Działalność Polskiej Komisji ds. Kontroli Zaburzeń z Niedoboru Jodu i model profilaktyki jodowej w Polsce

Polska Komisja ds. Kontroli Zaburzeń z Niedoboru Jodu została powołana przy Klinice Endokrynologii UJCM w Krakowie, na wzór Międzynarodowej Komisji ds. Kontroli Zaburzeń z Niedoboru Jodu (ICCIDD) w Charlotesville (Stany Zjednoczone). W skład Polskiej Komisji wchodzą eksperci z dziedziny endokrynologii, technologii jodowania produktów spożywczych oraz polscy reprezentanci organizacji międzynarodowych: WHO, UNICEF, Federacji Konsumentów oraz Biura Rzecznika Praw Dziecka. Głównym zadaniem Polskiej Komisji jest realizacja Programu Eliminacji Niedoboru Jodu finansowanego przez Ministerstwo Zdrowia. Polski model profilaktyki jodowej polega na obowiązkowym jodowaniu soli kuchennej (20–40 mg KI/1 kg), formuły noworodków (10 μg/100 ml mleka) oraz dodatkowej suplementacji kobiet w ciąży i kobiet karmiących w dodatkowa dawkę jodu 150–200 μg/dzień. Model ten okazał się bardzo efektywny. Wole endemiczne u dzieci szkolnych zostało całkowicie wyeliminowane, częstość wola u kobiet w ciąży zmniejszyła się z 80% do 19%, częstość przejściowej niedoczynności tarczycy u noworodków obniżyła się z 2,0% do 0,16%, a obserwowany wzrost częstości raka tarczycy u kobiet powyżej 40. roku życia wydatnie się obniżył. W 2008 roku przy Klinice Endokrynologii UJCM w Krakowie powołano Ośrodek Współpracujący z WHO (WHOCC) w zakresie Żywienia. Głównym zadaniem Ośrodka jest utrzymanie efektów profilaktyki jodowej w świetle ostatnich rekomendacji WHO na temat konieczności zmniejszenia spożycia soli jako czynnika ryzyka nadciśnienia tętniczego i miażdżycy. W tej sytuacji na rynek żywnościowy wprowadzono dodatkowe nośniki jodu — mleko i wody mineralne. (Endokrynol Pol 2012; 63 (2): 156–160

Podsumowanie Europejskiej Konferencji Ośrodków Współpracujących z WHO w zakresie Żywienia, Kraków, 23–24 czerwca 2010

In June 2010, the WHO Regional Office for Europe, in co-operation with the WHO Collaborating Centre for Nutrition at the Department of Endocrinology, Jagiellonian University, Collegium Medicum, organized in Krakow the 1st Conference of the WHO European Collaborating Centres for Nutrition. Taking part were representatives of the WHO Regional Office for Europe Nutrition, Dr Joao Breda (Programme Manager – Nutrition, Physical Activity and Obesity Programme) and representatives of the WHO Collaborating Centres for Nutrition from Denmark, Greece, Holland, the UK and Poland, as well as representatives of co-operating institutes from Portugal, Switzerland and the UK. The main objective of the meeting was to discuss the ongoing work of each Collaborating Centre and the development of a strategic plan for the coming years in the most important areas of interest: the prevention of obesity, type 2 diabetes and other NCD, nutrition and inequalities, capacity building in nutrition as well as micronutrient deficiencies (namely iodine deficiency). A final report summarising the Network Meeting is being prepared and will be released in due course.W czerwcu 2010 roku Biuro Regionalne Światowej Organizacji Zdrowia (WHO, World Health Organization) w Kopenhadze wraz z Ośrodkiem WHO w zakresie Żywienia przy Klinice Endokrynologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, Collegium Medicum w Krakowie zorganizowali I Europejską Konferencję Ośrodków WHO w zakresie Żywienia .W Konferencji wziął udział Dr Joao Breda, Kierownik Sekcji WHO w Kopenhadze w zakresie Programu n/t Żywienia, Aktywności Fizycznej i Otyłości, oraz kierownicy Ośrodków WHO w zakresie Żywienia z Danii, Grecji, Holandii, Wielkiej Brytanii, oraz reprezentacji Współpracujących z WHO Instytutów z Portugalii, Szwajcarii i Wielkiej Brytanii. Głównym celem Konferencji było przedstawienie planów pracy każdego z Ośrodków w następnych latach w najważniejszych obszarach działania: zapobiegania otyłości, cukrzycy typu 2 i innym chorobom cywilizacyjnym, strategii w zakresie żywienia, jak również niedoborom pierwiastków śladowych — głównie niedoborowi jodu. Końcowy raport podsumowujący Konferencję jest w trakcie opracowania i będzie udostępniony we właściwym czasie

Iodine deficiency in pregnancy - a continuing public health problem

Pomimo olbrzymiego postępu, jaki dokonał się w Polsce w zakresie profilaktyki jodowej, problem niedoboru jodu w ciąży jest nadal aktualny. Przedstawione dane na Konferencji Międzynarodowej Komisji ds. Kontroli Zaburzeń z Niedoboru Jodu (ICCIDD) odbytej 18 września 2004 r. w Istambule ujawniły niepokojącą sytuację bardzo częstego braku zabezpieczenia kobiety w ciąży w codzienną dawkę jodu (200 µg) - zgodnie z przyjętymi normami. Zjawisko to występuje we wszystkich krajach Europy - nawet w tych, które są zaliczone do wąskiej grupy (wśród nich Polska) z wystarczającą podstawową podażą jodu na poziomie populacyjnym. Wynika to z braku przestrzegania zasady stosowania dodatkowej dobowej dawki jodu w czasie ciąży i okresu karmienia - w warunkach europejskich 100-150 µg jodu - aplikowanej przez lekarza prowadzącego ciążę w postaci leku lub poprzez odpowiednią zmianę diety, co jest praktycznie bardzo trudne do osiągnięcia lub wręcz nieosiągalne.Iodine prophylaxis in Poland started in 1997 and is based on mandatory iodzation of household salt with 20-40 mg KI/ 1 kg, supplementation of bottle fed infants with iodized formulas with 10,0 µg KI/100 ml, and a voluntary supplementation of pregnant and breast feeding women with additional 100-150 µg of iodine/day. Last evaluation of efficacy of the iodine prophylaxis performed in 2003 by WHO and International Council for the Control of Iodine Deficiency Disorders allocated Poland within the group of the European countries with sufficient iodine supplementation on the population level. However according to data of the Institute of Mather and Chield in Poland, around 50% of pregnant women only is additionally supplemented with iodine. Iodine deficiency during pregnancy even as a moderate iodine deficiency, creates a risk of mental retardation, perinatal complication like low and very low births weigt of neonates with increased perinatal mortality rate and late consequences in adult life: metabolic syndrom and type 2 diabetes. Another limitation of the actual model of iodine prophylaxis in Poland, it is too high consumption of natrum chloride (over 5,0 g of household salt/day/capita). It is around 50% over WHO recommendation. Intensive preventive program against hypertension, type 2 diabetes, atherosclerosis, osteoporosis and some neoplasmatic diseases includes limitation of natrum chloride consumption - as one of the risk factors. Therefore new scope of the National Programme for Elimination of Iodine Deficiency will include: a special prorgramme for the iodization of animal food according to european standard, increased rate of pregnant women additionally supplemented with iodine, strengthening public awarness on necessary increase of milk consumption especially in pregnancy and in children and continouse monitoring system of biologic effects and technologic quality of the model of iodine prophylaxis

Stężenie jodu w mleku spożywczym w Polsce - zmienność zależna od pory roku i regionu

Introduction: Iodine concentration was studied in Polish consumer milk. Material and methods: The milk originated from 13 provincial cities and 65 dairy cooperatives located in Poland. Results: Milk iodine concentration in the winter season of 2007-2008 was 146.8 mg/L, with a standard deviation for the provinces of 27.9 mg/L and variation coefficient of 19.0% (n = 66 samples). Iodine concentration for provincial cities ranged from 76.3 to 192.0 mg/L. It was highest in the milk samples from the Lubelskie province (191.9 mg/L) and lowest in the milk samples from Podlasie (113.8 mg/L). In the summer season, milk iodine concentration averaged 100.4 mg/L, with a standard deviation of 38.9 ìg/L and variation coefficient of 38.8% (n = 27 samples). Conclusions: Iodine concentration for provincial cities ranged from 63.8 to 173.7 mg/L. Compared to the winter season, milk iodine concentration in the summer season was lower by an average of 25.2%, with a standard deviation of 4.3% (Kielce) to 52.2% (Wrocław).Wstęp: Badano stężenie jodu w mleku spożywczym w Polsce. Materiał i metody: Mleko pochodziło z 13 miast wojewódzkich i 65 spółdzielni mleczarskich w Polsce. Wyniki: Stężenie jodu w mleku w sezonie zimowym 2007/2008 roku wynosiła 146,8 mg/l, przy odchyleniu standardowym dla województw 27,9 mg/l i współczynniku zmienności 19,0% (n = 66 próbek). Zawartość jodu w mleku w miastach wojewódzkich wahała się od 76,3 do 192,0 mg/l. Największa była w próbkach mleka pochodzących z województwa lubelskiego (191,9 mg/l), a najmniejsza w próbkach mleka pochodzących z Podlasia (113,8 mg/l). W sezonie letnim zawartość jodu w mleku wynosiła średnio 100,4 mg/l, z odchyleniem standardowym 38,9 mg/l i współczynnikiem zmienności 38,8% (n = 27 próbek). Wnioski: Stężenie jodu w mleku z miast wojewódzkich wahała się od 63,8 do 173,7 mg/l. W porównaniu z sezonem zimowym, stężenie jodu w mleku w sezonie letnim była niższa średnio o 25,2%, z odchyleniem standardowym od 4,3% (Kielce) do 52,2% (Wrocław)

The effects of iodised salt licks and teat dipping on the iodine content of cow’s milk and blood plasma

  Wstęp: Wykazano, że mleko jest bardzo dobrym nośnikiem jodu dla człowieka. Zawartość jodu w mleku zależy od pobrania jodu w dawce pokarmowej przez krowy. Materiał i metody: W doświadczeniu pierwszym, w czasie 90 dni badano efektywność lizawek solnych zawierających 0 mg I/kg (grupa kontrolna), 150 i 300 mg I/kg (grupy doświadczalne) oraz wpływ na zawartość jodu w mleku i osoczu krwi. W doświadczeniu drugim określano efektywność dezynfekcji gruczołu mlekowego i strzyków z użyciem preparatów jodowych (grupy doświadczalne) w porównaniu do preparatu chloranowego (grupa kontrolna). Badano zawartość jodu w mleku i osoczu krwi krów. Stężenie jodu w mleku i osoczu krwi oznaczano metodą Sandell-Kolthoffa w modyfikacji Bobka i Kołczaka. Wyniki: Lizawki solne zawierające 150 i 300 mg I/kg zwiększyły pobranie jodu od 7,5 do 15,0 mg/dobę. Średnie pobranie jodu w grupie kontrolnej wynosiło 6,23 mg/dobę oraz 13,68 i 21,10 mg I/dobę w grupach doświadczalnych. Nie stwierdzono znamiennych różnic w średniej wydajności mlecznej, która wynosiła 21,0 ± 1,1 kg/dobę. Średnia zawartość jodu w mleku wynosiła 53,8 µg/1000 ml (grupa kontrolna), 65,0 i 84,7 µg/1000 ml (grupy doświadczalne). Średnia zawartość jodu w osoczu krwi wykazywała tendencję rosnącą w grupach doświadczalnych, ale różnice pomiędzy grupami były nie znamienne. W doświadczeniu drugim, dezynfekcja gruczołu mlekowego preparatem jodowym i stosowanie dippingu strzyków zwiększyło średni poziom jodu w mleku z 44,0 ± 1,6 do 59,3 ± 2,3 µg/1000 mL. Średnia zawartość jodu w osoczu krwi zwiększyła się nieznacznie, a różnice pomiędzy grupami były nie istotne za cały okres doświadczenia. Wnioski: Zawartość jodu w lizawkach solnych na poziomie 150 i 300 mg I/kg zwiększa zawartość jodu w mleku krów z 65 do 85 µg/1000 mL. Stosowanie higieny gruczołu mlekowego preparatem jodowym przed dojem i dippingu strzyków po doju zwiększa zawartość jodu o około 15 µg/1000 mL mleka, czyli o 35% w stosunku do grupy kontrolnej. (Endokrynol Pol 2015; 66 (3): 244–250)    Introduction: Milk has been identified as the ideal carrier of iodine in the human diet. The iodine concentration in cow’s milk depends on the iodine intake in the animal’s daily rations. Material and methods: The first experiment, which lasted for 90 days, investigated the effectiveness of salt licks containing 0 (control group), 150, and 300 mg I/kg (experimental groups) and the effect on the iodine content of cow’s milk and blood plasma. The second experiment determined the effect of udder disinfection and iodine teat dipping with iodine disinfectant (experimental group) compared to chlorine dip (control group) on the iodine content of milk and blood plasma. Milk iodine and blood plasma concentrations were meas- ured using the Sandell-Kolthoff method modified by the Bobek and Kołczak procedure. Result: Salt licks containing 150 and 300 mg I/kg increased iodine intake by 7.5 and 15.0 mg I/day, respectively. Average iodine intake in the control group was 6.23 mg I/day, and 13.68 and 21.10 mg I/day in the experimental groups, respectively. There were no significant differences in the average cows’ milk yield, which averaged 21.0 ± 1.1 kg/day. Average milk iodine content was 53.8 μg/1000 mL (control group), 65.0 and 84.7 μg/1000 mL (experimental groups). Average plasma iodine content tended to increase in the experimental groups, but the differences between the groups were not significant. In the second experiment iodine udder disinfection and teat dipping increased average milk iodine content from 44.0 ± 1.6 to 59.3 ± 2.3 μg/1000 mL. Average plasma iodine content increased only slightly, with a non- significant difference between the control and experimental groups. Conclusion: The iodine content of salt licks at 150 and 300 mg I/kg makes it possible to obtain from 65 to 85 μg I/1000 mL of cow’s milk. Pre-milking udder hygiene and post-milking iodine teat dipping additionally increase the iodine content of milk by around 15 μg I/1000 mL milk, i.e. an increase of 35% in relation to cows from the control group. (Endokrynol Pol 2015; 66 (3): 244–250)

Polskie ultrasonograficzne normy objętości tarczycy dla dzieci szkolnych

Introduction: A frequency in excess of 5% of goitre in children is an approved WHO marker of iodine deficiency. As thyroid ultrasound remains the main method of thyroid volume (TV) assessment, the choice of adequate normative values is important for the proper interpretation of epidemiologic data. There is disagreement as to whether local or international normative values should be used. The aim of this study was to establish Polish local TV normative values in children aged 6–12 years. Material and methods: The study was carried out in a group of 642 children aged 6–12 years (312 girls and 330 boys) living in the Polish seaside area with a proven history of best iodine supply. Inclusion criteria were: iodine concentration in casual morning urine samples above 100 μg/L, no goitre on palpation, no pathological findings on thyroid US, no history of thyroid disorders, no treatment affecting thyroid function, and written informed consent from the child’s parents. TV was measured ultrasonographically with a 7.5 MHz linear transducer. Urinary iodine concentration (UIC) was measured in urine spot samples using the Sandell-Kolthoff method. Results: Median UIC ranged according to age from 126.6 to 155.1 μg/L in girls, and from 132.23 to 157.62 μg/L in boys. TVs at P97 were: 3.96, 4.23, 4.33, 5.44, 6.07, 9.5, and 10.9 for girls and 3.99, 4.2, 4.79, 6.61, 7.38, 7.89, and 9.35 for boys. They were lower than the 1997 WHO normative values but higher than the 2004 reference currently adopted by the WHO. Conclusions: The obtained results may be adopted as normative TV values for Polish children. (Pol J Endocrinol 2012; 63 (2): 104–109)Wstęp: Częstość wola u dzieci szkolnych powyżej 5% jest zaakceptowanym przez WHO wskaźnikiem niedoboru jodu. Ponieważ ultrasonograficzne badanie stanowi podstawę oceny objętości tarczycy, wybór odpowiednich norm, międzynarodowych lub lokalnych, jest podstawą właściwej interpretacji danych epidemiologicznych. Celem badania było ustalenie prawidłowej wielkości tarczycy u 6–12-latków mieszkających w Polsce. Materiał i metody: Badanie przeprowadzono w grupie 642 dzieci szkolnych w wieku 6–12 lat (312 dziewcząt i 330 chłopców) zamieszkujących tereny nadmorskie o najlepszym zaopatrzeniu w jod. Kryteria włączenia obejmowały: stężenie jodu w moczu > 100 μg/l, brak wola w badaniu palpacyjnym, prawidłowy wynik USG tarczycy, ujemny wywiad w kierunku chorób tarczycy, niestosowanie leczenia wpływającego na czynność tarczycy, pisemną zgodę rodziców dziecka na badania. Objętość tarczycy oceniano ultrasonograficznie, wykorzystując głowicę liniową 7,5 MHz. Stężenie jodu w moczu (UIC) mierzono metodą Sandell-Kolthoffa. Wyniki: Mediana UIC wahała się w zależności od wieku od 126,6 do 155,1 μg/l u dziewczynek oraz od 132,23 do 157,62 μg/l u chłopców. Dziewięćdziesiąty siódmy percentyl objętości tarczycy wynosił: 3,96, 4,23, 4,33, 5,44, 6,07, 9,5, 10,9 oraz 3,99, 4,2, 4,79, 6,61, 7,38, 7,89, 9,35 dla 6–12 letnich dziewcząt i chłopców, odpowiednio. Uzyskane wartości były niższe niż normy WHO z 1997 roku i wyższe niż zaproponowane w 2004 roku i obecnie zaakceptowane przez WHO. Wnioski: Uzyskane wyniki mogą zostać wykorzystane jako normy objętości tarczycy dla polskich dzieci szkolnych. (Endokrynol Pol 2012; 63 (2): 104–109

Early and late changes in myocardial function and heart rate variability in patients after myocardial revascularisation

BACKGROUND: The purpose of the study was to evaluate the effect of myocardial revascularisation and associated improvement of left ventricular systolic function on heart rate variability in patients after myocardial infarction. MATERIAL AND METHODS: The study population consisted of 35 patients, who within the previous 6 months had suffered from myocardial infarction and in whom low dose dobutamine ventriculography revealed hibernating myocardium, whereas coronary angiography provided indications to revascularisation. CABG was performed in 22 patients, PTCA of the infarct-related artery in 13 patients. At baseline, 3 months and 3 years after the procedure radionuclide ventriculography, myocardial perfusion scintigraphy and 24hr continuous ECG recording were performed. RESULTS: After initial improvement of systolic function in ventriculography (EF = 48.63 ± 11.6 v. 52.37 ± 11.27 at p < 0.001) it slightly but not significantly decreased at long-term follow-up (EF = 51.8 ± 10.77). The remaining parameters of systolic function function behaved in a similar way in radionuclide ventriculography. Diastolic function parameters did not change significantly at early and long-term follow-up. HRV measures did not change at 3 months but at 3 years both sympathetic- and parasympathetic- related parameters and global autonomic activity were diminished. At 3 years global autonomic activity and parasympathetic activity were diminished with their values similar in both groups. CONCLUSIONS: It seems that HRV measures diminish at long- -term follow-up. The type of revascularisation procedure is only of short-range value with the parameters stabilising on a similar level at long-term follow-up

Evaluation of gastric emptying in patients with chronic renal failure on continuous ambulatory peritoneal dialysis using ^{99m}Tc-solid meal

BACKGROUND: Continuous ambulatory peritoneal dialysis (CAPD) is an alternative to the hemodialysis mode of terminal renal failure treatment. Nutritional status impairment is common among patients with end-stage renal disease, and its laboratory surrogates predict increased morbidity and mortality risk in patients on chronic haemodialysis or peritoneal dialyses. The aetiology of malnutrition is multifactorial and delayed gastric emptying is also considered to be a significant factor. The aim of this study was to estimate the direct influence of indwelled dialysate in the peritoneal cavity on gastric emptying in patients treated with CAPD. MATERIAL AND METHODS: the study group included 20 patients (9 males, 11 females) aged 50,1 ± 11 years (range: 39–75 years) with chronic renal failure treated with CAPD for 18.4 ± 14.7 months. All patients were non-diabetic and had no other than chronic uraemia co-morbidity known to influence autonomic nervous system function and gastric motility. The control group included 15 healthy volunteers matched by age, sex and body weight. Dialysis adequacy parameters were calculated based on 24-hour urine and dialysate collections. Gastric emptying was estimated with dynamic abdominal scintigraphy. We compared the results of gastric emptying tests performed in dialysed patients with and without dialysate liquid in the peritoneal cavity and related the values to those of the control subjects. RESULTS: In the study group, weekly values of dialysis parameters were within the ranges considered satisfactory in terms of uraemia control. All parameters of gastric emptying were significantly delayed and prolonged in terminal renal failure patients, but the results have shown no significant differences between those with and without indwelling dialysate. CONCLUSIONS: Based on the results we conclude that gastric emptying in subjects with chronic renal failure treated with CAPD is markedly delayed compared to healthy subjects. There was no significant effect of indwelling dialysate in the peritoneal cavity on gastric emptying rates found, based on the observation that its removal was not associated with any noticeable improvement of gastric emptying. The data strongly contraindicate the theory of peritoneal dialysate volume being the cause of this reversible disorder and indicate that the role of other possible factors leading to the development of gastropathy in those patients should be investigated