Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna - obowiązek czy wyzwanie dla pracowników ochrony zdrowia w XXI wieku?

Dostępna również wersja po recenzji pod adresem http://hdl.handle.net/11315/757Zagadnienia związane z promocją zdrowia i edukacją zdrowotną w ostatnich latach na-brały istotnego znaczenia i wciąż mają charakter rozwojowy. Żyjąc w XXI wieku - okresie szeroko pojętych przemian, szybkiego tempa życia i często dehumanizacji człowieka, zdrowie – jedno z podstawowych dóbr niematerialnych, ciągle jest jedną z najwyżej cenionych przez człowieka wartości, która nie zmienia się wraz z upływem czasu. Zdrowie jest wartością ponadczasową. Nie jest stanem stałym, ale zmiennym, uwarunkowanym wpływem szeregu czynników modyfikowalnych i niemodyfikowalnych. Niekorzystne tendencje zdrowotne i praca w ochronie zdrowia powodują, iż przedstawiciele tego sektora powinni spełniać szereg wymagań oraz posiadać określone predyspozycje do wykonywania zawodu. Konieczne staje się posiadanie interdyscyplinarnej wiedzy, umiejętności wykonywania czynności instrumentalnych i ekspresyjnych, a zarazem prezentowania określonej postawy, stanowiącej pozytyw-ny, prozdrowotny wzorzec. Pracownicy ochrony zdrowia mają obowiązek edukować, promować zdrowie, a tym samym pomnażać jego potencjał. Dla niektórych z nich, działalność edukacyjna będzie pewnego rodzaju wyzwaniem, sprawdzeniem swojej wiedzy i umiejętności, ale i zarazem może stanowić początek nowej drogi zawodowej. Aktualizacja wiedzy i podnoszenie kwalifikacji w zawodach medycznych jest wymogiem koniecznym, aby zapewnić najwyższą jakość holistycznej opieki, w tym działań edukacyjnych i promujących zdrowie, oraz aby być osobą wiarygodną.Issues related to health promotion and health education in recent years have gained in importance and are still evolving. Living in the twenty-first century - the period of wideranging changes, the fast pace of life, the dehumanization of man and certain values, health - one of the key intangibles, is still one of the most cherished human values that do not change over time. Health is a timeless value, which is not a constant state but labile, is influenced by a variety of modifiable and not-modifiable factors. Adverse trends in health and work in the health care, cause that representatives of the sector should meet a number of requirements and have certain abilities to practice. It becomes necessary to have a interdisciplinary knowledge, ability to perform of instrumental and expressive activities, at the same time presenting a particular attitude, which is a positive, forming pro-health model. The health professionals have a duty to educate, promote health, and thus increase health potential. For some of them, the ed-ucational activities will be a kind of challenge to test their knowledge and skills, but also can be a start of a new career. Update knowledge and skills in the medical professions is a necessary requirement to ensure the highest quality of holistic care, including educational and health promotion, and to be a reliable person

Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna - obowiązek czy wyzwanie dla pracowników ochrony zdrowia w XXI w.?

Artykuł recenzowany / peer-reviewed articleZagadnienia związane z promocją zdrowia i edukacją zdrowotną w ostatnich latach na-brały istotnego znaczenia i wciąż mają charakter rozwojowy. Żyjąc w XXI wieku - okresie szeroko pojętych przemian, szybkiego tempa życia i często dehumanizacji człowieka, zdrowie – jedno z podstawowych dóbr niematerialnych, ciągle jest jedną z najwyżej cenionych przez człowieka wartości, która nie zmienia się wraz z upływem czasu. Zdrowie jest wartością ponadczasową. Nie jest stanem stałym, ale zmiennym, uwarunkowanym wpływem szeregu czynników modyfikowalnych i niemodyfikowalnych. Niekorzystne tendencje zdrowotne i praca w ochronie zdrowia powodują, iż przedstawiciele tego sektora powinni spełniać szereg wymagań oraz posiadać określone predyspozycje do wykonywania zawodu. Konieczne staje się posiadanie interdyscyplinarnej wiedzy, umiejętności wykonywania czynności instrumentalnych i ekspresyjnych, a zarazem prezentowania określonej postawy, stanowiącej pozytywny, prozdrowotny wzorzec. Pracownicy ochrony zdrowia mają obowiązek edukować, promować zdrowie, a tym samym pomnażać jego potencjał. Dla niektórych z nich, działalność edukacyjna będzie pewnego rodzaju wyzwaniem, sprawdzeniem swojej wiedzy i umiejętności, ale i zarazem może stanowić początek nowej drogi zawodowej. Aktualizacja wiedzy i podnoszenie kwalifikacji w zawodach medycznych jest wymogiem koniecznym, aby zapewnić najwyższą jakość holistycznej opieki, w tym działań edukacyjnych i promujących zdrowie, oraz aby być osobą wiarygodną.Issues related to health promotion and health education in recent years have gained in importance and are still evolving. Living in the twenty-first century - the period of wideranging changes, the fast pace of life, the dehumanization of man and certain values, health - one of the key intangibles, is still one of the most cherished human values that do not change over time. Health is a timeless value, which is not a constant state but labile, is influenced by a variety of modifiable and not-modifiable factors. Adverse trends in health and work in the health care, cause that representatives of the sector should meet a number of requirements and have certain abilities to practice. It becomes necessary to have a interdisciplinary knowledge, ability to perform of instrumental and expressive activities, at the same time presenting a particular attitude, which is a positive, forming pro-health model. The health professionals have a duty to educate, promote health and thus increase health potential. For some of them, the educational activities will be a kind of challenge to test their knowledge and skills, but also can be a start of a new career. Update knowledge and skills in the medical professions is a necessary requirement to ensure the highest quality of holistic care, including educational and health promotion and to be a reliable person

Depresja jako przykład destrukcyjnego wpływu obniżonego nastroju na sferę bio-psycho-społeczną człowieka

Artykuł recenzowany / peer-reviewed articleOsamotnienie, obniżenie poczucia własnej wartości i całkowita niemoc towarzyszące depresji, mogą stać się przyczyną samounicestwienia. Destrukcja człowieka może nastąpić na skutek działania różnych czynników. Jednym z takich czynników może być dystymia, czyli długotrwale utrzymujące się obniżenie nastroju, mogące doprowadzić w efekcie nawet do depresji endogennej. Człowiek funkcjonując holistycznie tzn. na płaszczyźnie biologicznej (samopoczucie), psychicznej (emocjonalność), społecznej (relacje interpersonalne,) oraz duchowej (wierzenia, praktyki religijne), podlega influencji różnorodnych czynników i bodźców endo- i egzogennych, których skutkiem mogą być wewnętrzne przeżycia, odpowiednio ukierunkowujące późniejsze zachowania i działania. Umiejętna obserwacja, chęć nawiązania dialogu, zaproponowanie wsparcia i pomocy przez osoby z najbliższego otoczenia to działania, które w takim wypadku mogą nawet uratować życie osobie cierpiącej na depresję. Na depresję może zachorować każdy, bez względu na status społeczny, wykonywany zawód czy pochodzenie. Stan ten wymaga pomocy z zewnątrz, często specjalistycznej opieki medycznej i przede wszystkim wsparcia najbliższych. W stanie depresji rzeczywistość bywa czasem zbyt trudna, a problemy życia codziennego wydają się być nie do rozwiązania. Taka sytuacja rodzi określone emocje, zwykle negatywne. Jeśli taki stan utrzymuje się przez określony czas i nie ulega zmianie pod wpływem pozytywnych bodźców, może oznaczać, że powoli i podstępnie zaczyna rozwijać się depresja.Loneliness, reduced self-esteem and overall weakness associated with depression, can cause self-destruction. Human destruction may occur as a result of various factors. One of such factors may be dysthymia, the long-term depressed mood, which may finally leading to endogenous depression. Man functioning holistically, i.e. at the level of biological (well-being), psychological (emotional), social (interpersonal relationships,) and spiritual (beliefs, religious practices) is at influencing a variety of factors and endogenous and exogenous incentives, which could result in internal experiences, properly direct the subsequent behavior and actions. Skillful observation, a willingness to engage in dialogue, to offer support and assistance to the people from the nearest environment are the actions, which in this case may even save the life of a person suffering from depression. For depression may become ill each, regardless of social status, profession or origin. This condition requires outside help, often specialized medical care, and above all the support coming. In a state of depression the reality is sometimes very difficult, and the problems of everyday life, they seem to be impossible to resolve. This situation raises certain emotions, usually negative. If the condition persists for a certain period of time and does not change under the influence of positive incentives may mean that slowly and insidiously begins to develop a depression

Działania opiekuńcze w profilaktyce i terapii

Praca recenzowana / Peer-reviewed paperOpieka jest potrzebna wszystkim, zarówno dzieciom, jak i dorosłym, a w sposób szczególny osobom starszym, w tym terminalnie chorym. Prezentowane w niniejszej monografi i teksty uwzględniają właśnie tę wieloczynnikową aktywność opiekuńczą. Autorami poszczególnych rozdziałów są pracownicy naukowi zaangażowani w proces edukacyjny w zakresie nauk o zdrowiu, pracujący w Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, ale także studenci PWSZ w Tarnowie. W różnorodnym zakresie przedstawili i omówili oni główne tezy monografii

Państwo i Społeczeństwo 2018, nr 3 (XVIII) : Medycyna i zdrowie publiczne

ZE WSTĘPU: Prezentowany Czytelnikom numer „Państwa i Społeczeństwa”, zajmujący się zagadnieniami medycyny i zdrowia publicznego, zawiera trzy prace oryginalne, sześć poglądowych i jeden opis przypadku. Dodatkowo zamieszczono sprawozdania, w tym – w pierwszej kolejności – z konferencji „Państwo, Gospodarka, Społeczeństwo”, która odbyła się w Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego w dniach 11–12 czerwca 2018 r. W ramach swej aktywności naukowej Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu zaopiekował się sesją pt. „Postępowanie w chorobach rzadkich”, tj. tematyką o bardzo istotnych walorach rozwojowych w świetle popularnych haseł o indywidualizacji terapii w wielu dziedzinach klinicznych. Wszystkie trzy prace badawcze, zgodnie z klasyfikacją, zawierają oryginalne i potencjalnie ważne wyniki. Zespół Cierniak i wsp. wykazał możliwość zmniejszenia toksyczności standardowej terapii cytostatykami w leczeniu przewlekłej białaczki szpikowej w drodze suplementacji pospolitym polifenolem zawartym w herbacie (galusanem epigalloketechiny). Wędrowska i wsp. zaprezentowali profil immunocytologiczny płynu stawowego w reumatoidalnym zapaleniu stawów i podali wstępne dane o modyfikacji tego profilu przez standardowe leczenie. Z kolei z pracy Słapińskiej i wsp. wynikły ciekawe wnioski dotyczące standaryzacji ambulatoryjnych pomiarów ciśnienia tętniczego krwi w populacji chorych z pierwotnym nadciśnieniem tętniczym, przy czym – jak wykazali autorzy – na zmienność obserwowanych wyników wpływa współwystępowanie innych przewlekłych chorób w przebadanej populacji. Prace poglądowe rozpoczyna niezwykle nowoczesna publikacja podsumowująca najnowsze techniki leczenia stożka rogówki, a więc czerpiąca z pogranicza kliniki okulistycznej i zdrowia publicznego. Kolejna zespołowa praca podsumowuje aktualną i ważną dla klinicystów wiedzę o działaniach ubocznych w stosowaniu niesteroidowych leków przeciwzapalnych (temat ten ma być przez zespół autorski kontynuowany). Stanowiący przedmiot sporów problem podawania megadawek witaminy C w złośliwych chorobach nowotworowych i niektórych stanach zakaźnych przedyskutowano w odrębnej pracy poglądowej, z przytoczeniem ciekawych danych, właściwie podsumowanych umotywowanymi wnioskami. Odlegle z pracą tą łączy się kolejna publikacja, tym razem z pogranicza genetyki i gerontologii: tytułowa „fontanna młodości” jest tu pretekstem do omówienia genetycznych uwarunkowań procesu starzenia. Tę grupę prac zamyka cenna pozycja o zatruciach grzybami jadalnymi. Otóż należy podkreślić, że jest to zjawisko dotąd w medycynie nazbyt niedokładnie przebadane, zaś ze względu na lekceważenie problemu pozycji literaturowych w tym zakresie praktycznie brak. Wspomniana praca dobrze wypełnia tę lukę. Opis przypadku dotyczy odzyskiwania funkcji neurologicznych (kończyn dolnych) przez chorego z uszkodzeniem poprzecznym rdzenia kręgowego, możliwego dzięki zastosowaniu komórek macierzystych. Jest to już typowa medycyna XXI wieku i życzylibyśmy sobie, by korzystny efekt terapeutyczny w tym dotychczas nieuleczalnym stanie udało się powtórzyć autorom w większej grupie pacjentów