Interactief fosfaatbeheer Molenbeek : onderzoeksopzet, maatregelen en kennisdeling

In de afgelopen decennia is in grote delen van Brabant meer fosfaat toegediend dan door het gewas is onttrokken. Dat heeft geleid tot een (forse) toename van de hoeveelheid fosfaat in de bodem. Uit- en afspoeling vanuit de landbouw (al dan niet via drainage) veroorzaken een belangrijk aandeel in de nutriëntentoevoer in het Nederlandse deel van het stroomgebied van de Molenbeek. Hierdoor daalt de chemische en daarmee de ecologische waterkwaliteit. Samen met agrarische ondernemers is rond Nispen een maatregelenpakket tot stand gebracht waarmee voorkomen wordt dat fosfaat uit- en afspoelt naar oppervlaktewater en/of dat de hoeveelheid fosfaat in de bodem wordt verkleind

Fosfaat: de bodem als bron : experimenten in de Kempen

Fosfaat is een van de belangrijkste probleemstoffen in de diffuse verontreiniging van het Noord Brabantse grond- en oppervlaktewater. In het kader van Inwa (Interactief Waterbeheer in de Grensregio Vlaanderen Nederland) is in het project ‘Fosfaat de bodem als bron’ geëxperimenteerd met uitmijning van fosfaat op zeven bedrijven in de Kempen. In de periode januari 2010 tot en met augustus 2011 is geëxperimenteerd met vijf soorten maatregelen: sturen met gehaltes in de mest; verhogen organische stofgehalte in de bodem; sturen fosforgehaltes in het voer; strategisch verdelen van beschikbare mest; fosfaatverschralen langs slootkanten. Bij alle maatregelen staat praktische en economische inpasbaarheid hoog op het wensenlijstje van de deelnemende agrariërs. Uit de experimenten komt naar voren dat een afname van de fosfaatvoorraad in de bodem kan worden bereikt door alle bovengenoemde maatregelen

Sward lifting in compacted grassland : Contrasting effects on two different soils

Soil compaction can affect the productivity of permanent grassland. The effectiveness of methods to alleviate compaction depends on compaction level and soil type. We applied sward lifting in compacted grassland on a sandy loam and a heavy clay soil and measured effects on soil characteristics, grass roots, and grass productivity for a period of up to 32 months. Our results show that sward lifting improved soil structure in the heavily compacted sandy loam for at least 31 months. This led to an improvement in water drainage; sward-lifted plots dried up an estimated 10 days earlier than control plots in spring 2017. A likely earlier start of root growth resulted in a higher grass herbage yield (+12% to +22%) and nitrogen (N) uptake (+13% to +22%) in three first growth periods but in only relatively small gains over the entire experimental period (+4% and +8%, respectively). The higher herbage N uptake on sward-lifted plots over the experimental period (+76 kg N ha−1) was offset by a small N loss (−67 kg N ha−1) from the 0–30 cm soil layer. On the heavy clay, sward lifting also improved soil structure and rooting, but effects were smaller and shorter-lived, and herbage yield and N uptake tended to be lower over the entire experimental period (−6% and −5%, respectively). Here, the lower N uptake on sward-lifted plots over the experimental period (−43 kg N ha−1) was accompanied by a large soil N loss (−613 kg N ha−1). Based on all results, we conclude that sward lifting has limited attractiveness to alleviate compaction in water-retaining sandy soils when average penetration resistance in the topsoil is below 2.8 MPa. Sward lifting should be avoided on smectic clay soils altogether, as these soils have a high natural restoration capacity and sward lifting has more negative than positive effects.</p

Koester de regenworm

Regenwormen zijn belangrijk op een melkveebedrijf voor de afbraak van organische stof, het beschikbaar maken van nutriënten, behoud van bodemstructuur, waterinfiltratie, beworteling en uiteindelijk gewasopbrengst. Vooral pendelende wormen hebben unieke functies, maar zijn heel gevoelig voor een intensieve en/of kerende grondbewerking door hun levenswijze, in permanente gangen, en hun behoefte aan strooisel als voedsel. Als de melkveehouderij beter gebruikt wil maken van de pendelaars is de vraag wat het belangrijkste knelpunt is: grondbewerking of een gebrek aan voedsel en bescherming. Resultaten van een proef naar het effect op regenwormen wordt besproken

Strokenteelt mais: meer organische stof en beter bodemleven

Tot 2010 was de strokenteelt bij mais nog een vrij onbekend fenomeen: alleen opgepakt door onderzoekers (Louis Bolk Instituut en Wageningen UR), één loonwerker en gedragen door veehouder Henk Pol in Drenthe, de ontwikkelaar van de strokenfrees. In 2011 startte het Louis Bolk Instituut het landelijke demoproject ‘Maisteelt in Stroken’. Inmiddels draait er een tiental machines, goed voor 1.000 hectare strokenmais (2013), van Zeeuws-Vlaanderen tot Friesland. Niet alleen op klei en veen, maar ook op zand. Het aantal loonwerkers met een strokenfrees groeit dit jaar verder. De resultaten en ervaringen van twee jaar onderzoek naar maisopbrengsten en bodemkwaliteit op verschillende locaties worden in dit artikel samengevat

Innovatieve maïsteelt op veengrond in Noord-Holland : jaarrapportage 2012

In de proef op veengrond in Noord Holland is het effect op het grondwaterpeil onderzocht van maïs versus grasland, waarbij de maïs met de strokenfrees is ingezaaid of traditioneel (spitten), zowel ongedraineerd als met onderwaterdrainage. Ook opbrengsten en opbrengstkwaliteit zijn gemeten. De resultaten van het eerste jaar (2012) - waarbij het een heel nat jaar betrof - laten zien dat het grondwaterpeil bij maïs hoger blijft dan bij grasland, en dat het peil onder maïs in stroken hoger is dan bij spitten. Samen met het feit dat bij strokenfrezen ca. 90% van de bouwvoor ongestoord blijft, wordt verondersteld dat het effect van maïsteelt in stroken op bodemdaling gering is. Spitten gaf duidelijk hogere opbrengsten dan strokenteelt, en drainage had een grote positieve invloed op de opbrengst zowel bij spitten als bij strokenteelt. De oogst verliep met duidelijk minder structuurschade bij de strokenfrees ten opzichte van spitten

Innovatieve maïsteelt op veengrond in Noord-Holland

Noord Holland heeft in haar Ruimtelijke Verordening Structuurvisie een verbod op het scheuren van grasland in veenpolderlandschappen opgenomen. Dit betekent concreet dat maïsteelt verboden wordt. Op dit moment wordt ca. 350 ha maïs geteeld in Laag Holland. Het verbod heeft grote gevolgen voor de bedrijfsvoering van melkveehouders in deze veenpolderlandschappen. Deze pilot wil nagaan of het telen van maïs op veengrond mogelijk is via: inzaaien van stroken in bestaand grasland in combinatie met onderwaterdrainage

Beworteling van grasland en droogtetolerantie : maatregelen voor een diepere beworteling

Aan de hand van de literatuur en langlopende proeven zijn de meest veelbelovende maatregelen om de bewortelingsdiepte van grasland te bevorderen op een rijtje gezet. Preventie van bodemverdichting door vertrapping en structuurschade en werken aan de herstelcapaciteit van de bodem is belangrijk. Maatregelen die hierbij horen zijn: verhogen van het organische stof gehalte, op peil houden van de pH en bevorderen van aantallen en activiteit van wormen. Ook kunnen er maatregelen genomen worden bij de inzaai van graslanden door snelgroeiende diepwortelende gewassen als dekvrucht te gebruiken en diepwortelende grassoorten of grasrassen te kiezen. Via de bemesting kan de beworteling verbeterd worden door de N-gift te verlagen, de N-gift uit te stellen na maaien en deze toe te dienen onder het maaiveld. Hoger maaien en minder frequent maaien of beweiden vallen ook onder de management opties voor een betere beworteling

Bodemindicatoren voor duurzaam bodemgebruik in de veenweiden. Ecosysteemdiensten van landbouw- en natuurpercelen in het veenweidegebied van Zuid-Holland, Noord-Holland en Utrecht. Deel A Onderzoeksrapportage

Bodemindicatoren voor duurzaam bodemgebruik in de veenweiden : ecosysteemdiensten van landbouw- en natuurpercelen in het veenweidegebied van Zuid-Holland, Noord-Holland en Utrecht. De veenweiden van West Nederland vormen een oud en uniek landschap, zowel wat betreft landbouw als biodiversiteit en natuur. Het organische karakter van de bodem onder dit gewaardeerde cultuurlandschap is echter zowel de kracht als de zwakte ervan. Door de ontwatering voor landbouwgebruik vindt netto afbraak van de bodemorganische stof plaats, met bijbehorende bodemdaling en emissie van broeikasgassen. Om met zo min mogelijk bodemdaling en emissie van broeikasgassen een zo goed mogelijke productie en diversiteit te halen zijn handvaten nodig die gericht zijn op enerzijds de ecosysteemdiensten die de veenweiden leveren en anderzijds de bodemkwaliteit die deze levering van ecosysteemdiensten mogelijk maakt

Bodemindicatoren voor duurzaam bodemgebruik in de veenweiden. Ecosysteemdiensten van landbouw- en natuurpercelen in het veenweidegebied van Zuid-Holland, Noord-Holland en Utrecht. Deel A Onderzoeksrapportage

Bodemindicatoren voor duurzaam bodemgebruik in de veenweiden : ecosysteemdiensten van landbouw- en natuurpercelen in het veenweidegebied van Zuid-Holland, Noord-Holland en Utrecht. De veenweiden van West Nederland vormen een oud en uniek landschap, zowel wat betreft landbouw als biodiversiteit en natuur. Het organische karakter van de bodem onder dit gewaardeerde cultuurlandschap is echter zowel de kracht als de zwakte ervan. Door de ontwatering voor landbouwgebruik vindt netto afbraak van de bodemorganische stof plaats, met bijbehorende bodemdaling en emissie van broeikasgassen. Om met zo min mogelijk bodemdaling en emissie van broeikasgassen een zo goed mogelijke productie en diversiteit te halen zijn handvaten nodig die gericht zijn op enerzijds de ecosysteemdiensten die de veenweiden leveren en anderzijds de bodemkwaliteit die deze levering van ecosysteemdiensten mogelijk maakt