Paradygmatyczne typy onomastyki

The text aims to present the way Slovak onomastics developed using the concepts and terminology pertaining to onomastic paradigms and paradigmatic types of onomastics. A combination of abstraction and synthetic approach was used to determine the following types of onomastics: historical-etymological type of onomastics focusing on etymology mainly in the historical context; structuralist/system-linguistics paradigmatic type of onomastics presenting onymy as a system of different onymic types; socionomastic paradigmatic type of onomastics interpreting onymy in the context of social groups and society.Tekst ma na celu przedstawienie sposobu, w jaki słowacka onomastyka rozwijała się w zakresie użycia pojęć i terminologii odnoszących się do paradygmatów i rodzajów onomastyki. Połączenie abstrakcji i podejścia syntetycznego posłużyło do określenia następujących rodzajów onomastyki: historyczno-etymologicznego rodzaju onomastyki skupiającego się na etymologii głównie w kontekście historycznym; strukturalistyczno/systemowo-lingwistycznego rodzaju onomastyki przedstawiającego onimię jako system różnych typów onimicznych; socjonomastycznego paradygmatycznego rodzaju onomastyki interpretującego onimy w kontekście grup społecznych i społeczeństwa

Jazyková krajina Banskej Bystrice (Kontinuita textov a križovatka etník)

Language Landscape of Banská Bystric (Continuity of Texts and Intersection of Ethnic Groups) The language landscape of Banská Bystrica is made up of visible language, which means written language in the form of contextually fixed words, sentences and complex sentences of a commercial and non-commercial nature. Non-commercial language fulfills a communicative function in terms of presenting basic orientation information in and around Banská Bystrica town, and about the town’s activities, the church and cemetery buildings, and monuments. Commercial language has a business function because it becomes part of the process of business transactions: first in the form of advertising texts offering commercial products; later in the form of information concerning goods offered directly by business facilities. The language landscape of Banská Bystrica is a collection of texts in Slovak, German and Hungarian and is a manifestation of the ethnolinguistic activities of Slovaks, Germans and Hungarians. Some texts in English, German, Latin, Russian and Romanian are evidence of the vitality of these languages in presenting facts about the present day and the history of this town.   Krajobraz językowy Bańskiej Bystrzycy (kontinuum tekstów a krzyżowanie się grup etnicznych) Na krajobraz językowy Bańskiej Bystrzycy składają się teksty o charakterze komercyjnym i niekomercyjnym, dostępne w wersji wizualnej, powstałe w języku pisanym, w formie kontekstowo uwarunkowanych słów, zdań prostych i zdań złożonych. Język o charakterze niekomercyjnym pełni funkcję komunikacyjną w zakresie przekazywania podstawowych informacji orientacyjnych w mieście Bańska Bystrzyca i w jego okolicach, a także informacji o działalności związanej z miastem, o budynkach kościelnych i cmentarnych oraz o zabytkach. Język o charakterze komercyjnym pełni funkcję biznesową, ponieważ staje się częścią procesu obrotu gospodarczego: najpierw w postaci tekstów reklamowych oferujących produkty handlowe, później w formie informacji o produktach oferowanych bezpośrednio przez placówki handlowe i usługowe. Krajobraz językowy Bańskiej Bystrzycy tworzą teksty w językach słowackim, niemieckim i węgierskim, będące przejawem działalności etnolingwistycznej Słowaków, Niemców i Węgrów. Teksty w językach angielskim, niemieckim, rosyjskim, rumuńskim i po łacinie świadczą o istotnej roli tych języków w przedstawianiu faktów dotyczących współczesności i historii tego miasta

Дмитро Григорович Бучко i Наталія Василівна Ткачова Словник української ономастичної термінології

Дмитро Григорович Бучко i Наталія Василівна Ткачова Словник української ономастичної термінології Харків: Ранок- НТ, 2012., 256 str

Sinkronijski modeli i modeliranje ideonima

Cieľom predloženého textu bolo na základe metódy modelovania predstaviť synchrónne modely ideoným. Výtvarný, literárny a hudobný umelec vyjadruje základnú informáciu prijímateľovi v pinakonyme, literáronyme alebo muzikonyme formou metonymického vyjadrenia typu chrématonymického vzťahu niektorým z výtvarných, literárnych alebo hudobných žánrov v modeloch A1 = Pi, A1 = L a A1 = M. Výtvarný, literárny a hudobný umelec vyjadruje tiež komplexnú informáciu v pinakonyme, literáronyme a muzikonyme formou príbehu v zmysle predstavenia činiteľa deja a zásahu deja v modeloch A1 = (Pi) + ČD + ZD, A1 = (L) + ČD + ZD a A1 = (M) + ČD + ZD. Niektoré modely obsahujú len činiteľa deja, napr. A1 = (Pi) + ČD, A1 = (L) + ČD a A1 = (M) + ČD. Niektoré modely obsahujú len zásah deja, napr. A1 = (Pi) + ZD, A1 = (L) + ZD a A1 = (M) + ZD. Zásah deja býva zastúpený špecifikujúcimi onymickými členmi príslušnosťou k územiu a príslušnosťou k času, napr. v modeloch A1 = (Pi) + PÚ, A1 = (L) + PÚ a A1 = (M) + PÚ; A1 = (Pi) + PČ, A1 = (L) + PČ a A1 = (M) + PČ, príp. vlastnosťou, numerickou charakteristikou a príslušnosťou k etniku, napr. A1 = (Pi) + VL, A1 = (L) + VL, A1 = (M) + VL; A1 = (Pi) + NCH, A1 = (M) + NCH; A1 = (Pi) + PN a pod. Príbeh a spôsoby jeho vyjadrenia preto spájajú modely a pinakonymá, literáronymá a muzikonymá navzájom a tiež s ostatnými druhmi umenia.U radu se prikazuju sinkronijski modeli ideonima temeljeni na metodi modeliranja. Likovni umjetnik, književnik i glazbeni umjetnik prenose osnovne informacije svojim recipijentima pinakonimom, muzikonimom i literaronimom služeći se modelom A1 = Pi, A1 = M i A1 = L. Ti isti umjetnici složenu informaciju izražavaju navedenim onimima u obliku priče rabeći složenije modele. Ti se modeli, detaljno razrađeni, prikazuju u radu. Pokazuje se također kako priča i načini njezina izražavanja povezuju modele i pinakonime, književna imena i glazbene konotacije međusobno, ali i s drugim vrstama umjetnosti

Rudolf Šrámek: Putování za názvy obcí Jihlavska

Rudolf Šrámek Putování za názvy obcí Jihlavska Brno: Nakladatelství PhDr. Ivo Sperát, 2021., 120 str

Literaronimi u Urbanovu romanu Živý bič

Vedecká štúdia je zameraná na literáronymá v románe Mila Urbana Živý bič. Termín literáronymum označuje každé vlastné meno na ploche literárneho diela. Literáronymá sú predstavené prostredníctvom ich existencie v nominačnom systéme literároným románu. V románe sa uplatňuje plošný / priestorový onymický systém na základe zhody literárneho a historického času a priestoru. Plošný / priestorový onymický systém sa realizuje ako vertikálno-horizontálny systém. Na vertikálnej osi sa nachádzajú literárne antroponymá, ktoré zachytávajú životné nominačné premeny osôb. Horizontálna os je naplnená literárnymi geonymami a chrématonymami, ktoré signalizujú miestne / zemské a spoločenské súvislosti. V románe Mila Urbana Živý bič na základe realizácie oným v texte vzniká špecifický onymický model románu kolektívneho hrdinu, ktorý vzniká prepojením ľudského a prírodného do jedného organizmu.U romanu Živý bič Milo Urban prikazao je seljane u vrlo teškome razdoblju njihova života tijekom Prvoga svjetskog rata. Autor je u svoje djelo uveo velik broj imena domaćih i stranih ljudi. Domaći su ljudi prikazani uglavnom pozitivno, a njihova su imena slovačka i povezana sa seoskim životom. Likovi koji prikazuju strance negativni su, a imena su im mađarska i nisu povezana sa seoskim životom. Te se dvije skupine sukobljavaju, a njihova imena tvore unanimistički model koji se temelji na zbilji povezanoj s ljudima i prirodom

Sustav slavenske onomastičke terminologije (nastanak, postojanje, neuralgična mjesta, aktualizacija)

Sústava slovanskej onomastickej terminológie bola publikovaná v roku 1973 a modifikovaná v roku 1983. Sústava slovanskej onomastickej terminológie je jedinečným terminologickým dielom, pretože zjednotila onomastickú terminológiu v 12 slovanských jazykoch. V 20. storočí a v podstate ani do súčasnosti nemá ekvivalenty v západoeurópskej onomastike a ani v onomastikách v ostatných častiach sveta. Po roku 1983 sa sústava slovanskej onomastickej terminológie ďalej nemodifikovala, a preto nebol v slovanskej onomastike terminologický vývoj koordinovaný. Od dichotomického členenia oným v sústave slovanskej onomastickej terminológie na bionymum a abionymum sa prechádza k trichotomickému členeniu oným na bionymum, geonymum, chrématonymum, objavuje sa dvojaké terminologické chápanie chrématoným a vzniká nová terminológia, ktorej cieľom je pokryť onymické objekty v spoločnosti medzinárodnými termínmi. Zámerom textu je predstaviť vývoj slovanskej onomastickej terminológie najmä na komplexných terminologických dielach a poukázať na možnosti ďalšieho vývoja.Sustav slavenske onomastičke terminologije bio je objavljen 1973. i modificiran 1983. godine. Riječ je o jedinstvenome terminološkom djelu koje je objedinilo onomastičku terminologiju 12 slavenskih jezika. Do danas nema istovrijednoga djela u zapadnoeuropskoj onomastici ni u onomastikama drugih dijelova svijeta. Nakon 1983. godine sustav slavenske onomastičke terminologije nije dalje dorađivan, pa stoga terminološki razvoj u slavenskoj onomastici nije bio koordiniran. Od dihotomne podjele onima u sustavu slavenske onomastičke terminologije na bionim i abionim prelazi se na trihotomnu diobu onima na bionim, geonim i krematonim te nastaje nova terminologija kojom se onimijske referente želi „pokriti” međunarodnim terminima. S više novih međunarodnih termina upotpunjuje se postojeća onomastička terminologija te se stvaraju uvjeti za njezin daljnji razvoj. Ovim se radom željelo prikazati dosadašnji razvoj sustava slavenske onomastičke terminologije (oslanjajući se na kapitalna terminološka djela i druge poticajne terminološke radove) u cilju pronalaženja mogućnosti za njegov daljnji razvoj