M & L Jaargang 24/4

Hilbrand De Vuyst Hout werkt. [Wood Works.]Slechts luttele personen stellen zich vermoedelijk een dergelijke vraag bij een molenbezoek. Zo vervreemd zijn we nu van het traditionele molenmakersambacht. Toch bepaalt nog steeds deze of gene afwerkingstechniek de belevingswaarde van het houten monument, zo verzekert ons Hilbrand De Vuyst, gespecialiseerd erfgoed-consulent. Voor omgang met hout is een grote vakkennis vereist. Molens vormen een ware encyclopedie van de houten bouw- en werktuigkunde. Ze zijn het product van intensief agrarisch en ambachtelijk genie. Met de molenrestauraties van de laatste jaren wordt opnieuw een aanzienlijke ambachtelijke kennis vergaard. Onze kennis neemt weer toe: vast en zeker, hout werkt.Dieter Nuytten Middeleeuwse dakkappen in het voormalige Hertogdom Brabant. [Mediaeval roof trusses in the former dukedom of Brabant.]Bij de middeleeuwse dakkappen van het voormalige hertogdom Brabant herkent men ruwweg twee -technologische groepen: sporenkappen en kappen met gebinten. Dieter Nuytten verkent een aantal Vlaams-Brabantse dakstructuren en stuit hierbij op dateringsmoeilijkheden. Een dendrochronologische datering kan in principe uitsluitsel geven over de precieze ouderdom van de houten structuren, maar er blijven nog tal van probleemgevallen. Vooral de Vlaamse eiken van vroeger geven hun leef-tijd niet prijs. Lokaal hout uit open bossen heeft immers een afwijkend groeipatroon.Inge Debacker Het behoud van houten buitenschrijnwerk: ramen. [The conservation of exterior woodwork: casements.]Houten ramen zijn kwetsbaar, ramen ouder dan de 18de eeuw zijn bijgevolg zelfs in historische gebouwen uiterst zeldzaam. Door de huidige isolatie-eisen, voortspruitend uit het begrip duurzaam bouwen, krijgt historisch raamwerk het bovendien steeds harder te verduren.Na een korte schets van de stilistische evolutie van 18de en 19de-eeuwse houten ramen, worden door Inge Debacker oplossingen tot behoud van historisch schrijnwerk aangereikt. Ze laat zich hierbij onder meer leiden door praktijkvoorbeelden uit Vlaams-Brabant. Ze illustreert treffend dat het begrip duurzaamheid verschillende ladingen dekt.Rudiger Van Hove De doelse Kogge(n). Maritiem erfgoed van Europees formaat. [The Doel cog, maritime heritage of european value.]In een geul in Doelpolder, de Deurganck of het Groot Gat, vindt men in september 2000 bij graafwerken een archeologische verrassing van formaat, een eikenhouten kogge van ruim 20 meter lang die uitzonderlijk goed is bewaard gebleven.De eertijds in dit gat geslagen en nu vakkundig opgegraven, geregistreerde en geborgen Doelse kogge is het centrale onderwerp van de bijdrage van Rudiger Van Hove, hoofd van de Archeologische Dienst Waasland. Samen met de beschrijving van het opgegraven maritiem erfgoed worden ook het onderzoekskader, de eigendom, het beheer en de diverse verantwoordelijkheden deskundig toegelicht.De auteur besluit met: wordt vervolgdSummar

M & L Jaargang 24/1

Hilbrand De Vuyst, Jo De Schepper en Kathy Stevens Herbestemmen van Industrieel Erfgoed. [New destinations for industrial heritage.]De slagzin waarmee in 1975 de tentoonstelling werd aangekondigd beloofde een Ontmoeting met de Industriële -Archeologie, toen een primeur voor België en voor de monumentenzorgers-van-het-eerste-uur een ware revelatie. Een duizend industrieel-archeologische monumenten later, nu erfgoed de oude waarden heeft vervangen en herbestemming herontdekt wordt, kijken Jo De Schepper, Hilbrand De Vuyst en Kathy Stevens terug op drie decennia omgaan met aanleg-steigers tot zinkfabrieken. Een discipline waar dynamisme en geduld als moer en bout onherroepelijk op elkaar zijn aangewezen.Bernard Lambert De brouwerij Rodenbach in Roeselare. [The Rodenbach Brewery in Roeselare.]Einde 19de eeuw wellicht diende het traditioneel donker bier uit Roeselare te wijken voor het gelagerd bier met zurige smaak waar Rodenbach nog steeds voor staat. Aanvankelijk een familiebedrijf, nadien vennootschap en heden deel van een groep, bleef de brouwerij onverdroten functioneren in een nauwelijks gewijzigd gebouwenbestand. Maar wat een last leek blijkt nu een troef: selectieve sloping, reconstructie en een nieuw dienstengebouw leidden, aldus Bernard Lambert, tegelijk tot een optimaliseren van de productie en een optimaal onthaal van de bezoekers.Ignace Onraet Een nieuwe functie voor een oude kaasmakerij. [A new Role for an old Cheese Factory in Passendale.]Zoveel is zeker: Passendale staat heden voor méér dan één der meest moorddadige slagvelden van Wereldoorlog I.Opgestart in een wederopgebouwde hoeve, diende het familiale kaasbedrijf nog tijdens het interbellum uit te wijken naar een heus bedrijfsgebouw.Een nieuwe verhuizing en vele jaren later blikt Ignace Onraet terug op de Oude Kaasmakerij, voortaan een museum met hedendaagse ontsluitingsinfrastructuur.Jan Strynckx en Jan Meersman De vuurtorens Hoog Licht en Laag Licht in Knokke-Heist (Heist) en Brugge (Zeebrugge). [The Lighthouses Hoog Licht and Laag Licht (high light and low light) in Knokke-Heist (Heist) and Bruges (Zeebrugge).]Sinds de vroegste 14de-eeuwse vierboete in de duinen bij Heist, bestendigden het Hoog Licht en bijbehorend Laag Licht vanaf 1907 een niet aflatende zorg om veilige scheepvaartroutes langs de Noordzeekust.Een 70 jaar later op hun beurt onaangepast bevonden, deden beide torens nauwelijks nog moeite om de littekens te verhullen van het barre zeeklimaat. Hun jongste rehabilitatie bood Jan Strynckx en Jan Meersman tegelijk de gelegenheid om met enig ontzag op te kijken naar één der allereerste betonconstructies in Vlaanderen.Frank Philippart De Duitse commandopost in het park Den Brandt in Antwerpen. [The German command post in park De Brand in Antwerp.]Op veilige afstand van het krijgsgewoel had het hoofdkwartier van het Duitse 89ste Korps zich vanaf 1942 ingegraven in het Antwerpse park Den Brandt. Her en der verspreide commandobunkers, schuilplaatsen voor manschappen, een lazaret e.a., bleven zomer 1944 als stille maar veelzeggende getuigen achter.Frank Philippart verklaart hun reden van bestaan, organisatie en belang, doch niet zonder aandacht voor initiatieven tot ontsluiting door verknochte vrijwilligers.Summar