Vele koper en zink in veevoeders zorgelijk

De landbouw is verantwoordelijk voor het grootste deel van de koper- en zinkemissies naar de bodem. De metalen zijn meestal afkomstig uit veevoeders. De gehalten aan koper en zink in oppervlaktewater overschrijden in diverse regio’s het maximaal toelaatbare niveau. En bij ongewijzigd beleid zullen die gehalten alleen maar verder toenemen. Een zorgelijke situatie - het is tijd voor actie

Datamining TAGA voor achtergrondgehalten zware metalen; tracering van Cd- en Zn-verontreiniging rondom een zinkfabriek in Budel-Dorplein

Het TAGA-archief bevat 250 000 grondmonsters, 50 000 gewasmonsters en 7000 meststofmonsters van proeven uit de periode 1879-1998. Alterra heeft onderzocht of het archief voldoende toegankelijk is om de ontwikkeling van het cadmiumgehalte in de bodem in tijd en ruimte te kunnen volgen rondom een zinkfabriek in Budel-Dorplein (Noord-Brabant), waar tot in de jaren zeventig een grote uitstoot van cadmium plaatsvond. In het archief werden 324 proeven, gelegen binnen een straal van 40 km van de fabriek, verdeeld over 62 locaties en 36 jaar aangetroffen waarvan de grondmonsters nog aanwezig zijn. Het is duidelijk dat het TAGA-archief voldoende monsters bevat om de cadmium- en zinkverontreiniging rondom de zinkfabriek in Budel-Dorplein in kaart te brengen en op bepaalde locaties het verloop van de concentratie in de tijd te reconstrueren

Cadmium en zink in de bodem en landbouwgewassen in de Kempen; onderzoek naar relatie tussen cadmium en zinkgehalte in de bodem en in het gewas in de gemeente Cranendonck

In opdracht van stichting Actief Bodembeheer de Kempen is onderzoek gedaan naar de relatie tussen cadmium en zink in de bodem en in gewassen. Verspreid rondom Budel en Soerendonk zijn 44 locaties bezocht waarbij bodem en gewasmonsters zijn genomen van maïs, gras, biet of aardappel. Bepaald zijn de cadmium- en zinkgehalten van verschillende bodemhorizonten en gewasproducten

Risico's van bodemverontreiniging in het landelijk gebied; bodemkwaliteitskaarten, risico's voor de voedselveiligheid, actief bodembeheer en beslissingsondersteunende systemen

Dit rapport bevat achtergrondinformatie over de aanpak en resultaten van onderzoek naar bodemkwaliteitskaarten met daarop de gehalten en de risico's van zware metalen; de risico's van bodemverontreiniging voor gewaskwaliteit en diergezondheid; de effecten van veranderend landgebruik op bodemkwaliteit, bodemleven en hogere flora en fauna; de mogelijkheden van fytoremediëring voor het beheersen en terugdringen van risico's van bodemverontreiniging; verificatieonderzoek in verband met de toepassing van actief bodembeheer in de Krimpenerwaard; en ontwikkeling en toepassing van een beslissingondersteunend systeem voor inrichting en beheer van gronden voor natuurontwikkeling. De informatie in dit rapport is gebaseerd op artikelen die reeds toegestuurd zijn dan wel spoedig toegestuurd worden naar populair-wetenschappelijke tijdschriften

De consequenties van de Europese bodemrichtlijn voor het Nederlandse beleid

Deze publicatie beoogt het Nederlandse Kabinet, Parlement, belangengroepen en andere EU-landen te informeren over drie vragen: 1. Wat zijn de bodemproblemen in Nederland? 2. Wat doet het bestaande Nederlandse bodembeleid daaraan? 3. Hoe sluit de voorgestelde Kaderrichtlijn Bodem (KRB) aan op dat bestaande beleid

Opname van cadmium door gewassen in moestuinen in de Kempen: risico-inventarisatie en maatregelen

Op basis van bestaande data is de opname van cadmium door enkele belangrijke moestuingewassen beschreven via een bodem-plant relatie. Gebruik makend van organische stof, pH, klei en het cadmiumgehalte van de bodem kan het gehalte in het gewas voorspeld worden. Met deze vergelijkingen is vervolgens het toelaatbare cadmiumgehalte in de bodem berekend waarbij de warenwetnorm (per gewas) wordt overschreden. Daarnaast is ook de totale blootstelling berekend (CSOIL) in geval van consumptie van gewassen die geteeld worden op met cadmium verontreinigde gronden. Uit de resultaten blijkt dat bij gangbare gehalten aan cadmium in de bodem in de Kempen de blootstelling via consumptie de MTR waarde overschrijdt, zeker in geval van (licht) zure gronden (pH lager dan 5,5). Verhoging van de bodem-pH en handhaving van het organische stofgehalte door toevoeging van compost of mest blijkt effectief om de blootstelling te reduceren. Dit is echter alleen van toepassing bij cadmiumgehalten in de bodem die liggen tussen 1 en 5 mg kg-1. Bij cadmiumgehalten in de bodem tussen 2 en 5 mg kg-1 zijn er beperkingen aan de keuze van de gewassen. Met name bladgroenten als sla, spinazie en andijvie kunnen dan beter niet geteeld worden. Bij cadmiumgehalten in de bodem van meer dan 5 mg kg-1 zou consumptie uit eigen tuin afgeraden moeten worden. De hier gepresenteerde advieswaarden zullen in 2004 verder getoetst worden middels experimenteel onderzoek in bestaande moestuinen

Risico's van cadmium en lood in moestuinen in de Kempen

De kwaliteit van de bodem en de daarop geteelde gewassen in moestuinen in de gemeente Valkenswaard, Son en Breugel, Cranendonck, Weert, en Neer zijn onderzocht om een goed beeld te krijgen van de actuele risico's van cadmium en lood. De gehalten aan cadmium en lood in de geteelde gewassen zijn beoordeeld op basis van de daarvoor geldende warenwetnormen. Tevens is de totale blootstelling berekend met behulp van CSOIL. De bodemdata tonen aan dat in de meerderheid van de tuinen de gehalten beneden de eerder vastgestelde kritische waarden liggen. Ofschoon voor enkele gewassen normoverschrijdingen zijn vastgesteld (met name in gronden met een lage pH) is de totale blootstelling als gevolg van consumptie van groenten uit eigen tuin slechts in een beperkt aantal tuinen te hoog. Het algemene advies voor de onderzochte tuinen is om de pH te verhogen tot 6.0 door middel van bekalking. In tuinen met duidelijke verhoogde gehalten aan cadmium wordt de consumptie van bladgroenten afgeraden

Uitspoeling van zware metalen uit landbouwgronden; schatting van de bijdrage van uitspoeling uit landbouwgronden aan de belasting van het oppervlaktewater: modelaanpak en resultaten

Uitspoeling vanuit de bodem vormt mogelijk een belangrijke bijdrage aan de totale belasting van het oppervlaktewater met metalen. In een modelstudie is de uitspoeling op landelijke schaal gekwantificeerd middels een combinatie van een hydrologisch model en een bodemchemisch model. De totale bijdrage van uitspoeling op landelijke schaal aldus berekend varieert van 11% voor Pb tot bijna 50% voor Cd en Zn. Dit geeft aan dat de natuurlijke belasting vanuit de bodem voor de meer mobiele elementen als Cd en Zn significant bijdraagt aan de belasting van het oppervlaktewater. Mogelijk kan dit ook de verklaring vormen voor het voorkomen van verhoogde gehalten in het oppervlaktewater in niet specifiek belaste gebieden. Lokaal kunnen ook afwijkingen van Ni en Cu op deze wijze voor een deel verklaard worden