Kadın Yöneticiler: Görünmez Engellerin Gölgesinde Yükselme Çabası

Günümüzde kadınlara yönelik önyargıyla ilgili farkındalık artsa da, iş hayatında, özellikle yüksek pozisyonlar söz konusuysa, önyargının gizil formları varlığını devam ettirmektedir. Cam tavan, kadınların çalıştıkları kurumlarda yükselmek istediklerinde, karşılaştıkları engelleri ifade eden ve kadınların ulaşabilecekleri en yüksek noktayı temsil eden görünmez bir bariyerdir. Yapılan güncel çalışmalar, cam tavanı aşmayı başarsalar bile kadınların ayrımcılığın farklı bir formuyla karşılaştığına işaret etmiştir: Kadınlar daha çok şirketin durumunun kötüye gittiği yani riskli durumlarda yöneticilik pozisyonuna getirilmektedir. Araştırmacılar ayrımcılığın gizil/örtük bir formu olarak değerlendirdikleri bu durumu “cam uçurum” terimiyle ifade etmiştir. Bu yazıda, çam uçurum kavramı farklı bulgulardan örneklerle açıklanmış ve farklı kuramsal yaklaşımlara değinilerek ele alınmıştır. Önyargılarla ilgili farkındalığın hem önyargılarla mücadele etmede hem de kadınların ve dolayısıyla kurumların başarısı adına oldukça önemli olması nedeniyle bu çalışmada temel olarak iş hayatında kadınlara yönelik, özellikle de örtük düzeydeki, önyargılarla ilgili farkındalığı artırmak hedeflenmiştir

Sur’un Kamulaştırılması Üzerine Kimin Ne Söylediği Verilen Bilgiye Yönelik Değerlendirmeyi ve Kolektif Suçluluğu Etkiler mi?

Bu araştırmada, mesajın kaynağı, mesajın odağı ve etnik-Türk kimliği ile özdeşleşme ve olayın meşruiyetine ilişkin algı olmak üzere alıcıyla ilgili faktörlerin, kolektif suçluluk ve mesajın değerlendirilmesi üzerindeki etkisini incelemeyi amaçladık. Deneysel manipülasyon için Kürtlerin yoğun olarak yaşadığı Diyarbakır’ın Sur ilçesindeki kamulaştırılma sürecini ele aldık. Üç yüz kırk etnik-Türk katılımcıdan oluşan örneklemi, mesaj kaynağının fail olduğu fail odaklı anlatım, mesaj kaynağının mağdur olduğu mağdur odaklı anlatım, mesaj kaynağının fail olduğu mağdur odaklı anlatım ve mesaj kaynağının mağdur olduğu fail odaklı anlatım olmak üzere 4 koşuldan birine seçkisiz olarak atadık. Mesajın değerlendirilmesine yönelik bulgulara baktığımızda, etnik-Türk kimliği ile özdeşleşme düzeyleri yüksek katılımcıların mağdurun hem fail hem de mağdur odaklı anlatımını daha yanlı bulduğu ortaya çıkmıştır. Ayrıca, Sur’un kamulaştırılmasını meşru gören katılımcılar, mağdurun mağdur odaklı açıklamalarını daha yanlı değerlendirmişlerdir. Diğer bir ifadeyle, bulgular Kürtlerin yoğun olarak yaşadığı bölgelerdeki mağdur kişilerden gelen bilgilerin, Türk kimliği ile özdeşleşme düzeyi yüksek ve yaşanan mağduriyetin meşru olduğunu düşünen etnik-Türk kişiler tarafından daha yanlı algılanabileceğini göstermiştir. Kolektif suçluluğa ilişkin bulgular ise, mesajla ilgili yarattığımız koşulların anlamlı etkisine işaret etmezken, etnik-Türk kimliği ile daha yüksek düzeyde özdeşleşen ve Sur’un kamulaştırmasını meşru gören katılımcıların daha düşük düzeyde kolektif suçluluk hissettiklerini göstermiştir. Mesaja yönelik değerlendirme ve kolektif suçlulukla ilgili bulguları birlikte değerlendirdiğimizde, gruplar-arası çatışma çözümüne yönelik müdahale programları ve tutum değişimi çalışmalarında mesaj kaynağı, odağı ve alıcıya ait özelliklerin birlikte değerlendirilmesinin önemli olduğu görülmektedir

Tutumlarımızın Ne Kadar Farkındayız? Örtük Tutumlar ve Örtük Ölçüm Yöntemleri

Kişiler her zaman tutumlarini başkalarina beyan etmeyi tercih etmeyebilirler ve/veya bazen bilinç düzeyinde tu- tumlarinin farkinda olmayabilirler. Bu bağlamda, açik ölçümlerle karşilaştirildiğinda, kişilerin kontrolleri ve far- kindaliklari dişindaki tutumlari değerlendirme konusunda çok daha hassas olduğu düşünülen örtük tutum ölçümleri, özellikle son yillarda, siklikla kullanilmaya başlanmiştir. Öte yandan, hem örtük tutum kavrami hem de örtük ölçüm yöntemleriyle ilgili tartişmalar devam etmektedir. Bu derleme çalişmasinda, devam eden tartişmalara da değinilerek, örtük tutum kavrami bilimsel bir kavram olarak tanitilmiş, örtük ve açik ölçüm yöntemleri arasindaki farklilaşma ve örtük ölçümlerin açik ölçümlere göre avantajlari üzerinde durulmuştur. Ayrica, farkli örtük ölçüm yöntemleri, kağit-kalem testleri, tepki hizina bağli ölçümler ve fizyolojik ölçümler olmak üzere üç başlik altinda örneklerle ince- lenmiştir. Çalişmanin, örtük ölçüm yöntemlerini kullanmayi düşünen araştirmacilar için yol gösterici olmasi ve örtük tutumlar ve ölçüm yöntemleriyle ilgili tartişmali noktalari aydinlatmaya yönelik gelecekte yürütülecek çalişmalarla konuyla ilgili bilgimizi artirmasi beklenmektedir

Kadın Yöneticiler: Görünmez Engellerin Gölgesinde Yükselme Çabası

Günümüzde kadınlara yönelik önyargıyla ilgili farkındalık artsa da, iş hayatında, özellikle yüksek pozisyonlar söz konusuysa, önyargının gizil formları varlığını devam ettirmektedir. Cam tavan, kadınların çalıştıkları kurumlarda yükselmek istediklerinde, karşılaştıkları engelleri ifade eden ve kadınların ulaşabilecekleri en yüksek noktayı temsil eden görünmez bir bariyerdir. Yapılan güncel çalışmalar, cam tavanı aşmayı başarsalar bile kadınların ayrımcılığın farklı bir formuyla karşılaştığına işaret etmiştir: Kadınlar daha çok şirketin durumunun kötüye gittiği yani riskli durumlarda yöneticilik pozisyonuna getirilmektedir. Araştırmacılar ayrımcılığın gizil/örtük bir formu olarak değerlendirdikleri bu durumu “cam uçurum” terimiyle ifade etmiştir. Bu yazıda, çam uçurum kavramı farklı bulgulardan örneklerle açıklanmış ve farklı kuramsal yaklaşımlara değinilerek ele alınmıştır. Önyargılarla ilgili farkındalığın hem önyargılarla mücadele etmede hem de kadınların ve dolayısıyla kurumların başarısı adına oldukça önemli olması nedeniyle bu çalışmada temel olarak iş hayatında kadınlara yönelik, özellikle de örtük düzeydeki, önyargılarla ilgili farkındalığı artırmak hedeflenmiştir