Neki biološki parametri srdele, sardina pilchardus walb. 1792, u Crnogorskim vodama

Srdela, Sardina pilchardus, je jedna od najrasprostranjenijih i komercijalno najvažnijih vrsta riba u Jadranskom moru (FishStat Plus, FAO). Industrijski ribolov srdele i inćuna u Crnoj Gori je još uvek nerazvijen, pa se ove vrste uglavnom love alatima malog obalnog ribolova, tj. mrežama potegačama male veličine oka (5-6 mm) u Bokokotorskom zalivu. Podaci predstavljeni u ovom radu rezultat su istraživanja sprovedenog u okviru Pilot studije AdriaMed projekta u periodu septembar 2007. – septembar 2008. godine. Tokom Pilot studije putem intervjua sa ribarima prikupljane su informacije o ulovu i ribolovnom naporu svih aktivnih tipova brodova, a takođe su uzimani i biološki uzorci komercijalno važnih vrsta kako bi se proučavale njihove biološke karakteristike. Uzorci srdele prikupljeni su u području Bokokotorskog zaliva (koji predstavlja jedno od najproduktivnijih područja na crnogorskom primorju, pa je mrestilište i hranilište mnogih ribljih vrsta. Uzorci su prikupljani mesečnom dinamikom. Prikupljeni su sledeći podaci: totalna dužina tela sa preciznošću 0.1 cm, totalna težina sa preciznošću 0.01 g, pol i stadijum zrelosti gonada (upotrebljena je skala sa četiri stadijuma zrelosti, 1 – nezrele, 2 – sazrevanje, 3 – zrele i 4 – izmrešćene jedinke). Na osnovu ovih podataka određen je dužinski raspon, distribucija dužinskih frekvenci, odnos polova, dužina dostizanja polne zrelosti (L50% dužina pri kojoj je 50% populacije polno zrelo, kao i L25% L75%), kao i dužinsko-težinski odnos prema formuli log W = log a + b log LT. Srdela je bila najzastupljenija u ulovu u periodu april – jul. Dužinski raspon iznosio je od 7.3 do 16.6 cm, sa srednjom vrednošću od 13.1 cm. Kod oba pola prisutne su dve grupe individua (Sl. 2). Kod ženki prvu grupu čine individue dužinskog rapona 7.5 – 12 cm, a druga grupa obuhvata adultne jedinke dužine 12.5 – 16.5 cm. Kod mužjaka prvu grupu čine mlade jedinke dužine manje od 12.5 am, dok drugu, mnogoizraženiju grupu, čine jedinke dužinskog raspona 13 – 16 cm. Od ukupnog broja jedinki (613) ženke čine 51.4% a mužjaci 48.6% (Tab. 1). U većim dužinskim klasama (>15 cm) ženke su zastupljenije od mužjaka (78%) (Sl. 3, 4). Zrele jedinke srdele obuhvataju dužinu 7.3 – 15 cm kod mužjaka, a kod ženki 8 – 16.6 cm. Nezrele jedinke čine oko 21% ukupnog uzorka, dok je izmrešćenih jedinki pronađeno 26 tokom čitavog istraživanja. Najveći broj uzorkovanih jedinki bio je u drugom stadijumu zrelosti. Jedinke u fazi mresta najzastupljenije su bile u periodu februar – mart. Procenjeno je da je dužina pri kojoj 50% populacije srdele dostigne polnu zrelost 12. 29 cm, dok su L25% i L75% procenjeni na 11.59 i 12.98 cm (Sl. 5). Koeficijent b dužinsko-težinskog odnosa kod mužjaka iznosio je 3.138, a kod ženki 2.973

Procjena biomase inćuna (engraulis encrasicolus, l.) primjenom dep (daily egg production) metode na području južnog Jadrana (2005-2010.)

DEP metoda (daily egg production method, DEPM) je zasnovana na istraživanju ihtioplanktona (jaja i larve riba) i koristi se širom svijeta za procjenu biomase male plave ribe (Hunter and Lo, 1993; Lasker, 1985; Somarakis et al, 2004). Ova metoda se uspješno primjenjuje već 25 godina u čitavom svijetu i prvenstveno je dizajnirana za ribe koje imaju neodređen fekunditet, kakva je većina vrsta iz reda Clupeiformes. Zbog toga se najčešće upotrebljava za procjenu biomase male plave ribe, u prvom redu inćuna (Engraulidae) i srdela (Cupeidae). Pored procjene biomase ova metoda daje značajne podatke o karakteristikama i načinu mrijesta, kao i bitne reproduktivne parametre ribljih populacija. Podaci dobijeni DEP metodom mogu pomoći u razumijevanju mehanizama kojim prirodne promjene utiču na reproduktivnu biologiju i stepen preživljavanja ranih razvojnih stadijuma male plave ribe (Regner, 1985; Somarakis et al, 2004). Inćun (Engraulis encrasicolus, L.) je jedini predstavnik roda Engraulis u Mediteranu. Inćun je, uz srdelu, ekonomski najznačajnija vrsta riba u Jadranu i Mediteranu. Dostiže dužinu do 20 cm, migratorna je i planktofag. Mrijesti se od početka proljeća, obično od aprila do oktobra, a nekada od marta do novembra (Zavodnik, 1970; Merker and Vujošević, 1972; Regner, 1972, 1985, Piccinetti et al.., 1979). Mrijesti se više puta tokom sezone mriješćenja („multiple spawner“ Blaxter and Hunter, 1982). U okviru FAO AdriaMed Projekta (koji se realizuje već sedam godina između Crne Gore, Italije, Albanije, Hrvatske i Slovenije) u vodama crnogorskog primorja DEP metoda je prvi put primjenjena 2005 godine za procjenu biomase inćuna. Nakon toga, istraživanje je prošireno na albanske teritorijalne i susjedne međunarodne vode u julu 2008 godine. U julu 2010 godine procjena biomase inćuna primjenom DEP metode u okviru istog projekta proširena je na područje cijelog južnog Jadrana (GFCM geografska subregija 18). Procjenjena biomasa inćuna u avgustu 2005 godine iznosila je 3842 t., u julu 2008 godine 52 273.2 t dok je u julu 2010 godine iznosila 100 352.07 t

Mogućnost primene okare kao sekundarne sirovine u proizvodnji hraniva za ribe

Poslednjih godina istraživanju soje poklanja se velika pažnja zbog povoljnih zdravstvenih efekata. Mnoge studije su utvrdile u zrnu soje prisustvo komponenti poput proteina, dijetalnih vlakana, masnih kiselina, izoflavona i drugih fitohemikalija, koje povoljno deluju na organizam. Sirova okara, poznata i kao "sojina pulpa", je nusprodukt u priozvodnji sojinog mleka. To je belo-žućkasta materija koja se sastoji od nerastvorljivih delova semena soje (uglavnom semenjače) koji ostaju na filteru pri filtriranju usitnjenog kuvanog zrna soje pri proizvodnji sojinog mleka (Jimenez-Escrig et al., 2008). Cilj ovog rada je bio da se proceni uticaj metoda polupogonskog postrojenja koje koristi hidrotermičku obradu sojinog zrna u proizvodnji sojinog mleka (HTC obrada; visoka temperatura i povišen pritisak/kratko vreme) na sadržaj i aktivnost hranljivih komponenti okare, pripremane od šest različitih genotipova soje, kao i da se proceni mogućnost korišćenja okare u pripremi hrane za ribe. Može se pretpostaviti da će primenjeni HTC postupak, koji je sličan procesu ekstrudiranja, koji se najčešće koriste u proizvodnji hrane za ribe (visoka temperatura/kratako vreme), dati okaru povoljnih svojstava, pogodna za ishranu riba. Pored toga, obzirom da je optimalna pH vrednost vode za uzgoj riba od 7.0 do 8.0 (Zhanga et al., 2011), različita od izoelektrične tačke (Ip) glavnih proteina okare može se pretpostaviti da se proteini okare neće taložiti u mulju, već će ostati da plutaju u vodi. Glavne komponente okare dobijene primenjenim HTC postupkom su ugljeni hidrati (51.25-59.25%) i proteini (31.81-40.36%). Mateos-Aparicio et al. (2010b) ističu veoma povoljnu antioksidativnu aktivnost okare, koju uglavnom pripisuju polisharidima semenjače sojinog zrna, pre svega pektinima, iako ističu da se ne može isključiti ni doprinos belančevina. Ovakva istraživanja ukazuju na mogućnost delovanja okare kao komponete u ishrani riba u smislu odbrane od antioksidativnog stresa. Visok sadržaj proteina, čini okaru potencijalno dobrim izvorom biljnih proteina, niske cene, za ishranu ljudi i životinja. Visok sadržaj i vrlo dobre funkcionalne karakteristike proteina okare (Mateos-Aparicio et al., 2010a), ukazuju na to da mogu biti pogodni kao dopuna hrane za ribu u smislu vezivnog medijuma za druge aktivne i hranljive komponente u proizvodu, pri čemu doprinose nutritivnoj vrednosti hraniva. Štaviše, odnos esencijalnih amino kiselina u ukupnom aminokiselinskom sastavu proteina okare je sličan kao u sojinom mleku i tofuu (Vang i Cavins, 1989). Glavni proteini okare su bazni, 7S globulin (Bg7S; 24.61-28.37%) i glicinin (11S globulin; 28.49-33.11%). Poznato je da je Bg7S glikoprotein bogat cisteinom (Omi et al., 1996) što povećava nutritivnu vrednost proizvoda. Proteini soje nisu nutritivno idealni proteini, obzirom da ispoljavaju neželjeni efekat na metabolizam nakon konzumiranja sirove sojine sačme, što se pripisuje prisustvu tripsin inhibitora (TI) i lektina. Tripsin inhibitorska aktivnost ispitivanih uzoraka je veoma mala (4.82-7.99%) što ukazuje da okara ne bi ispoljavala antinutritivni efekat na organizam, tim pre što se veruje da postizanje zadovoljavajućeg nivoa TIA dovoljno smanjuje aktivnost lektina, obzirom da su inhibitori termički stabilniji nego lektini (Friedman i Brendon, 2001)

Neki biološki parametri grdobe (lophius budegassa spinola, 1807) u vodama Crne Gore (jugoistočni Jadran)

U ovom istraživanju obrađene su 264 jedinke grdobe (LophiusbudegassaSpinola, 1807), od kojih su 128 (ili 48,5%) bili mužjaci, 114 (43,2%) ženke, dok kod 22 jedinke (8.3%) nije bilo moguće odrediti spol. Odnos ženki i mužjaka bio je 1:1,12. Omjer spolova (SR) procijenjen je na 47,1. Testiranje uzorka χ2-testom pokazalo je da ne postoji statistički značajna razlika između broja mužjaka i ženki u uzorku (χ2 = 0.8099, p > 0.05). Totalna dužina (TL) jedinki u uzorku kretala se od 15,6 do 67,0 cm, sa prosječnom vrijednošću od 29,2 ± 8,1 cm (prosječna dužina ± standardna devijacija). Shapiro-Wilkesov test normalnosti pokazao je da distribucija dužinskih frekvencija ukupnog uzorka nije pratila normalnu distribuciju (W = 0,9003; p < 0,05), kao ni distribucija mužjaka (W = 0,9563; p < 0,05) ni ženki (W = 0,8959; p < 0,05). Raspon dužina kod ženki varirao je 18,8 do 67,0 cm TL, sa prosjekom od 31,9 ± 9,6 cm TL. Prosječna dužina mužjaka bila je 82,3 ± 5,7 cm TL, dok su minimalna i maksimalna dužina bile 16,6 cm i 48,4 cm TL. Prosječna masa jedinki u uzorku bila je 444,15 ± 427,24 g, sa rasponom od 57,14 g do 3000,00 g. Masa ženki kretala se od 114,50 g do 3000,00 g, sa srednjom vrijednošću od 584,10 ± 557,15 g. Najmanja izmjerena masa mužjaka bila je 66,70 g, a najveća 1791,96 g, sa prosjekom od 372,40 ± 249,28 g. Analiza dužinsko-masenog odnosa pokazala je vrijednost parametra b manju od idealne izometrijske vrijednosti 3, što znači brži rast jedinki u dužinu od povećanja mase, odnosno da jedinka sa rastom dobiva izduženiji oblik tijela. Vrijednosti parametra b po spolovima su također bile manje od 3. Studentov t-test pokazao je da se parametar b dužinsko-masenog odnosa kod ukupnog uzorka i ženki statistički značajno razlikovao od vrijednosti 3, dok kod mužjaka to nije bio slučaj. Dužina prve spolne zrelosti (Lm50%) ukupnog uzorka procijenjena je na 26,37 cm TL, odnosno 30,50 cm TL kod ženki i 26,26 cm TL kod mužjaka.Procijenjene su i dužine pri kojima 25% (Lm25%), odnosno 75% (Lm75%) populacije dosegne spolnu zrelost, kao i parametri α i β krivulje zrelosti

Biološke karakteristike inćuna (engraulis encrasicolus) u Bokokotorskom zalivu (Crna Gora)

Inćun, Engraulis encrasicolus, je jedna od najrasprostranjenijih i komercijalno najvažnijih vrsta riba u Jadranskom moru (FishStat Plus, FAO). Industrijski ribolov srdele i inćuna u Crnoj Gori je još uvek nerazvijen, pa se ove vrste uglavnom love alatima malog obalnog ribolova, tj. mrežama potegačama male veličine okaca (5-6 mm) u Bokokotorskom zalivu kao i malim mrežama plivaricama na ulazu u zaliv. Podaci predstavljeni u ovom radu rezultat su istraživanja sprovedenog u okviru Pilot studije AdriaMed projekta u periodu septembar 2007. – avgust 2011. godine. Tokom Pilot studije putem intervjua sa ribarima prikupljane su informacije o ulovu i ribolovnom naporu svih aktivnih tipova brodova, a takođe su uzimani i biološki uzorci komercijalno važnih vrsta kako bi se proučavale njihove biološke karakteristike. Uzorci inćuna prikupljeni su u području Bokokotorskog zaliva (Sl. 1) koji predstavlja jedno od najproduktivnijih područja na crnogorskom primorju, pa je mrestilište i hranilište mnogih ribljih vrsta. Uzorci su prikupljani mesečnom dinamikom. Prikupljeni su sledeći podaci: totalna dužina tela sa preciznošću 0.1 cm, totalna težina sa preciznošću 0.01 g, pol i stadijum zrelosti gonada (upotrebljena je skala sa četiri stadijuma zrelosti, 1 – nezrele, 2 – sazrevanje, 3 – zrele i 4 – izmrešćene jedinke). Na osnovu ovih podataka određen je dužinski raspon, distribucija dužinskih frekvenci, odnos polova, GSI, dužina dostizanja polne zrelosti (L50% dužina pri kojoj je 50% populacije polno zrelo, kao i L25% L75%), kao i dužinsko-težinski odnos prema formuli log W=log a+b log LT. Inćun je bio najzastupljeniji u ulovu u septembru i aprilu. Dužinski raspon iznosio je od 7.5 do 14.4 cm, sa srednjom vrednošću od 10.13 cm, dok je težinski raspon bio od 0.9 do 21 gram, sa srednjom vrednošću 6.4 g. Od ukupnog broja jedinki (2000) ženke čine 61%, mužjaci 33%, a 6% su jedinke kojima nije bilo moguće odrediti pol. Ženke su zastupljenije od mužjaka u svim dužinskim klasama, osim na 8 cm dužine gde je odnos polova 1:1. Najveći broj uzorkovanih jedinki bio je u drugom stadijumu zrelosti. Procenjeno je da je dužina pri kojoj 50% populacije inćuna dostigne polnu zrelost 9.1 cm, dok su L25% i L75% procenjeni na 8.6 i 9.7 cm. Koeficijent b dužinsko-težinskog odnosa kod mužjaka iznosio je 3.212, a kod ženki 3.437

Comparative toxicity evaluation of targeted anticancer therapeutics in embryonic zebrafish and sea urchin models

Cancer drug resistance and poor selectivity towards cancer cells demand the constant search for new therapeutics. PI3K-Akt-mTOR and RAS-MAPK-ERK signaling pathways are key mechanisms involved in cell survival, proliferation, differentiation, and metabolism and their deregulation in cancer can promote development of therapy resistance. We investigated the effects of targeted inhibitors (wortmannin, GSK690693, AZD2014 and tipifarnib) towards these two pathways on early zebrafish and sea urchin development to assess their toxicity in normal, fast proliferating cells. PI3K inhibitor wortmannin and RAS inhibitor tipifarnib displayed highest toxicity while GSK690693, a pan-Akt kinase inhibitor, exhibited a less significant impact on embryo survival and development. Moreover, inhibition of the upstream part of the PI3K-Akt-mTOR pathway (wortmannin/GSK690693 co-treatment) produced a synergistic effect and impacted zebrafish embryo survival and development at much lower concentrations. Dual mTORC1/mTORC2 inhibitor AZD2014 showed no considerable effects on embryonic cells of zebrafish in concentrations substantially toxic in cancer cells. AZD2014 also caused the least prominent effects on sea urchin embryo development compared to other inhibitors. Significant toxicity of AZD2014 in human cancer cells, its capacity to sensitize resistant cancers, lower antiproliferative activity against human normal cell lines and fast proliferating embryonic cells could make this agent a promising candidate for anticancer therapy

Towards policies that capture the expected value of biomolecular diversity for drug discovery, human health, and well-being

This paper aims to help policy makers with a characterization of the intrinsic value of biodiversity and its role as a critical foundation for sustainable development, human health, and well-being. Our objective is to highlight the urgent need to overcome economic, disciplinary, national, cultural, and regional barriers, in order to work out innovative measures to create a sustainable future and prevent the mutual extinction of humans and other species. We emphasize the pervasive neglect paid to the cross-dependency of planetary health, the health of individual human beings and other species. It is critical that social and natural sciences are taken into account as key contributors to forming policies related to biodiversity, conservation, and health management. We are reaching the target date of Nagoya treaty signatories to have accomplished measures to prevent biodiversity loss, providing a unique opportunity for policy makers to make necessary adjustments and refocus targets for the next decade. We propose recommendations for policy makers to explore novel avenues to halt the accelerated global loss of biodiversity. Beyond the critical ecological functions biodiversity performs, its enormous untapped the repertoire of natural molecular diversity is needed for solving accelerating global healthcare challenges

Antioxidant-inspired drug discovery: antitumor metabolite is formed in situ from a hydroxycinnamic acid derivative upon free radical scavenging

Cancer cells generally possess higher levels of reactive oxygen species than normal cells, and this can serve as a possible therapeutic target. In this proof-of-concept study, an antioxidant-inspired drug discovery strategy was evaluated using a hydroxycinnamic acid derivative. The processing of oxidized mixtures of p-coumaric acid methyl ester (pcm) revealed a new antitumor lead, graviquinone. Graviquinone bypassed ABCB1-mediated resistance, induced DNA damage in lung carcinoma cells but exerted DNA protective activity in normal keratinocytes, and modulated DNA damage response in MCF-7 cells. The cytotoxic effect of pcm in MCF-7 cells was potentiated under H2O2-induced oxidative stress, and the formation of graviquinone was confirmed by Fenton's reaction on pcm. In silico density functional theory calculations suggested graviquinone as a kinetic product of pcm-scavenging (OH)-O-center dot radicals. Our results demonstrate the pharmacological value of an in situ-formed, oxidative stress-related metabolite of an antioxidant. This might be of particular importance for designing new strategies for antioxidant-based drug discovery