Le rôle de l'héritage sémantique dans la traduction automatique

The aim of this paper is to present the role of the semantic inheritance in the one of the linguistic models for machine translation – the object-oriented approach by Wiesław Banyś. In the first part, the author outlines the general concepts of the theory and provides several examples of its application in the disambiguation process. The second part is fully focused on the question of the hierarchy of object classes and the semantic inheritance of attributes and operations. In fact, it is precisely thanks to the hierarchy postulated in the theory that the linguistic description becomes effective and fully applicable in computer systems

Verbe remettre et ses équivalents polonais. Désambiguïsation et analyse sémanticopréfixale pour les besoins de la traduction automatique

The present paper aims at presenting the results of the disambiguation procedure of the French polysemic verb remettre. Each meaning of the analysed word is illustrated with examples, associated with the Polish translation and properly formalized with the use of syntactic-semantic schemes (being one of the formats of the computational lexicographic description proposed in the object-oriented approach by Wiesław Banyś). Furthermore, in the second part of the article, the author examines the prefixed equivalents of remettre and tries to establish some semantic relations between the French and Polish prefixation process

La grammaire à base sémantique : une conception « bâtie » et non pas « donnée ». Quelques remarques sur le changement de la comprehension de certaines notions fondamentales dans la théorie de Stanisław Karolak

The aim of this paper is to demonstrate the evolution of the semantic-based grammar of Stanisław Karolak. The main attention is focused on the three fundamental concepts of the theory: predicate-argument structures, elementary sentences and thematic-rhematic structures. The author also attempts to prove that, despite multiple modifications, the general idea of the theory has never radically changed

Noms de perception olfactive dans l’approche orientée objets – description lexicographique franco-polonaise pour les besoins de la traduction automatique

The article presents an analysis of selected olfactory perception nouns in French for the purpose of machine translation. The initial hypothesis, according to which nouns such as odeur, parfum, arôme, puanteur, senteur create a coherent set, i.e. an object class characterized by a certain group of operations (verbs), is subjected to corpus verification. The research, based on the French corpus frTenTen12, confirms this hypothesis and allows to distinguish 100 verbal operators common to all the elements of the studied class. In the further part of the article, examples of descriptions of the collected language material are presented in IT-implementable formats, which can be used in machine translation software. The first table shows the syntactic combinatorics of the class in French and Polish and the second one takes the form of bilingual lexicographical “flashcard”, in which the operators characterizing the studied class are divided into three groups: constructors, manipulators and accessors, according to the object-oriented approach advocated by Wiesław Banyś

Le "ne" expletif dans la traduction automatique

The aim of the present paper is to analyse the French ‘ne explétif’ for the purpose of its machine translation into Polish. The method of the study is based on object-oriented approach by Wiesław Banyś. In the first part, the author attempts to give a brief overview of the theories on the expletive negation. The second part is the analysis of the different uses of the ‘ne explétif’ and their Polish translations. The author distinguishes two types of the French ‘ne explétif’ in Polish : ‘nie without the value of negation’ and ‘pure expletive nie’. The results of the research are presented in ten syntacticsemantic schemes, i.e. in one of the computationally implementable formats of description used in the object-oriented approach

Iteratywność w przekładzie automatycznym : zorientowana obiektowo analiza francuskich czasowników ruchu tłumaczonych na język polski przez jechać/jeździć (na materiale form czasu teraźniejszego)

Przedmiotem niniejszej rozprawy jest zorientowany obiektowo opis złożonego problemu iteratywności czasowników ruchu dla celów przekładu automatycznego z języka francuskiego na język polski. Praca składa się z trzech zasadniczych części, z których dwie pierwsze mają charakter opisowo-teoretyczny. Z racji tego, że iteratywność jest postrzegana przez autora jako uniwersalne zjawisko aspektologiczne, pierwsza część w całości poświęcona jest wybranym onomazjologicznym teoriom aspektu czasownikowego: klasyfikacji czasowników wg Z. Vendlera, semantycznej teorii aspektu F. Antinucciego i L. Gebert, modelowi topologicznemu J.-P. Desclésa oraz teorii aspektu w ujęciu S. Karolaka (przedstawionej na tle modelu gramatyki o podstawach semantycznych). W części drugiej opisane są ukierunkowane semantycznie teorie leksykografii komputacyjnej, mogące znaleźć zastosowanie w opisie aspektu: model Sens-Tekst I. Mielczuka, teoria klas obiektowych G. Grossa i ujęcie zorientowane obiektowo W. Banysia. Część trzecia rozprawy ma charakter praktyczny. Przedstawione są w niej wyniki aplikacji metody zorientowanej obiektowo do opisu dezambiguizacyjnego francuskich czasowników ruchu tłumaczonych na język polski przez jechać lub jeździć (aller, rouler, circuler, conduire, prendre). Opierając się na wnikliwej analizie konkretnych przykładów użyć zaczerpniętych z obszernego korpusu, autor konstruuje 38 schematów syntaktyczno-semantycznych warunkujących tłumaczenie badanych czasowników za pomocą formy semelfaktywnej (jechać) i 40 schematów dla wariantu iteratywnego (jeździć). Praca zawiera również listing przykładowych elementów wykorzystanych w dezambiguizacji klas obiektowych. Poprzez przyjętą metodę analizy niniejsza rozprawa w pełni wpisuje się w nurt badań lingwistycznych prowadzonych w Zakładzie Językoznawstwa Stosowanego i Translatoryki Uniwersytetu Śląskiego

Analyse du préverbe dis- dans une approche contrastive français-polonais

In this article, the author examines the preverb dis- in the French-Polish contrastive perspective. The first part presents theoretical issues concerning the universal theory of semantic prefixation as well as the principles and stages of semantic-traductological analysis of prefixes. The said analysis is based on the assumption that different meanings (i.e. semantic values) of the preverb in the source language should manifest themselves in the prefixed verbs translation into the target language. The second part contains the results of the application of the proposed method in the study of the preverb dis-. By examining the Polish translations of 42 verbs prefixed by dis-, found in two dictionaries, namely Great French-Polish Dictionary and Lexicon 5, the author concludes that the analysed French preverb carries 4 semantic values: the value of moving/moving away (physically or mentally) in different directions, the value of cancellation or reversal of the previous action, the value of negation and the value of interruption/deprivation. Thanks to the applied research method, it becomes also possible to notice differences in the distribution of these values in the deep structures of the French and Polish languages.Dans cet article, l’auteur examine le préverbe dis- dans une perspective contrastive franco-polonaise. La première partie présente les enjeux théoriques concernant la théorie universelle de la préfixation sémantique, ainsi que les principes et les étapes de l’analyse sémantico-traductionnelle des préfixes. Ladite analyse est basée sur l’hypothèse que différentes significations (c’est-à-dire des valeurs sémantiques) d’un préverbe donné en langue source devraient se manifester dans la traduction des verbes préfixés en langue cible. La deuxième partie contient les résultats de l’application de la méthode proposée dans l’étude du préverbe dis-. En examinant les traductions polonaises de 42 verbes préfixés en dis-, trouvées dans deux dictionnaires, à savoir le Grand dictionnaire français-polonais et Lexique 5, l’auteur conclut que le préverbe analysé est porteur de 4 valeurs sémantiques : la valeur de mouvement/éloignement (physique ou mental) dans diverses directions, la valeur d’annulation ou inversion de l’action antérieure, la valeur de négation et la valeur de cessation/privation. Grâce à la méthode de recherche utilisée, il devient également possible de constater des différences dans la répartition de ces valeurs aux niveaux profonds du français et du polonais. &nbsp

Desambiguisation des sens du predicat adjectival farouche dans le cadre d’une approche orientee objets

This article examines the French adjective farouche with the aim of disambiguating all its meanings. The methodology of this study is based on the object-oriented approach proposed by W. Banyś. The author seeks to find all the Polish equivalents of the word analyzed. The choice of equivalents is determined by the configuration of the object classes qualified by farouche and, possibly, by the frames in which the adjective in question appears. The results of the analysis are presented in the syntactic-semantic schemes with the contexts found in different databases (monolingual dictionaries, the Internet) and in the summary table. Finally, the author discusses the problem of the proper nouns qualified by farouche

Prefixed forms of the Polish verb “pić” and their French equivalents. A contrastive analysis for the purpose of machine translation

The present paper aims at presenting a short study of the prefi xed forms of the Polish verb pić (‘to drink’) (napić, wypić, popić, przepić, opić, zapić, etc.) and their French equivalents found in two parallel corpora: Glosbe and Reverso Context. In the fi rst part, selected theoretical approaches concerning the verbal prefi xation in Polish are discussed, with particular attention to the hypothesis of “perfective hypercategory” by Włodarczyk and Włodarczyk (2001b). The second part focuses on the results of the contrastive Polish-French analysis. The research is carried out in the general framework of the Aktionsarten theory and tries to discover by which linguistic means (grammatical and/or lexical) the French language expresses different semantic values conveyed by the Polish prefi xes. The results of the analysis are appropriately formalized according to the principles of the object-oriented approach by Banyś (2002a, b), i.e. described by the syntactic-semantic schemes (which, after several changes of specifi cation, can be applied in the machine translation programs). The purpose of the investigation is, therefore, twofold: theoretical, since it is the matter of discovering certain relations between two languages expressing differently a given linguistic phenomenon, and practice, which consists in formulating interlinguistic correspondence rules for the purpose of the Polish-French translation

Itérativité dans la traduction automatique : analyse orientée objets des verbes de mouvement français traduits en polonais par jechać / jeździć : (sur la base des formes du présent)

Przedmiotem niniejszej rozprawy jest zorientowany obiektowo opis złożonego problemu iteratywności czasowników ruchu dla celów przekładu automatycznego z języka francuskiego na język polski. Praca składa się z trzech zasadniczych części, z których dwie początkowe mają charakter opisowo-teoretyczny. Z racji tego, że iteratywność jest postrzegana przez autora jako uniwersalne zjawisko aspektologiczne, pierwsza część w całości poświęcona jest wybranym onomazjologicznym teoriom aspektu czasownikowego, a mianowicie: klasyfikacji czasowników według Zeno Vendlera, semantycznej teorii aspektu Francesca Antinucciego i Lucyny Gebert, modelowi topologicznemu Jean-Pierre’a Desclés’go oraz teorii aspektu w ujęciu Stanisława Karolaka (przedstawionej na tle modelu gramatyki o podstawach semantycznych). W części drugiej opisane są ukierunkowane semantycznie teorie leksykografii komputacyjnej, mogące znaleźć zastosowanie w opisie aspektu, czyli: model Sens-Tekst Igora Mielczuka, teoria klas obiektowych Gastona Grossa i ujęcie zorientowane obiektowo Wiesława Banysia. Część trzecia rozprawy ma charakter praktyczny. Przedstawione są w niej wyniki zastosowania metody zorientowanej obiektowo do opisu dezambiguizacyjnego francuskich czasowników ruchu tłumaczonych na język polski przez jechać lub jeździć (aller, rouler, circuler, conduire, prendre). Opierając się na wnikliwej analizie konkretnych przykładów użyć zaczerpniętych z obszernego korpusu, autor konstruuje 38 schematów syntaktyczno- -semantycznych warunkujących tłumaczenie badanych czasowników za pomocą formy semelfaktywnej jechać i 40 schematów dla wariantu iteratywnego jeździć. Pracę zamyka wyliczenie przykładowych elementów tworzących wykorzystane w dezambiguizacji klasy obiektowe