nacionalni park Tara obuhvata najveći deo planine Tare u zapadnoj Srbiji prosečne nadmorske visine 1000-1200 m na 180 km od Beograda. Ukupna površina zaštićenog područja Nacionalnog parka je 19.175 ha, a 37.584 ha predstavlja zaštitnu zonu oko Nacionalnog parka. Pripada opštini Bajina Bašta. Planina Tara predstavlja jednu od vrućih tačaka specijskog i ekosistemskog diverziteta sa 35 različitih šumskih zajednica lišćarskog, mešovito četinarskog tipa, kao i 19 opisanih livadskih zajednica. Mnoge od njih posebno one sa Pančićevom omorikom, imaju reliktan ili endemoreliktan karakter. U tom smislu sasvim je opravdano što se Tara danas našla na listi područja značajnih za očuvanje ptičijeg sveta (IBA) i dnevnih leptira Evrope (PBA), a u toku je njeno uključivanje u međunarodnu listu područja značajnog za očuvanje svetske flore (IPA). Kako se gazdovanje i upravljanje praktično svim prirodnim potencijalima NP Tara, do sada dominantno zasnivalo na principima šumarske tehnologije i inženjeringa ovaj rad ima svoju punu naučnu opravdanost u pokušaju implementacije savremenih naučnih saznanja iz oblasti zaštite biodiverziteta, konzervacione ekologije geografije i prostornog planiranja u mehanizam upravljanja prirodnim nacionalnim resursima. Ovaj tip vrednovanja i zaštite otvara mogućnost primene održivog/usklađenog korišćenja resursa NP Tara. Tokom 2002. i 2003. godine formirane su teme GIS NP Tara koje obuhvataju prirodne (geomorfologija, geologija, pedologija, hidrologija, vegetacija, flora fauna), korišćene (eksploatacija šuma) i veštačke (antropogene) sadržaje (puteve, brane, naselja, turističke sadržaje i granice). Geografski informacioni sistem koji je formiran za NP Taru sa temama koje ga čine da prati okvire sličnih projekata rađenih u Evropi i svetu i jedan je od tipičnih geografskih informacionih sistema (iz oblasti ekologije, zaštite životne sredine, šumarstva, itd), koji sadrži gotovo sve vrste podataka (izuzev satelitskih snimaka) u GIS (rasterske, vektorske, DEM, baza podataka i aerofotogrametrijske snimke).Projekat ministarstv

Implementation of GIS technologies in assessment and protection of natural values of Tara National Park

Mount Tara is among the most important centers of Balkan and European ecosystem and species biodiversity. It is characterized by diversified and well-maintained communities of old deciduous and mixed coniferous forests (beech/fir/spruce). They represent a unique example of well preserved forests in SE Europe with numerous endemic and relict species of indigenous flora and fauna. The geographical information system (GIS) that we have created has proved an excellent tool for valorization and protection of all natural values and potentials of Tara National Park.Geografski informacioni sistem je: organizovan skup računarskog hardvera softvera, geografskih podataka i kadra, dizajniran da efikasno prikuplja smešta, nadgrađuje, manipuliše, analizira i prikazuje sve forme geografski referencirane informacije. Za ekologe GIS je otvorio nove mogućnosti za istraživanja i aplikaciju sakupljenih informacija. Zbog same kompleksnosti sistema životne sredine mi najčešće nastojimo da ih proučavamo koristeći redukcionistički pristup, fokusirajući ce na male, diskretne pojednostavljene aspekte. Međutim većina problema u životnoj sredini su više faktorijalni i zahtevaju razmatranje širokog spektra izvora informacija pitanja i interesa. Za većinu ekoloških studija potrebne su nam eksplicitnije i kvalifikovanije terenske informacije vezane za faktore koji bi mogli da objasne posmatranu ekosistemsku, faunističku i florističku raznovrsnost u dimenziji prostorne i vremenske distribucije uključujući i podatke o geologiji, klimi, pedologiji, distribuciji i ponašanju istrživanih vrsta. Ovde svoju ulogu pronalaze geografski informacioni sistemi (GIS). Nacionalni park Tara obuhvata najveći deo planine Tare u zapadnoj Srbiji prosečne nadmorske visine 1000-1200 m na 180 km od Beograda. Ukupna površina zaštićenog područja Nacionalnog parka je 19.175 ha, a 37.584 ha predstavlja zaštitnu zonu oko Nacionalnog parka. Pripada opštini Bajina Bašta. Planina Tara predstavlja jednu od vrućih tačaka specijskog i ekosistemskog diverziteta sa 35 različitih šumskih zajednica lišćarskog, mešovito četinarskog tipa, kao i 19 opisanih livadskih zajednica. Mnoge od njih posebno one sa Pančićevom omorikom, imaju reliktan ili endemoreliktan karakter. U tom smislu sasvim je opravdano što se Tara danas našla na listi područja značajnih za očuvanje ptičijeg sveta (IBA) i dnevnih leptira Evrope (PBA), a u toku je njeno uključivanje u međunarodnu listu područja značajnog za očuvanje svetske flore (IPA). Kako se gazdovanje i upravljanje praktično svim prirodnim potencijalima NP Tara, do sada dominantno zasnivalo na principima šumarske tehnologije i inženjeringa ovaj rad ima svoju punu naučnu opravdanost u pokušaju implementacije savremenih naučnih saznanja iz oblasti zaštite biodiverziteta, konzervacione ekologije geografije i prostornog planiranja u mehanizam upravljanja prirodnim nacionalnim resursima. Ovaj tip vrednovanja i zaštite otvara mogućnost primene održivog/usklađenog korišćenja resursa NP Tara. Tokom 2002. i 2003. godine formirane su teme GIS NP Tara koje obuhvataju prirodne (geomorfologija, geologija, pedologija, hidrologija, vegetacija, flora fauna), korišćene (eksploatacija šuma) i veštačke (antropogene) sadržaje (puteve, brane, naselja, turističke sadržaje i granice). Geografski informacioni sistem koji je formiran za NP Taru sa temama koje ga čine da prati okvire sličnih projekata rađenih u Evropi i svetu i jedan je od tipičnih geografskih informacionih sistema (iz oblasti ekologije, zaštite životne sredine, šumarstva, itd), koji sadrži gotovo sve vrste podataka (izuzev satelitskih snimaka) u GIS (rasterske, vektorske, DEM, baza podataka i aerofotogrametrijske snimke).Projekat ministarstv

Distribution patterns and environmental determinants of European newts in the Montenegrin karst area

The distribution patterns of three European newt species (Triturus macedonicus, Lissotriton vulgaris, and Mesotriton alpestris) was determined in the Montenegrin karst region and the influence of breeding ponds, the adjacent landscape, and climate variables on distributions within the framework of allotopy vs. syntopy occurrences was tested. After surveying 145 newt breeding sites in a 10,080 km(2) area, the ranges of T. macedonicus and M. alpestris were found not come into contact, while L. vulgaris, the most widely distributed species, covers the entire range of T. macedonicus and the lower part of the range of M. alpestris. Using Akaike's Information Criterion (AIC) to evaluate the effectiveness of 70 a priori models in predicting the presence of the three newt species, it was found that: (1) elevation is the most important variable in predicting newt presence; (2) only a few elevation-dependent variables can replace elevation in the building of a good descriptive model; (3) precipitation in combination with elevation contributes significantly to the building of a better descriptive model; and (4) in comparison with allotopy, syntopy mostly occurs at intermediate elevation ranges of species in sympatry.Montenegrian Institute for Nature Conservation, Podgorica [02-261/1, 01-193]; Serbian Ministry of Science and Environmental Protection [143052

Response of wheat plants under post-anthesis stress induced by defoliation: II. Contribution of peduncle morpho-anatomical traits and carbon reserves to grain yield

Assimilated carbon during vegetative and early reproductive growth in wheat is temporarily stored in stem internodes and leaf sheaths (LSs), and can later be remobilized and transported to developing grain. The present study was undertaken to determine the effect of several peduncle (the uppermost internode) morpho-anatomical and biochemical traits on grain weight, and to assess the contribution of the peduncle water-soluble carbohydrate (WSC) reserves shortly after anthesis to its variation. In 2-year field trials, 61 wheat genotypes were used (27 F-4:5 families, 17 parents used for the crosses and the 17 current best standards), comparing intact control plants (CP) with plants that were defoliated (DP) by cutting off all leaf blades 10 days after anthesis. Estimated contributions of peduncle (culm (C) and flag LS) assimilate reserves to grain weight/spike were from 006 to 031 and from 011 to 045 in CP and DP plants, respectively. In both CP and DP plants, a higher contribution was from the LS than from the C. High peduncle reserve mobilization efficiency, a longer exposed part of the peduncle and larger C storage capacity (through higher parenchyma and/or lower lignified area) were of specific benefit for maintaining grain weight in defoliated plants. F-4:5 families had higher transport capacity in the peduncle, but without any improvement in WSC-related traits compared with the best standards

Quality parameters and pattern recognition methods as a tool in tracing regional origin of multifloral honey

The characterization of multifloral honey regarding the mineral composition, sugar content and basic physicochemical properties has been done. The total of 164 honey samples was collected from six regions of Serbia during 2009 harvesting season. Univariate data analysis (descriptive statistics and analysis of variance), geographic information system and pattern recognition methods (principal component analysis and cluster analysis) have been performed in order to identify geographical origin of honey. The content of Mg, K, and Cu, electrical conductivity, and optical rotation were established as useful indicators in tracing regional differences between honey samples. Samples originated from Zlatibor region were clearly distinguished from those from the rest of Serbia showing higher K and Mg content, as well as higher values of optical rotation, electrical conductivity, and free acidity. The influence of the soil composition, and climate conditions, as well as the presence of particular flora on the honey composition is stressed out. The modeling of geographic origin of honey has been attempted by the means of linear discriminant analysis. [Projekat Ministarstva nauke Republike Srbije, br. 172017 and 451-03-2372-IP i FP7 RegPot project FCUB ERA GA No. 256716