Następstwa zdrowotne pracy w narażeniu na leki cytostatyczne w grupie zawodowej pielęgniarek i pielęgniarzy = The health consequences of occupational exposure to cytostatics among nurses

Cieślicka Agnieszka, Gębka Magda, Rząca Marcin, Kocka Katarzyna, Pietraszek Agata, Bartoszek Agnieszka, Charzyńska‑Gula Marianna. Następstwa zdrowotne pracy w narażeniu na leki cytostatyczne w grupie zawodowej pielęgniarek i pielęgniarzy = The health consequences of occupational exposure to cytostatics among nurses. Journal of Education, Health and Sport. 2016;6(9):566-574. eISSN 2391-8306. DOI 1http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.154995http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/3882    The journal has had 7 points in Ministry of Science and Higher Education parametric evaluation. Part B item 755 (23.12.2015).755 Journal of Education, Health and Sport eISSN 2391-8306 7© The Author (s) 2016;This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, PolandOpen Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium,provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited.This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercialuse, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited.The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper.Received: 05.08.2016. Revised 25.08.2016. Accepted: 21.09.2016.   Następstwa zdrowotne pracy w narażeniu na leki cytostatyczne w grupie zawodowej pielęgniarek i pielęgniarzy The health consequences of occupational exposure to cytostatics among nurses Agnieszka Cieślicka1, Magda Gębka2, Marcin Rząca3, Katarzyna Kocka4, Agata Pietraszek3, Agnieszka Bartoszek4, Marianna Charzyńska-Gula5 1. Blok Operacyjny, Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny nr 4 w Lublinie2. Oddział Chirurgii Naczyniowej, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Lublinie3. Zakład Onkologii, Katedra Onkologii i Środowiskowej Opieki Zdrowotnej, Uniwersytet Medyczny w Lublinie4. Zakład Medycyny Rodzinnej i Pielęgniarstwa Środowiskowego, Katedra Onkologii i Środowiskowej Opieki Zdrowotnej, Uniwersytet Medyczny w Lublinie5. Wydział Nauk Społecznych i Humanistycznych, Państwowa Wyższa Szkoła im. prof. Stanisława Tarnowskiego w Tarnobrzegu  StreszczenieWprowadzenie. Stosowane w leczeniu przeciwnowotworowym leki cytostatyczne działają toksycznie nie tylko na komórki nowotworowe, ale także na zdrowe. Przyjęcie chemioterapii wiąże się z występowaniem u pacjentów licznych, mocno nasilonych objawów niepożądanych. Kontakt z tymi lekami ma także personel. Toksyczne cytostatyki są wchłaniane przez personel drogą wziewną, kontaktową przez skórę, co ma miejsce nie tylko podczas przygotowywania i podawania leków przez personel pielęgniarski ale także przez kontakt z wydzielinami pacjentów. Ich wpływ na zdrowie pielęgniarek i pielęgniarzy nie jest obojętny.Cel. Celem badań było zbadanie następstw zdrowotnych pracy w narażeniu na leki cytostatyczne w grupie zawodowej pielęgniarek i pielęgniarzy.Materiał i metody. Uczestnikami badania były pielęgniarki i pielęgniarze lubelskich szpitali w liczbie 97 osób, podający pacjentom i/lub przygotowujący leki cytostatyczne. Narzędzia badawczym był autorski kwestionariusz ankiety, składający się z 14 pytań.Wyniki. Personel pielęgniarski pracujący w narażeniu na leki cytostatyczne obserwował u siebie następujące objawy: nadmierne łzawienie, suchość spojówek, zaczerwienienie i swędzenie oczu (47%), podrażnienie skóry (44%), podrażnienie błon śluzowych (39%), nasilone wypadanie brwi, rzęs (30%) czy odczuwanie zaburzeń rytmu serca (16%) oraz nudności/wymioty (8%). Nie wszyscy pracownicy stosowali podczas podawania leków środki ochrony osobistej, fartuch flizelinowy- stosowało 64% badanych, maskę na twarz 61% a okulary ochronne 36% badanych.Wnioski. Najwięcej objawów spowodowanych pracą w środowisku chemioterapeutyków występuje u osób z najdłuższym stażem pracy w narażeniu na leki cytostatyczne. liczba podawanych cytostatyków pacjentom tygodniowo istotnie wiąże się ze znacznie  częstszym występowaniem niepokojących zmian w organizmie, wywołanych najprawdopodobniej kontaktem z tymi lekami.Personel pielęgniarski stosuje środki ochrony indywidualnej w sposób niewystarczający.Słowa kluczowe. personel pielęgniarski, cytostatyki, powikłania, narażenie zawodowe SummaryIntroduction. Cytostatics used in cancer treatment are toxic not only for cancerous lesions but also for normal cells. Chemotherapy causes a number of strong adverse reactions experienced by patients. The personnel is also exposed to these drugs. The toxic cytostatics are absorbed by the personnel by inhaling and through contact with the skin, which takes place not only during preparing and administering the medications by nurses, but also through contact with patients' secretions. They have a noticeable impact on nurses' health.Aim. The aim of the survey was to assess the health consequences of occupational exposure to cytostatics among nurses.Material and method. The survey included 97 nurses working in Lublin's hospitals on the preparation and/or administration of cytostatics. A self-designed questionnaire consisting of 14 questions served as the research tool.Results. The nurses exposed to cytostatics demonstrated the following symptoms: excessive lacrimation, dry conjunctivas, eye redness and itching (47%), skin irritation (44%), irritated mucous membranes (39%), increased eyebrow and lash shedding (30%), cardiac arrhythmia (16%), and nausea/vomiting (8%). Not all of the employees used personal protection equipment while administering the drugs; protective non-woven aprons - 64% of the surveyed, face mask - 61%, protective glasses - 36%.Conclusion. The highest number of symptoms caused by contact with chemotherapeutics is observed among people exposed to cytostatics for the longest period of time.The amount of cytostatics administered to patients per week is significantly correlated with the frequency of alarming changes in the nurses' systems, probably caused by contact with the medications.Furthermore, nurses do not make a sufficient use of personal protection equipment.Key words. nurses, cytostatics, complications, occupational exposur