Rozwój i zainteresowania badawcze chorwackiej frazeologii

Research interests and progression of Croatian phraseologyThe article examines the progression of phraseology research in Croatia. First researches started in the Nineteen Seventies. A. Menac, J. Matešić, Ž. Fink-Arsovski made the largest contribution to the Croatian phraseology as authors of phrasebooks and many dissertations. Nowadays studies are conducted by the members of Phraseology School of Zagreb. The article shows their achievements from creation to the present day in the following areas: dialect phraseology, history of phraseology, theory of (theoretical) phraseology, comparative phraseology, synchronous phraseology and lexicography

Nowe życie głagolicy. Reaktywacja pierwszego alfabetu Słowian we współczesnej kulturze w Chorwacji

The Glagolitic alphabet has always been present in a special way in Croatian culture, first as the script of liturgical books, first prints, and from the 13th century on, also as the alphabet of secular literature. Locally, for example on the island of Krk, the Glagolitic script was used in both functions until the 19th century, and later it was only a cultural relic, recorded in many classical works of Croatian literature. In modern times, especially in the 1990s, one can observe the constantly growing popularity of this script, which is treated as an element of Croatian national identity. The interest in the Glagolitic alphabet continues and is manifested, among others, by Glagolitic courses offered for people of all ages, especially for children and adolescents, by reading Glagolitic texts, scientific research, organizing exhibitions, conferences, and the use of the Glagolitic script in contemporary culture (design, inscriptions, decorating objects or bodies). The alphabet has become a specific code available only to a select few, as a cultural identifier of Croatian life.Alfabet głagolicki zawsze był w szczególny sposób obecny w kulturze chorwackiej, najpierw jako pismo ksiąg liturgicznych, pierwszych druków, a od XIII w. także jako alfabet piśmiennictwa świeckiego. Lokalnie, na przykład na wyspie Krk, głagolica była używana w obu funkcjach do XIX w., później stanowiła już tylko relikt kulturowy poświadczony wieloma zabytkami chorwackiego piśmiennictwa. W czasach współczesnych, zwłaszcza w latach 90. XX w., zaobserwować można stale rosnącą popularność tego pisma, które traktowane jest jako element chorwackiej tożsamości narodowej. Zainteresowanie głagolicą trwa nadal i przejawia się m.in. w prowadzeniu kursów nauki głagolicy dla osób w różnym wieku, zwłaszcza dla dzieci i młodzieży, czytaniu tekstów głagolickich, badaniach naukowych, organizowaniu wystaw, konferencji oraz poprzez wykorzystywanie głagolicy we współczesnej kulturze (wzornictwie, napisach, ozdabianiu przedmiotów, ciała). Stał się ten alfabet swoistym kodem semiotycznym, dostępnym tylko dla wybranych, identyfikatorem kulturowym chorwackości

Životinje u frazeološkom ruhu

Životinje u frazeološkom ruhu zbornik je većega dijela radova izloženih na međunarodnom znanstvenom skupu Animalistički frazemi u slavenskim jezicima. Skup je održan 21. i 22. ožujka 2014. godine na zagrebačkom Filozofskom fakultetu u sklopu istoimenoga istraživanja kojem je Sveučilište u Zagrebu dodijelilo potporu u studenom 2013. godine. Na skupu je sudjelovalo 49 znanstvenika: 22 iz Hrvatske te 27 iz Bosne i Hercegovine, Bugarske, Mađarske, Makedonije, Poljske, Slovačke i Slovenije. Zbornik sadržava recenzirane znanstvene radove u kojima se propituje zastupljenost naziva životinja u različitim frazeološkim jedinicama slavenskih, ali i romanskih te germanskih jezika, ukazuje na njihovu pragmatičnu i kulturološku važnost te pruža uvid u suvremene frazeološke tendencije primijenjene i na odabranu skupinu frazema. (iz Predgovora / Ivana Vidović Bolt

Rozwój i zainteresowania badawcze chorwackiej frazeologii

Research interests and progression of Croatian phraseologyThe article examines the progression of phraseology research in Croatia. First researches started in the Nineteen Seventies. A. Menac, J. Matešić, Ž. Fink-Arsovski made the largest contribution to the Croatian phraseology as authors of phrasebooks and many dissertations. Nowadays studies are conducted by the members of Phraseology School of Zagreb. The article shows their achievements from creation to the present day in the following areas: dialect phraseology, history of phraseology, theory of (theoretical) phraseology, comparative phraseology, synchronous phraseology and lexicography

Coronalanguage - An Analysis of COVID-19 Pandemic-related Terminology in Polish and Croatian Media Discourse

Pandemia wirusa SARS-CoV-2 wywołała szereg zmian w różnych aspektach życia społecznego i gospodarczego: codziennym funkcjonowaniu, pracy, edukacji, komunikacji międzyludzkiej i medialnej. Nie pozostała też bez wpływu na język, w którym pojawiły się nieużywane wcześniej na tak dużą skalę terminy i określenia (pandemia, kwarantanna, zagrożenie epidemiczne, antyszczepionkowiec) oraz szereg tzw. neologizmów pandemicznych, głównie złożeń (koronaparty, koronaferie, antymaseczkowiec, kowidianie, kowidiota). Te zjawiska i przemiany w języku mają, podobnie jak pandemia, globalny charakter. Na potrzeby analizy porównawczej wybrano dwa języki słowiańskie: polski i chorwacki, by wskazać mechanizmy działania, podobieństwa i różnice w tzw. koronajęzyku (koronagovor/ koronarazgovor), jako nowym zjawisku w obrębie komunikacji społecznej. Analizie komparatystycznej poddano terminologię specjalistyczną oraz określenia potoczne związane z tematyką pandemii, obecne w polskich i chorwackich przekazach medialnych w II połowie 2021 r. i na początku 2022 r.The SARS-CoV-2 pandemic has affected various aspects of social and economic life: daily routine, work, education, interpersonal and media communication. It had an impact on language as well; the terms which had rarely been used before have emerged (pandemic, quarantine, epidemiological threat, antivaxer) along with numerous pandemic-related neologisms, mainly compounds (coronaparty, coronavacation, antimasker, Covidian, Covidiot). These phenomena and language changes are global in nature, as is the pandemic. The two languages, Polish and Croatian, were chosen for the sake of comparative analysis. The aim was to showcase the mechanisms of the so-called coronalanguage (Pol. koronajęzyk, Cro. koronagovor/koronarazgovor) as a new phenomenon in social communication and discuss interlanguage similarities and differences. In the article, technical terminology and colloquial pandemic-related terms present in Polish and Croatian media discourse have been compared

O słowiańskiej duszy w wierzeniach, kulturze, języku na przykładzie frazeologizmów sztokawszczyzny literackiej

About Slavic soul in beliefs, culture and language on the example of Shtokavian idioms The article is devoted to the issue of soul in language and culture of the Slavs. Analysis includes presentation of the phenomenon of soul in old Slavic beliefs and religion, before adoption of Christianity. Many of these beliefs is still present in Slavic culture and language, despite the acceptance of Christian soul conception. Linguistic analysis is carried out on the Serbian and Croatian idioms with soul lexeme. Four semantic group were extracted: • Soul as a symbol of life, motion and elusiveness of life; • Soul as a symbol of good, positive energy; • Soul as a metaphor of awareness, brain responsible for deciding; • Soul as a human equivalent

Культурные аспекты «языка вражды» в анималистической фразеологии в польском и хорватском языках

This paper is an analysis of idioms containing the name of the animal (animalistic phraseology) in Polish and Croatian and animal lexemes that can have the function of negative expressions of man – zooinvective. Attention is paid to anthropocentric treatment of animals in phraseology, using them to negative evaluation human traits and behaviors, such as: stupidity, cruelty, stubbornness, too much sex drive, gluttony, drunkenness, falsehood, dishonesty, ugliness, awkwardness. Animalistic phraseology also pays attention to the aspect of bad treatment of pets (dog, cat) and farm animals (horse, ox, donkey, domestic fowl). The phenomenon of negative treatment of some animals may be a manifestation a kind of “hate speech,” because it favors the creation and consolidation of negative stereotypes and cultural portraits of some representatives of the fauna world.В статье анализируются фразеологизмы, содержащие название животного (анималистические фразеологизмы) в польском и хорватском языках, а также зооинвективы, т. е. лексемы, обозначающие животных, которые могут выступать в качестве отрицательных определений человека. Обращается внимание на антропоцентрическое отношение к животным во фразеологии, использование их для негативной оценки человеческих черт и поведения, таких как: глупость, жестокость, упрямство, чрезмерное половое влечение, oбжорство, пьянство, фальшь, неискренность, уродство, неуклюжесть. Анималистическая фразеология также отражает аспект плохого обращения с домашними животными (собака, кошка) и сельскохозяйственными животными (лошадь, вол, осел, домашняя птица). Явление такой негативной оценки некоторых представителей фауны можно рассматривать как своеобразное проявление «языка вражды», так как этот язык способствует созданию и усилению нега-тивных стереотипов и культурных образов некоторых животных