Meðferðarferli fyrir deyjandi sjúklinga

Neðst á síðunni er hægt að nálgast greinina í heild sinni með því að smella á hlekkinn Skoða/Opna(view/open)Innan heilbrigðiskerfisins er sífellt verið að leita leiða til að tryggja sem best gæði þeirra þjónustu sem er veitt. Í mörgum nágrannalöndum okkar hefur verið lögð áhersla á að veita öndvegisþjónustu við lok lífs bæði á líknarheimilum (e. hospice) og á líknardeildum (e. palliative care units) og hefur Bretland verið þar fremst í flokki. Hins vegar deyr þar á landi einungis lítill hluti sjúklinga á líknarheimilum eða líknardeildum (4% árið 2003) en um 56% á sjúkrahúsum (Murphy o.fl., 2007). Til samanburðar áttu 53% andláta sér stað á sjúkrahúsum á Íslandi árið 2008 og um 8% allra andláta á landinu voru á líknardeildunum tveimur á Landspítala (LSH). Í Bretlandi þótti mikilvægt að koma hugmyndafræði og skipulagi umönnunar og meðferðar, sem veitt er á líknarheimilum, yfir á aðrar stofnanir þar sem sjúklingar deyja. Liverpool Care Pathway for the dying, sem þýtt hefur verið á íslensku meðferðarferli fyrir deyjandi sjúklinga, var þróað sem samstarfsverkefni milli Marie Curie Cancer Care stofnunarinnar í Liverpool og Háskólans í Liverpool. Markmið þess var að færa hugmyndafræði líknar um umönnun og meðferð sjúklinga síðustu klukkustundir eða daga lífsins frá líknarheimilum yfir á aðrar stofnanir, svo sem sjúkrahús og öldrunarstofnanir. Með meðferðarferlinu er reynt að tryggja deyjandi sjúklingum ákveðin gæði í umönnun og meðferð við lok lífs, sama hvar þeir liggja, sem og að tryggja stuðning við aðstandendur bæði fyrir og eftir andlát ástvinar þeirra. Á sama tíma er stefnt að því að auka þekkingu og færni heilbrigðisstarfsfólks varðandi umönnun og meðferð á síðustu dögum lífs (Ellershaw og Wilkinson, 2003; Jack o.fl., 2003; Gambles o.fl., 2006)

Iceland screens, treats, or prevents multiple myeloma (iStopMM): a population-based screening study for monoclonal gammopathy of undetermined significance and randomized controlled trial of follow-up strategies.

To access publisher's full text version of this article, please click on the hyperlink in Additional Links field or click on the hyperlink at the top of the page marked DownloadMonoclonal gammopathy of undetermined significance (MGUS) precedes multiple myeloma (MM). Population-based screening for MGUS could identify candidates for early treatment in MM. Here we describe the Iceland Screens, Treats, or Prevents Multiple Myeloma study (iStopMM), the first population-based screening study for MGUS including a randomized trial of follow-up strategies. Icelandic residents born before 1976 were offered participation. Blood samples are collected alongside blood sampling in the Icelandic healthcare system. Participants with MGUS are randomized to three study arms. Arm 1 is not contacted, arm 2 follows current guidelines, and arm 3 follows a more intensive strategy. Participants who progress are offered early treatment. Samples are collected longitudinally from arms 2 and 3 for the study biobank. All participants repeatedly answer questionnaires on various exposures and outcomes including quality of life and psychiatric health. National registries on health are cross-linked to all participants. Of the 148,704 individuals in the target population, 80 759 (54.3%) provided informed consent for participation. With a very high participation rate, the data from the iStopMM study will answer important questions on MGUS, including potentials harms and benefits of screening. The study can lead to a paradigm shift in MM therapy towards screening and early therapy.Black Swan Research Initiative by the International Myeloma Foundation Icelandic Centre for Research European Research Council (ERC) University of Iceland Landspitali University Hospita

The effects of endothelium, keratinocytes and vitamin D on skin homing molecules expression in T cells

Húðin er ytri vörn líkamans og jafnframt hluti af ónæmiskerfi hans. Ef varnir húðarinnar bregðast og mótefnavaki kemst í húðvefinn og veldur sýkingu mæta frumur ónæmiskerfisins til leiks. Angafrumur sem staðsettar eru í húð taka upp mótefnavakann og flytjast til nærliggjandi eitilvefja. Þar ræsa angafrumurnar T- frumur sem eru sértækar fyrir mótefnavakanum. Við ræsingu T- fruma breytist tjáning á ratvísissameindum á yfirborði þeirra en sameindirnar stýra í hvaða vefi T- frumurnar fara. Angafrumur sem taka upp mótefnavaka í húð ræsa T- frumur sem hefja tjáningu á CLA sameindinni og hafa frumurnar sértækni fyrir mótefnavökum úr húð. Stór hluti CLA+ T- fruma tjá efnatogsviðtakann CCR4 sem bindst CCL17 efnatoganum sem er tjáður á æðaþeli húðar. CCR10 efnatogsviðtakinn er tjáður á hluta CLA+ CCR4+ T- fruma. Efnatogi CCR10 er CCL27 og er hann tjáður í húðfrumum. Þegar T- frumur skríða úr blóðrás og yfir æðaþelið tengist CLA sameindin E- selektín á æðaþeli húðar. CCR4 viðtakinn bindst svo CCL17 efnatoganum og þá virkjast integrinsameindir á T- frumunum sem tengjast viðloðunarsameindum á æðaþelinu. T- frumurnar geta þar með skriðið yfir æðaþelið og í leðurhúð sem er neðra vefjalag húðar og að mestu byggt úr kollageni. T- frumurnar skríða úr leðurhúð yfir í yfirhúð fyrir tilstilli CCR10 viðtakans sem bindst CCL27 í húðfrumum í yfirhúð. Þegar komið er í húðvefinn sinna T- frumur hlutverki við að virkja aðrar ónæmisfrumur eða ráðast á veirusýktar frumur. Markmið þessa verkefnis var að hanna frumuræktunarmódel sem líkir eftir skriði T- fruma í húð. Einnig að skoða áhrif húðfruma og D- vítamíns á tjáningu húðsértækra ratvísissameinda á yfirborði T- fruma. Umhverfisþættir, þar á meðal D- vítamín og boðefni sem eru til staðar við ræsingu T- fruma eru talin hafa áhrif á tjáningu húðsértækra ratvísissameinda T- fruma. Hönnun frumuræktunarmódels fólst í tilraunum á skriði fruma í kollagengel, sem líkir að nokkru leyti eftir kollagenríkri leðurhúð. Efnatogarnir CCL19 og CCL17 voru steyptir í gelið til að auka frumuskrið. CCL19 bindst CCR7 viðtakanum á T- frumum og CCL17 bindst CCR4 viðtakanum. Uppsetning á samrækt æðaþels- og húðfruma í Transwell kerfi var hluti af hönnun frumuræktunarmódelsins. Húðfrumur voru ræktaðar í botni frumuræktunarbrunns og æðaþelsfrumur ræktaðar á himnu í efri frumuræktunarbrunni Transwell bakkans. Frumuskrið var skoðað með því að mæla tjáningu á húðsértæku ratvísissameindunum hjá T- frumum sem voru bundnar við æðaþelið og hjá T- frumum sem skriðu yfir æðaþelslagið og í botn til húðfruma. Áhrif húðfruma og D- vítamíns á tjáningu húðsértækra ratvísissameinda T- fruma voru skoðuð með samrækt einkjarna blóðfruma og húðfruma, með eða án D- vítamíns. Tilraunirnar gáfu vísbendingu um að húðfrumur hafi áhrif á CLA tjáningu hjá T- frumum, en tjáning húðsértæku CLA sameindarinnar á T- frumum lækkaði í samrækt með húðfrumum. Frekari uppsetningatilraunir á frumuræktunarmódelinu þurfa að fara fram til að fullvinna módelið.The skin is our outermost defence against the external environment and also part of our immune system. If a foreign antigen infects the skin, dendritic cells pick up the antigen, migrate to associated lymphoid tissue where they activate the adaptive immune system, including T cells. Upon activation by dendritic cells, the expression of homing molecules in T cells change and the cells start to express non- lymphoid tissue specific homing molecules. Dendritic cells binding skin derived antigen migrate to nearby lymphoid tissue and activate T cells which start to express the CLA skin homing molecule. CLA+ T cells have specificity towards antigens derived from skin and can infiltrate the skin if the CCR4 chemokine receptor is coexpressed. CCR4 binds to the CCL17 chemokine which is expressed on vascular endothelium in skin. CCL27 is expressed on epidermal keratinocytes, the chemokine binds to the CCR10 receptor, expressed by CLA+ CCR4+ T cells. The CLA molecule on T cells binds to E- selectin, expressed on vascular endothelium in skin. Then CCR4 binds to CCL17 and activate integrin molecules in T cells which binds adhesion molecules on the endothelium. The T cells are then able to infiltrate skin by crossing the vascular endothelium and into dermis. The T cells migrate to epidermis when the CCR10 receptor binds to the CCL27 chemokine. When T cells have migrated to skin their role is to activate immune cells and kill virus infected cells. The aim of this project was to develop experimental model that mimics T cell migration to the skin. Also to study the effects of epidermal keratinocytes and vitamin D on skin homing molecule expression in T cells. The first step in the developement of the experimental model was to study cell migration to collagen gel. The idea was to use collagen gel to mimic the dermis layer in the skin which is mainly a tissue of collagen protein. The chemokines CCL17 og CCL19 were added to collagen gels to increase the cell migration. The next step in the developement of the experimental model was to culture keratinocytes and HUVEC in Transwell assay. The cell migration was observed by analysing the expression of skin homing molecules in T cells binding the HUVEC and in T cells that were able to cross the HUVEC and migrate to the keratinocyte layer. The effects of keratinocytes and vitamin D on skin homing molecule expression in T cells were studied in a coculture of keratinocytes and peripheral blood mononuclear cells +/- vitamin D. The results give a conclusion that keratinocytes effects the CLA expression in T cells. The CLA expression in T cell was decreased in a culture with keratinocytes. Further experiments need to take place in the developement of the experimental model

Þín leið! : hjálparbæklingur fyrir framhaldsskólanemendur með lesblindu eða lestrarörðugleika.

Þörfin fyrir handhægan og auðlesinn bækling um helstu atriði lesblindu er mikil. Nemendur með námsörðugleika verða oft útundan í skólakerfinu þegar komið er í framhaldsskóla og er ætlast til að þeir standi meira á eigin fótum. Því þótti mér mikilvægt að útbúa bækling sem útskýrir á einfaldan hátt og veitir nemendum upplýsingar um lesblindu og þá hjálp sem þeim stendur til boða án þess að þurfa að lesa mikinn texta. Verkefnið er tvíþætt, annars vegar bæklingurinn og hins vegar greinargerð sem honum fylgir. Meginmarkmið verkefnisins er að auðvelda framhaldsskólanemum með lesblindu eða sem eiga við lestrarörðugleika að stríða í námi. Tilgangurinn er að sýna þeim að námið sé þeim mögulegt þó álagið geti orðið mikið á meðan á því stendur. Í bæklingnum er listi með einkennum lesblindu, þar sem nemendur geta lesið sér til um hvort ákveðin einkenni eigi við sig og þær leiðir sem nýtast nemendum til aðstoðar í námi. Í greinargerðinni er svo fjallað nánar um læsi, lesblindu, einkenni lesblindu og velt upp hugmyndum um orsakir. Þá er fjallað um leiðir til stuðnings og bent á mikilvægan rétt nemenda í námi sem er tryggður í lögum

Leiksköpun : leiklist og ritlist til að byggja sjálfsmynd með nemendum í unglingadeild

Ritgerðin fjallar um leiksköpunaraðferðina (e. playmaking) í starfi með unglingum og áhrif hennar á sjálfsmynd þátttakenda. Aðferðin, sem á uppruna sinn í Bandaríkjunum, er blanda af ritlist og spunalist og þátttakendur skrifa leikrit út frá eigin reynslu. Árið 2020 fékk ég tækifæri til þess að halda leiksköpunarnámskeið við Vættaskóla í Grafarvogi fyrir nemendur í 8.-10. bekk skólans. Námskeiðið var hluti af rannsóknarverkefni þar sem ég kannaði hvort ég gæti nýtt mér aðferðina í eigin starfi til þess að styðja við unglinga og sjálfsmynd þeirra. Rannsóknaraðferðin sem ég notaðist við nefnist starfendarannsókn (e. action research) og einkennist af því að þátttakandi rannsakar eigið starf og er þátttakandi í rannsókninni. Auk þess að kanna eigið starf útbjó ég æfingakver sem gagnast gæti kennurum sem hafa áhuga á að nýta sér aðferðir leiksköpunar. Heimsfaraldur COVID-19 setti rannsóknina úr skorðum og hafði áhrif á niðurstöður hennar. Niðurstöðurnar sýna að aðferðin getur stutt við nemendur í þeirra eigin sjálfsmyndarvinnu og gæti gagnast sem leið til þess að skapa nemendum öruggan vettvang til sjálfskönnunar. Ég komst að því að með því að nota ritlist og leiklist saman er hægt að hefja upp raddir og reynslu nemenda.An exploration of the method of playmaking in practice with teenagers and its use in building positive self-image. The method, which originates from the United States, is a blend of creative writing and improv theatre and participants write a play based on their own experiences. In 2020 I had the opportunity to teach a course in playmaking to students in years 8-10 at Vættaskóli school in Grafarvogur, Iceland. The course was a part of a research project intended to explore how I can use playmaking in my work with teenagers to support them and their self-image. The research method utilised is action research, in which the researcher is exploring their own practice and is themself a participant in the research. The COVID-19 pandemic upset the course of the research and impacted its results. The results I did find are that I can use playmaking as a tool to support students in their own exploration of self-image. Using drama as well as creative writing can help empower and elevate students' own stories and voices

Málfærni ungra barna (MUB). Réttmætisathugun á málþroskaprófi ætluðu börnum á aldrinum 2;0-3;11

Á Íslandi er vöntun á stöðluðum mælitækjum sem talmeinafræðingar geta notað til að leggja mat á málþroska barna á aldrinum tveggja til fjögurra ára sem grunur leikur á að glími við frávik í máli. Mikilvægt er að til sé íslenskt próf sem er staðlað að íslensku þýði þannig að hægt sé að grípa inn í með viðeigandi snemmtækri íhlutun, víki málþroski barns marktækt frá meðaltali. Undanfarin ár hefur verið í þróun nýtt próf, Málfærni ungra barna (MUB), sem á að bæta þar úr. Heyrnar- og talmeinastöð Íslands og Námsmatsstofnun vinna saman að stöðlun prófsins á landsvísu og er þetta meistaraverkefni liður í þeirri stöðlun, þar sem réttmæti prófsins var kannað með því að bera það saman við niðurstöður tveggja undirprófa WPPSI-RIS greindarprófsins. MUB metur almennan málþroska barna og skiptist í tvo prófþætti, málskilning og máltjáningu, sem endurspegla þá meginþætti tungumálsins og þá hugsmíð sem liggur að baki prófinu, eða málfærni barna. Prófið samanstendur af 122 atriðum og tekur yfirleitt um 20 mínútur að leggja fyrir. Þátttakendur í þessari rannsókn voru 45 börn í leikskólum á höfuðborgarsvæðinu. Þau voru öll á aldrinum þriggja til fjögurra ára (3;0 – 3;11 ára). Tekið var klasaúrtak 20 leikskóla á höfuðborgarsvæðinu og valdi rannsakandi fjóra leikskóla eftir hentugleika af þeim lista. Skilyrði sem rannsakandi setti til þátttöku voru að börnin væru eintyngd og, án heyrnarskerðingar og greindra raskana. Gerð var margs konar lýsandi tölfræði fyrir úrtakið. Meðalaldur var t.d. reiknaður og skoðaður með tilliti til kyns og þriggja mánaða breiðra aldursbila. Ályktunartölfræði var notuð til að meta hvort munur væri á frammistöðu drengja og stúlkna á prófinu. Munurinn reyndist ekki marktækur, t(43)= 0,78, p = 0,23. Niðurstöður rannsóknarinnar gefa vísbendingu um viðunandi hugsmíðarréttmæti og að prófið meti í raun hugsmíðina málfærni barna. Fylgni á milli prófhluta MUB var há og jákvæð (r = 0,79) sem er ein vísbending um hugsmíðarréttmæti prófsins. Börnunum gekk betur á prófþáttum og fengu fleiri stig samfara hækkandi aldri. Það samband var línulegt eins og jafnan í þroskaprófum, þ.e. að getan í málskilningi og máltjáningu aukist eftir því sem börnin eldast. Það er önnur vísbending um hugsmíðarréttmæti prófsins. Fylgni við undirpróf WPPSI-RIS var há og jákvæð, sem gefur til kynna hátt samleitniréttmæti, en WPPSI-RIS hefur reynst áreiðanlegt og réttmætt mælitæki til að meta greind barna, m.a. mállega greind. Sundurgreinandi réttmæti í rannsókninni var veikara og hefði líklega verið betra að meta með öðru verklegu undirprófi WPPSI-RIS. Þessi atriði eru þó allt vísbendingar um að prófið reynist hafa viðunandi hugsmíðarréttmæti. Áreiðanleiki var góður fyrir báða prófþætti og α = 0,93 fyrir prófið í heild. Reiknaður var áreiðanleiki fyrir prófið í heild, helmingunaráreiðanleiki og endurprófunaráreiðanleiki. Fylgnistuðlarnir reyndust allir marktækir og má leiða að því líkur að prófið verið réttmætt og áreiðanlegt mælitæki þegar fram líða stundir og stöðlun verður lokið

Áhrif fyrirmynda á náms- og starfsval ungmenna

Meginmarkmið rannsóknarinnar var tvíþætt. Annars vegar var kannað hvers konar fyrirmyndir ungmenni áttu sér og hins vegar hvaða áhrif þau álitu að fyrirmyndir þeirra hefðu haft á náms- og starfsval þeirra. Notast var við eigindlega rannsóknaraðferð þar sem tekin voru sex hálfopin viðtöl við ungmenni á aldrinum 18–20 ára. Áhersla var lögð á að finna viðmælendur sem þegar höfðu gengið í gegnum það að velja sér framhaldsskóla til að skoða hvaða ástæður lægju að baki því vali. Niðurstöður rannsóknarinnar sýndu fram á að allir viðmælendurnir áttu sér einhverjar fyrirmyndir og gerðu sér grein fyrir því hversu mikilvægt það er að eiga sér fyrirmynd. Öll ungmenni rannsóknarinnar nefndu foreldra sína sem helstu fyrirmyndir sínar og sum þeirra áttu sér jafnframt aðrar fyrirmyndir utan fjölskyldunnar, til dæmis sérfræðinga eða þekkta erlenda einstaklinga. Þau töldu öll að fyrirmyndir hefðu haft áhrif á náms- og starfsval þeirra annaðhvort með beinum eða óbeinum hætti. Þegar einstaklingur velur sér sama starf og fyrirmyndin er um bein áhrif að ræða en óbein áhrif felast í því að fyrirmyndin hafi áhrif á metnað og eljusemi viðkomandi ásamt því að hafa hvetjandi áhrif á einstaklinginn til að fara sínar eigin leiðir. Þrátt fyrir að um fáa viðmælendur hafi verið að ræða kom það skýrt fram að það að eiga sér fyrirmynd, í hvaða formi sem er, skiptir máli fyrir framtíðina. Þessi rannsókn endurspeglar því niðurstöður erlendra rannsókna um mikilvægi þess að ungmenni eigi sér fyrirmynd þegar kemur að náms- og starfsvali, um mikilvægi hvatningar og stuðnings innan fjölskyldunnar og um það hversu mikilvægt er að byrja snemma í námsferlinu að vinna markvisst með starfsferilsþróun einstaklinga.The main goal of this research was twofold; on one hand, to examine what types of role models the subjects had in their emerging adulthood, and on the other hand, the influence their role model had on their education and career choices. This study is based on a qualitative research method, where six open semi-standardized interviews were conducted among four female and two male adolescents, aged 18–20 years. Emphasis was placed on finding individuals who had already chosen a college to see the reasons behind that choice. The results of this study showed that all interviewees had specific role models and realized how important it is to have a role model, as well as being able to define the concept. All interview respondents named their parents as their main role models and some of them also had other non-family role models, such as experts in a particular field or well-known foreign persons. They all acknowledged that the influence of role models had affected their study and career choices, either directly or indirectly. It qualifies as a direct influence when individuals choose the same career as their role models. An indirect influence is when the role models influence the individual‘s ambition and diligence, giving them the encouragement to choose their own path. Although there were not many interviewees, it was quite obvious that having a role model, of any kind, had a large effect on their views towards education and career. This research therefore reflects the findings of foreign researches on the importance of having a role model, the value of encouragement and support within the family for their study and career choices. Finally, the research clearly indicated the importance of applying specific career development methods at an early age in their education

Kynferðisbrot gegn börnum: Einkenni, afleiðingar og ákvörðun miskabóta

Tilgangur þessarar rannsóknar var að kanna aldur og tengsl þolenda og gerenda í kynferðisbrotamálum gegn börnum. Kannað var hvort eðli brotanna og ásýnd væri ólík eftir aldri þolendanna og tengsla þeirra við gerendur. Eins var kannað hvort miskabætur hefðu hækkað meira en sem nemur almennum verðlagshækkunum síðustu ár og hvaða breytur hefðu mesta vægið þegar kom að ákvörðun miskabóta í þessum málum. Unnið var með dóma í kynferðisbrotamálum gegn börnum sem kveðnir voru upp í Héraðsdómstólum landsins á árunum 2000-2007. Alls voru þetta 75 mál gegn 128 þolendum sem voru allt börn yngri en 18 ára. Gerendur voru 75 talsins en í sumum tilfellum var dæmt fyrir fleiri en einn þolanda í hverju máli. Helstu niðurstöður leiddu í ljós að gerendurnir voru í öllum tilfellum karlmenn og var meðalaldur þeirra 37,02 ár (sf=16,81). Þolendurnir voru í flestum tilfellum stúlkur eða í rúmlega 89% tilvika. Meðalaldur þolenda var 10,34 ár (sf=3,49). Þolendurnir þekktu til gerandanna í 84% tilvika. Eftir því sem eðli og ásýnd brotanna voru alvarlegri, því hærri miskabætur voru þolendunum dæmdar. Aldur þolandans og tengsl hans við gerandann hafði hins vegar ekki áhrif á ákvörðun miskabóta, þ.e hvorki voru dæmdar hærri bætur eftir því sem þolandinn var yngri, né voru hærri bætur dæmdar eftir því sem tengsl þolandans við gerandann voru nánari. Alvarleiki og ásýnd brotanna, aldur þolandans og tengsl hans við gerandann skýrðu 42,8% af dæmdum miskabótum. Þegar miskabæturnar voru uppreiknaðar til verðlags í apríl 2009 og skoðaðar með tilliti til alvarleika, ásýndar, aldurs þolanda og tengsla hans við gerandann kom í ljós að miskabætur í kynferðisbrotamálum höfðu ekki hækkað meira en sem nemur almennum verðlagshækkunum

Snjöll landafræðikennsla

Snjöll landafræðikennsla er námsleikur fyrir nemendur á grunnskólastigi sem læra landafræði. Við einstaklingsmiðum nám og gerum nemendum kleift að læra í gegnum tölvuleik, ólíkt núverandi kennsluaðferðum sem eru að mestu leiti byggðar á námsbókum. Nemendur geta því stundað nám á sínum hraða með því að læra í gegnum snjalla landafræðikennslu

Iceland screens, treats, or prevents multiple myeloma (iStopMM) : a population-based screening study for monoclonal gammopathy of undetermined significance and randomized controlled trial of follow-up strategies

Funding Information: P.K. is an employee of The Binding Site. BGMD has done consultancy for Amgen, Janssen, Celgene, Takeda. S.H. is the director of The Binding Site. O.L. has received research funding from: National Institutes of Health (NIH), National Cancer Institute (NCI), U.S. Food and Drug Administration (FDA), Multiple Myeloma Research Foundation (MMRF), International Myeloma Foundation (IMF), Leukemia and Lymphoma Society (LLS), Perelman Family Foundation, Rising Tide Foundation, Amgen, Celgene, Janssen, Takeda, Glenmark, Seattle Genetics, Karyopharm; Honoraria/ad boards: Adaptive, Amgen, Binding Site, BMS, Celgene, Cellectis, Glenmark, Janssen, Juno, Pfizer; and serves on Independent Data Monitoring Committees (IDMCs) for clinical trials lead by Takeda, Merck, Janssen, Theradex. S.Y.K. has received research funding from International Myeloma Foundation, European Research Council, Icelandic Center for Research (Rannís), Amgen, Celgene. The remaining authors declare no competing interests. Funding Information: The iStopMM study is funded by the Black Swan Research Initiative by the International Myeloma Foundation and the Icelandic Centre for Research (grant agreement No 173857). Furthermore, this project has received funding from the European Research Council (ERC) under the European Union’s Horizon 2020 research and innovation programme (grant agreement No 716677). Screening tests are performed by The Binding Site Ltd. Birmingham, UK. Additional funding is provided by the University of Iceland, Landspítali University Hospital, and the Icelandic Cancer Society. Crosslinking of study data to national registries is performed by the Icelandic Directorate of Health and the Icelandic Cancer Society. The study is made possible by the hundreds of nurses, laboratory technicians, and physicians around Iceland who collect blood samples from participants for screening or during follow-up and provide clinical care that is not part of the study. Icelandic and International myeloma patient organizations including Perluvinir, the Icelandic myeloma patient organization, and the International Myeloma Foundation have provided the project with important perspectives and networks. The information technology department and clinical laboratory staff at LUH made the complex sampling processes required for the study possible. The staff at Loftfar, Aton, Miðlun and Hvíta Húsið played an integral part in the development of recruiting strategies and media campaigns. Decode genetics have generously provided the study team with important insights and access to their state-of-the-art facilities. Presidents Vigdís Finnbogadóttir and Guðni Th Jóhannesson are thanked for their public support of the study. The iStopMM team including Sigurlína H Steinarsdóttir, Hera Hallbera Björnsdóttir, Tinna Hallsdóttir, Ingibjörg Björnsdóttir, and Eva Brynjarsdóttir are particularly acknowledged for their hard and dedicated work. Special thanks go to the residents of Akranes, Iceland who participated in the pilot and proof-of-concept of the study’s recruitment. Most importantly, acknowledgments go to the thousands of Icelanders who have generously provided their informed consent for the study, answered questionnaires, provided blood samples, and undergone diagnostic testing and follow-up. Publisher Copyright: © 2021, The Author(s).Monoclonal gammopathy of undetermined significance (MGUS) precedes multiple myeloma (MM). Population-based screening for MGUS could identify candidates for early treatment in MM. Here we describe the Iceland Screens, Treats, or Prevents Multiple Myeloma study (iStopMM), the first population-based screening study for MGUS including a randomized trial of follow-up strategies. Icelandic residents born before 1976 were offered participation. Blood samples are collected alongside blood sampling in the Icelandic healthcare system. Participants with MGUS are randomized to three study arms. Arm 1 is not contacted, arm 2 follows current guidelines, and arm 3 follows a more intensive strategy. Participants who progress are offered early treatment. Samples are collected longitudinally from arms 2 and 3 for the study biobank. All participants repeatedly answer questionnaires on various exposures and outcomes including quality of life and psychiatric health. National registries on health are cross-linked to all participants. Of the 148,704 individuals in the target population, 80 759 (54.3%) provided informed consent for participation. With a very high participation rate, the data from the iStopMM study will answer important questions on MGUS, including potentials harms and benefits of screening. The study can lead to a paradigm shift in MM therapy towards screening and early therapy.Peer reviewe