Terroryzm żywnościowy oraz obrona żywności w ujęciu formalnoprawnym

Ze względu na rolę żywności w życiu człowieka i dla gospodarek całego świata, zarówno żywność, jak i cały łańcuch żywnościowy są bardzo podatnym celem ataku terrorystycznego. Terroryzm żywnościowy nie jest zjawiskiem nowym, a bieżące doświadczenia potwierdzają, że jest nadal bardzo groźny. Celem artykułu jest uzyskanie odpowiedzi na dwa pytania badawcze: (1) Czy i w jakim zakresie prawo stanowione wyznacza ramy ochrony żywności przed celowym zanieczyszczeniem? (2) Jaką rolę w zakresie obrony żywności przed terroryzmem pełni prywatne prawo żywnościowe? W wyniku przeprowadzanych analiz prawa, w tym prawa żywnościowego i prywatnego prawa żywnościowego, potwierdzono, że w prawie krajowym oraz europejskim prawie żywnościowym nie ma odniesienia do terroryzmu żywnościowego oraz obrony żywności. Jedyne regulacje, które istnieją, dotyczą ochrony tzw. infrastruktury krytycznej, w tym zapewniającej dostawy żywności i wody. Najbardziej w tym względzie rozwiniętym prawem na świecie jest amerykańskie prawo żywnościowe, w tym tzw. ustawa modernizacyjna, nakładająca obowiązek wdrożenia przez organizacje systemu analizy zagrożeń i opartych na ryzyku środków zapobiegawczych wobec żywności (Hazard Analysis and Risk-Based Preventive Controls, HARPC). Bardzo ważną rolę w temacie obrony przed terroryzmem żywnościowym odgrywa prywatne prawo żywnościowe, a także dobrowolne pod względem ich wdrożenia narzędzia oceny ryzyka (np. system TACCP), wypracowywane przez różne agendy i stowarzyszenia branżowe

Terroryzm żywnościowy oraz obrona żywności w ujęciu formalnoprawnym

Due to the role of food in human life and for the economies of the whole world, both food and the entire food chain are very vulnerable to terrorist attacks. Food terrorism is not a new phenomenon, and current experience confirms that it is still very dangerous. The aim of the article is to answer two research questions: (1) Does statutory law define the framework for protecting food against deliberate contamination and, if so, to what extent? (2) What role does private food law play in defending food against terrorism? As a result of the conducted analyses of law, including food law, and private food law, it was confirmed that in national and European food law there is no reference to food terrorism or food defence. The only regulations that exist concern the protection of the so-called critical infrastructure, such as those that ensure the provision of food and water supplies. The most developed law in the world in this respect is the American food law, including the so-called modernization act, which imposes an obligation on organizations to implement the HARPC system. Private food law plays a very important role in food defence against food terrorism, as well as voluntary – in terms of their implementation – risk assessment tools, such as the TACCP system, developed by various agencies and industry associations.Ze względu na rolę żywności w życiu człowieka i dla gospodarek całego świata, zarówno żywność, jak i cały łańcuch żywnościowy są bardzo podatnym celem ataku terrorystycznego. Terroryzm żywnościowy nie jest zjawiskiem nowym, a bieżące doświadczenia potwierdzają, że jest nadal bardzo groźny. Celem artykułu jest uzyskanie odpowiedzi na dwa pytania badawcze: (1) Czy i w jakim zakresie prawo stanowione wyznacza ramy ochrony żywności przed celowym zanieczyszczeniem? (2) Jaką rolę w zakresie obrony żywności przed terroryzmem pełni prywatne prawo żywnościowe? W wyniku przeprowadzanych analiz prawa, w tym prawa żywnościowego i prywatnego prawa żywnościowego, potwierdzono, że w prawie krajowym oraz europejskim prawie żywnościowym nie ma odniesienia do terroryzmu żywnościowego oraz obrony żywności. Jedyne regulacje, które istnieją, dotyczą ochrony tzw. infrastruktury krytycznej, w tym zapewniającej dostawy żywności i wody. Najbardziej w tym względzie rozwiniętym prawem na świecie jest amerykańskie prawo żywnościowe, w tym tzw. ustawa modernizacyjna, nakładająca obowiązek wdrożenia przez organizacje systemu analizy zagrożeń i opartych na ryzyku środków zapobiegawczych wobec żywności (Hazard Analysis and Risk-Based Preventive Controls, HARPC). Bardzo ważną rolę w temacie obrony przed terroryzmem żywnościowym odgrywa prywatne prawo żywnościowe, a także dobrowolne pod względem ich wdrożenia narzędzia oceny ryzyka (np. system TACCP), wypracowywane przez różne agendy i stowarzyszenia branżowe

Kultura bezpieczeństwa żywności w prawie Unii Europejskiej. Czy polski system kontroli żywności sprosta wyzwaniu?

The purpose of this polemical article is to answer two research questions: (i) What is the place of food safety culture in EU law? (ii) Is the Polish food control system prepared to verify its implementation in food businesses? To achieve this goal, the authors conducted a review and critical analysis of literature sources, EU law, in particular concerning food safety, including national law, private standards for food safety management systems, and official reports, and they applied the method of synthesis and logical concluding. The article refers to important changes in EU law initiated by amendments to the Codex Alimentarius regarding food safety culture. The establishment and maintenance of a positive food safety culture is fundamental to the successful functioning of any food safety management system, because of its important impact on human behaviour in providing safe and adequate food. The article indicates the role of private food law in this regard, the implementation of which, although optional, is often essential to meet the market requirements. The authors doubt whether Polish food control institutions are ready to expand the scope of their activities by verifying the implementation of food safety culture in food businesses. A serious obstacle to making such significant changes is the major weakness of the food control system, which has been observed for years, and serious problems related to food safety hazards and threats in Poland. The authors constructively critique – for the first time – the organizational and legal circumstances for implementing and verifying food safety culture in the Polish food industry and its environment.Celem tego polemicznego artykułu jest uzyskanie odpowiedzi na dwa pytania badawcze: (1) Jakie miejsce w prawie UE zajmuje kultura bezpieczeństwa żywności? (2) Czy polski system kontroli żywności jest przygotowany do weryfikacji jej wdrożenia w przedsiębiorstwach spożywczych? W tym celu dokonano przeglądu i krytycznej analizy źródeł literaturowych, prawa UE, w szczególności w zakresie bezpieczeństwa żywności, w tym prawa krajowego, prywatnych standardów dotyczących systemów zarządzania bezpieczeństwem żywności, oficjalnych raportów i doniesień, oraz zastosowano metody syntezy i wnioskowania logicznego. Artykuł odnosi się do istotnych zmian w prawie UE zainicjowanych zmianami w Codex Alimentarius w zakresie kultury bezpieczeństwa żywności. Ustanowienie i utrzymanie pozytywnej kultury bezpieczeństwa żywności ma fundamentalne znaczenie dla pomyślnego funkcjonowania każdego systemu zarządzania bezpieczeństwem żywności, ze względu na jego istotny wpływ na ludzkie zachowanie w dostarczaniu bezpiecznej i odpowiedniej żywności. W artykule wskazano na rolę prywatnego prawa żywnościowego w tym zakresie, którego wdrożenie, choć opcjonalne, jest często niezbędne, aby sprostać wymaganiom rynku. Autorki podają w wątpliwość gotowość urzędów kontroli żywności w Polsce do poszerzenia zakresu ich działań o weryfikację wdrożenia kultury bezpieczeństwa żywności w przedsiębiorstwach spożywczych. Poważną przeszkodą w dokonywaniu tych istotnych zmian jest obserwowana od lat zasadnicza słabość systemu kontroli żywności oraz duże problemy związane z zagrożeniami bezpieczeństwa żywności w Polsce. Autorki jako pierwsze poddają konstruktywnej krytyce uwarunkowania organizacyjno-prawne wdrażania i weryfikacji kultury bezpieczeństwa żywności w branży rolno-spożywczej w Polsce i jej otoczeniu

The Determinants of Trust in Food Safety from the Perspective of Generation Z Students

Theoretical background: Trust plays an important role in market relations and is a valuable bridge between the consumer and the producer. Given the importance of food, trust in its safety certainly plays a key role. There are many determinants affecting food safety trust. Due to its growing role in society, Generation Z (Gen Z) and its views on the subject should be taken into account. All the more so because this generation is skeptical, cautious, and sensitive in economic, environmental, cognitive, and social terms. Purpose of the article: The objective of the study is to identify the determinants of trust in food safety among Polish students representing Gen Z consumers. A subsidiary objective is to identify whether trust in food safety is influenced by their socio-demographic and cognitive characteristics. Research methods: A face-to-face survey method was used and 374 respondents were participating in the study. The influence of twelve determinants on trust in food safety was assessed. Cronbach’s alpha statistics were used to assess the questionnaire scale’s reliability. The KMO index (Kaiser–Meyer–Olkin) and Bartlett’s test of sphericity were applied to know the appropriateness of performing factor analysis. To simplify and reduce the number of sources of confidence in food safety identified in the study, a factor analysis was conducted using the principal components method and Varimax rotation with Kaiser normalization. To find the relationship between sociodemographic variables and the studied variables multiple regression was applied. Statistical analyses were performed using IBM SPSS Statistics 29. Main findings: The reliability of the questionnaire used in the study has been confirmed. We distinguished three groups of determinants influencing food safety trust, and these are: “Place of food production and sale”, “The way of food production and supervision”, and “External socio-economic environment”. This type of classification can be considered our original contribution to the study, as well as the fact that among the individual determinants analyzed, we identified those with the highest importance in building food safety trust. These are the country of origin, the requirements of the country’s legal and market system as well as the activities of consumer and producer organizations. It was shown that socio-demographic and cognitive characteristics play a role in perceptions of product safety and in inducing trust in food safety

Just Culture Maturity Assessment Tool and Its Application in Medium-Sized Food Company in Poland

Theoretical background: Ensuring food safety requires the development of an appropriate food safety culture, including its important subculture – just culture (JC). JC is a fair, proportional, and transparent way in which individuals are held accountable for errors. JC in the food sector is an element of food safety culture and is one in which all employees within a food company are encouraged to provide and feel comfortable providing food safety-related information. It is an atmosphere of trust in which food handlers are convinced they will be treated fairly based on their actions rather than the outcome of those actions, in the case of positive, as well as negative food safety. No approach for the food sector for measuring this phenomenon is seen in the literature. Purpose of the article: The article aims to present a proposal for a tool for assessing just culture in a food company and to discuss the results of empirical validation of this tool in a selected organization. Research methods: A literature review was conducted to identify tools for measuring JC in different industries. The primary research method was a case study, including a documentation analysis, based on the READ approach. The just culture maturity assessment tool (JCMAT) used by the company was statistically verified. To interpret the results, the so-called Enlighten 4C Food Safety Culture model was applied. Main findings: The JCMAT has proven to be a reliable tool for exploring JC maturity. A set of dimensions were proposed to constitute JC. The surveyed organization has reached the “awakening” maturity level. Socio-demographic characteristics did not have a major impact on respondents’ opinions about the JCMAT statements

Food terrorism and food defence in formal and legal terms

Ze względu na rolę żywności w życiu człowieka i dla gospodarek całego świata, zarówno żywność, jak i cały łańcuch żywnościowy są bardzo podatnym celem ataku terrorystycznego. Terroryzm żywnościowy nie jest zjawiskiem nowym, a bieżące doświadczenia potwierdzają, że jest nadal bardzo groźny. Celem artykułu jest uzyskanie odpowiedzi na dwa pytania badawcze: (1) Czy i w jakim zakresie prawo stanowione wyznacza ramy ochrony żywności przed celowym zanieczyszczeniem? (2) Jaką rolę w zakresie obrony żywności przed terroryzmem pełni prywatne prawo żywnościowe? W wyniku przeprowadzanych analiz prawa, w tym prawa żywnościowego i prywatnego prawa żywnościowego, potwierdzono, że w prawie krajowym oraz europejskim prawie żywnościowym nie ma odniesienia do terroryzmu żywnościowego oraz obrony żywności. Jedyne regulacje, które istnieją, dotyczą ochrony tzw. infrastruktury krytycznej, w tym zapewniającej dostawy żywności i wody. Najbardziej w tym względzie rozwiniętym prawem na świecie jest amerykańskie prawo żywnościowe, w tym tzw. ustawa modernizacyjna, nakładająca obowiązek wdrożenia przez organizacje systemu analizy zagrożeń i opartych na ryzyku środków zapobiegawczych wobec żywności (Hazard Analysis and Risk-Based Preventive Controls, HARPC). Bardzo ważną rolę w temacie obrony przed terroryzmem żywnościowym odgrywa prywatne prawo żywnościowe, a także dobrowolne pod względem ich wdrożenia narzędzia oceny ryzyka (np. system TACCP), wypracowywane przez różne agendy i stowarzyszenia branżowe.Due to the role of food in human life and for the economies of the whole world, both food and the entire food chain are very vulnerable to terrorist attacks. Food terrorism is not a new phenomenon, and current experience confirms that it is still very dangerous. The aim of the article is to answer two research questions: (1) Does statutory law define the framework for protecting food against deliberate contamination and, if so, to what extent? (2) What role does private food law play in defending food against terrorism? As a result of the conducted analyses of law, including food law, and private food law, it was confirmed that in national and European food law there is no reference to food terrorism or food defence. The only regulations that exist concern the protection of the so-called critical infrastructure, such as those that ensure the provision of food and water supplies. The most developed law in the world in this respect is the American food law, including the so-called modernization act, which imposes an obligation on organizations to implement the HARPC system. Private food law plays a very important role in food defence against food terrorism, as well as voluntary – in terms of their implementation – risk assessment tools, such as the TACCP system, developed by various agencies and industry associations

Kultura bezpieczeństwa w służbie pożarniczej i metody jej pomiaru

The article considers safety culture and discusses its role with regard to risks associated with the fire service. Attention was drawn to the gap in research on this issue, especially in Poland. The following research problem was formulated: what is and what dimensions does a safety culture conducive to fire services consist of? The cognitive objective was to understand and present the essence of safety culture and its importance, and the utilitarian objective was to identify possible tools for measuring safety culture in fire services. A proprietary definition of safety culture in the fire service has been proposed. An analysis and comparison of different tools for assessing safety culture in the sector were carried out. Attention was drawn to the need to be systematic in conducting this assessment and the necessity of providing adequate training and experiences of other sectors.W artykule zaprezentowano rozważania nad kulturą bezpieczeństwa, a także omówiono jej rolę w świetle zagrożeń łączących się ze służbą pożarniczą. Zwrócono uwagę na lukę w badaniach nad tym zagadnieniem, szczególnie w Polsce. Sformułowano następujący problem badawczy: Czym jest i z jakich wymiarów się składa kultura bezpieczeństwa sprzyjająca służbom pożarniczym? Jako cel poznawczy przyjęto zrozumienie oraz przedstawienie istoty kultury bezpieczeństwa i jej znaczenia, a za cel utylitarny zidentyfikowanie możliwych narzędzi pomiaru kultury bezpieczeństwa w służbach pożarniczych. Zaproponowano autorską definicję kultury bezpieczeństwa w służbie pożarniczej. Dokonano analizy i porównania różnych narzędzi służących ocenie kultury bezpieczeństwa w tym sektorze. Zwrócono uwagę na konieczność systematyczności w prowadzeniu tej oceny, a także na potrzebę szkoleń i uczenia się ma podstawie doświadczeń innych branż

Just Culture assessment tool and its verification in a small seafood organization

Purpose: The aim of the article is to present a proposal for a just culture (JC) assessment tool and the results of its verification. Methods: In the research process the case study method, supported by analysis of the company's documentation, unstructured interview, statistical analysis, and the method of synthesis and logical reasoning were used. Results: It was confirmed that the JC assessment tool used by the studied organization is reliable. The study succeeded in establishing both the overall and partial levels of JC. Although the level of JC can be considered satisfactory, there are important management aspects that need more care than before. Areas for improvement were proposed. Conclusions: Employees' opinions are not statistically different from each other. Employees equally perceive the need for necessary training, safety as a priority at work, the convenience of reporting errors, and the need to respond to problems. Opinions on JC are not dependent on employee work experience

Exploring dark kitchens in Brazilian urban centres: a study of delivery-only restaurants with food delivery apps

Dark kitchen is a delivery-only restaurant that operates without direct contact with the consumer, has no premises for local consumption and sells exclusively through online platforms. The main objective of this work is to identify and characterise dark kitchens in three urban centres featured in the most used food delivery app in Brazil. To this end, data collection was conducted in two phases. In the first phase, through data mining, we collected information from restaurants in three cities (Limeira, Campinas, and São Paulo - Brazil) that were provided in the food delivery app. A total of 22,520 establishments were searched from the central point of each of the cities. In the second phase, the first 1,000 restaurants in each city were classified as dark kitchens, standard, or undefined restaurants. A thematic content analysis was conducted to further distinguish the dark kitchen models. Of the restaurants evaluated, 1,749 (65.2%) were classified as standard restaurants, 727 (27.1%) as dark kitchens, and 206 (7.7%) as undefined. In terms of the characteristics of dark kitchens, they were more dispersed and located further away from the central points compared to standard restaurants. Meals in dark kitchens were cheaper than in standard restaurants, and had a lower number of user reviews. Most of the dark kitchens in São Paulo served Brazilian dishes, while in the smaller cities, Limeira and Campinas, it was mainly snacks and desserts. Six different models of dark kitchen were identified: Independent dark kitchen; shell-type (hub); franchise; virtual kitchen in a standard restaurant (different menu); virtual kitchen in a standard restaurant (similar menu but different name); and home-based dark kitchen. The modelling approach and methodology used to classify and identify dark kitchens is considered a contribution to science as it allows a better understanding of this fast growing sector of the food industry. This in turn can help to develop management strategies and policies for the sector. Our study is also of value to regulators to determine their proliferation through urban planning and to promote appropriate guidelines for dark kitchens as they differ from standard restaurants