CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK KAMU BÜROKRASİSİ’NDE YENİDEN YAPILANMA ve YÖNETSEL REFORM ÇALIŞMALARI

Özet Yönetimde reformdan, mevcut düzenin çağın gereklerine göre düzenlenmesi ve gerekli değişikliklerin yapılmasından öte organizasyonların amaç ve programlarını en az emek, para ve zaman harcayarak gerçekleştirebilmek için personel, örgüt, metod, yer, malzeme ve mevzuatla ilgili iyileştirme ve geliştirme çabalarına denmektedir Türk yönetim sisteminde, yeniden yapılanma ve yönetsel reform çalışmaları, öncelikle sistemin aksayan yönlerini düzeltmeye yönelik mevzuat ile başlamış sonrasında bilimsel boyut kazanarak resmiyet kazanmıştır. Yapılan bu çalışmaların hepsinin ortak amacı kamu yönetiminde çağdaşlaşmayı yakalamaktır. Yeniden yapılanmada temel ilke, düzenlemenin var olan sorunları giderici ve örgüte yeni bir canlılık getirerek; onu, yeni atılımlara hazırlayıcı nitelikte olmasıdır. Çalışmamızda, Cumhuriyet dönemi yönetsel yeniden yapılanma ve reform çalışmaları; Planlı dönem öncesi reform çalışmaları, Planlı dönem reform çalışmaları, 1980 sonrası hazırlanan Kalkınma Planlarında yer alan reform çalışmaları olarak ele alınarak incelenmiştir. Anahtar Kelimeler: Bürokrasi, Türk Bürokrasisi, Yönetsel Reform, Bürokratik Yeniden Yapılanma. Abstract Management reform is beyond the regulation of the current order according to the requirement s of the era and the necessary changes, it is about the purpose of the organization and programs with at least effort, time and money spent to perform the personnel, organization, methods, location, materials and related legislation, improvement and development efforts. Restructuring and administrative reform efforts in Turkish management system, primarily began to correct aspects of the system failing then became official with a scientific dimension. The common aim of all these studies is to capture contemporary in public administration. The basic principle in restructuring is to organize the existing problems by bringing new vitality to the antioxidant and organizations; to prapare it for new advances. In our study, Republican period of restructuring and administrative reform efforts; pre-reform period of the planned activities, planned period of reform efforts, reform efforts prepared in Development Plans after 1980 were examined. Key Words: Bureauracy, Turkish Bureauracy, Managerial Reform, Bureaucratic Restructurin

1980 SONRASI GELENEKSEL BÜROKRATİK YÖNETİM PARADİGMASINDA DEĞİŞİM ve YÖNETSEL - SİYASAL YENİDEN YAPILANMA ARAYIŞLARI

ÖZET Uzun bir tarihi geçmişi olan “bürokrasi kavramı”, geleneksel kamu yönetimi anlayışı ile birlikte etkinlik kazanmış, 1929 Ekonomik Krizi ve II. Dünya Savaşı sonucunda ortaya çıkan “Refah Devleti” uygulamaları ile altın çağını yaşamıştır. 20. yy son çeyreğinde Refah Devleti’ne olan inanç sarsılmış, bürokrasi verimsizliğin, kırtasiyeciliğin, kaynak israfının ve kuralcılığın hakim olduğu, yapılanmalar olarak görülmeye başlanmıştır. 1980’lerde özellikle Yeni Sağ söylemler, yönetsel ve siyasal yeniden yapılanma model arayışlarının temelini oluşturmuş, işletme veya piyasa tipi mekanizmaların hakim olduğu yeni kamu yönetimi anlayışı ile geleneksel bürokratik yapılar tasfiye edilerek “alternatif bürokratik” kurumlar oluşturulmuştur. Çalışmamızda yönetsel ve siyasal yeniden yapılanma arayışları özetlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Bürokratik Yönetim, Bürokratik Dönüşüm, Yeni Kamu İşletmeciliği, Yönetişim. ABSTRACT The “notion of Bureaucracy” which has a long history has been gained great significant with the traditional public administration perspective. It has lived its golden age with the “Welfare State” formed as a result of 1929 Economic Crisis and World War II. With the disbelief to the Welfare State in the last quarter of the 20th Century the bureaucracy has started to be seen as a structure of unproductiveness, red tapism, source wasting and formalism. Especially in 1980’s the “New Right” debates have formed the root of the searches for the new administrative and political model to re-structure it, and the “alternative bureaucratic” institutions have been created by abolishing the traditional bureaucratic structures with the understanding of a new public administration with the domination of the mechanisms like business or market style. In our studies, the reflection of the bureaucratic transformation perspective, has been analyzed. Key Words: Bureaucratic Administration, Bureaucratic Transformation, New Public Management, Governance

Türkiye'de 1980 sonrası bürokratik dönüşüm: Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü (SYDGM) örneği

Uzun bir tarihi geçmişi olan "bürokrasi kavramı", geleneksel kamu yönetimi anlayışı ile birlikte etkinlik kazanmış, 1929 Ekonomik Krizi ve H Dünya Savaşı sonucunda ortaya çıkan "Refah Devleti " uygulamaları ile altın çağını yaşamıştır. 20. yy son çeyreğinde Refah Devleti'ne olan inanç sarsılmış, bürokrasi verimsizliğin, kırtasiyeciliğin, kaynak israfının ve kuralcılığın hakim olduğu, yapılanmalar olarak görülmeye başlanmıştır. 1980'lerde özellikle Yeni Sağ söylemler, yönetsel ve siyasal yeniden yapılanma model arayışlarının temelini oluşturmuş, işletme veya piyasa tipi mekanizmaların hakim olduğu yeni kamu yönetimi anlayışı ile geleneksel bürokratik yapılar tasfiye edilerek "alternatif bürokratik" kurumlar oluşturulmuştur. 1980'li yıllarda Türk kamu bürokrasisi de aşın büyüyüp hantallaşarak, "bürokratizm" yada hastalıklı bürokrasi görülmeye başlanmıştır. Bu dönemin hakim paradigması olan yeni kamu yönetimi anlayışının ilkeleri Türk kamu bürokrasisine de yansımıştır. Özellikle dış devletler ve uluslararası kuruluşların destek ve yönlendirmeleri ile geleneksel bürokratik yapılanmaların, "fon sistemi uygulamaları, projeci kamu yönetimi anlayışı ve alternatif bürokratik kurumlar" ile yeniden yapılandırılması süreci başlamıştır. Çalışmamızda, 1980 sonrası yaşanan bürokratik dönüşüm anlayışının Türk kamu bürokrasisine yansımaları incelenmiş, bu bağlamda geleneksel bürokratik mekanizmaların tamamen ortadan kaldırılarak tasfiye edilmesi yerine, aksayan, verimsizleşen, kaynak israfına sebep olan yönleri modern yönetim prensiplerine göre revize edilerek, amacı devlete ve bireye hizmet etmek olan etkili, verimli, düzgün işleyen mekanizmalar haline getirilebileceği ileri sürülmüştür. Yeni yönetim anlayışının "alternatif bürokrasisi" ile geleneksel yönetim anlayışının"Weberyan bürokrasisi"nin birbirleriyle bağdaştırılabileceği belirtilmiştir. Özellikle piyasa temelli devlet anlayışının krize girdiği dönemde, önemi daha da artan Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü örnek gösterilerek, sosyal refah devletine ait bir kurumun, piyasa temelli devlet anlayışı tarafından da kabul görebileceği sonucuna ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: Bürokratik Yönetim, Bürokratik Dönüşüm, Yeni Kamu İşletmeciliği, Yönetişim, Türk Kamu Bürokrasisi, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü.\ud The "notion of bureaucracy" having a long history has gained great significance with the traditional public administration perspective. It has lived its golden age with the "Welfare State" formed as a result of 1929 Economic Crisis and World War II. With the development of disbelief to the Welfare State in the last quarter of the 20th Century bureaucracy has started to be seen as a structure of unproductiveness, red tapism, source wasting and formalism. Especially in 1980's the "New Right" debates have formed the root of the searches for the new administrative and political model to re-structure it, and the "alternative bureaucratic" institutions have been created by abolishing the traditional bureaucratic structures with the understanding of a new public administration with the domination of the mechanisms like business or market style. In 1980's, the Turkish public bureaucracy has also been seen as "bureaucracy" or diseased bureaucracy as it has been grown up too much and become clumsy. The principles of the new public administration concept which has been the dominant paradigm of this period have reflected on the Turkish public bureaucracy. Especially with the support and guidance of the foreign states and international organizations, the re-structuring process of the bureaucratic structures has been started with the "fund system applications, the project based public administration perception and alternative bureaucratic institutions". In this study, the reflection of the bureaucratic transformation perspective, which took place after 1980, on Turkish public bureaucracy has been analyzed. In this respect, it has been argued that instead of completely abolishing the traditional bureaucratic mechanisms by removing them, revising the parts which are broken down, inefficient and causing waste of source with the modern administration principles will be able to make these traditional bureaucratic mechanisms to be an efficient, productive, properly working mechanisms which aim to serve to both state and individuals. It has been indicated that the new administration concept of "alternative bureaucracy" can be harmonized together with the traditional administrative concept of "Weberian Bureaucracy". The conclusion of the study is that an institution of social welfare state can be accepted by market based state perspective as in the case of the Social Aid and Solidarity General Management of which significance increased much more, especially in the period which market based state perceptive goes into the crisis. Key Words: Bureaucratic Administration, Bureaucratic Transformation, New Public Management, Governance, Turkish Public Bureaucracy, The Social Aid and Solidarity General Management