Prostonarodna filosofija o duši

U nauci o prostonarodnoj religijskoj psihologiji postoji razlikovanje između tzv. »duše vezane«, t. j. telesne i »duše slobodne« - psihe. Koja je od te dve predstave o duši starija, ne može se sa sigurnošću reći, jer kolikogod je prema našemu današnjemu shvačanju verovatnije da je predstava o »vezanoj duši« genetički prva, do koje se dolazi jednostavnom konstatacijom da je svako osećanje i mišljenje vezano za izvesna živa telesa i njihove česti, toliko opet moramo da imamo na pameti i vodimo računa o tome, da je san i sve ono što se za san veže igralo u životu primitivnoga čovjeka vanredno veliku i presudnu ulogu, što nam uostalom potvrđuje psihologija i život današnjega primitivnoga čovjeka

Kukavica

Detaljan znanstveni prikaz (sa 1 slikom) ptice kukavice: Značenja naziva, specifičnosti, poput osobine da ne savija svoje gnijezdo već nosi jaja u gnijezda drugih ptica, pojave da se druži sa pupavcem koji ima prirodni glas sličan njemu, itd

Nadogradnja jednoosnog mjernog uređaja laserskim interferometrom

U ovom radu dana je teorijska podloga rada interferometra. Opisana je povijest mjeriteljstva i njezina važnost u razvoju ljudske civilizacije. Sustav akvizicije signala opisan je na način na koji radi, prihvaća i obrađuje podatke da bi dobili mjerljive rezultate. Razvijen je optoelektronički sustav s fotodiodom za detektiranje promjene napona kod izmjene konstruktivne i destruktivne interferencije svjetlosti. Nakon razvijanja sustava, od gotovih optomehaničkih elemenata izrađen je interferometar te postavljen na postojeći jednoosni mjerni uređaj u Nacionalnom laboratoriju za duljinu. Izračunato je dozvoljeno odstupanje od pravocrtnosti pomičnog kraka interferometra u odnosu na aktivnu površinu diode. Nakon instaliranja interferometra provedena su i preliminarna mjerenja. Rezultati su prikazani u grafičkom i tabličnom obliku

Sustav za umjeravanje mjerila relativne vlažnosti

Rad se sastoji od nekoliko cjelina. U uvodu je dana teorijska podloga umjeravanja mjerila relativne vlažnosti, osnovni pojmovi i statističke metode pri prikazu rezultata. Prikazane su postojeće mjerne linije sustava za umjeravanja mjerila. U radu je bilo potrebno konstruirati komore za umjeravanje mjerila relativne vlažnosti. Dano je rješenje za ispitivanje higrometara u kupki. Konstruirana komora može prihvatiti do 4 sonde i time umjeravati 4 različita higrometra u isto vrijeme, koristeći generirani zrak. Rješenje je zavarene izvedbe od čeličnog materijala. Svi radionički i sklopni crteži su priloženi. Pri izradi rada također je i obavljeno umjeravanje jednog higrometra. Rezultati su prikazani u tabličnom i grafičkom obliku radi bolje vizualizacije

Pogled u Slovensku botaničku mitologiju

Psihološko-religiski odnos Slavena prema biljkama. Kako nema nikakvih specijalnih sistematskih opisa o predmetu, a niti opširnijih podataka iz kojih bi mogli iskonstruirati neki povijesni pregled u tom smislu, autor koristi napomene pisaca, koji su se u svojim općim opisima, uspomenama ili kakvim prigodnim spisima obično usputno dotakli tog pitanja

Patohistološke promjene u jetri štakora nakon jednokratnog izlaganja visokoj dozi aluminija

Aluminium (Al) exposuremay affect the liver of experimental animals. This investigation aimed at evaluating morphological changes in rat liver after a single high dose of Al (as metallic powder suspension). A total of forty female Wistar rats were divided in one exposed and one control group, 20 rats each. The exposed rats received 0.5 mL of sterile physiological suspension of fine Al powder in the concentration of 100 mg mL-1 intraperitoneally (50 mg Al per rat). After 7 weeks all animals were killed (by exsanguination from the abdominal aorta in ether anaesthesia). Liver aluminium was analysed using electrothermal atomic absorption spectrometry. For light microscopy the liver tissue was stained with hematoxylin and eosin, and for histochemical analysis with aurin threecarbocsillic acid (aluminon). Liver Al level was markedly higher in the exposed (37.1 µg g-1) than in control rats (0.71 µg g-1). The exposed rats showed crystalloid Al inclusions in the capsular, subcapsular, and portal liver tissue. The basic liver structure remained intact. Slightly multiplied bile ductuli were found in 16 of 20 exposed and in 8 of 20 control rats. Three exposed rats had mycrovesicular steatosis. The peritoneum and Glisson’s capsule showed strong macrophage infiltration and a foreign-body-like reaction with multiple giant macrophages containing Al crystalloid inclusions. Although this reaction was a defense against the metal, some Al passed this barrier and entered the liver tissue, exerting toxic effects in bile ductuli and hepatocytes.Izloženost aluminiju (Al) može izazvati oštećenje jetre u eksperimentalnih životinja. Cilj istraživanja bio je procijeniti morfološke promjene u jetri štakora nakon jednokratnog davanja visoke doze aluminija (suspenzije metalnog praha). Četrdeset albino Wistar štakorica bilo je podijeljeno u izloženu i kontrolnu skupinu. Izloženoj skupini ubrizgano je intraperitonealno 0,5 mL sterilne suspenzije praha aluminija u fiziološkoj otopini (100 mg mL-1), odnosno 50 mg Al po štakorici. Nakon sedam tjedana štakorice su usmrćene (iskrvarenjem iz trbušne aorte u eterskoj narkozi). Maseni udio Al u tkivu jetre određen je atomskom apsorpcijskom spektrometrijom. Histološka analiza svjetlosnom mikroskopijom obavljena je nakon bojenja tkiva hematoksilinom i eozinom te histokemijski aurin trikarboksilnom kiselinom (aluminonom). Maseni udio aluminija u jetri izloženih štakorica bio je viši (37,12 µg g-1) nego u kontrolnoj skupini (0,71 µg g-1). U izloženih štakorica nađene su kristaloidne inkluzije Al u kapsularnoj i supkapsularnoj zoni jetre i u portalnim prostorima. Osnovna struktura jetre je ostala očuvana. U 16 od 20 izloženih i u 8 od 20 kontrolnih štakorica opažena je proliferacija žučnih kanalića. Samo u tri izložene štakorice nađena je mikrovezikularna steatoza u jetrenom tkivu. Peritoneum i fibrozna (Glissonova) ovojnica jetre pokazivali su izrazitu infiltraciju makrofazima sličnu “reakciji oko stranog tijela” s mjestimičnim gigantskim stanicama u kojima su se nalazile kristaloidne inkluzije Al. Iako je infiltracija makrofaga obrambena reakcija kojom je najveći broj čestica Al zadržan na mjestu ubrizgavanja, čini se da je dio tih čestica prodro u tkivo jetre i izazvao toksične reakcije u obliku proliferacije žučnih kanalića i mikrovaskularne steatoze

Effect of Magnesium Supplementation on the Distribution Patterns of Zinc, Copper, and Magnesium in Rabbits Exposed to Prolonged Cadmium Intoxication

The present study is designed to investigate whether magnesium (Mg) supplementation may prevent Cd-induced alterations in zinc (Zn), copper (Cu), and magnesium (Mg) status in rabbits. For this purpose, the concentrations of Zn, Cu, and Mg were estimated in blood, urine, and organs (brain, heart, lungs, liver, kidney, spleen, pancreas, skeletal muscle, and bone) of rabbits given Cd (10 mg/kg b.w.) and rabbits cotreated with Mg (40 mg/kg b.w.) orally, as aqueous solutions of Cd chloride and Mg acetate every day for 4 weeks. Samples were mineralized with conc. HNO3 and HClO4 (4:1) and metals concentrations were determined by atomic absorption spectrophotometry (AAS). Magnesium supplementation succeeded to overcome Cd-induced disbalance of investigated bioelements. Beneficial effects of Mg were observed on Zn levels in blood and urine, on Cu levels in urine, and on Mg levels in blood. Magnesium pretreatment also managed to counteract or reduce all Cd-induced changes in levels of Cu and Mg in organs, while it did not exert this effect on Zn levels. These findings suggest that enhanced dietary Mg intake during Cd exposure can have at least partly beneficial effect on Cd-induced alterations in homeostasis of zinc, copper, and magnesium

Profesionalna izloženost krvi i tjelesnim tekućinama zdravstvenih radnika u općim bolnicama u Srbiji

The risk of occupational bloodborne infections (HBV, HCV, and HIV) among healthcare workers remains a serious issue in developing countries. The aim of this study was to estimate occupational exposure to bloodborne infections among general hospital workers in Serbia. This cross-sectional study was conducted in the spring of 2013 and included 5,247 healthcare workers from 17 general hospitals. The questionnaire was anonymous, self-completed, and included sociodemographic information with details of blood and bodily fluid exposure over the career and in the previous year (2012). Significant predictors of sharps injuries were determined with multiple logistic regressions. The distribution of accidents in 2012 was equal between the genders (39 %), but in entire career it was more prevalent in women (67 %). The most vulnerable group were nurses. Most medical doctors, nurses, and laboratory technicians reported stabs or skin contact with patients’ blood/other bodily fluid/tissue as their last accident. Healthcare workers from the north/west part of the country reported a significantly lower number of accidents over the entire career than the rest of the country (p<0.001). The south of Serbia stood out as the most accident-prone in 2012 (p=0.042).Rizik od profesionalnih krvnoprenosivih bolesti (HBV, HCV, HIV) među zdravstvenim radnicima i dalje je ozbiljan problem u zemljama u razvoju. Cilj presječnoga ispitivanja, koje je provedeno u proljeće 2013. i u kojem je sudjelovalo 5.247 ispitanika iz 17 općih bolnica, bio je procijeniti profesionalnu izloženost zdravstvenih radnika u Srbiji krvnoprenosivim bolestima. Upitnik je bio anoniman i sadržavao je opće podatke i podatke o prethodnoj izloženosti krvi i tjelesnim tekućinama. Korištena je analiza multiple logističke regresije za određivanje značajnih prediktivnih čimbenika ubodnih incidenata. U prethodnoj godini broj ozljeda bio je jednak i u muškoj i u ženskoj populaciji (39 %), a tijekom cijelog radnog staža prevalencija je bila viša u ženskoj populaciji (67 %). Najveći broj ozljeda imale su medicinske sestre/tehničari. Najveći broj liječnika, medicinskih sestara i laboratorijskih radnika kao posljednji incident navode ubod ili kontakt kože s krvlju pacijenta, drugim tjelesnim tekućinama ili tkivima. Razlike među regijama bile su značajne u sjevernom/zapadnom području Srbije, gdje je rizik od incidenata bio niži tijekom cijelog radnog staža (p<0,001), i na jugu, gdje je rizik tijekom prethodne godine bio povišen (p=0,042)

Određivanje nivoa hroma, kobalta i nikla u krvi odraslog stanovništva na teritoriji Beograda

The microelements chromium, cobalt and nickel are necessary for the proper functioning of the organism. At higher concentrations, they can cause toxic effects (organ disfunction, genetic damage). They are widespread in the enviroment. They reach our body through food, water, air and/or skin. The aim of this study was to determine the reference values of chromium, cobalt and nickel in the blood of adult residents of Belgrade and determine the degree of influence of individual, socioeconomic factors and lifestyle habits on blood levels of these metals. The study population consisted of adults, healthy population, 18 to 65 years of age, who were voluntary blood donors. The study included 715 men (72.7%) and 269 women (27.3%). Blood collected in vacutainers with heparin, was used for analysis. 984 samples were analysed. The metals were determined using inductively coupled plasma mass spectrometry (7700x, Agilent, USA), with octopol reactive system and micro-flow nebulizer. The average age of participants was 37.2 10.8. The reference values of the analysed metals, shown as the 95 percentile, were 0.95µg/L, 0.62µg/L and 1.46µg/L for chromium, cobalt and nickel, respectively, and were in good correlation with the values obtained in biomonitoring studies conducted in Europe. This study showed that population of Serbian origin had significantly lower blood concentrations of chromium, that cobalt blood levels in women were significantly higher and cobalt and nickel levels increased with age in both sexes. Education and economic status, cigarette smoking and sports did not significantly affect the levels of these metals in the blood.Mikroelementi hrom, kobalt i nikl su potrebni za pravilno funkcionisanje organizma. U većim koncentracijama mogu ispoljiti toksične efekte poput ometanja pravilne funkcije organa i dovesti do genetskih oštećenja i karcinogeneze. Široko su rasprostranjeni u životnoj sredini. Putem hrane, vode, vazduha i/ili kože dospevaju u naš organizam. Cilj rada bio je da se utvrde referentne vrednosti hroma, kobalta i nikla u krvi odraslih stanovnika grada Beograda, kao i stepen uticaja individualnih, socioekonomskih faktora i životnih navika na nivoe ovih metala u krvi. Ispitivanu populaciju je činilo odraslo, zdravo stanovništvo,ukupno 715 muškaraca (72,7%) i 269 žena (27,3%) od 18 do 65 godina starosti, koji su bili dobrovoljni davaoci krvi. Za analizu je korišćena krv sakupljana u vakutejnere sa heparinom. Analizirano je 984 uzoraka. Koncentracija metala je određena metodom masene spektrometrije sa induktivno spregnutom plazmom (7700x, Agilent, USA), sa oktopol reaktivnim sistemom i „micro‐flow“ raspršivačem. Prosečna starost ispitanika iznosila je 37,210,8 godina. Referentne vrednosti ispitivanih metala u krvi, prikazane kao 95. percentil su 0,95 µg/L, 0,62 µg/L i 1,46 µg/L za hrom, kobalt i nikl, redom, su u dobroj korelaciji sa vrednostima dobijenim u biomonitoring studijama sprovedenim u Evropi. Istraživanje uticaja individualnih faktora je pokazalo da je hrom izmeren u značajno nižim koncentracijama kod stanovništva srpske nacionalnosti, da su nivoi kobalta u krvi žena značajno viši i da se nivoi kobalta i nikla povećavaju sa starenjem kod oba pola. Obrazovanje i ekonomski status, pušenje cigareta i bavljenje sportom ne utiču statistički značajno na nivoe ovih metala u krvi.VIII Kongres farmaceuta Srbije sa međunarodnim učešćem, 12-15.10.2022. Beogra

Evaluation of ergonomic risks during dental work

Aim: The purpose was to assess ergonomic risk level in dentistry, which may contribute to manifestation of musculoskeletal disorders (MSD). Methods and Materials: The study included ten dentists, postgraduate students, mean age (33 ± 3.4). Participants were asked to perform typical dental examination in standing and sitting positions. The surface electromyography (EMG) was recorded during dental work from both left and right shoulder muscles: descendent trapezius muscle (T); back muscles: erector spinae muscle (ES); and neck muscles: sternocleidomastoid muscle (SCM) and splenius capitis muscle (SC). Results: High muscles forces, greater than 21% of the maximal voluntary contraction (MVC), which could be indicative of high risk, particularly occurred in muscles SC on both sides of the body in the sitting position. The medium risk level occurred in the same muscles on both sides in standing position. Left and right T muscles were under medium ergonomic risk level in both, sitting and standing working positions. SCM muscles on the left and right side of the body in both working positions were under low risk level, lower than 10% of the MVC. In sitting position, medium risk level occurred in ES muscles on both body sides, while in standing position the risk was low. Conclusion: Dentists are exposed to ergonomic risk. By combining both sitting and standing position the risk can be reduced