Gebiedsgericht inzicht in effecten van landbouwmaatregelen op emissies van stikstof en fosfor

Met gebruik van gedetailleerde bodem- en bemestingsgegevens uit agrarische meetnetten en een integraal nutriëntenmodel is het mogelijk om gebiedsgericht inzicht te geven in de bodemkwaliteit én de landbouwkundige emissies van stikstof en fosfor naar het watersysteem

Maatregel op de Kaart: Kansrijke landbouwmaatregelen per perceel voor schoner grond- en oppervlaktewater

De kwaliteit van het grond-en oppervlaktewater in Nederland is de afgelopen decennia weliswaar verbeterd, maar is op veel plekken nog niet op orde.De landbouwsector lanceerde daaromin 2017 een lijst met vrijwillige maatregelenom uitspoeling van meststoffen tegen te gaan. Om het nemen van maatregelen makkelijkerte maken is een kaart ontwikkeld die voor elk landbouwperceel in Nederland aangeeft welke vrijwillige maatregelen kansrijk zijn.Deze maatregelenkaart is voor iedereen beschikbaar en wordt in 2020 verder doorontwikkeld. De kaart biedt een basis om met verschillende partijen te werken aan een betere waterkwaliteit

Gebiedsgericht inzicht in effecten van landbouwmaatregelen op emissies van stikstof en fosfor

Met gebruik van gedetailleerde bodem- en bemestingsgegevens uit agrarische meetnetten en een integraal nutriëntenmodel is het mogelijk om gebiedsgericht inzicht te geven in de bodemkwaliteit én de landbouwkundige emissies van stikstof en fosfor naar het watersysteem

Fosfaatvoorziening aardappel : Relatie tussen mestbeleid, fosfaattoestand van de bodem en voorziening van het gewas

Veel akkerbouwers maken zich zorgen over het effect van de fosfaatgebruiksnormen op het rendement van de aardappelteelt. Door een relatief zwakke beworteling kan aardappel het in de bodem aanwezige fosfaat niet gemakkelijk opnemen en stelt daardoor hoge eisen aan de fosfaatvoorziening. De fosfaattoestand van de bodem is belangrijker voor de fosfaatvoorziening van het gewas dan de actuele mestgift. Daarom wordt in Nederland een landbouwkundig streeftoestand geadviseerd van Pw 25 op kleigronden en Pw 30 op de overige gronden. In het mestbeleid worden de klassen Hoog, Ruim, Neutraal, Laag en Arm onderscheiden. De classificatie van de fosfaattoestand Neutraal voor de gebruiksnorm is hoger dan de landbouwkundige streeftoestand. In de klassen Ruim en Hoog is met een kleine startgift, ook in recente en veeljarige proeven, geen aanwijzing voor opbrengstderving. De gebruiksnormen zijn in de klassen Ruim en Hoog hoger dan nodig om aardappelen van voldoende fosfaat te voorzien. In de klassen Ruim en Hoog is de fosfaatbodembalans netto negatief waardoor de fosfaattoestand van de bodem langzaam zal dalen. De snelheid waarmee het beschikbaar bodemfosfaat (gemeten als Pw of P-Al) verandert is afhankelijk van het netto fosfaatbodemoverschot en is direct afhankelijk van de initiële Pw of P-Al; hoe hoger Pw of P-Al des te sneller daalt deze. Over de tijd vlakt de verandering af. Op basis van de huidige gebruiksnormen (2021) stabiliseert het beschikbaar bodemfosfaat (ruim) binnen het landbouwkundige streeftraject (Pw 25/30 tot 45). De huidige gebruiksnormen zijn geen belemmering voor een voldoende hoge aanvoer van fosfaat voor aardappelen. De huidige gebruiksnormen zijn ook geen belemmering voor een voldoende hoge aanvoer van organische stof, ook niet op gronden met een hoge fosfaattoestand. Managementkeuzes en mestsoortkeuze zijn van groter belang dan de gebruiksnorm voor de organische stofbalans

Maatregel op de Kaart: Kansrijke landbouwmaatregelen per perceel voor schoner grond- en oppervlaktewater

De kwaliteit van het grond-en oppervlaktewater in Nederland is de afgelopen decennia weliswaar verbeterd, maar is op veel plekken nog niet op orde.De landbouwsector lanceerde daaromin 2017 een lijst met vrijwillige maatregelenom uitspoeling van meststoffen tegen te gaan. Om het nemen van maatregelen makkelijkerte maken is een kaart ontwikkeld die voor elk landbouwperceel in Nederland aangeeft welke vrijwillige maatregelen kansrijk zijn.Deze maatregelenkaart is voor iedereen beschikbaar en wordt in 2020 verder doorontwikkeld. De kaart biedt een basis om met verschillende partijen te werken aan een betere waterkwaliteit

Kansrijke maatregelen per landbouwperceel voor schoner water

‘Maatregel op de Kaart’ biedt inzicht in kansrijke maatregelen op landbouwperceelsniveau om uitstoot van fosfor en stikstof naar het water te verminderen. De kaart moet zich nog in de praktijk bewijzen en wordt verder doorontwikkeld. Maar belanghebbenden geven aan dat de kaart nu al helpt bij het kiezen van de beste maatregelen voor schonere grond- en oppervlaktewater. Daarmee faciliteert ‘Maatregel op de Kaart’ onder meer agrariërs bij het nemen van de juiste maatregelen om de doelen van de Kaderrichtlijn Water te halen

Kansrijke maatregelen per landbouwperceel voor schoner water

‘Maatregel op de Kaart’ biedt inzicht in kansrijke maatregelen op landbouwperceelsniveau om uitstoot van fosfor en stikstof naar het water te verminderen. De kaart moet zich nog in de praktijk bewijzen en wordt verder doorontwikkeld. Maar belanghebbenden geven aan dat de kaart nu al helpt bij het kiezen van de beste maatregelen voor schonere grond- en oppervlaktewater. Daarmee faciliteert ‘Maatregel op de Kaart’ onder meer agrariërs bij het nemen van de juiste maatregelen om de doelen van de Kaderrichtlijn Water te halen

Milieudossier: Kansen voor gezonde bodem en voldoende water : Pleidooi voor maatwerk in stikstofactieprogramma

Waterkwaliteitsdoelstellingen worden nog lang niet overal gerealiseerd in Nederland. Het concept 7e Actieprogramma voor de Nitraatrichtlijn1 (NAP) stelt daarom maatregelen voor om deze te bereiken. Helaas houden deze onvoldoende rekening met de lokale situatie. Daardoor beïnvloeden ze de inzet en motivatie van boeren negatief. Ook wordt onvoldoende rekening gehouden met de gevolgen voor het boerenbedrijf, coöperaties en verwerkende partijen in de voedselketen. Voor het realiseren van de NAP-doelen dient er daarom, naast generieke maatregelen, ruimte te zijn voor bedrijfsgericht maatwerk

Maatregel op de Kaart (Fase 2) : Identificeren van kansrijke perceelsmaatregelen voor schoner grond- en oppervlaktewater

In veel regionale oppervlaktewateren belemmert de belasting met stikstof en fosfor de doelstellingen van de Kaderrichtlijn Water. De uit- en afspoeling vanaf landbouwgronden heeft hierin een grote bijdrage. En in diverse grondwaterbeschermingsgebieden spoelt nog te veel nitraat van de landbouwgronden naar het grondwater waardoor niet aan de Europese Nitraatrichtlijn wordt voldaan. Om de uit- en afspoeling van stikstof en fosfor terug te dringen, worden agrariërs via het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer gestimuleerd maatregelen te nemen die zijn opgenomen in de zogenaamde BOOT-lijst die door het Bestuurlijk Overleg Open Teelten (BOOT) is vastgesteld. Deze lijst omvat meer dan 100 maatregelen. Om dit proces te ondersteunen is voor de Kennisimpuls het deelproject Maatregelen op de Kaart (MoK) opgestart. Het doel hiervan is om agrariërs, adviseurs en waterbeheerders te ondersteunen in het werken en beoordelen van de lijst met BOOT-maatregelen om de uit- en afspoeling van stikstof en fosfor terug te dringen. In 2019 is hiervan een eerste versie opgeleverd: de GIS-tool “Maatregelenkaart Waterkwaliteit fase 1”. In 2020 is in de tweede fase van het project de GIS-tool verbeterd, verbreed en in de praktijk getoetst. De resultaten hiervan worden in het onderhavige rapport beschreven. De nieuwe versie, “Maatregelenkaart Waterkwaliteit fase 2”, geeft inzicht in de maatregelen die het best passen bij de kenmerken van een landbouwperceel en daarbij leiden tot schoner grond- en oppervlaktewater. Concreet geeft de tool voor elk landbouwperceel in Nederland informatie over: • De perceelskenmerken die van invloed zijn op de uitspoelingsgevoeligheid • Per type maatregel (bodemverbetering, landmanagement, bemesting–nutriëntenbenutting, waterbeheer, zuivering/ route) een top-3 om de stikstof- en fosforbelasting richting het oppervlaktewater te verminderen en een overall top-5 • Per type maatregel ook een top-3 en overall top 5 om de nitraatuitspoeling naar het grondwater te verminderen • Het wel/niet aanwezig zijn van een landbouwopgave om de belasting met stikstof en/of fosfor terug te dringen en evenzo of er een regionale opgave ligt om het nitraatgehalte in het grondwater terug te dringen. De toetsing bevestigt dat de kaart een basis biedt voor een gericht, perceel-specifiek advies over kansrijke maatregelen voor schoner grond- en oppervlaktewater. De toetsing heeft ook geleid tot voorstellen voor een aantal concrete doorontwikkelopties. Hiervoor zijn aanbevelingen geformuleerd. De Maatregelenkaart Waterkwaliteit fase 2 is beschikbaar als shapefile en via een eenvoudige webviewer. In 2020 is de kaart ook als basis verwerkt in de tool BedrijfsBodemWaterPlan die is toegepast in het project Bodem-UP en vanaf april 2021 inzetbaar is in heel Nederland