Oczekiwania uczniów i ich rodziców związane z edukacją onkologiczną = The expectations of school students and their parents regarding oncological education

Charzyńska-Gula Marianna, Kanadys Małgorzata, Janczaruk Marzena, Szadowska-Szlachetka Zdzisława. Oczekiwania uczniów i ich rodziców związane z edukacją onkologiczną = The expectations of school students and their parents regarding oncological education. Journal of Education, Health and Sport. 2015;5(6):407-418. ISSN 2391-8306. DOI 10.5281/zenodo.18908http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/2015%3B5%286%29%3A407-418https://pbn.nauka.gov.pl/works/570209http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.18908Formerly Journal of Health Sciences. ISSN 1429-9623 / 2300-665X. Archives 2011 – 2014 http://journal.rsw.edu.pl/index.php/JHS/issue/archive Deklaracja.Specyfika i zawartość merytoryczna czasopisma nie ulega zmianie.Zgodnie z informacją MNiSW z dnia 2 czerwca 2014 r., że w roku 2014 nie będzie przeprowadzana ocena czasopism naukowych; czasopismo o zmienionym tytule otrzymuje tyle samo punktów co na wykazie czasopism naukowych z dnia 31 grudnia 2014 r.The journal has had 5 points in Ministry of Science and Higher Education of Poland parametric evaluation. Part B item 1089. (31.12.2014).© The Author (s) 2015;This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland and Radom University in Radom, PolandOpen Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited.This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/) which permits unrestricted, non commercialuse, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited.The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper.Received: 21.04.2015. Revised 28.05.2015. Accepted: 24.06.2015. Oczekiwania uczniów i ich rodziców związane z edukacją onkologicznąThe expectations of school students and their parents regarding oncological education Marianna Charzyńska-Gula1, Małgorzata Kanadys2, Marzena Janczaruk3, Zdzisława Szadowska-Szlachetka1 1.       Katedra Onkologii i Środowiskowej Opieki Zdrowotnej Uniwersytet Medyczny w Lublinie / Department of Oncology and Community Health Care, Medical University of Lublin2.       Studenckie Koło Naukowe przy Katedrze Onkologii i Środowiskowej Opieki Zdrowotnej Uniwersytet Medyczny w Lublinie / Student Research Club at the Department of Oncology and Community Health Care, Medical University of Lublin3.       Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej / St John's Oncology Centre in Lublin Adres do korespondencji / Address for correspondencedr n. med. Marianna Charzyńska-Gula / Marianna Charzyńska-Gula, MD, [email protected] Streszczenie Wprowadzenie: Świadomość istnienia czynników ryzyka powodujących powstanie choroby nowotworowej to bardzo znaczący element w walce z rakiem. Odpowiednie postawy i zachowania mogą w dużej mierze zapobiec rozwojowi choroby a także ograniczyć jej poważne następstwa. Szkolna edukacja onkologiczna to zadanie nowoczesnej profilaktyki chorób nowotworowych.Cel pracy: poznanie opinii uczniów i ich rodziców na temat realizacji w szkole edukacji onkologicznej.Materiał i metoda: Badano grupę 105 gimnazjalistów z miejskich i wiejskich gimnazjów oraz ich rodziców w liczbie 103 osób. Zastosowano metodę sondażu diagnostycznego z autorskim narzędziem w postaci kwestionariusza ankiety. Analizę ilościową przeprowadzono wykorzystując test U Manna-Whitneya oraz test jednorodności i niezależności Chi2 (χ2).Wyniki badań: Rodziców częściej niż młodzież interesują zagadnienia dotyczące profilaktyki chorób nowotworowych, a także niepokojących objawów, natomiast dla młodzieży ważniejsza jest etiologia tych chorób. Dla rodziców najważniejszym źródłem informacji na temat chorób nowotworowych jest pielęgniarka szkolna (ok. 58%), natomiast taką pozycję nadaje jej tylko ok. 18% uczniów. Siebie jako dobre źródło tych informacji uznaje ok. 50% badanych rodziców co nie znajduje potwierdzenia w opinii ich dzieci (ok. 19%). Opinie nt. form przekazu wiedzy onkologicznej były podobne a największa różnica dotyczyła rozmowy i pogadanki – uczniowie cenią je mniej niż rodzice. Młodzież – w przeciwieństwie do rodziców - uważa, że wiedza onkologiczna nie powinna być sprawdzana, ponieważ jest to sprawa indywidualna każdego ucznia. Młodzież częściej niż rodzice uważa, że skuteczność edukacji zależy od osoby edukowanej i jej stosunku do edukacji, a nie od sposobu przekazywanej wiedzy (ok.75%).Wnioski: Mimo, że respondentami byli członkowie tych samych rodzin, to opinie dotyczące szkolnej edukacji onkologicznej w znacznej części były wyraźnie różne. Różnice te dowodzą potrzeby wprowadzenie do szkół programowych elementów informacji o nowotworach uwzględniających jednak dwie grupy odbiorców – uczniów i ich rodziców. Słowa kluczowe: szkoła, edukacja onkologiczna, uczniowie, rodzice. Abstract Background: The awareness of cancer risk factors is a crucial factor in combatting cancer. The right approaches and behaviour can largely contribute to preventing cancer development and limiting its serious consequences. Oncological education at school is one of the objectives of modern cancer prevention.Objective: To recognise the opinions of students and their parents on the implementation of oncological education at school.Material and methods: The survey included 105 lower-secondary school students from urban and rural areas and 103 of their parents. The diagnostic survey method was applied with the use of the questionnaire prepared by the authors. The quantitative analysis was carried out using the Mann-Whitney test and the Chi2 (χ2) homogeneity and independence test.Results: The parents more often than their children were interested in issues associated with cancer prevention and identifying alarming symptoms, while for the young people the etiology of neoplastic diseases was of central importance. For the parents the major source of information on neoplasms was the school nurse (approx. 58%), while the percentage of the students sharing the same opinion was only 18%. Approx. 50% of the surveyed parents considered themselves a good source of information on the issue, which, however, was not confirmed in their children's opinions (approx. 19%). The views on the forms of communicating oncological knowledge were similar, and the most substantial difference referred to conversations and lectures, which were valued by the students lower than by their parents. The young people, contrary to their parents, claimed that knowledge on oncology should not be tested as it is a private matter of each student. The students more often than their parents claimed that the effectiveness of education depends on the person receiving it rather than on the method of communicating knowledge (approx. 75%).Conclusions: Despite the fact that the respondents belonged to the same families, their opinions on oncological education at school differed considerably. The differences demonstrate the need to include in school curricula the elements of knowledge on neoplasms for two separate groups of recipients – students and their parents. Key words: school, oncological education, school students, parents

Influence of the acquaintance of risk factors of breast cancer amongst women in the age of 50-69 years as for performing prophylactic examinations by them

Szadowska-Szlachetka Zdzisława, Łuczyk Marta, Pietraszek Agata, Łuczyk Robert, Stanisławek Andrzej, Charzyńska‑Gula Marianna. Influence of the acquaintance of risk factors of breast cancer amongst women in the age of 50-69 years as for performing prophylactic examinations by them. Journal of Education, Health and Sport. 2016;6(3):21-34. eISSN 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.47237 http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/3416 https://pbn.nauka.gov.pl/works/718846 The journal has had 7 points in Ministry of Science and Higher Education parametric evaluation. Part B item 755 (23.12.2015). 755 Journal of Education, Health and Sport eISSN 2391-8306 7 © The Author (s) 2016; This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper. Received: 05.01.2016. Revised 12.02.2016. Accepted: 27.02.2016. Influence of the acquaintance of risk factors of breast cancer amongst women in the age of 50-69 years as for performing prophylactic examinations by them Zdzisława Szadowska-Szlachetka1, Marta Łuczyk1, Agata Pietraszek1, Robert Łuczyk2, Andrzej Stanisławek1, Marianna Charzyńska-Gula3 1 Chair of Oncology and Environmental Care of Medical University of Lublin 2 Chair of Internal Medicine with Department of Internal Nursing of Medical University of Lublin 3 State Higher Vocational School Memorial of Prof. Stanislaw Tarnowski in Tarnobrzeg Keywords: breast cancer, risk factors, prophylactic studies, mammography. Abstract Breast cancer is the most frequent as well as, at the same time, most dangerous of cancers affecting women with regard to diagnosing it in the advanced stage being also characterised with the top degree of mortality of female patients worldwide. At present, it is the most frequent malignant tumour affecting Polish women [9]. Awareness of women about risk factors and the early diagnostic testing consisting in self-examination of breasts and also regular performance of mammographic examinations in the appropriate age may reduce, in the significant way, mortality amongst women affected with this illness by its early detecting and curing. This study is aimed at presenting the state of knowledge of women in the age of 50 - 69 concerned with risk factors of breast cancer and the frequency of performing prophylactic examinations by them

Akceptacja choroby w grupie kobiet leczonych chirurgicznie z powodu nowotworu piersi = Illness acceptance among women who have undergone surgical treatment for a breast neoplasm

Łuczyk Marta, Pietraszek Agata, Łuczyk Robert, Stanisławek Andrzej, Szadowska-Szlachetka Zdzisława, Charzyńska‑Gula Marianna. Akceptacja choroby w grupie kobiet leczonych chirurgicznie z powodu nowotworu piersi = Illness acceptance among women who have undergone surgical treatment for a breast neoplasm. Journal of Education, Health and Sport. 2015;5(9):569-576. ISSN 2391-8306. DOI10.5281/zenodo.31529http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.31529http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/2015%3B5%289%29%3A569-576https://pbn.nauka.gov.pl/works/636504Formerly Journal of Health Sciences. ISSN 1429-9623 / 2300-665X. Archives 2011–2014http://journal.rsw.edu.pl/index.php/JHS/issue/archive Deklaracja.Specyfika i zawartość merytoryczna czasopisma nie ulega zmianie.Zgodnie z informacją MNiSW z dnia 2 czerwca 2014 r., że w roku 2014 nie będzie przeprowadzana ocena czasopism naukowych; czasopismo o zmienionym tytule otrzymuje tyle samo punktów co na wykazie czasopism naukowych z dnia 31 grudnia 2014 r.The journal has had 5 points in Ministry of Science and Higher Education of Poland parametric evaluation. Part B item 1089. (31.12.2014).© The Author (s) 2015;This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland and Radom University in Radom, PolandOpen Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium,provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited.This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/) which permits unrestricted, non commercialuse, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited.The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper.Received: 02.08.2015. Revised 05.09.2015. Accepted: 29.09.2015. Akceptacja choroby w grupie kobiet leczonych chirurgicznie z powodu nowotworu piersiIllness acceptance among women who have undergone surgical treatment for a breast neoplasmMarta Łuczyk1, Agata Pietraszek1, Robert Łuczyk2, Andrzej Stanisławek1, Zdzisława Szadowska-Szlachetka1, Marianna Charzyńska-Gula3 1.       Katedra Onkologii i Środowiskowej Opieki Zdrowotnej, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny w Lublinie, Polska2.       Katedra Interny z Zakładem Pielęgniarstwa Internistycznego, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny w Lublinie, Polska3.       Wydział Nauk Społecznych i Humanistycznych, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. prof. Stanisława Tarnowskiego w Tarnobrzegu, PolskaStreszczenieWstęp: Istotną rolę w procesie przystosowania do choroby nowotworowej odgrywają psychologiczne zasoby takie jak zdolność dostrzeżenia i skorzystania z proponowanego wsparcia społecznego, świadomość kontroli nad sytuacjami stresującymi oraz posiadanie zainteresowań.Cel: Określenie stopnia akceptacji choroby u kobiet leczonych z powodu nowotworu piersi oraz ustalenie czy istnieje zależność między zmiennymi socjo-demograficznym a poziomem akceptacji choroby.Materiał i metody: W badaniu zastosowano metodę sondażu diagnostycznego z techniką ankiety. Do pomiaru akceptacji choroby zastosowano Skalę Akceptacji Choroby (AIS). Grupę badaną stanowiło 71 kobiet leczonych chirurgicznie z powodu nowotworu piersi.Wyniki i wnioski: W  grupie badanej aż 39,43% chorych wykazało wysoki poziom przystosowania się do choroby nowotworowej, choć średnia wartość wskaźnika akceptacji choroby, uzyskana wśród ogółu badanych pacjentek, świadczyła o ich przeciętnym stopniu akceptacji choroby. Z przeprowadzonych badań wynika, że leczone chirurgicznie z powodu nowotworu piersi, dobrze radzą sobie z pokonaniem choroby. Zmienną istotnie różnicującą poziom akceptacji choroby wśród badanych był poziom wykształcenia, najgorzej z chorobą radziły sobie kobiety z wykształceniem średnim. Słowa kluczowe: adaptacja psychologiczna; adaptacja społeczna; nowotwory sutka.AbstractBackground: In the process of dealing with neoplastic disease an important role is played by psychological resources such as the ability to recognise and use the available social support, the sense of control over stressful situations, and having hobbies and interests.Objective: To define the level of acceptance of illness among women who have undergone surgical treatment for a breast neoplasm and to verify whether there is a correlation between socio-demographic variables and the level of illness acceptance.Material and methods: In the study the diagnostic survey method was applied in combination with the questionnaire technique. The measurement was carried out with the use of the Acceptance of Illness Scale (AIS). The surveyed group consisted of 71 women who have undergone surgical treatment due to a breast neoplasm.Results and conclusions: As many as 39.43% of the surveyed patients demonstrated a high rate of adjustment to their neoplastic disease; however, the average value of the illness acceptance indicator observed among the respondents in total pointed to a medium level of illness acceptance. The research shows that women who have undergone surgical treatment for a breast neoplasm are coping well with the illness. The variable differentiating the level of illness acceptance among the surveyed was education, with the lowest coping skills presented by women with secondary education. Key words: adaptation psychological; social adjustment; breast neoplasms

Poziom wiedzy i zachowania zdrowotne studentek Uniwersytetu Medycznego w zakresie profilaktyki raka szyjki macicy = The level of knowledge and health behaviours of Medical University students in the area of cervical cancer prevention

Gawron Żaneta, Gajewska Natalia, Gujska Dominika, Gutek Anastazja, Szadowska-Szlachetka Zdzisława, Rząca Marcin. Poziom wiedzy i zachowania zdrowotne studentek Uniwersytetu Medycznego w zakresie profilaktyki raka szyjki macicy = The level of knowledge and health behaviours of Medical University students in the area of cervical cancer prevention. Journal of Education, Health and Sport. 2016;6(8):41-53. eISSN 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.59706http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/3726   The journal has had 7 points in Ministry of Science and Higher Education parametric evaluation. Part B item 755 (23.12.2015).755 Journal of Education, Health and Sport eISSN 2391-8306 7© The Author (s) 2016;This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, PolandOpen Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium,provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited.This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercialuse, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited.The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper.Received: 02.07.2016. Revised 25.07.2016. Accepted: 28.07.2016.  Poziom wiedzy i zachowania zdrowotne studentek Uniwersytetu Medycznego w zakresie profilaktyki raka szyjki macicyThe level of knowledge and health behaviours of Medical University students in the area of cervical cancer prevention 1, 3Żaneta Gawron, 1, 2Natalia Gajewska, 1Dominika Gujska, 1Anastazja Gutek, 4Zdzisława Szadowska-Szlachetka, 4Marcin Rząca1, 3Zaneta Gawron, 1, 2Natalia Gajewska, 1Dominika Gujska, 1Anastazja Gutek, 4Zdzislawa Szadowska-Szlachetka, 4Marcin Rzaca 1Studenckie Koło Naukowe, Katedra Onkologii i Środowiskowej Opieki Zdrowotnej, Uniwersytet Medyczny w LublinieStudents scientific association, Chair of Oncology and Enviromental Health, Medical University of Lublin2Oddział Hematologii, Onkologii i Transplantologii Dziecięcej, Uniwersytecki Szpital Dziecięcy w LublinieUniversity Children's Hospital in Lublin, Department: of Hematology , Oncology and Transplantation Children3Oddział Otolaryngologii Dziecięcej, Foniatrii i Audiologii, Uniwersytecki Szpital Dziecięcy w Lublinie,University Children's Hospital in Lublin. Department of Pediatric Otolaryngology , Audiology and Phoniatrics4Zakład Onkologii, Katedra Onkologii i Środowiskowej Opieki Zdrowotnej, Uniwersytet Medyczny w LublinieDepartment of Oncology, Chair of Oncology and Enviromental Health, Medical University of Lublin   Słowa kluczowe: rak szyjki macicy, studenci, czynniki ryzyka, objawy, profilaktyka wtórna nowotworów. Key words: cervical cancer, university students, risk factors, symptoms, secondary cancer prevention.  Abstrakt Wstęp: Rak szyjki macicy na początku przebiega bezobjawowo a jego wczesne wykrycie dzięki udziałowi w programie wczesnego wykrywania w ramach profilaktyki wtórnej umożliwia skuteczne leczenie. Ważne jest, aby młode kobiety posiadały wiedzę na temat profilaktyki raka szyjki macicy i znały konsekwencje związane z niewykonywaniem badań przesiewowych.Celem badań było zbadanie poziomu wiedzy i zachowań zdrowotnych studentek uczelni medycznych w zakresie profilaktyki raka szyjki macicy.Materiał i metody: Badania przeprowadzono wśród 110 studentek pielęgniarstwa i fizjoterapii na drugim stopniu kształcenia Uniwersytetu Medycznego w Lublinie. Ich wiek mieścił się w zakresie 21- 40 lat. Narzędzie badawcze stanowił autorski kwestionariusz ankiety. Wyniki badań poddano analizie statystycznej przy pomocy programu StatSoft Statistica 10.0 PL.Wyniki: Najczęściej wskazywanymi czynnikami ryzyka zwiększającymi prawdopodobieństwo zachorowania na raka szyjki macicy były: duża liczba partnerów seksualnych (96%), przewlekłe zakażenia wirusem HPV (94%), wczesny wiek inicjacji seksualnej (84) oraz częste i nieleczone stany zapalne pochwy (76%). Najczęściej wskazywanym objawem raka szyjki macicy było krwawienie, które pojawia się pomiędzy regularnymi krwawieniami miesięcznymi (85%). Połowa badanych zadeklarowała, że w przyszłości nie weźmie udziału w badaniach przesiewowych wczesnego wykrywania raka szyjki macicy.Wnioski:Młode kobiety posiadają podstawową wiedzę dotyczącą profilaktyki raka szyjki macicy, ale nie zawsze przekłada się ona na pozytywne zachowania zdrowotne.Należy podjąć zadania na rzecz zwiększenia zgłaszalności na badania przesiewowe wykrywające raka szyjki macicy.W badaniach przesiewowych rzadziej biorą udział mieszkanki wsi oraz kobiety z niskim statusem socjoekonomicznym. Abstract Introduction: Cervical cancer is asymptomatic in its initial stages and its early detection due to participation in an early detection programme as part of secondary prevention enables its effective treatment. It is important for young women to be familiar with cervical cancer prevention and be aware of the consequences of failing to perform the screening tests.The objective of the study was to determine the level of knowledge and health behaviours of medical students in terms of cervical cancer prevention.Material and methods: The survey was conducted among 110 students of nursing and physiotherapy during their Master's degree studies at the Medical University of Lublin. The age of the respondents was from 21 to 40 years. A self-designed questionnaire was used as the research tool. The results were subjected to statistical analysis with the use of the StatSoft Statistica 10.0 PL software.Results: The most frequently mentioned risk factors increasing the probability of cervical cancer were: a large number of sexual partners (96%), chronic HPV infections (94%), early sexual initiation (84%) and frequent untreated vaginal inflammations (76%). The most often identified symptom of cervical cancer was bleeding between regular monthly periods (85%). Half of the surveyed claimed that in the future they would not participate in screening tests for early cervical cancer detection.Conclusions:Young women have the basic knowledge on cervical cancer prevention but it does not always translate into positive health behaviours.Measures should be taken to increase the reportability for cervical cancer screening tests.Such tests are less often attended by women living in rural areas and those with a low socio-economic status

Analiza przyczyn stresu zawodowego w opinii pielęgniarek = An analysis of the causes of occupational stress in the opinions of nurses

Pietraszek Agata, Charzyńska-Gula Marianna, Łuczyk Marta, Szadowska‑Szlachetka Zdzisława, Kachaniuk Hanna, Kwiatkowska Joanna. Analiza przyczyn stresu zawodowego w opinii pielęgniarek = An analysis of the causes of occupational stress in the opinions of nurses. Journal of Education, Health and Sport. 2016;6(9):643-652. eISSN 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.158951http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/3862    The journal has had 7 points in Ministry of Science and Higher Education parametric evaluation. Part B item 755 (23.12.2015).755 Journal of Education, Health and Sport eISSN 2391-8306 7© The Author (s) 2016;This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, PolandOpen Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium,provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited.This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercialuse, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited.The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper.Received: 02.09.2016. Revised 24.09.2016. Accepted: 24.09.2016.   Analiza przyczyn stresu zawodowego w opinii pielęgniarekAn analysis of the causes of occupational stress in the opinions of nurses Agata Pietraszek1, Marianna Charzyńska-Gula2, Marta Łuczyk1, Zdzisława Szadowska‑Szlachetka1, Hanna Kachaniuk3, Joanna Kwiatkowska4 Zakład Onkologii, Katedra Onkologii i Środowiskowej Opieki Zdrowotnej, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny w LublinieWydział Nauk Społecznych i Humanistycznych, Państwowa Wyższa Szkoła im. prof. Stanisława Tarnowskiego w Tarnobrzegu Zakład Medycyny Rodzinnej i Pielęgniarstwa Środowiskowego, Katedra Onkologii i Środowiskowej Opieki Zdrowotnej, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny w LublinieZakład Etyki i Filozofii Człowieka, Katedra Nauk Humanistycznych, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny w LublinieAdres korespondencyjny:Agata Pietraszek, Katedra Onkologii i Środowiskowej Opieki Zdrowotnej, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny w Lublinie, ul. S. Staszica 4/6, 20-059 Lublin, e mail: [email protected] StreszczenieWstęp. Stres zawodowy występuje wtedy, kiedy pracownicy doświadczają dyskomfortu psychicznego związanego z warunkami bądź wymaganiami pracy, w sytuacji, gdy przekraczają one ich możliwości.Cel badań. Celem badani było poznanie opinii pielęgniarek na temat czynników stresogennych występujących w miejscu pracy.Materiał i metody. Badaniami objęto grupę 278 osób wykonujących zawód pielęgniarki. W badaniach zastosowano metodę sondażu diagnostycznego z techniką ankiety, z zastosowaniem autorskiego kwestionariusza ankiety. Otrzymane dane poddano analizie statystycznej w oparciu o oprogramowanie komputerowe Statistica 10.0.Wyniki i wnioski. Większość badanych pielęgniarek była usatysfakcjonowana z pracy zawodowej (85%). Nawet 95,6% badanych twierdziło, że zawód pielęgniarki jest stresujący. Dodatkowo 56,1% badanych twierdziło, że jest codziennie narażona na stres zawodowy. Znaczny odsetek respondentów deklarowało radzenie sobie ze stresem w pracy. Czynniki, które wywołują znaczący poziom stresu wśród większości pielęgniarek to niska pensja (43,53%), a także nagłe pogorszenie stanu zdrowia pacjenta i konieczność reanimacji (39,93%). Zmienne, które istotnie różnicują opinie badanego personelu pielęgniarskiego to: wiek, stan cywilny, miejsce zamieszkania, liczba potomstwa, pełnione stanowisko oraz kontakt ze śmiercią i umieraniem pacjentów w codziennej praktyce zawodowej.Słowa kluczowe: stres psychologiczny; pielęgniarki; narażenie zawodoweAbstractIntroduction. Occupational stress occurs when workers experience mental discomfort due to working conditions or requirements which exceed their capabilities.Objective. The objective of the study was to identify the opinions of nurses on stress factors at their workplace.Material and methods. The survey covered a group of 278 individuals performing the profession of a nurse. The diagnostic survey method was applied together with a self-designed questionnaire. The obtained data was subjected to statistical analysis with the use of the Statistica 10.0 software.Results and conclusions. Most of the surveyed nurses were satisfied with their professional work (85%). As many as 95.6% of them claimed that their profession is stressful. Furthermore, 56.1% of the respondents admitted that they were exposed to occupational stress on a daily basis. A considerable percentage of the surveyed declared being able to deal with stress at work. The factors that contribute to a substantial level of stress of most nurses include low remuneration (43.53%), and a sudden decline in a patient's condition and the necessity of resuscitation (39.93%). The variables that constitute significant differentiating factors of the opinions of the nursing personnel are: age, marital status, place of residence, number of children, job position and contact with death and dying patients in the daily nursing practice.Key words: stress, psychological; nurses; occupational exposur

Using the benefits of primary health care (PHC) through women cured for breast cancer

Admission. The treatment of patients with breast cancer over the years has changed significantly. In view of the above, these patients are more and more often long-term patients, not only oncological but also PHC. Aim: To present opinions of women being treated for breast cancer on the use of PHC services. Material and methods: The study was conducted on a group of 95 patients of oncological counseling. The research tool was the original questionnaire, GSES - Scale of Generalized Own Efficiency. The results from the obtained data were subjected to statistical analysis. Results: Older patients treated more often with PHC are treated for additional disease, apart from cancer, with a low level of their own effectiveness, with basic or vocational education. However, the services of PHC nurses are more often used by people with higher education. Patients of the oncological counseling center assess lowly the healthcare providers for oncology education. Conclusions: A small share of PHC employees in education of patients treated for breast cancer causes that oncologic outpatient clinic patients for PHC apply mainly for: obtaining a prescription, ruling or performing diagnostic tests

Wiedza kobiet, studentek pielęgniarstwa, na temat profilaktyki raka piersi = Knowledge of women, female students of nursing, on prevention of breast cancer

Szadowska-Szlachetka Zdzisława, Baczewska Bożena, Kulbaka Zuzanna, Muraczyńska Bożena, Kropornicka Beata, Dzirba Alina, Łuczyk Robert. Wiedza kobiet, studentek pielęgniarstwa, na temat profilaktyki raka piersi = Knowledge of women, female students of nursing, on prevention of breast cancer. Journal of Education, Health and Sport. 2016;6(12):504-519. eISSN 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.209525 http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/4080 The journal has had 7 points in Ministry of Science and Higher Education parametric evaluation. Part B item 754 (09.12.2016). 754 Journal of Education, Health and Sport eISSN 2391-8306 7 © The Author (s) 2016; This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper. Received: 01.12.2016. Revised 12.12.2016. Accepted: 19.12.2016. Wiedza kobiet, studentek pielęgniarstwa, na temat profilaktyki raka piersi Knowledge of women, female students of nursing, on prevention of breast cancer Zdzisława Szadowska-Szlachetka1, Bożena Baczewska2, Zuzanna Kulbaka, Bożena Muraczyńska3, Beata Kropornicka2, Alina Dzirba4, Robert Łuczyk2 1Zakład Onkologii - Katedra Onkologii i Środowiskowej Opieki Zdrowotnej. Wydział Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Medycznego w Lublinie 2Katedra Interny z Zakładem Pielęgniarstwa Internistycznego. Wydział Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Medycznego w Lublinie 3Katedra Chirurgii i Pielęgniarstwa Chirurgicznego. Wydział Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Medycznego w Lublinie 4Zakład Ratownictwa Medycznego. Wydział Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Medycznego w Lublinie Streszczenie Wstęp: Choroby nowotworowe – zarówno w Polsce, jak i na świecie stanowią poważny problem ze względu na ich rozpowszechnienie. Co roku na nowotwór złośliwy piersi w Polsce choruje coraz większa liczba kobiet i zgodnie z danymi Krajowego Rejestru Nowotworów w ciągu ostatnich trzech dekad zachorowalność na ten rodzaj nowotworu wzrosła ponad dwukrotnie. Pierwotna profilaktyka raka piersi opiera się przede wszystkim na podnoszeniu świadomości prozdrowotnej dotyczącej udowodnionych naukowo czynników ryzyka zachorowania na raka piersi. Celem pracy była ocena stanu wiedzy kobiet, studentek pielęgniarstwa, na temat profilaktyki raka piersi. Materiał i metoda: Badania przeprowadzono na Wydziale Nauk o Zdrowiu UM w Lublinie. Łącznie objęto 147 kobiet, studentek kierunku pielęgniarstwo, I i II stopnia. W badaniach posłużono się metodą sondażu diagnostycznego. Materiał badawczy zebrano za pomocą techniki wywiadu, przy użyciu kwestionariusza ankiety własnego autorstwa, skonstruowany w oparciu o przegląd aktualnego piśmiennictwa. Analizę statystyczną zebranego materiału przeprowadzono w pakiecie Statistica 10.0. StatSoft. Wnioski: Znajomość czynników ryzyka i objawów raka piersi wśród kobiet, studentek pielęgniarstwa, jest zadowalająca. Kobiety, studentki pielęgniarstwa, mają świadomość zasad przeprowadzania badań profilaktycznych piersi, jednak nie zawsze te zasady stosują u siebie. Słowa kluczowe: profilaktyka, rak piersi Abstract Introduction: Cancer - both in Poland and in the world as a serious concern because of their prevalence. Every year breast cancer in Poland suffers from a growing number of women and according to the National Cancer Registry over the past three decades, the incidence of this type of cancer has more than doubled. Primary prevention of breast cancer is based primarily on raising health awareness on scientifically proven risk factors for breast cancer. The aim of the study was to assess the state of knowledge of women, nursing students, on the prevention of breast cancer. Material and methods: The study was conducted at the Faculty of Health Sciences University of Lublin. A total included 147 women students toward nursing, first and second degree. The research method was used diagnostic survey. The research material was collected using interview techniques, using a questionnaire by their own constructed based on a review of current literature. The statistical analysis of the collected material was performed in the package Statistica 10.0. StatSoft. Conclusion: Knowledge of the risk factors and symptoms of breast cancer among women, nursing students, is satisfactory. Women, nursing students, are aware of the principles of testing preventive breast, but not always, these rules apply at home. Key words: prevention, breast cance

Występowanie i nasilenie distresu u pacjentów z nowotworem złośliwym w okresie przygotowania do leczenia chirurgicznego = The occurrence and severity of distress in cancer patients during preparation for surgery

Łuczyk Marta, Śniszewska Katarzyna, Łuczyk Robert, Pietraszek Agata, Bartoszek Agnieszka, Kocka Katarzyna, Szadowska‑Szlachetka Zdzisława. Występowanie i nasilenie distresu u pacjentów z nowotworem złośliwym w okresie przygotowania do leczenia chirurgicznego = The occurrence and severity of distress in cancer patients during preparation for surgery. Journal of Education, Health and Sport. 2016;6(7):498-512. eISSN 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.58776 http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/3713 The journal has had 7 points in Ministry of Science and Higher Education parametric evaluation. Part B item 755 (23.12.2015). 755 Journal of Education, Health and Sport eISSN 2391-8306 7 © The Author (s) 2016; This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper. Received: 20.06.2016. Revised 15.07.2016. Accepted: 26.07.2016. Występowanie i nasilenie distresu u pacjentów z nowotworem złośliwym w okresie przygotowania do leczenia chirurgicznego The occurrence and severity of distress in cancer patients during preparation for surgery Marta Łuczyk1, Katarzyna Śniszewska2, Robert Łuczyk3, Agata Pietraszek1, Agnieszka Bartoszek4, Katarzyna Kocka4, Zdzisława Szadowska-Szlachetka1 1Zakład Onkologii, Katedra Onkologii i Środowiskowej Opieki Zdrowotnej, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny w Lublinie 2 Absolwentka Wydziału Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny w Lublinie 3 Katedra Interny z Zakładem Pielęgniarstwa Internistycznego, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny w Lublinie 4 Zakład Medycyny Rodzinnej i Pielęgniarstwa Środowiskowego, Katedra Onkologii i Środowiskowej Opieki Zdrowotnej, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny w Lublinie Streszczenie Wstęp. Pacjent z rozpoznanym nowotworem złośliwym, który oczekuje na zabieg operacyjny odczuwa różnego rodzaje emocje. Jedną z nich jest distres będący reakcją na zagrożenie związaną z diagnozą zagrażającej życiu choroby oraz koniecznością jej leczenia. Jeżeli distres przekracza możliwości adaptacyjne ustroju może działać szkodliwie na organizm [1]. Cel pracy. Ocena występowania i nasilenia distresu u chorych na nowotwory złośliwe w okresie przygotowania do zabiegu chirurgicznego. Materiał i metoda. Badaniem objęto 101 osób z rozpoznanym nowotworem złośliwym zakwalifikowanych do leczenia chirurgicznego. Do badań wykorzystano autorski kwestionariusz wywiadu oraz Termometr distresu. Wyniki. U ponad połowy pacjentów z rozpoznanym nowotworem złośliwym w okresie przygotowania do zabiegu chirurgicznego występowało niewielkie nasilenie distresu, u części chorych nasilenie distresu było znaczne. U pacjentów z nasilonym poziomem distresu najczęściej wskazywanymi problemami były trudności w pracy i szkole, w relacjach z partnerem oraz poddenerwowanie i zmęczenie. Na występowanie i nasilenie distresu u pacjentów onkologicznych przygotowywanych do zabiegu chirurgicznego nie mają wpływu czynniki społeczno-demograficzne oraz rodzaj rozpoznanego nowotworu. Słowa kluczowe: nowotwór złośliwy, distres, termometr distresu, leczenie chirurgiczne nowotworów. Summary Admission. A patient diagnosed with a malignant tumor that is pending surgery feels different kinds of emotions. One of them is the distress that is a reaction to the threat associated with the diagnosis of a life-threatening disease and the need for its treatment. If the distress exceeds the capabilities of the adaptive system can cause harm to the body [1]. Aim of the study. To estimate the prevalence and severity of distress in cancer patients during preparation for surgery. Material and methods. The study involved 101 people diagnosed with a malignant tumor qualified for surgical treatment. The study used an original interview questionnaire and the distress thermometer. Results. More than half of patients diagnosed with malignant the period of preparation for surgery occurred mild distress, in some patients the severity of distress was considerable. In patients with severe levels of distress following most common problems were difficulties at work and school, in the relationship with a partner, and usually follows, and fatigue. The occurrence and severity of distress in cancer patients before surgery do not affect the socio-demographic factors and the type of cancer diagnosed. Keywords: cancer, distress, distress thermometer, surgical treatment of cancer

Jakość życia pacjentów leczonych systemowo z powodu raka płuca = The quality of life of patients treated with systemic due to lung cancer

Gajewska Natalia, Szadowska-Szlachetka Zdzisława, Rząca Marcin Stanisław, Gutek Anastazja, Gawron Żaneta, Gujska Dominika, Stanisławek Andrzej. Jakość życia pacjentów leczonych systemowo z powodu raka płuca = The quality of life of patients treated with systemic due to lung cancer. Journal of Education, Health and Sport. 2016;6(12):520-535. eISSN 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.209579http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/4081    The journal has had 7 points in Ministry of Science and Higher Education parametric evaluation. Part B item 754 (09.12.2016).754 Journal of Education, Health and Sport eISSN 2391-8306 7© The Author (s) 2016;This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, PolandOpen Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium,provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited.This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercialuse, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited.The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper.Received: 01.12.2016. Revised 12.12.2016. Accepted: 19.12.2016.   Jakość życia pacjentów leczonych systemowo z powodu raka płucaThe quality of life of patients treated with systemic due to lung cancer Natalia Gajewska, Zdzisława Szadowska-Szlachetka, Marcin Stanisław Rząca, Anastazja Gutek, Żaneta Gawron, Dominika Gujska, Andrzej Stanisławek Natalia GajewskaOddział Hematologii, Onkologii i Transplantologii Dziecięcej, Uniwersytecki Szpital Dziecięcy w LublinieUniversity Children's Hospital in Lublin, Department: of Hematology , Oncology and Transplantation Children Studenckie Koło Naukowe, Katedra Onkologii i Środowiskowej Opieki Zdrowotnej, Uniwersytet Medyczny w LubliniePoland Zdzisława Szadowska-SzlachetkaZakład Onkologii, Katedra Onkologii i Środowiskowej Opieki Zdrowotnej, Uniwersytet Medyczny w LublinieDepartment of Oncology, Chair of Oncology and Enviromental Health, Medical University of LublinPoland Marcin Stanisław RzącaZakład Onkologii, Katedra Onkologii i Środowiskowej Opieki Zdrowotnej, Uniwersytet Medyczny w LubliniePolandPrincipal contact for editorial correspondence. Anastazja GutekStudenckie Koło Naukowe, Katedra Onkologii i Środowiskowej Opieki Zdrowotnej, Uniwersytet Medyczny w LublinieStudents scientific association, Chair of Oncology and Enviromental Health, Medical University of LublinPoland Żaneta GawronOddział Otolaryngologii Dziecięcej, Foniatrii i Audiologii, Uniwersytecki Szpital Dziecięcy w LublinieUniversity Children's Hospital in Lublin. Department of Pediatric Otolaryngology , Audiology and Phoniatrics Studenckie Koło Naukowe, Katedra Onkologii i Środowiskowej Opieki Zdrowotnej, Uniwersytet Medyczny w LublinieStudents scientific association, Chair of Oncology and Enviromental Health, Medical University of LublinPoland Dominika GujskaStudenckie Koło Naukowe, Katedra Onkologii i Środowiskowej Opieki Zdrowotnej, Uniwersytet Medyczny w LublinieStudents scientific association, Chair of Oncology and Enviromental Health, Medical University of LublinPoland Andrzej StanisławekZakład Onkologii, Katedra Onkologii i Środowiskowej Opieki Zdrowotnej, Uniwersytet Medyczny w LublinieDepartment of Oncology, Chair of Oncology and Enviromental Health, Medical University of Lublin Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. Św. Jana z Dukli, Oddział Chirurgii OnkologicznejSt. John’s Cancer Center Lublin, Surgical OncologyPoland  StreszczenieWstępRak płuca jest przyczyną największej ilości zgonów wśród pacjentów onkologicznych w krajach wysokorozwiniętych a 5-letnie przeżycie leczonych z powodu tego nowotworu dotyczy zaledwie 10-14%. Pacjenci często poddawani są leczeniu systemowemu, którego działania niepożądane pogarszają ich jakość życia.Metody badań i cel badańKwestionariuszami QLQ – C30 i QLQ – L13 przebadano 111 pacjentów leczonych cytostatykami z powodu raka płuc w Samodzielnym Publicznym Szpitalu Klinicznym nr 4 w Lublinie.WynikiProblemy z wykonywaniem męczących czynności występował u wszystkich badanych. U niemal wszystkich- (94%) występowały ograniczenia w wykonywaniu codziennych czynności i zmęczenie - (98%). Napięcie psychiczne odczuwała większość badanych- (79%). Duszność spoczynkowa występowała u 47% badanych a kaszel bardzo często u 41%. Najwięcej badanych subiektywnie swój stan zdrowia i jakość życia oceniło na poziomie przeciętnym.WnioskiFunkcjonowanie fizyczne, poznawcze, emocjonalne i społeczne obniżało się wraz z wiekiem chorych leczonych chemioterapią.Ból występował u wszystkich badanych.Zaburzenia snu istotnie częściej dotyczyły kobiet niż mężczyzn.Pogorszone funkcjonowanie w rolach społecznych istotnie częściej było dostrzegane przez mieszkańców miast niż wsi.Najczęściej występującym i najbardziej uciążliwym objawem ze strony układu oddechowego było uczucie duszności podczas wchodzenia po schodach.Słowa kluczowe: rak płuc, jakość życia, chemioterapia, objawy    SummaryIntroduction Lung cancer is the cause of the largest amount of deaths among cancer patients in highly developed countries and a 5-year-survival of people treated for this tumor is only 10-14%. Patients often undergo systemic treatment, the side effects of which worsen their quality of life.Test methods and purpose of the study111 patients treated with cytostatics for lung cancer in Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny nr 4 w Lublinie (Independent Public Clinical Hospital No. 4 in Lublin) were tested using QLQ – C30 and QLQ – L13 Questionnaires.ResultsProblems with the performance of fatiguing activities occurred in all respondents. In almost all respondents - (94%), there were limitations in performance of everyday life activities or fatigue - (98%). Mental tension was felt by the majority of respondents - (79%). Resting dyspnea occurred in 47% of respondents and the cough occurred very often in 41%. Most respondents subjectively assessed their health and quality of life on an average level.Conclusions Physical, cognitive, emotional and social functioning decreased with age of patients treated with chemotherapy.Pain was felt by all patients.Sleep disorders significantly more often related to women than men.Impaired functioning in social roles was significantly more often perceived by urban residents than rural ones.The most common and most troublesome symptom within the frameworks of the respiratory system was shortness of breath when climbing stairs. Key words: lung cancer, quality of life, chemotherapy, symptoms 

Masa ciała dzieci uczących się w podstawowych szkołach wiejskich a styl życia rodzin = The body weight of rural primary school pupils and the lifestyle of their families

Szadowska–Szlachetka Zdzisława, Tarka Magdalena, Ślusarska Barbara, Łuczyk Marta, Pietraszek Agata,Łuczyk Robert, Bartoszek Agnieszka, Charzyńska-Gula Marianna. Masa ciała dzieci uczących się w podstawowych szkołach wiejskich a styl życia rodzin = The body weight of rural primary school pupils and the lifestyle of their families. Journal of Education, Health and Sport. 2016;6(9):546-553. eISSN 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.154755http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/3880    The journal has had 7 points in Ministry of Science and Higher Education parametric evaluation. Part B item 755 (23.12.2015).755 Journal of Education, Health and Sport eISSN 2391-8306 7© The Author (s) 2016;This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, PolandOpen Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium,provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited.This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercialuse, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited.The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper.Received: 05.08.2016. Revised 25.08.2016. Accepted: 21.09.2016.   Masa ciała dzieci uczących się w podstawowych szkołach wiejskich a styl życia rodzinThe body weight of rural primary school pupils and the lifestyle of their families Zdzisława Szadowska–Szlachetka1, Magdalena Tarka2, Barbara Ślusarska3, Marta Łuczyk1, Agata Pietraszek1,Robert Łuczyk4, Agnieszka Bartoszek3, Marianna Charzyńska-Gula5Zakład Onkologii, Katedra Onkologii i Środowiskowej Opieki Zdrowotnej, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny w LublinieAbsolwentka Wydziału Nauk o Zdrowiu, Uniwersytetu Medycznego w LublinieZakład Medycyny Rodzinnej i Pielęgniarstwa Środowiskowego, Katedra Onkologii i Środowiskowej Opieki Zdrowotnej, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny w LublinieKatedra Interny z Zakładem Pielęgniarstwa Internistycznego, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny w LublinieWydział Nauk Społecznych i Humanistycznych, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. prof. S. Tarnowskiego w Tarnobrzegu Adres korespondencyjny:Zdzisława Szadowska-Szlachetka, Zakład Onkologii, Katedra Onkologii i Środowiskowej Opieki Zdrowotnej, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny w Lublinie, ul. S. Staszica 4-6, 20-081 Lublin, tel. +48 81 448 6810, e-mail: [email protected]  StreszczenieCel pracy. Celem pracy była analiza masy ciała dzieci uczących się w szkołach wiejskich oraz stylu życia ich rodzin.Materiał i metoda. Badaniem zostało objętych 100 rodziców dzieci z klas I-VI uczących się w szkołach wiejskich w powiecie Opole Lubelskie. Metodą badawczą był sondaż diagnostyczny z użyciem techniki wywiadu przy zastosowaniu autorskiego kwestionariusza wywiadu.Wyniki. Wśród badanej grupy 65% dzieci miało prawidłową masę ciała, 18% dzieci miało niedowagę a 17% nadwagę. Wśród ojców dzieci z nadwagą występowała zależność bliska istotnej statystycznie p=0,06 dotycząca ich nadwagi. Nie występował związek istotny statystycznie między ilością posiłków a masą ciała dzieci. U części dzieci (około 20%) nadwaga występowała, gdy jako nagrodę za dobre zachowanie i wyniki w nauce dzieci otrzymywały słodkie przekąski oraz możliwość dodatkowego korzystania z komputera i telewizji.  Z badań własnych wynika, że istnieje związek między codziennym piciem słodkich napojów gazowanych przez dzieci, a prawidłową masą ciała dziecka p=0,044. Większość badanych rodziców (83%) deklarowała, że ich dzieci uprawiają dodatkową aktywność fizyczną poza lekcjami wychowania fizycznego. Z analizy statystycznej wynika, iż nie występuje związek między sposobem spędzania wolnego czasu przez rodzinę (oglądanie telewizji, gry i zabawy na świeżym powietrzu, korzystanie z komputera, czytanie książek, wycieczki) a masą ciała dzieci w badanej grupie. Większość ankietowanych deklarowała, iż podczas spożywania posiłków zasiadała wspólnie przy stole.Wnioski. Nadwaga u dzieci ma związek z piciem przez nie słodkich napojów. Stosowanie nagród w postaci słodkich przekąsek, dodatkowego korzystania z TV i komputera, sposób spędzania wolnego czasu przez rodzinę i sposób spożywania posiłków nie ma związku istotnego statystycznie z masą ciała dzieci w badanej grupie. Słowa kluczowe. masa ciała, dzieci, szkoła podstawowa, styl życia, rodzice, BMI. AbstractObjective. The objective of the study was to analyse the body weight of rural school pupils and the lifestyle of their families.Material and method. The survey covered 100 parents of children from grades 1-6 of rural primary schools in the Opole Lubelskie District. The diagnostic survey with the interview technique was used as the research method, and  a self-designed interview questionnaire was applied.Results. In the surveyed group the body weight of 65% of children was normal, 18% of children were underweight and 17% - overweight. Among the fathers of overweight children there was a correlation close to the statistical significance threshold, i.e. p = 0.06, referring to their overweight. There was no statistically significant connection between the number of meals consumed by the children per day and their body weight. In some children (approx. 20%) overweight occurred when, as a reward for good behaviour or grades, they received sweets or were allowed to use the computer or watch television. The self-designed survey results show a connection between daily consumption of sweet carbonated drinks by children and their body weight p = 0.044. Most of the surveyed parents, i.e. 83%, declared that their children undertook physical activity in addition to physical education classes. The statistical analysis demonstrates that there is no correlation between the way in which families spend their free time (watching television, games and playing outdoors, using the computer, reading books, trips) and the body weight of the children from the surveyed group. Most of the respondents stated that their families ate their meals together.Conclusions. Overweight in children is connected with the consumption of sweet drinks. Using rewards in the form of sweets, additional television and computer time, and also the way in which families spend their free time and eat their meals do not form a statistically significant correlation with the body weight of children in the analysed group.Key words. body weight, children, primary school, lifestyle, parents, BMI.