Güncel Bir Biyoetik Sorun Kümesi: Yapay Zeka

<p>Yapay zeka, öğrenme mekanizmasına sahip bir yazılım veya bilgisayar programıdır ve bir çok alanda kullanılmaktadır. Yapay zekâ kavramı ilk kez 1956 yılındaki Dartmouth Konferans'nda Prof. John McCarthy tarafından kullanılmıştır. Günümüzde yapay zeka hayatın pek çok alanında kullanılmakta olan oldukça popüler bir konudur. Otomotiv sektöründe, online alışveriş ve online randevu sistemlerinde, telefonda, sosyal medyada, online arama motorlarında, navigasyon vs. pek çok yerde ve bazen çok da farkında olmadan günlük hayatımızda yapay zeka kullanılmaktadır. Yapay zekanın giderek artan oranda yaygınlaşan kullanımı ile hukuki ve etik sorunlar, etik ikilemler de kendini göstermeye başlamaktadır. Örneğin insansız hava araçlarının kaza yapması ve bundan zarar doğması durumunda sorumluluk kime ya da kimlere ait olacak? Ya da robot işçilerin fiillerinden doğan sorumluluk ve bu fiiller neticesinde ortaya çıkan zararın tazmin edilmesine ilişkin oluşan sorunlar bir başka örnektir. İnsansız olarak tasarlanmış araçların trafikte seyir halinde ani gelişen bir durum söz konusu olduğunda uygulayacağı yol, yapay zekâ olarak programlanmış olan karar olacaktır. Programlamayı yapan kişi/kişilerin kişisel görüşleri bu kararlarda etkili olmayacak mıdır? Yapay zekânın her durum için etik kararlar vermesi beklenebilir mi? Bu kararın her zaman etik olması, doğru olması mümkün müdür? Bu yazıda güncel bir biyoetik sorun kümesi olarak yapay zeka ve trafikte yapay zeka kullanımı konusu ele alınmıştır.</p><p>Artificial intelligence, a software or computer program with a learning mechanism is used in many fields. The concept of artificial intelligence was first introduced by Prof. John McCarthy at the Dartmouth Conference held in 1956. Today, artificial intelligence is a very popular topic used in many areas of life. Artificial intelligence, sometimes unconsciously, is used in many areas such as cars, the automotive industry online shopping and online appointment systems, phones, social media, online search engines, navigation, etc. The increasingly widespread use of artificial intelligence has brought about legal and ethical problems and ethical dilemmas. For example, who will be responsible if unmanned vehicles collide in mid-air and cause damage? Another example is the problems caused by the actions of robot workers and the compensation for the damage resulting from these actions. What an unmanned vehicle would do in case of a situation developing suddenly while driving in traffic will be the programmed decision of artificial intelligence. Will the personal views of the person(s) doing the programming not be effective in these decisions? Can we expect that artificial intelligence can be programmed to make ethical decisions? Is it possible for this decision to be always ethically, correct? This article discussed a new bioethics problems cluster as artificial intelligence, which use artificial intelligence in traffic.</p&gt

İNSAN ODAKLI TRAFİK YÖNETİMİ BAĞLAMINDA TRAFİK ETİĞİNDEN TRAFİK AHLAKINA GEÇİŞ

Trafik 21. yüzyılda ülkelerin en önemli sorunlarının başında yer almaktadır. Bilim ve teknolojide yaşanan ilerlemelere rağmen trafik kazalarının ve ölümlerin önlenememesi, netice itibariyle giderek ilkel, acıklı ve acımasız bir görüntüye yol açmaktadır. Türkiye’deki trafik sisteminin insani değerleri, ahlâk ve etik düşünceyi dışladığı gözlenmektedir. Trafik ahlakı olmadan salt trafik hukukunun çözüm olmadığı gözlenmektedir. Trafik etiği, insanlara trafik işleyişinde nasıl davranılacağını, iyi ve kötünün ne olduğunu, hayat hakkının kutsallığı, insanlara neden zarar verilmemesi gerektiğini, hak ve hürriyetlere niçin saygı gösterilmesi gerektiğini ifade etmektedir. Trafik sisteminde etiğin uygulanmasını ifade eden ahlak bakımından bir noksanlık, trafik ahlakına ilişkin temel bir kültür, bilgi ve görgü eksikliği gözlenmektedir. Etik ve ahlak ilkeleri olmadan sosyal sistemlerin ve hukuk kurallarının beklendiği ölçüde etkili ve faydalı olması güçleşmektedir. Çözüm etik ve ahlak eksenli olmalıdır. Bu çalışmada trafik etiğinden trafik ahlakına geçiş konusu ele alınarak, aralarındaki yakın ilişki irdelenecek ve trafik sorununun çözümünde insan odaklı anlayış ile etik ve ahlak kavramları vurgulanmaktadır