Uticaj savremenih sistema obrade zemljišta na prinos važnijih ratarskih useva

On the basis of many investigations, it has been concluded that the future of agriculture development in the XXI century will imply sustainable agriculture as the alternative to the conventional agriculture. It is considered that the future of agriculture will rest on flexible cultural practices, developments of biotechnology and appreciation of basic ecological principles in soil usage. In intensive field crop production tillage sistem is of great importance. Tillage system have an effect on many physical, chemical and biological properties of soil. Multiple passes of different agricultural machinery have negative effect on structure, bulk density, total pore space and compaction as well as increased expencives. Today there is need rational solutions for that problems. Conservation tillage practice can increase the organic matter content, aggregate stability, and improve optimal soil water content, air, temperature, biological regime and nutrient cycling that represent basic elements in erosion control, soil and water conservation and environment protection and preservation. The results of our investigation in agroecological condition on experimental fields "Radmilovac" near Belgrade shows that yield grain of investigated crops (winter wheat, spring barley, maize and soyabean) was lower in mulch tillage system and in no tillage systems than under conventional tillage practice. Reduces in cultural practices can be source of stress (mechanical, drought) and because of that fact plant breeders in the future must attempt to foreese this changes and create new ideotype to existing soil conditions and improving these cultivars in their resource use efficiency. New technologies comprehend higher flexibility of cultural practices (soil tillage, crop rotation, fertilization, integrated pest management) with proper choose of wheat cultivars adapted on these conditions.U kompleksu mera za povećanje prinosa poljoprivrednih kultura, važno mesto zauzima obrada zemljišta. Pravilna obrada zemljišta je najefikasniji način za povećanje plodnosti, a plodnost je glavna osobina zemljišta kao sredstva za proizvodnju. Sistemi intenzivne biljne proizvodnje sa konvencionalnim sistemima obrade zemljišta za posledicu imaju akceleraciju procesa degradacije zemljišta i narušavanja uspostavljene ekološke ravnoteže u agroekosistemu. Pojava novih savremenih oruđa i efikasnije zaštite od korova nameće potrebu reformisanja postojećih sistema obrade zemljišta. Reformisanje sistema obrade ide u pravcu redukcije odnosno minimalizacije obrade zemljišta. Zasnovano je, pre svega, na eliminaciji negativnih činilaca prouzrokovanih konvencionalnom obradom, na većoj ekonomskoj i ekološkoj efektivnosti. Redukcija u obradi klasičnih, konvencionalnih sistema obrade zemljišta može varirati u širokom rasponu, od najmanjeg izostavljanja samo jedne operacije ne menjajući puno suštinu tog sistema u pogledu njegovog uticaja sve do potpunog izostanka, odnosno do direktne setve. U održivoj poljoprivredi kao novom konceptualnom pravcu razvoja poljoprivrede postoje rešenja, bitno različita od dosadašnjih sistema obrade, zasnovana na njihovoj alternativi, koja u primeni rešavaju probleme iz domena konzervacije zemljišta kao neobnovljivog prirodnog resursa

Upotreba biljaka za proizvodnju energije

We can, beside food / fodder, produce different plants to obtain various forms of energy (electricity, heat, fuel) on the fields. All together with wood from forests and other sources, biomass is the biggest guarantee for the increasing of restoring energy sources in Europen Union at 12% till 2010. Economy of production of bioenergies in Eropen Union depends on subsidy, exception is direct burning of biomass. The decision of individual producer for production of bioenergy depends mostly of its economy or altitude of income. Environmental acceptability of bioenergy (CO2 balance and energy balance) is not always just positive. The production does not assure new working places. Energy use of plants in EU will not essentially reduce the production of plants for food and fodder, but it may influence on the growth of the prices of agricultural products.Na njivama možemo osim hrane za ljude i stoku proizvoditi različite biljne kulture za energiju različitih oblika (električna energija, toplota, gorivo). Ta proizvodnja treba zajedno sa šumskim kulturama (drvo) da ima najveći udeo kod povećanja obnovljivih izvora energije za 12% u Evropskoj Uniji do 2010 godine. Ekonomika bioenergije u EU zavisi od finansijskih subvencija kod svih vrsta, osim kod direktnog sagorevanja biomase za toplotnu energiju. Odluka svakog pojedinog proizvođača za bioenergiju zavisi od ekonomskih faktora, odnosno od visine prihoda. Uticaj proizvodnje bioenergije na faktore očuvanja okoline (CO2 bilans i energetski bilans) nije uvek samo pozitivna. Proizvodnja energije, koja zamenjuje poljoprivrednu proizvodnju ne ostvaruje nova radna mesta. Upotreba biljaka zbog energije u EU neće bitno smanjiti proizvodnju biljaka za hranu, a može uticati na povećanje cena poljoprivrednih proizvoda

Produktivnost golozrnog ječma u organskom i konvencionalnom sistemu gajenja

There is rising interest for hulless barley use in human nutrition and industrial processing. Hulless barley is a relatively new cereal crop; the hulls of it can be separated from grain during threshing. This cereal has been recognized as being more valuable and economic in food industry than covered barley. Several studies show the positive influence of hulless barley food products on human health; it can be utilized in many different food products. Aim of this paper is to investigate possibilities of organic growing of hulless barley, comparing with conventional one, in agroecological conditions of Valjevo hilly region during 2008/2009. Trial was set up in Kotešica village on soil which was not used for agriculture for 7 years. In organic cropping system three combinations of microbiological fertilizer baktofil with zeolite and hydrogel were used prior to sowing. Half of each plot was treated with foliar microbiological fertilizer (Slavol) during crop growing period. In conventional cropping system three variants with mineral fertilizers were included: NPK, NPK+zeolite, NPK+hydrogel. Results of the yield obtaind in the experiment showed no significant differences between control and treatments. Yield average in organic cropping system (4,54 t/ha) was slightly higher than in conventional one (4,48 t/ha), but both of them were lower than in control with no fertilizer (4,65 t/ha). According to yield obtained in separate plots, the highest value gave the treatment NPK+zeolit+slavol. Different microbiological fertilizers combined with NPK fertilizer and zeolite give the maximum results in hulles barly production.Poslednjih desetak godina u svetu raste interes za upotrebom golozrnog ječma u direktnoj ljudskoj ishrani i industrijskoj preradi. Razlog za to je pre svega što golozrni ječam predstavlja bogat izvor rastvorljivih biljnih vlakana, koji povoljno utiču na ljudsko zdravlje. Cilj ovog rada je da se ispita mogućnost organskog gajenja ove biljne vrste, u odnosu na konvencionalni u konkretnim agroekološkim uslovima Valjevskog pobrđa 2008/2009 godine. Ogled je postavljen u selu Kotešica, na zemljištu koje nije korišćeno u konvencionalnoj proizvodnji 7 godina. U organskom sistemu poljoprivredne proizvodnje, korišćene su kombinacije mikrobiološkog đubriva baktofila sa dva poboljšivača zemljišta zeolita i hidrogela, kojima je tretirano zemljište neposredno pred setvu, a u toku vegetacionog perioda neke varijante ogleda su folijarno tretirane mikrobiološkim đubrivom (slavol). U konvencionalnom sistemu poljoprivredne proizvodnje uključene su tri varijante sa kompleksnim mineralnim NPK đubrivom i kombinacija sa zeolitom i hidrogelom, kojima je tretirano zemljište neposredno pred setvu. Dobijeni rezultati prosečnih prinosa golozrnog jećma pokazuju da na parceli, koja nije korišćena dugi niz godina, nisu dobijene značajne razlike između kontrole, bez đubrenja i tretmana sa mikrobiološkim ili mineralnim đubrivima. Prosečni prinos u organskom sistemu gajenja (4,54 t/ha) je bio nešto viši od konvencionalnog (4,48 t/ha), a oba su bila nešto niža od kontrole bez đubrenja (4,65 t/ha). Posmatrajući prinose po pojedinačnim varijantama najveći prinos je postignut u tretmanu NPK+zeolit+slavol. U ovoj varijanti ogleda mikrobiološka đubriva su u kombinaciji sa NPK i poboljšivačem zemljišta dala maksimalne rezultate u gajenju golozrnog ječma

Ekološke posledice upotrebe biljaka za dobijanje energije

Global food and fossil energy consumption are on trajectories to double by 2050. Fossil fuel use has pushed atmospheric carbon dioxide higher than at any time during the past half-million years. While fossil fuels still account for more than 95 percent of the global transportation fuel market, biofuel production is growing roughly 15 percent per year, a rate over ten times that of oil. Under mounting pressure to improve domestic energy security and combat global climate change, countries are now turning to ethanol and biodiesel to meet rising transportation fuel demands. In 2005, the U.S. pledged to nearly double ethanol production by 2012, and the European Community recently announced that biofuels will meet 10 percent of their transportation fuel needs by 2020. Biofuels, if used properly, can help us balance our need for food, energy and a habitable and sustainable environment. To help this happen, though, we need a national biofuels policy that favors our best options. We must determine the carbon impacts of each method of making these fuels, then mandate fuel blending that achieves a prescribed greenhouse gas reduction. We have to have the knowledge and technology to start solving these problems.Globalna potrošnja hrane i energije je na putu da se udvostruči do 2050. godine. Korišćenje fosilnih goriva povećava količinu ugljen-dioksida u atmosferi sada, više nego tokom poslednjih pola miliona godina. Iako fosilna goriva čine 95% globalnog tržišta u sektoru transporta, proizvodnja biogoriva rapidno raste po stopi od 15% godišnje, što je stopa porasta deset puta veća od stope porasta proizvodnje nafte. Pod velikim pritiskom da poboljšaju energetsku sigurnost i borbu protiv klimatskih promena, mnoge zemlje prelaze na etanol i biodizel, kako bi izašle u susret sve većim zahtevima tržišta. U 2005, SAD objavljuju da će duplirati proizvodnju etanola do 2012, a Evropska komisija je skoro objavila da će biogoriva zadovoljiti 10% potrošnje goriva u sektoru transporta do 2020. Biogoriva, ako se koriste kako treba, mogu pomoći u uspostavljanju ravnoteže između naših potreba za hranom, energijom i očuvanja i zaštite životne sredine. Da bi pomogli da se to desi, potrebno je imati nacionalnu politiku za biogoriva, koja će favorizovati najbolje rešenje. Trebalo bi da se odredi uticaj proizvodnje svake vrste goriva na koncentraciju atmosferskog ugljenika, pa odrediti koja mešavina goriva daje propisano smanjenje emisije gasova staklene bašte. Da bi se to postiglo, moramo imati znanje i tehnologije, koje će rešiti ove probleme

Tehničko-tehnološka rešenja savremenog korišćenja biomase za proizvodnju energije u domaćinstvima

The potential of wood biomass could include the wood biomass from forests, wood biomass from agricultural areas and areas that are being afforestationed and wood remainders and waste wood from the wood industry. A realistic assessment of permanently disposable biomass is of vital importance for the owner od the energy or its consumer. The disposable potential is not dependent exclusively from the farm's natural conditions (altitude, terrain, etc.) and its other conditions (such as forest and agricultural areas, sawmill, etc.), but also from the preparation technology and usage of wood biomass (different types of wood pellets or classic firewood). Modern burning methods enable highly efficient usage of energy, minimum emissions of harmful substances and comfortable heating. Their introduction is hindered by high investment expenses, making subventions from public and government sources indispensable.Kao potencijal drvne biomase može se uzeti u obzir deo drvne biomase iz šuma, drvna biomasa sa poljoprivrednih površina i površina u pošumljavanju i otpatci iz drvne industrije. Za vlasnika ili korisnika energije je od ključne važnosti realna procena potencijala (količina) drvne biomase. Potencijali nisu zavisni samo od prirodnih uslova (nadmorska visina, reljef) i od strukture poseda (površina šume, poljoprivredne površine, pilane), nego i od izabrane tehnologije pripreme i upotrebe drvne biomase (razni tipovi peleta ili klasično pripremljena drva za ogrev). Savremene tehnologije sagorevanja drvne biomase imaju visoku efikasnost, minimalne emisije CO2 i veliku komfornost upotrebe kod grejanja. Prepreke za uvođenje ovakvog načina korišćenja su visoki troškovi investicije, i neophodne su subvencije iz javnih finansijskih sredstava države

Čiste tehnologije u agroindustriji i očuvanje životne sredine u poljoprivredi

Within the context of SARD (Sustainable Agriculture Rural Development) climate change intervention has become an area of growing concern for many institutions, especially as there are clear implications to the agricultural sector growth in the developing world. Climate change phenomena can have a substantial impact on agricultural systems and the scientific community has identified large risk factors. Yet, this sector is responsible for 30% of global worming, including deforestation, biomass burning and land use change. This paper highlights technologies and activities in agriculture that could potentially complement and give benefit from their implementation with regards to SARD practices. The paper analyses the changes that SARD activities have initiated in energy efficient agricultural practices and highlights the dual role of sustainable agriculture as both energy supplier and energy consumer. Particular stress is on biomass use as a renewable energy source for producing of biogas and biofuel. The carbon substitution potential in agricultural practices is significant especially as there is generalized need to increase overall agricultural energy inputs to enhance food security and improve productivity.U kontekstu održive poljoprivrede i ruralnog razvoja, promena klime postaje pitanje, kome se posvećuje velika briga u mnogim institucijama, naročito u oblasti poljoprivrede u zemljama u razvoju. Fenomen klimatskih promena ima suštinski uticaj na poljoprivredne sisteme i naučna zajednica ga je identifikovala kao veliki faktor rizika. Mada je ovaj sektor odgovoran za 30% globalnog zagrevanja uključujući uništavanje šuma, spaljivanje biomase i promene namene zemljišta. U ovom radu se navode tehnologije i postupci koji mogu da daju veliku korist u poljoprivredi u saglasnosti sa praksom održive poljoprivrede i ruralnog razvoja. Izvršena je analiza promena koje navedene aktivnosti omogućavaju, u smislu uvođenja tehnologija koji dovode do povećanja energetske efikasnosti i naglašena je dvostruka uloga poljoprivrede kao snabdevača energijom, a u isto vreme i potrošača energije. Posebno je naglašena uloga biomase kao izvora obnovljive energije za proizvodnju biogasa i biogoriva. Potencijal zamene ugljenika u poljoprivrednoj praksi je značajan, naročito tamo gde postoji potreba za povećanjem energetskih inputa u poljoprivredi radi povećanja produktivnosti i sigurnosti hrane

Uticaj sistema obrade zemljišta, dopunske ishrane azotom i sorte na prinos ozime pšenice

This paper deals with result of the effects of low-input technology on grain yield of different winter wheat cultivars in investigated period (2003/04–2004/05) on the chernozem luvic soil type in Faculty of Agriculture Belgrade-Zemun Experimental field trial. "Radmilovac". Conventional technology, which includes basic tillage with plow and and high level N had better effect than both investigated conservation tillage systems. Good results with mulch tillage means that may be one of possibilities for crop technology rationalization for winter wheat and soil conservation. No-tillage with no fertilization decrease grain yield especially without N fertilization. Fertilization with high nitrogen level (120 kg/ha) gives better grain yield compared with the other level (60 kg/ha). Low input cultivars of winter wheat especially Evropa, Lasta, NS Rana 5, and Pobeda positively responded to different technology in winter wheat production by their yield than high-input cultivars (Pesma and Rana niska).U radu je ispitivan uticaj sistema obrade zemljišta, prihranjivanja azotom i sorte na prinos zrna ozime pšenice. Poljski ogled za tu svrhu postavljen je na "Radmilovcu" - eksperimentalnom dobru Poljoprivrednog fakulteta, Beograd-Zemun, na zemljištu tipa izluženi černozem u periodu 2003/04-2004/05 godina. Ispitivanje je obuhvatalo tehnologiju zasnovanu na tri sistema obrade zemljišta: konvencionalnoj, zaštitnoj i sistemu direktne setve, odnosno bez obrade zemljišta. U prihranjivanju ozime pšenice ispitivan je jedan racionalni pristup mineralnoj ishrani koji je podrazumevao različite doze azota. Tehnologiju koju smo uzeli za ispitivanje adaptirali smo za četvoropoljni plodored (kukuruz-pšenica-jari ječam+crvena detelina-crvena detelina) sa 6 posebno odabranih srpskih sorata ozime pšenice. Tehnologija gajenja ozime pšenice sa konvencionalnom obradom zemljišta i jačom dozom azota kod svih sorata, posebno kod onih predviđenih za gajenje sa nižim ulaganjima, dala je najbolje rezultate. Sorte za niža ulaganja (Evropa, Lasta, Pobeda i NS Rana 5) pokazale su veću adaptivnost na redukciju nivoa intenziteta obrade i ishrane azotom za razliku od sorata za intenzivnu proizvodnju (Pesma i Rana niska)

Potencijali brdsko-planinskog regiona Srbije za organsku poljoprivrednu proizvodnju

Serbia as a country has variety of geografic, climate, natural and cultural heritage. According to IUCN, mountains of Serbia are part of one of 6 biodiversity centers of temperate climate. Extremely in danger, these vulnerable areas require special treatment that would provide whole network of life protection, instead conventional protection of nature. Optimal model of community development for these territories is in the framework of integral rural development strategy and organic agricultural production which is part of this concept. Natural conditions and natural resources in Serbia are on satisfactory level, thus organic agriculture can be in progress on wholle territory, specialy in hilly-mountainous regions. Absolutely essential condition for starting of organic production is obay the low and other legal acts, which provide in details selection of plots and other conditions. Organic agriculture is very suitable for natural resources and protected areas management: in national parks, nature reserves, water supply zones and other endangered and sensitive parts of the country.Srbija je zemlja koju karakteriše vrlo raznovrsno geografsko, klimatsko, prirodno i kulturno nasleđe. Prema IUCN, planine Srbije su deo jednog od 6 centara biodiverziteta umerene klime. Budući da su izuzetno ugrožena, ova osetljiva područja zahtevaju specijalan tretman koji bi obezbedio čitavu mrežu zaštite života, umesto klasične zaštite prirode. Jedna od mogućnosti za sprečavanje daljeg pustošenja zemljišta i degradacije prirodne sredine leži u uspostavljanju integralne strategije ruralnog razvoja i organske poljoprivredne proizvodnje, koja je njegov sastavni deo. Prirodni uslovi i stanje prirodnih resursa u Srbiji su na zadovoljavajućem nivou i organska proizvodnja se može odvijati na celoj teritoriji Republike Srbije, a naročito u brdskoplaninskom regionu. Neophodan uslov za započinjanje organske proizvodnje je poštovanje zakona i podzakonskih akata, koji detaljno propisuju odabir parcele i uslove pod kojima se ova proizvodnja može odvijati. Organska poljoprivreda bi bila jako pogodna kao način gazdovanja prirodnim resursima u zaštićenim područjima: nacionalnim parkovima, rezarvatima prirode, zonama vodosnabdevanja i ostalim osetljivim i ugroženim delovima naše zemlje

Техничко-технолошки поступци примене пловне механизације за одржавање аквасистема савског језера у београду

Whether a water system is artificially created, or a water system is a natural habitat created by man’s influence (rivers, lakes – both artificial and natural, channels and ponds), a constant maintenance of these systems is required, in order for them to fulfill their function. Maintenance of a water system implies a complex and regular appliance of certain technical and technologic actions which enable a constant and efficient functioning of the water system, according to its functionality. The work shows a complex overview of the problems during technical and technologic actions of the nautical mechanization during the process of vegetation removal from the Savsko Jezero Lake’s water system. The objective of the work is aimed at determining the causes and consequences of the excessive growth of the aquatic plants in the Savsko Jezero Lake, mechanical ways of vegetation removal, as well as technical and technologic actions of the applyment of an Alpha Boats FX-6 nautical mower at the Savsko Jezero Lake. Based on theoretic researches in the field of aquatic plant repression and a practical appliance of the specialized nautical mechanization Alpha Boats FX-6 at the Savsko Jezero Lake in Belgrade, it could be concluded that: - Mechanical ways of repression of the excessive aquatic plant growth has proved to be one of the ecologically best solutions for the problem, - Large quantities of the plant material (up to 35 m3 daily) which is extracted from the lake and driven to a dump site, generates a question for the further use of the mowed plant mass.Без обзира да ли су у питању вештачки аквасистеми или аквасистеми као природна станишта под антропогеним утицајем (реке, језера-природна и вештачка, канали и баре), потребно је редовно одржавање ових система како би задржали своју функцију. Одржавање аквасистема подразумева комплексну и редовну примену одређених техничко-технолошких поступака који омогућавају непрекидно и ефикасно функционисање аквасистема, према његовим наменама. У раду је приказан комплексан преглед проблематике техничко-технолошких поступака примене пловне механизације у процесу уклањања вегетације из аквасистема Савског језера у Београду. Циљ рада је усмерен на утврђивање узрока и последица прекомерног раста акватичних биљака у Савском језеру, механичких начина уклањања акватичне вегетације, као и техничко-технолошких поступака примене пловне косачице Alpha Boats FX-6, на Савском језеру. На основу теоријских истраживања у области сузбијања акватичних биљака и практичној примени специјализоване пловне механизације Alpha Boats FX-6, на Савском језеру у Београду, може се закључити: - Механички начин сузбијања прекомерног раста акватичних биљака показао се као еколошки једно од најбољих решење овог проблема. - Велике количине биљног материјала (дневно и до 35 m3) који се износи из језера и одвози на депонију, отвара и питање проналаска решења даље употребе покошене биљне масе