Veštački mrest šarana u uslovima subtropske klime

Najefikasniji i najpouzdaniji način proizvodnje ikre i ribljeg podmlatka je veštački mrest. Matične jedinke se drže u vodi koja je zasićena sa kiseonikom i čija je temperaura u rasponu 20-24 ºC. Daju im se dve doze injekcije hormona hipofize ili mešavina GnRH/dopamin antagonista da bi se indukovala ovulacija i spermatogeneza. Otkriće da dopamin deluje kao inhibitorni faktor za sintezu gonadotropina dovelo je do revolucije u razvoju veštačkog mresta. Od sredine osamdesetih, hipofizacija je unapređena uvođenjem standardizovanog suvog ekstrakta hipofize šarana u kojem je sadržaj i aktivnost luteinizirajućeg hormona (LH) kalibrisana (cCPE). U suptropskim klimatskim uslovima, šaran sazreva u starosti od šest meseic, a sezona mresta šarana počinje krajem februara i početkom marta, kada temperatura vode dostigne 19-21°C. Ogled je izveden u Gan Shmuel mrestilištu i centru za gajenje riba, u Izraelu, u decembru. Trideset ženki KOI šarana (Cyprinus carpio L.) bilo je smešteno u deset plastičnih bazena, zapremine oko 450 litara. U svakom tanku je bilo po tri matice. Mužjaci su držani odvojeno od matica da bi se sprečila nekontrolisana reprodukcija. U svakom bazenu aeracija i stalno snabdevanje svežom vodom su bili kontrolisani. Pošto je veštački mrest sproveden van sezone, 21 dan pre izvođenja mresta ribe su držane u vodi na temperaturi od 24°C. Urađena je biopsija po jedne ženke iz svake grupe. Anestezija ženki je izvršena sa 99% 2 phenoxyetanolom i biopsija jajnika je urađena preko genitalnog otvora, uvođenjem plastičnog katetera do gonada. Procenat oocista koje su bile u stadijumu I (centralno postavljen GV) i procenat oocista u stadijumu II (ekscentričan GV) je određen posmatranjem pod binokularnim mikroskopom. Pozicija germinalnog vezikula i zrelost matica je određena i broj oocisti u svakon stadijumu je izračunat. Ukupna telesna masa svih matica je izračunata i iznosila je oko 40 kg. cCPE koncentarcije 1 ml/kg je pripremljen za sve jedinke zajedno. Hipofizacija riba je izvršena u dva koraka. Primarna doza je iznosila 20% od ukupne doze, dok je druga doza iznosila 80% od ukupne doze. Deset mužjaka je dobilo po jednu dozu cCPE, 70% doze od one koja je data maticama. Sledećeg dana, došlo je do mrešćenja nešto kasnije, nego što je očekivano. Ovo se može objasniti time što je ogled sproveden izvan sezone mresta. Period latence je takođe visoko zavisan od temparature vode. Tokom ogleda došlo je do malog problema sa sistemom za grejanje, pa je to još jedan od razloga za nešto produžen period latence. Jaja su nežno istisnuta u suvu posudu i oplođena primenom “suve metode”, a adhezivnost jaja je eliminisana korišćenjem mleka ili tretiranjem sa solima uree, a zatim sa kupkom u taninskoj kiselini (“Woynarovich method”). Inkubacija je sprovedena u Cuger bocama. Za statističku obradu podataka korišćen je SPSS za Windows i Excel (MS Office). Uspešnost mresta je iznosila 43 %. Izračunat je Spearmanov koeficijent korelacije između mase ženki i mase dobijene ikre, korelacija između mase riba i broja jaja i korelacija između procenta migriranih oocita i uspešnosti mresta. Uočena je značajna korelacija (F=0,709) između telesne mase matica i mase ikre i značajna korelacija (F=0,642) između telesne mase matica i broja jaja. Negativna korelacija (F=-0,530) između procenta migriranih oocista i uspešnosti mresta je u suprotnosti sa mnogim ranijim istraživanjima. Petpostavka je da bi razlog ovome mogao biti u faktorima okoline, kao i u kvalitetu samih matica. Iako je procenat izmrešćenih matica bio niži od normalnog procenta uspešnosti veštačkog mresta šarana, uspešnost je bila vrlo zadovoljavajuća imajući u vidu da je mrest izvršen van sezone mresta

Značaj i upotreba žita u ishrani riba

Proizvodnja hrane za ribe, poslednjih godina beleži najbrži rast u industrijskoj proizvodnji hrane za životinje (Jovanović i sar. 2006). Ukoliko sektor akvakulture nastavi sa dosadašnjim prosečnim rastom od 8-10% godišnje do 2025. godine, i proizvodnja hrane moraće da prati taj rast (Tacon,2010). Danas se u hranu za ribe uglavnom uključuju riblje brašno i riblje ulje zbog visoke nutritivne vrednosti. Zbog ograničenosti prirodnih resursa. nameće se potreba za značajnijim uključivanjem biljnih hraniva, pre svega žita u ishrani riba. Žita prvenstveno predstavljaju izvor energije i služe za prihranu riba, međutim, njihovom preradom mogu se dobiti koncentati proteina koji se mogu koristiti kao delimična zamena za proteine animalnog porekla. Žita kao energetska hraniva čine osnovni deo obroka u poluintenzivnom sistemu gajenja riba. Proteinski deo potreba obezbeđuje im fauna dna i zooplankton. U našoj zemlji kukuruz je najvažnije žito koja se koristi u ishrani životinja. Visok sadržaj skroba, srazmerno velika zastupljenost ulja i malo celuloze, čini kukuruz izrazito energetskim hranivom (Đorđević i Dinić, 2007). Kukuruz karakteriše nizak sadržaj proteina sa nepovoljnim aminokiselinskim sastavom. Protein kukuruza pretežno čini zein koji ima nisku nutritivnu vrednost, pre svega usled deficita lizina i triptofana. Proteini ječma su niske biološke vrednosti, ali nešto bolji u odnosu na proteine kukuruza (Perović, Janković et al.,2009). Siromašni su u lizinu i metioninu, mada su selekcijom dobijene sorte sa većim sadržajem lizina. U poređenju sa kukuruzom, po hranljivoj vrednosti, pšenica sadrži više proteina, a manje masti. Sadržaj proteina kod različitih sorata pšenice varira od 10-14% (Protić, Janković,1998). Proteini pšenice su siromašni lizinom, zatim metioninom, treoninom, leucinom i izoleucinom (Janković et al.,2008). Količina lizina, koji je prva limitirajuća aminokiselina, iznosi 0,3-0,37%. Tritikale je hibrid pšenice i raži, koji se zbog relativno visoke nutritivne vrednosti sve više se koristi u ishrani svih kategorija životinja, pa i riba. Tritikale sadrži 11-20% sirovih proteina. Sadržaj aminokiselina je sličan sadržaju aminokiselina pšenice. Najsavremeniju tehnološku operaciju u procesu proizvodnje hrane za ribe predstavlja proces ekstrudiranja. Ekstruzionim kuvanjem na principu «visoka temperatura-kratko vreme» postižu se veca svarljivosti skroba, veća nutritivna vrednost, plutanje ili sporo tonjenje sto omogucava vece učesće žita u hrani za ribe. (Jovanović et al.2006).. Žita kao komponente u kompletnim smešama za ribe u intenzivnom uzgoju imaju izuzetno veliki značaj, posebno u ishrani šarana koji značajan deo energetskih potreba može zadovoljiti iz skroba. Proteinska hraniva, uz dodatak sintetičkih aminokiselina dobijena preradom žita, poput kukuruznog, pšeničnog glutena, kao i proteina pirinča, u značajnoj meri mogu zameniti, riblje brašno kao najkvalitetnije hranivo u ishrani riba. Selekcijom i genetskim modofikacijama treba stvarati žita sa povoljnim nutritivnim svojstvima potrebnim za hranu za ribe

ANALYSIS OF THE COMPLIANCE OF THE MEDICAL WASTE MANAGEMENT PROCESS IN THE COUNTRIES OF THE WESTERN BALKANS AND THE EU

From a global perspective, the negative consequences of the medical waste impact on human health and the environment are becoming increasingly intensified nowadays. On the one hand, these consequences are manifested as infections, injuries and diseases, while on the other hand they cause soil, water and air contamination with pollutants from medical waste. The aim of this paper is to define the principles of a medical waste management programme within medical institutions. By analysing the previous research on medical waste, the paper gives a systematic presentation of the definition, classification and labelling of medical waste, as well as the ecotoxicological risk to the environment and health, thus creating a basis for reviewing the strategies of the management program for this type of waste. Based on the analysis of the available data on generated medical waste in a given territory, the measures of adequate medical waste management can be applied with the aim of eliminating or minimizing the negative consequences of this waste on human health and the environment. A comparative qualitative analysis of medical waste was conducted in the paper. In addition, applying the analysis of the potential methods of medical waste treatments indicated the importance of selecting strategies for medical waste management, which was observed from several perspectives. The defined principles for the implementation of a medical waste management programme represent the key result of this study. The paper provides an overview of the tools for drafting the waste management plan, as well as an example of a diagram intended to support the decision-making on the treatment methods to be used in the absence of appropriate regional infrastructures

Health-related quality of life in elderly patients hospitalized with chronic heart failure

Background: Chronic heart failure is a very common condition in the elderly, characterized not only by high mortality rates, but also by a strong impact on health-related quality of life (HRQOL). Previous studies of HRQOL in elderly heart failure subjects have included mostly outpatients, and little is known about determinants of HRQOL in hospitalized elderly population, especially in Serbia. In this study, we tried to identify factors that influence HRQOL in elderly patients hospitalized with chronic heart failure in Serbia. Methods: The study population consisted of 136 patients aged 65 years or older hospitalized for chronic heart failure. HRQOL was assessed using the Minnesota Living with Heart Failure questionnaire. Predictors of HRQOL were identified by multiple linear regression analysis. Results: Univariate analysis showed that patients with lower income, a longer history of chronic heart failure, and longer length of hospital stay, as well as those receiving aldosterone antagonists and digoxin, taking multiple medications, in a higher NYHA class, and showing signs of depression and cognitive impairment had significantly worse HRQOL. Presence of depressive symptoms (P<0.001), higher NYHA class (P=0.021), lower income (P=0.029), and longer duration of heart failure (P=0.049) were independent predictors of poor HRQOL. Conclusion: Depressive symptoms, higher NYHA class, lower income, and longer duration of chronic heart failure are independent predictors of poor HRQOL in elderly patients hospitalized with chronic heart failure in Serbia. Further, there is an association between multiple medication usage and poor HRQOL, as well as a negative impact of cognitive impairment on HRQOL. Hence, measures should be implemented to identify such patients, especially those with depressive symptoms, and appropriate interventions undertaken in order to improve their HRQOL.publishedVersio

Značaj leguminoza za organsku poljoprivredu

Legume crops are primarily grown for their quality and value-added traits. Apart from their role in human and animal nutrition, they are being increasingly used as medicinal plants in pharmaceutical production. Legumes are of great interest in cultural practices under all farming systems, particularly organic agriculture. They are essential in crop rotations, and are among the most desirable preceding crops that create favourable biophysical conditions within the soil, with high levels of nitrogen naturally accumulating. There are many legumes suitable for companion and cover crops, and in the absence of quality farmyard manure they are sown for green manuring. In organic farming, legumes are environmental corridor components involved in biodiversity protection and restoration, as evidenced through increasing numbers of beneficial species in these isolation belts.Leguminoze su grupa biljaka koje se prvenstveno gaje zbog njihovog kvaliteta i velike upotrebne vrednosti. Osim za ishranu ljudi i domaćih životinja, sve više se koriste i kao lekovite biljke za proizvodnju različitih farmaceutskih preparata. Leguminoze imaju izuzetan agrotehnički značaj u svim sistemima poljoprivredne proizvodnje, a posebno u organskoj poljoprivredi. U plodoredu su nezamenjive kao jedan od najpoželjnijih preduseva, koji zemljište ostavlja u povoljnom biofizičkom stanju, sa visokim sadržajem na prirodan način akumuliranog azota. Veliki broj leguminoza je dobar za gajenje u združenim i pokrovnim usevima, a u nedostatku kvalitetnog stajskog đubriva, seju se kao siderati. U organskoj poljoprivredi mahunarke su sastavni deo eko-koridora koji imaju ulogu da zaštite i obnavljaju biodiverzitet, što se manifestije povećanjem broja korisnih vrsta u ovim izolacionim pojasevima

Agrobacterium-mediated transformation of ornamental species: A review

Integration of desirable traits into commercial ornamentals using genetic engineering techniques is a powerful tool in contemporary biotechnology. However, these techniques have had a limited impact in the domain of ornamental horticulture, particularly floriculture. Modifications of the color, architecture or fragrance of the flowers as well as an improvement of the plant tolerance/resistance against abiotic and biotic stresses using plant transformation techniques, is still in its infancy. This review focuses on the application of Agrobacterium-mediated transformation, a major plant genetic engineering approach to ornamental plant breeding and the impact it has had to date.Serbian Ministry of Education, Science and Technological Research {[}TR 31019

Efficient genetic transformation of Impatiens hawkerii Bull. (Balsamiaceae) using agrobacterium rhizogenes

Transformation of Impatiens hawkerii Bull. mediated by Agrobacterium rhizogenes strain A4M70GUS was studied. Hairy roots developed 10 days after inoculation were excised from the shoot explants and transferred onto Murashige and Skoog's (MS) basal medium lacking plant growth regulators. More than 20 hairy root clones were established and eight of them were further analyzed. Each clone differed significantly from the others in growth capacity and lateral branching. Clone C2 showed the highest biomass (20.6 g L-1) as well as the highest number of lateral roots (37 ± 2.2). The transgenic nature of the established hairy root clones was confirmed by GUS assay and PCR analysis. In conclusion, hairy roots were developed for the first time in I. hawkerii Bull., and transgenic hairy root clones showed a distinct morphological nature and growth patterns