The analysis of threatened taxa from Orchidaceae family in Požega valley and surrounding mountains

Na području Požeške kotline i okolnoga gorja do sada je zabilježeno 1588 biljnih svojti vaskularne flore. U okviru porodice Orchidaceae utvrđeno je 36 svojti koje su raspoređene unutar 13 rodova. Među njima najbrojniji rodovi su: Orchis, Dactylorhiza i Ophrys. Najčešća staništa na kojima se nalaze svojte orhideja u Požeškoj kotlini i okolnom gorju su suhi pašnjaci, rubovi šuma i šikara, te svjetle šume. Terenskim istraživanjima tijekom 2004. i 2005. godine i usporedbom utvrđenih svojti s Crvenom knjigom vaskularne flore Hrvatske može se zaključiti da se u nekoj od kategorija ugroženosti nalaze 23 svojte (65,71%). Glavni razlozi njihove ugroženosti su neizravne posljedice, gubitak staništa i promjene u agroekosustavu. Od zabilježenih svojti samo 6 se nalazi pod zakonskom zaštitom. Dobiveni podaci o ugroženosti biljaka iz porodice Orchidaceae na području istraživanja navode na nastavak istraživanja kako bi se pravodobno poduzele potrebne mjere njihove zaštite.In the area of the Požega Valley and the surrounding mountains 1588 vascular plant taxa have been recorded so far. Thirty-six plant taxa of Orchidaceae family are members of 13 genera. The most abundant are Orchis, Dactylorhiza and Ophrys. Habitats that are most frequently occupied by orchid plant taxa in the Požega valley and the surrounding mountains are dry grasslands, forest and underbush edges, and bright forests. The results of field trials conducted in 2004 and 2005 were compared with the Red Book of Vascular Flora of Croatia, inidicating that 23 plant taxa (65,71%) are threthened in some way. The main reasons for their status are indirect causes, such as loss of habitat, or changes in the agro-ecosystem. Only 6 out of all recorded plant taxa are legally protected. The obtained records on the endangerment of the Orchidaceae family in the investigated area call for further research, so that necessary plant protection measures could be implemented in a timely manner

Carbon cryogel as an adsorbent for removal of Cd(II), Zn(II) and Ni(II) ions from water

Zagađenje vodenih tokova teškim metalima je jedan od najakutnijih ekoloških problema današnjice. S obzirom na to da teški metali nisu biorazgradivi, oni se akumuliraju u životnoj sredini i na taj način ulaze u lanac ishrane ljudi i životinja, pa kao veoma toksične materije, mogu izazivati niz opasnih i često neizlečivih bolesti. Iz tog razloga, istraživači godinama u nazad razvijaju nove i usavršavaju postojeće tehnike za prečišćavanje otpadnih voda od ovih zagađujućih materija [1]. Za prečišćavanje vode zagađene teškim metalima mogu se koristiti različite metode: hemijska precipitacija, elektrohemijski tretmani, filtracija, reverzna osmoza, jonska izmena, membranski procesi, adsorpcija. Jedna od najčešće korišćenih je adsorpcija, koja zbog mogućnosti regenerisanja adsorbenta, odgovarajućim desorpcionim procesom, predstavlja veoma efektivnu i ekonomičnu metodu. Zahvaljujući razvijenoj specifičnoj površini i poroznosti, kao i prisustvu funkcionalnih grupa na površini, različiti ugljenični materijali pokazuju visoku efikasnost u uklanjanju teških metala iz vode. Karbon kriogel (CC) predstavlja ugljenični materijal razvijene mezoporoznosti čije se adsorpcione karakteristike mogu poboljšati optimizacijom i kontrolisanjem parametara dobijanja. U ovom radu je ispitana mogućnost uklanjanja jona teških metala (Cd2+, Ni2+ i Zn2+) iz vode, korišćenjem karbon kriogela i hemijski modifikovanog karbon kriogela. Prvi korak u sintezi karbon kriogela je polikondenzacija rezorcinola i formaldehida, u prisustvu natrijum-karbonata kao katalizatora. Organski kriogel pripremljen je solgel tehnologijom uz naknadno sušenje postupkom zamrzavanja, dok je karbonizacija organskog kriogela vršena u inertnoj atmosferi argona na temperaturi od 800 o C [2]. U cilju poboljšanja adsorpcionih karakteristika karbon kriogela, izvršeno je hemijsko modifikovanje korišćenjem 5 M HNO3 . Karakterizacija materijala izvršena je merenjem specifične površine BET metodom, određivanjem tačke nultog naelektrisanja metodom masene titracije, kao i određivanjem vrsta funkcionalnih grupa prisutnih na površini materijala, metodom infracrvene spektroskopije sa Furijeovom transformacijom (FTIR). Ispitan je uticaj pH vrednosti rastvora, početne koncentracije jona metala u rastvoru, kao i vremena kontakta na adsorpciju teških metala uzorcima karbon kriogela.Primenjenom hemijskom modifikacijom karbon kriogela ne dolazi do bitnijih promena u specifičnoj površini i poroznosti materijala. S druge strane, ovim postupkom dolazi do izmene površinske hemije materijala, uvođenjem novih, i povećanjem broja postojećih kiselih površinskih grupa, što je pokazano FTIR analizom i smanjenjem vrednosti tačke nultog naelektrisanja sa pHPZC = 9,3 na pHPZC = 3,1. Adsorpcija jona teških metala na modifikovanom i nemodifikovanom karbon kriogelu vršena je na pH = 6, jer pri ovoj pH vrednosti materijali pokazuju najveći adsorpcioni kapacitet, a ujedno je izborom ove pH izbegnuta precipitacija hidroksida metala. Izmene u hemiji površine dovode i do izmena adsorpcionih karakteristika karbon kriogela. Kako površinske grupe predstavljaju aktivna mesta za adsorpciju jona teških metala, povećanje količine površinskih grupa kod modifikovanog karbon kriogela dovodi do višestrukog povećanja adsorpcionog kapaciteta

INFLUENCE OF SOIL TILLAGE AND LOW HERBICIDE DOSES ON WEED POPULATIONS AND SPRING BARLEY YIELD

The influence of different tillage variants and low herbicide doses of triasulfuron & chlortoluron mixture (Dicuran forte 80 WP) on weed populations and crop yield were studied in spring barley on lessive pseudogley soil in North-Eastern Croatia at the Čačinci locality in 1999. Tillage had no significant influence on annual broad-leaved weed biomass production, which was 22 kg ha-1 , on the average. Chisel ploughing and disk harrowing significantly increased perennial weed biomass by 21 and 44 times, respectively compared to mouldboard ploughing. The average efficacy of total weed biomass control was 95, 89 and 81% at full, onehalf and one-quarter of the recommended herbicide dose, respectively and did not differ very much between tillage treatments. Both reduced herbicide doses ensured very good biomass control of the most abundant weed populations such as Ambrosia artemisiifolia L., Chenopodium album L., Ch. polyspermum L. and Polygonum lapathifolium L. No significant tillage and herbicide dose effects were recorded in barley yields, which ranked from 4.93 t ha-1 in chisel ploughing to 4.48 t ha-1 in disk harrowing. These results suggested a possibility of mouldboard ploughing substitution with reduced tillage practices on lessive pseudogley soil and herbicide dose reduction of triasulfuron & chlortoluron mixture to 50% or more in spring barley

Ekstrakcija estrogenih hormona iz vode korišćenjem aktivirane ugljenične tkanine kao adsorbenta

Prisustvo estrogenih hormona u vodenoj sredini, čak i u veoma niskim koncentracijama, može imati ozbiljne negativne efekte na zdravlje ljudi i akvatičnih životinja. Stoga je važan razvoj metoda za praćenje prisustva tragova ovih supstanci u vodi. Koncentracije estrogenih hormona u vodi su reda veličine ng/l, pa je za njihovu detekciju i kvantifikaciju potrebno razviti efikasnu tehniku pripreme uzorka, koja obuhvata izolovanje i predkoncentrisanje analita. U ovom radu ispitivana je mogućnost ekstrakcije estrogenih hormona (estrona, 17β-estradiola i 17α- etinilestradiola) iz vodenih rastvora na čvrstoj fazi, uz korišćenje nemodifikovane i hemijski modifikovane aktivirane ugljenične tkanine (ACC) kao adsorbenta. Metoda disperzivne ekstrakcije na čvrstoj fazi za predkoncentrisanje hormona na ACC optimizovana je izborom odgovarajućeg organskog rastvarača, temperature na kojoj se vrši predkoncentrisanje kao i odabirom najefikasnijeg adsorbensa. Koncentracija ispitivanih hormona nakon ekstrakcije određivana je metodom tečne hromatografije u sprezi sa tandem masenom spektrometrijom

Adsorpcija estrogenih hormona iz vodenih rastvora na različitim ugljeničnim materijalima

U ovom radu vršena je adsorpcija estrogenih hormona (estrona, 17β-estradiola i 17α-etinilestradiola) na različitim ugljeničnim materijalima, u cilju ispitivanja primenljivosti ovih materijala za uklanjanje estrogenih hormona iz vode. Materijali korišćeni u eksperimentalnom delu ovog rada bili su hemijski modifikovani i nemodifikovani karbon kriogel i ugljenične nanocevi, kao i aktivirani i neaktivirani hidrotermalni ugljenik i aktivirane ugljenične tkanine. Hemijska modifikacija materijala vršena je pomoću KOH, HNO3 ili HCl. Na osnovu eksperimentalnih podataka ispitana je kinetika adsopcije, konstruisane su adsorpcione izoterme i upoređene sa teorijskim modelima. Vršena je i desorpcija hormona, da bi se ispitala mogućnost regeneracije adsorbenta. Koncentracija ispitivanih hormona u rastvoru nakon adsorpcije određena je metodom tečne hromatografije - tandem masene spektrometrije. Karakterizacija površine ugljeničnih materijala vršena je primenom BET metode, kao i određivanjem pH-vrednosti vodenih suspenzija materijala, merenih nakon dostizanja ravnoteže (engl. pH slurry). Najveća efikasnost adsorpcije postignuta je na nemodifikovanim ugljeničnim nanocevima, dok su u pogledu desorpcije najbolje rezultate pokazale ugljenične nanocevi modifikovane sa KOH

Solid-phase extraction of estrogen hormones from water using multi-walled carbon nanotubes as sorbent

Multi-walled carbon nanotubes were employed as a sorbent for solid-phase extraction of estrogen hormones (estrone, 17β-estradiol, and 17α-ethinylestradiol) from water solution. The solid-phase extraction (SPE) method was optimized by choosing an appropriate mass of the sorbent, volume, and initial pH of hormone water solution, as well as by choosing an appropriate organic solvent for extraction. Based on the obtained hormone recoveries, the following SPE conditions were chosen as optimal: 100 cm3 of hormone water solution at initial pH adjusted to 10; 20 mg of the sorbent; and methanol-dichloromethane mixture as elution solvent. Recoveries obtained under the optimal conditions ranged from 70.56 % for estrone, to 81.23 % for 17α-ethinylestradiol, with a relative standard deviation from 9.92 to 18.74 %

Hemijski modifikovane aktivirane ugljenične tkanine: Karakterizacija površine i adsorpcija estrogenih hormona

Aktivirane ugljenične tkanine su modifikovane sa HCl, HNO3 ili KOH. Nakon toga, vršena je njihova karakterizacija primenom BET metode, FTIR analize i ispitivanjem tačke nultog naelektrisanja. Rezultati su pokazali da je prilikom modifikacije došlo do promene specifične površine, kiselosti površine, kao i sadržaja oksidnih funkcionalnih grupa. Modifikovane ugljenične tkanine su primenjene za adsorpciju estrona, 17β-estradiola i 17α-etinilestradiola. Najveći kapacitet adsorpcije je pokazala AUT modifikovana sa HNO3, koja ima najveću specifičnu površinu, kao i najveći sadržaj kiselih funkcionalnih grupa. Adsorpcione izoterme su pokazale najbolje slaganje sa Frojndlihovim modelom za estron i 17α-etinilestradiol, odnosno sa Dubinin-Raduškevič modelom za 17β-estradiol

CARBON CRYOGEL AS AN ADSORBENT FOR REMOVAL OF DRUGS AND PESTICIDES FROM WATER

Carbon cryogel (CC), obtained by pyrolysis of resorcinol–formaldehyde cryogels, was chemically modified and used for adsorption of drugs and pesticides from water. FTIR analysis and point of zero charge determination showed that applied chemical treatments affect the surface chemistry of carbon cryogel by changing the acidity of the surface as well as the nature and amount of surface oxygen groups. Generally, the chemical modification has no influence on drugs adsorption, while both chemical treatments increase the adsorption of pesticides onto carbon cryogel surface