Bundists and the issue of emigration from Poland after the Second World War

The main objective of this paper is to present a change in the attitudes among Bundists towards emigration in the post-war Poland. The program of the Jewish Labour Bund throughout its existence was based on three pillars: here-ness (doykayt), family-ness (mishpokhedikayt), and Jewish-ness (Yiddishkayt). After the Second World War some of them lost their significance. Many Jews, including Bundists, saw their future outside Poland. In the article I will show different attitudes of the members of the Bund towards emigration, as well as the reasons behind their choices: either to stay in Poland or to leave the country

In the Name of Socialism – Searching for a Place in the World. The Case of Leon (Liber) Gotlob

W artykule zostały ukazane koleje życia i wędrówki żydowskiego socjalisty z Bundu Leona (Libera) Gotloba. Są one odzwierciedleniem losu wielu osób z jego pokolenia – których młodość przypadała na lata przed 1939 r. Na jego przykładzie autorka wskazała, że nie zawsze mamy wpływ na miejsce zamieszkania i osiedlenia, a pewne decyzje wymusza na nas sytuacja polityczna i społeczna, a także osoby trzecie. Wybuch wojny w 1939 r. był przyczyną ucieczki Gotloba na wschód przed okupantem niemieckim, co zakończyło się aresztowaniem i zesłaniem do łagru na terenie ZSRS. „Amnestia” latem 1941 r. umożliwiła bohaterowi artykułu wydostanie się z ZSRS i przejście szlaku bojowego w szeregach Armii Andersa. W tym czasie informacje o śmierci najbliższych i Zagładzie Żydów spowodowały, że zaczął wiązać swoje plany życiowe ze Stanami Zjednoczonymi, gdzie zamierzał kontynuować pracę w Bundzie. W związku z niepowodzeniem starań o wyjazd, przebywając w Wielkiej Brytanii jako zdemobilizowany żołnierz, postanowił z nową rodziną powrócić do Polski, co nastąpiło jesienią 1947 r. Aktywnie uczestniczył w odbudowie komitetu Bundu i życia społeczności żydowskiej w Tarnowie aż do chwili aresztowania w marcu 1949 r. Pomimo wcześniejszej ostrej krytyki ZSRS i komunizmu, doświadczeń utraty wolności podczas wojny i w powojennej Polsce oraz inwigilacji jego osoby, potrafił dostosować się do ówczesnych realiów politycznych. Po wyjściu z więzienia w listopadzie 1951 r., działał w Towarzystwie Społeczno-Kulturalnym Żydów w Polsce. Dopiero wydarzenia roku 1956 w Polsce, a co za tym idzie – również otwarcie drogi do emigracji, pozwoliły mu osiągnąć wcześniejszy cel. Razem z rodziną i przyjaciółmi z Tarnowa znalazł się w Ameryce i w wolnym świecie kontynuował pracę w szeregach Bundu

From the cheder to the Higher Rabbinical School: Jewish religious education in Poland (1945–1950)

As the Second World War ended, Jews that survived the Holocaust tried to resurrect Jewish life in Poland, which, at least to some extent, was supposed to resemble the one from before 1939. They aimed to revive Judaism and follow religious teachings in everyday life. The article shows one form of the Jewish life renewal, ie religious education. Religious schools and courses were created primarily so that children, who spent the wartime away from vital tenets of Judaism and traditions of the Jewish people, could grasp what it means to be a religious Jew. The text provides geographical locations of educational establishments active between 1944 and 1950 and details about their functioning

Tsukunft publishing operations in Poland after 1945

When resuming its activities in postwar Poland, Tsukunft’s aim was first and foremost to reconstruct its pre-1939 structures, including the renewal of its publishing operations. After 1945, the youth organization revived the publishing house SIB and its main press organ, “Yugnt Veker”. The main purpose of these efforts was to bring back the Yiddish language, to mark its presence, and to resume work on the “Jewish street”. Attempts were also made to attract new members and sympathizers for the Bund’s youth organization. Brochures published by SIB and articles in “Yugnt Veker” provided information on the history of Tsukunft and the Bund, while periodicals also described the activities of regional Tsukunft organizations, were a platform for the political views of members of the youth organization on the current political situation of Jews, and polemicized against the Zionists