Strengthening the educational potential in primary schools – a project co-financed from the EU funds

The article presents the main assumptions of the project “Bytom school = assurance and guarantee of high-quality education” and attempts to assess the effectiveness of activities implemented during the school year. The presented project evaluation results were obtained from pupils and teachers of one of the primary schools. The analysis of the research material allowed to exhibit the short-term goals achieved, as well as the factors positively and negatively affecting the quality of the activities implemented. The reflections/recommendations from the explorations conducted will allow to direct further work in order to achieve the project’s objectives to a greater degree

Opieka logopedyczna na Górnym Śląsku : studium historyczno-empiryczne

Logopedia, jako nauka o kształtowaniu mowy jest dyscypliną o szerokim zakresie praktycznym, ale również o złożonych podstawach teoretycznych. Zagadnienia logopedii koncentrują się wokół zasadniczego przedmiotu, jakim jest mowa, integrując na swej płaszczyźnie treści medyczne, psychologiczne, językoznawcze, pedagogiczne, społeczne, a także artystyczne. Mowa, przebieg procesu komunikowania się między ludźmi, jest istotny z punktu widzenia logopedii, tak więc przy analizie powyższych zjawisk uwzględnia się możliwość wystąpienia ich zakłóceń, zaburzeń, a wówczas określa się ich objawy i przyczyny. Istotne są również konsekwencje powyższych dla jednostki. Dlatego, nie rozpatruje się procesów porozumiewania się językowego w sposób izolowany, lecz uwzględnia się wpływ różnych czynników (biologicznych, psychospołecznych) na ich rozwój oraz uwarunkowania i działania, które wpływają pozytywnie na ustępowanie/niwelowanie deficytów mowy. Niniejsza praca stanowi próbę przedstawienia zagadnień dotyczących opieki logopedycznej nad procesami komunikacji językowej przy uwzględnieniu przemian oraz uwarunkowań na Górnym Śląsku od 1922 roku po współczesność. Problem ten pragnę zaprezentować w oparciu o zebrany materiał historyczny, informacje o współczesnym stanie systemu opieki logopedycznej uzyskane od nauczycieli, logopedów i rodziców dzieci korzystających z usług logopedycznych, a także analizę indywidualnych przypadków. Niniejsza praca składa się z trzech rozdziałów. Pierwszy ma charakter teoretyczny, drugi zawiera ustalenia metodologiczne, a pięć pozostałych podrozdziałów zawierających się w rozdziale III prezentuje wyniki dokonanych analiz. W rozdziale pierwszym omówiono zagadnienia związane z postrzeganiem logopedii, jako nauki, a zarazem działalności społecznej. Dokonano próby przedstawienia interdyscyplinarnych podstaw logopedii, zaprezentowano jej koncepcje teoretyczne. Na bazie wcześniejszych ustaleń starano się wyznaczyć przedmiot zainteresowań logopedii prezentując go przy uwzględnieniu stanowiska badaczy problemu. Następnie próbowano określić zasadniczy, dla niniejszej pracy termin „opieka logopedyczna”, a także „system opieki logopedycznej”. Zaprezentowano potrzeby społeczne na tę opiekę w świetle dotychczasowych badań. Dalej, scharakteryzowano podstawy organizacyjno-prawne regulujące funkcjonowaniem systemu świadczeń logopedycznych w Polsce. W ostatnim podrozdziale I rozdziału dokonano prezentacji funkcjonowania i struktury systemów opieki logopedycznej w Irlandii i Republice Czeskiej. Zabiegu tego dokonano w celu zwrócenia uwagi na stosowane ciekawe rozwiązania organizacyjne. Metodologiczne podstawy badań własnych przedstawione zostały w rozdziale drugim. Opisano w nim cel i przedmiot badań, główne i szczegółowe problemy badawcze, założenia wyznaczające kierunek poszukiwań badawczych. Scharakteryzowano również zastosowane metody i techniki badawcze. W rozdziale tym zawarte są również informacje dotyczące przebiegu, organizacji badań, a także charakterystyka próby badawczej. Rozdział trzeci stanowi zbiór podrozdziałów przedstawiających wyniki dokonanych analiz. W tym rozdziale wyodrębnić można jego dwie części składowe: część I - studium historyczne, część II - studium empiryczne. W części historycznej znalazły się dwa podrozdziały. Pierwsze specjalistyczne osr0odki pomocy logopedycznej na terenie Górnego Śląska zostały zaprezentowane w pierwszym podrozdziale. Wyróżniono tu placówki wraz z prekursorami ruchu logopedycznego na badanym terenie. Przedstawiona została wielokierunkowa działalność ks. prof. Stanisława Wilczewskiego, a także dr Kazimierza Głogowskiego. Pierwszy z nich założył Poradnię Logopedyczną przy Instytucie Fonetycznym w Katowicach, drugi działał w charakteryzowanych na łamach tego podrozdziału, Śląskich Zakładach dla Głuchych w Rybniku i Lublińcu. Zaprezentowany został także Zakład dla Głuchoniemych w Raciborzu, który był pierwszą placówką na terenie Górnego Śląska (w okresie po zaborach miasto nie należał do Polski), realizującą zadania surdologopedii. Specjalistycznym, a zarazem jednym z pierwszych ośrodków pomocy logopedycznej na badanym terenie była Szkolna Poradnia Psychologiczno- Lekarska oraz Poradnia Zaburzeń Mowy, których funkcjonowanie zostało również naświetlone. Drugi podrozdział części historycznej zawiera szczegółowe opisy modyfikacji struktur systemu opieki logopedycznej po II wojnie światowej. Zaprezentowane zostały cztery modele organizacyjne pomocy logopedycznej, które odegrały znaczącą rolę dla praktyki logopedycznej realizowanej w naszym kraju. Jako pierwszy opisany został model Benedykta Dylewskiego, opracowany jeszcze przed II wojną światową, jednak wnoszący znaczący wkład w organizację późniejszych projektów systemowych rozwiązań. Kontynuatorką myśli B. Dylewskiego była Genowefa Demel, która zaproponowała system opieki logopedycznej z pełniącymi istotną rolę Punktami Logopedycznymi. Następnym z prezentowanych był wielospecjalistyczny model opieki logopedycznej autorstwa Leona Kaczmarka, który stał się podstawą aktualnie funkcjonującego. Ostatnim z charakteryzowanych systemów jest holistyczny model logoterapii opracowany przez Krystynę Błachnio. Jest to propozycja nowatorska, w dużej mierze przystająca do współczesnych potrzeb społecznych na opiekę logopedyczną. Opis modelu K. Błachnio stanowi łącznik między dwiema częściami dysertacji, zamyka część historyczną, a zarazem stanowi wstęp do ustaleń empirycznych drugiej części rozdziału trzeciego. W części empirycznej w podrozdziale trzecim starano się określić zakres wiedzy o s.o.l., jakim dysponują respondenci oraz źródła tej wiedzy. Przedstawiono zestawienia powstałe z formułowanych przez badane osoby terminów „opieka logopedyczna”, „system opieki logopedycznej”. Wyznaczając zakres wiedzy o systemie badani wskazali osoby, dla których s.o.l. funkcjonuje, typy działań, które wykonują indywidualnie bądź przy współpracy z szerokim gronem osób i instytucji realizujących zadania związane ze świadczeniem opieki nad mową. Badani nauczyciele i logopedzi wyróżnili różnorodne źródła wiedzy o zagadnieniach mowy, regulacjach prawnych, określających zasady funkcjonowania s.o.l. Przedstawiono dokonaną przez badanych subiektywną ocenę zakresu wiedzy o s.o.l. oraz jej przydatności w praktyce zawodowej. Głównym zamierzeniem czwartego podrozdziału, w III rozdziale, było dokonanie diagnozy jakości funkcjonowania s.o.l. wyrażonej w opiniach badanych. Stanowiły one istotne źródło informacji dotyczące stanu współcześnie funkcjonującego na Górnym Śląsku systemu opieki logopedycznej. Respondenci określili satysfakcje czerpaną z działającego w naszym regionie s.o.l., podawali atuty współczesnego modelu oraz wskazywali mankamenty, które mogą zostać wykorzystane do konstruktywnej modernizacji systemu. Przechodząc do meritum - badani określili poziomy jakości usług logopedycznych świadczonych w s.o.l. Wskazali także przyczyny różnic tej, jakości przy uwzględnieniu zwierzchnictwa Ministerstwa Zdrowia i Ministerstwa Edukacji Narodowej nad placówkami realizującymi zadania s.o.l. Dookreśleniem poziomów, jakości był zakres działań s.o.l. Zaprezentowano w tym miejscu informacje na temat dostrzeganej przez respondentów dostępności pomocy logopedycznej, wskazano na adresatów tej opieki oraz określono zakres działań podejmowanych przez uczestników badań. Podrozdział piąty opracowania zawiera wyniki badań własnych charakteryzujące wpływ oczekiwań społecznych na modyfikacje s.o.l. Opisano w nim zjawiska, które w opiniach respondentów, wywołują zmiany w strukturze i organizacji opieki logopedycznej. Badani rodzice, nauczyciele i logopedzi wskazali pozytywne oraz negatywne aspekty życia społecznego występujące na Górnym Śląsku, które w przekonaniu respondentów, wywierają wpływ na funkcjonujący tu s.o.l. Wyliczyli swe oczekiwania względem nowoczesnego modelu opieki uwzględniając zarazem potencjalne możliwości, którymi dysponuje społeczność regionu. Podrozdział szósty III rozdziału składa się z dwóch części. Pierwsza zawiera wyniki analizy dokonanej w oparciu o opinie wyrażone przez badaną populację o współczesnym s.o.l. Stanowi bogate źródło informacji charakteryzujące pacjentów tego systemu. Ustalenia dotyczą między innymi przyczyn rozpoczęcia terapii logopedycznej, czasu jej trwania, osób i instytucji współpracujących w procesie terapeutycznym, zrealizowanych rodzajów działań oraz ich efektów dostrzeganych przez rodziców dzieci, na które s.o.l. oddziaływał. Tak, więc rodzice wyrażając opinie o s.o.l dokonali oceny jego funkcjonowania przez pryzmat własnych dzieci, które były odbiorcami usług logopedycznych. W drugiej części podrozdziału szóstego dokonałam opisu trzech indywidualnych przypadków dzieci z deficytami mowy. Analizy pozwoliły na zarysowanie sieci osób i instytucji skupionych wokół problemu danego dziecka, a funkcjonujących w ramach systemu opieki logopedycznej na Górnym Śląsku. Tak zebrany materiał badawczy wskazał na dotychczasowe indywidualne rozwiązania stosowane w s.o.l. w naszym regionie. Zaprezentowane wyniki badań pozwalają zająć stanowisko wobec sformułowanych w pracy problemów badawczych oraz wygenerować wnioski, co zostało zawarte w zakończeniu niniejszej rozprawy. Także w zakończeniu podjęto próbę nakreślenia szkicu systemu opieki logopedycznej, który mógłby stanowić rozwiązania dla obecnie funkcjonującego

Nauczyciele i edukacja międzykulturowa

Multicultural education is becoming for a modern society an indispensible element of its functioning. It is a civilization requirement. In this paper I attempt to define the condition and the range of knowledge as well as the competence of pedagogues who ought to implement the concepts of multicultural education. As a consequence of the research results I put forward the question concerning the educators’ stage of preparation for the tasks assigned by the developing society. I consider the following issues: whether a professionally educated teacher actually prepares their students/pupils for open to diversity learning which would enable them to “tame” the difficult to predict future and to create the changes? Do they induce self‑realisation and creative activity being simultaneously the example of promoter of changes

Preferencje aksjologiczne studentów pedagogiki

The article is an element in the debate on the value preferred by modern man operating in the post-modern social reality. It is an attempt debate on the future educators declared values and thoughts related to the implications of their educational influence on the young generation of Polish people. Among the many important aspects of the issue of values as a key concept of education assigned a value. Were also highlighted issues concerning the hierarchy of values, the classification of the value and the importance of teacher / educator in the educational process. I made an attempt to analyze compatibility with the values declared by educators to designated, current, civilizational values of clarifying the goals of education

Rodzina w świetle danych demograficznych w Polsce i w Europie

This article is about demographic process in polish families concernig to European countries, especially process attributable to fertility. Apperances of late parenthood and attempt to cause and consequences for sociality are in this document

Jakość i zakres funkcjonowania systemu opieki logopedycznej w ocenach nauczycieli, logopedów i rodziców

The text is a report on research on the quality of speech therapy offered, within the framework of Polish educational system and medical section, to children with speech disorders. Brief introduction illustrates contemporary system of speech therapy in Poland, successive parts comprise a presentation of evaluations of examined teachers, speech therapists and parents, regarding the quality and range of speech therapy. Within the last part conclusions have been drawn form the research and an attempt to delineate necessary changes has been made

Wartości w wychowaniu współczesnego człowieka

Issues of value is present – day topic of consider. Not only scientist of different science discipline, but also typical people, which pose to them question about meaning and destination of their life. Presented article is an attempt of answer on question about worth of modern human, their hierarchy, determinants and sources as well as function of family in their shaping, in steady perspective of social change

Teachers' personal qualities as the determinants of their empathetic abilities

Empathy is one of the basic factors of teachers’ didactic efficiency and the educational actions undertaken by them. It includes not only the knowledge about the needs and the correct development of the child/pupil but also their ability to perceive inter-subjectively the child’s/pupil’s world and express their own behaviours reflecting understanding and sympathising. Thus, the search for the answer to the question what relations between the teacher’s constant individual features and empathetic abilities are, seems to be vital. This attempt has been made on the basis of the constant individual personality traits concept put forward by Professor Jolanta Wilsz, the frame of which is constituted by the autonomous systems theory. The basic factors, such as analysis adaptation, retrieval, preference, ability to communicate ideas, tolerance and vulnerability have been applied in the research for the individual didactic efficiency analysis of the surveyed teachers. The research results undeniably complement the knowledge about teachers with reference to the diagnosis of their vocational aptitude

Edukacja dla zrównoważonego rozwoju (EZR) w opinii nauczycieli klas 1-3

Szybki postęp, jaki pojawił się w XX wieku, przyniósł nie tylko intensywny rozwój gospodarczy i społeczny, ale także liczne zagrożenia, z silnym potencjałem traumatogennym, wywierającym wpływ nie tylko na społeczeństwo, ale także na każdego człowieka z osobna, m.in.: wysokie bezrobocie, zróżnicowanie społeczne, degradację środowiska, destabilizację systemów, relatywizację i deprecjację wartości itd. Pojawiła się konieczność szerszej debaty nad przyszłością ludzkości i dziedzictwem, jakie pozostawiamy przyszłym pokoleniom. Zmiana społeczna, którą obserwujemy, w rzeczywistości dotyczy także przeobrażeń zachodzących w naszych rodzinach i w systemie edukacji. Konieczne jest nowe spojrzenie na całokształt edukacji, kształcenie człowieka otwartego, świadomego, krytycznego, ale i twórczego, dla którego dobro drugiego człowieka, szacunek do tego, co mamy wokół, jest kwestią priorytetową. Takie kształcenie wpisuje się w koncepcję zrównoważonego rozwoju. W artykule podejmujemy próbę zbadania opinii nauczycieli na temat zrównoważonego rozwoju. Zdajemy sobie sprawę, że grupa jest niewielka, niemniej mamy nadzieję, że będzie przyczynkiem do dalszych eksploracji badawczych na ten temat

Idea wielokulturowości w ocenie studentów pedagogiki w perspektywie zmiany społecznej

In the paper the authors put a question: Are the patriotism and the Love of Motherland (Fatherland, Homeland) well-founded before the cultural changes? The analysis research on interpretation idea of multiculturalism by students of Pedagogy brings two different answers. The first answer is connected with as ideas as patriotism and the Love of Motherland (in the other words is connected with the answer for a question about identity: I am what?) The second answers shows the students as spokesmen of change. The students perceives the reality as variable, changing, fluid structure which exerts influence on identity of man. The authors don’t settle question, which has been put for a start. They leave the doubt readers