Ons eten gemeten - Gezonde voeding en veilig voedsel in Nederland

English translation of RIVM report 270555007Ons voedsel is veiliger dan ooit, maar Nederlanders eten te veel en verkeerd. Hierdoor wordt aanzienlijk gezondheidsverlies geleden en leven we gemiddeld twee jaar korter. Dat zijn enkele belangrijke conclusies uit het rapport "Ons eten gemeten". Dit rapport geeft voor de eerste keer in Nederland een totaaloverzicht van de beschikbare kennis op het gebied van de voedselconsumptie, de voedselveiligheid, en de gevolgen voor de gezondheid op lange termijn.Food in the Netherlands is safer than ever before, but the Dutch eat too much and the wrong types of food. This causes a substantial health loss and shortens life-expectancy with on average 2 years. These are some important conclusions from a report that was originally written in Dutch, entitled "Ons eten gemeten"".VW

Our food, our health - Healthy diet and safe food in the Netherlands

English translation of RIVM report 270555007<br

Methode voor post-launch monitoring van nieuwe voedingsmiddelen toegepast op additief Stevia

Dit rapport is de herziene versie van het oorspronkelijke rapport (mei 2014). Op pagina 3 staat een erratum met uitleg over de wijzigingen Het RIVM heeft een methode ontwikkeld waarmee in kaart kan worden gebracht welke producten een bepaald ingrediënt bevatten, en zo ja in welke hoeveelheden ('post-launch monitoring'). Het gaat hierbij om producten die na mei 1997 op de Europese markt zijn verschenen en waarvoor beoordeeld moet worden of ze veilig zijn om op de markt te mogen worden toegelaten - zogenoemde nieuwe voedingsmiddelen en voedselingrediënten. De methode is in opdracht van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) ontwikkeld. Als testcase is de aanwezigheid van het in de markt opkomende additief Stevia onderzocht. Deze natuurlijke zoetstof zit bijvoorbeeld in zoetjes, limonade en frisdranken en drinkyoghurt. De methode is bruikbaar gebleken en in totaal is in 37 merken het Stevia-extract steviolglycosiden geïdentificeerd. Vervolgens is met twee scenario's geschat hoeveel van deze stof mensen binnenkrijgen (inname): het worst-case scenario en het '25 procentmarktaandeel' scenario. Het worst-case scenario gaat ervan uit dat alle producten die in productcategorieën zitten waarin het nieuwe voedselingrediënt is geïdentificeerd, de stof ook daadwerkelijk bevatten en dan tot het hoogste niveau dat in het product gemeten is of dat producenten hierover hebben gerapporteerd. Bij dit scenario wordt de aanvaardbare dagelijkse inname (ADI) voor Stevia bij minder dan 5 procent van de kinderen overschreden, en bij minder dan 9 procent van de volwassenen. Het 25 procent-marktaandeel scenario is een realistischere schatting. Bij dit scenario wordt de ADI bij minder dan 3 procent van de kinderen en volwassenen overschreden. Het is niet duidelijk of deze mate van overschrijdingen concrete risico's voor de volksgezondheid met zich meebrengen. Regelmatige monitoring is gewenst, vooral omdat verwacht wordt dat Stevia aan meer producten en soms in hogere concentraties zal worden toegevoegd.This report is a revised version of the original report (May 2014). On page 3 you will find an erratum with the modifications The National Institute for Public Health and the Environment (RIVM) developed a method to monitor in what foods and to what levels an ingredient is added (concept of post-launch monitoring). The method deals with foods that were introduced on the European market after May 1997 and for which it is required to assess whether they are safe for introduction on the market, so-called novel foods and novel food ingredients. The method was developed by order and for the account of the Dutch Food and Consumer Product Safety Authority (NVWA). As a case study, introduction on the market of the emerging food additive Stevia was investigated. This natural sweetener is added among others to tabletop sweeteners, flavoured drinks, and milk drinks. The method has appeared to be feasible and the stevia-extract steviol glycosides was identified in 37 brands. With two scenarios we estimated the intake of Stevia: the worst-case scenario and the '25%-market share' scenario. The worst-case scenario assumes that all food products in those food categories to which the novel food ingredient is actually added, contain the novel food ingredient and to the maximal reported or measured level. In this scenario, the Acceptable Daily Intake (ADI) for Stevia was exceeded in less than 5% of the children and in less than 9% of the adults. The 25%-market share scenario gives a more realistic estimation. In this scenario, the ADI was exceeded in less than 3% of the children and adults. It is unclear whether exceeding the ADI to these levels can involve health effects. Regular monitoring is warranted, especially because it is expected that Stevia will be added to more foods and in higher concentration levels.NVW

Growth Performance And Iron Status Of Rural Beninese School-Age Children In Post- And Pre-Harvest Season

Malnutrition and micronutrient deficiencies are major public health problems in developing countries. Most affected groups are children, adolescents, women of reproductive age and pregnant women. School-age children also represent an important vulnerable age category because they are still in the middle of their growth process which implies that their diets should supply appropriate macro- and micronutrients for an adequate growth and development. A better nutrition in schoolage children is associated with increased school performances and a better school achievement. School-age children are dependent on their parents for access to adequate foods and nutrition but, in areas characterised by a unimodal climate with only one rainy season and one dry season, seasonal variation in food availability may also influence their nutritional status. The present study was undertaken to analyse the growth performance and iron status of school-age children in rural Benin, not only in relation to season but also to school attendance. The study was carried out in three villages in the Atacora province in northern Benin. Eighty children aged 6 to 8 years were randomly selected. Anthropometric parameters, haemoglobin level, serum ferritin and C-reactive protein were measured in the same children in the post-harvest season and the next pre-harvest season. Complete anthropometric data sets were available for 74 children while for blood analysis 69 children completed the study. In the post-harvest season, mean Z-scores for height-for-age and for weight-for-height were -1.72 ± 0.89 and -0.89 ± 0.62, respectively. The Z-score for height-for-age of children attending school (-1.55 ± 0.87) was significantly different from that of children not attending school (-2.14 ± 0.80) (P<0.05). In the post-harvest season, haemoglobin level was 119 ± 13 g/l and median serum ferritin level was 36μg/l. The haemoglobin level of children attending school (121 ± 13 g/l) was significantly different from that of children not attending school (114 ± 12 g/l) (P<0.05). The school-age children have poor growth performance and poor iron status that did not differ between seasons. The reasons behind the difference in nutritional status in relation to school attendance need further investigation

Visualization of the nutritional situation in the Netherlands: an instrument

Het rapport beschrijft een instrument waarmee de beoordeling van voeding en lichamelijke activiteit aan de hand van de Richtlijnen Goede Voeding (RGV) gevisualiseerd wordt in een figuur, zodat in een oogopslag inzicht kan worden verkregen in de voedingssituatie van de bevolking of de betreffende bevolkingsgroep. De figuur betreft een cirkel verdeeld in segmenten. Elk segment beschrijft de situatie van een bepaalde voedingsfactor of van de mate van activiteit. De kleur van het segment geeft aan of er reden tot bezorgdheid is, en de grootte geeft aan in welke mate gezondheidswinst te behalen is. Binnen elk segment wordt tevens gevisualiseerd in welke mate het percentage dat voldoet aan de richtlijn toegenomen of afgenomen is vergeleken met voorgaande peilingen. In het rapport is het instrument toegepast op recente Nederlandse voedselconsumptiepeilingen (VCP's) bij jongvolwassenen van 19-30 jaar en bij kinderen van 2-6 jaar. Tevens zijn enkele fictieve voorbeelden opgenomen om de toepassingsmogelijkheden van het instrument volledig tot hun recht te laten komen. Bij gebleken bruikbaarheid voor het voedingsbeleid (en/of andere toepassingsgebieden) zou het instrument opgenomen kunnen worden in rapportages van voedselconsumptiepeilingen.In the report an instrument is described that visualizes the assessment of nutrition and physical activity against the Guidelines for a Healthy Diet of the Health Council of the Netherlands into one single figure, in order to provide an overall view of the nutritional situation of the population or subgroup of the population. The instrument consists of a circle divided into a number of parts. Each part describes the situation with respect to a specific nutritional factor (vegetables, fruit, fibre, fish, saturated fat, trans-saturated fat, salt, alcohol) or level of physical activity. The colour of each part indicates whether there is reason for concern and the size points at the level of health gain that might be obtained by complying with the Guidelines. Within each part there is a small circle indicating in percentage points to what level the percentage complying with the Guidelines has increased or decreased in comparison with previous surveys on the nutritional situation. In the report the instrument has been applied to data from recent Dutch food consumption surveys (VCPs) with adults in the age of 19-30 years (VCP Young Adults, 2003) and with children aged 2-6 years (VCP Young Children, 2006). The instrument could not be fully applied to these two subgroups because of lacking data and therefore it was necessary to use fictitious examples to be able to demonstrate all aspects of the instrument. As soon as the instrument has proven to be valuable to nutrition policy (or perhaps to other application fields such as nutrition information and education) the instrument might get a permanent position in the reports on food consumption and nutrition surveys.VW

Sodium, saturated fat and sugar content of foods : Food Composition in the Netherlands from 2011 until July 2014

Het zoutgehalte in brood is sinds 2011 met 21 procent gedaald. In kaas is het zoutgehalte met circa 11 procent ook afgenomen ten opzichte van 2011. Het zoutgehalte verschilt echter aanzienlijk per soort kaas. In vleeswaren bedoeld als broodbeleg is het zoutgehalte in 2014 vergelijkbaar met dat van 2011 en 2013. De vleeswarensector heeft volgens afspraak tot in 2015 de tijd het gehalte aan zout en aan verzadigd vet te verlagen. Bewerkte groente en peulvruchten, zoals doperwten of bonen in blik of glas, hebben ook een lager zoutgehalte. Aangezien brood een grote bijdrage levert aan de inname van zout, draagt de daling van het zoutgehalte in deze productcategorie er in belangrijke mate aan bij dat mensen dagelijks minder zout binnenkrijgen. Voor verzadigd vet en suiker verschillen de productsamenstellingen niet. Dit blijkt uit onderzoek van het RIVM. Hierin wordt per productgroep gevolgd wat de gehalten aan zout, suiker en verzadigd vet zijn en hoe deze zich door de jaren heen ontwikkelen. Aanleiding hiervoor is het 'Akkoord Verbetering Productsamenstelling', dat de minister van Volksgezondheid en de brancheorganisaties van de voedingsmiddelenindustrie, retail, horeca en catering begin 2014 getekend hebben. Hierin is afgesproken de gehalten aan zout, (verzadigd) vet en energie (suiker, vet) in voedingsmiddelen stapsgewijs te verlagen. Dit akkoord loopt tot 2020. Voor dit onderzoek worden diverse gegevens gebruikt over de samenstelling van producten: gegevens die fabrikanten en de desbetreffende sectoren aanleverden, en onafhankelijke analyses door de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit (zout en verzadigd vet). Deze gegevens zijn gecombineerd en vervolgens vergeleken met gegevens uit de publicaties van het Nederlands Voedingsstoffenbestand (NEVO 2011 en 2013). In 2012 is de verandering van de productsamenstelling van voedingsmiddelen voor het eerst op deze manier in kaart gebracht. De 'Herformuleringsmonitor' was toen toegespitst op zout (natrium) en verzadigd vet. Sinds 2014 is dit uitgebreid met suiker (mono- en disachariden). De herformuleringsmonitor wordt uitgevoerd in opdracht van het ministerie van VWS.The salt content of bread was 21% lower in 2014 compared with 2011. In addition, the salt content of cheese reduced with circa 11 percent, although the difference was not statistically significant. In meat cold cuts, the salt content is comparable in the 2014 compared with 2011 data. The pledge for salt reduction in meat cold cuts, however, is valid until June of 2015. The salt content of vegetables and pulses in glass and tins was significantly lower in 2014 compared with 2011. With current consumption patterns in the Netherlands, lower salt in bread probably leads to lower daily salt intake, as bread is a major contributor. For saturated fat and sugar, we observed or, no major differences between food compositions in 2014 compared with 2011. These results are shown in this RIVM report on sodium, saturated fat and sugar content of foods ordered by the Dutch Ministry of Health, Welfare and Sport. In January 2014, the minister of Health and representatives of the food industry and the hospitality and catering sector signed an 'Agreement for Improvement of Food Composition', 'Akkoord Verbetering Productsamenstelling'. In this agreement, the parties agree to gradually lowering the contents of salt, (saturated) fat, and calories (from sugar and fat) in foods up to 2020. In our research, food composition data of several sources were collected until 1 July 2014. Manufacturers and food sectors supplied food composition data on a voluntary basis. The Netherlands Food and Consumer Product Safety Authority (NVWA) shared data on sodium and saturated fatty acid contents of foods from their independent monitoring system. The data provided are compared with sodium, saturated fat and mono-and disaccharide contents available from the Dutch Food Composition Database (NEVO) version 2011 and version 2013. We monitored the (changes in) food composition before in 2012 using this method. At that time, the 'Monitor Product Reformulation' 'Herformuleringsmonitor' was aimed at salt (sodium) and saturated fatty acid contents of foods. Now, we add sugar (mono-and disaccharides) contents of foods at the request of the Dutch Ministry of Health, Welfare and Sport (VWS).Ministerie van VW

Het Vinkje : Inventarisatie van de ontwikkeling in de criteria voor toekenning

Het Vinkje-logo geeft consumenten informatie over de samenstelling van een voedingsmiddel. Het Vinkje is een particulier initiatief, dat wordt gesteund door het ministerie van VWS. Het doel is tweeledig: producenten stimuleren om gezondere producten te maken en consumenten stimuleren om voor deze gezondere producten te kiezen. Producten kunnen een Vinkje krijgen als de producent lid is van de Stichting Ik Kies Bewust en het product aan bepaalde criteria voldoet. Uit een inventarisatie van het RIVM blijkt dat deze criteria overeenkomen met de Richtlijnen Voedselkeuze van het Voedingscentrum. Ook blijkt dat de criteria de afgelopen jaren zijn aangescherpt. Het Vinkje is enkele jaren geleden ingevoerd na een oproep van de Wereldgezondheidsorganisatie om producten gezonder te maken. Er zijn twee soorten Vinkjes. Het Vinkje met een groene cirkel geldt voor producten met een gezondere samenstelling uit een productgroep uit basisvoedingsmiddelen zoals volkorenbrood, magere en halfvolle zuivel, en verse groenten en fruit. Het Vinkje met een blauwe cirkel betreft producten uit voedingsmiddelengroepen die niet in de schijf van vijf staan, zoals oplossoep, hagelslag, jam, vruchtensap, frisdrank en pastasauzen. Momenteel zijn circa honderd bedrijven lid van de Stichting en hebben meer dan 7000 producten een Vinkje: 5000 een groene cirkel, en 2000 een blauwe cirkel.The front of pack logo 'Vinkje' provides consumers information on the composition of a food. The logo is a private initiative that is endorsed by the Minister of Health, Welfare and Sport. Its purpose is twofold: to stimulate producers to make more healthy products and to stimulate consumers to choose for these healthier products. Foods can get the logo if the producer is a member of the Foundation 'Ik Kies Bewust' and the food conforms to a set of criteria. RIVM has identified that these criteria coincide with the criteria of the Netherlands Nutrition Centre. Over the years, the criteria have been tightened. The logo was introduced after a call by the World Health Organisation to make foods healthier. There are two types of the logo. The logo with the green circle is for basic foods with a healthier composition, such as whole grain bread, skimmed and semi skimmed dairy, and fresh fruit and vegetables. The logo with the blue circle comprises foods from categories that are not in the Dutch dietary guidelines, such as powdered soup, chocolate sprinkles, bread toppings, jam, fruit juice, soda and pasta sauces. To date ca 100 producers are a member of the Foundation and more than 7000 foods carry the logo: 5000 have the logo with the green circle and 2000 have the logo with the blue circle.Ministerie van VW

Gezondheidsaspecten van het Nederlandse voedingspatroon : Achtergrondrapport bij 'Wat ligt er op ons bord? Veilig, gezond en duurzaam eten in Nederland.'

De gezondheid van de Nederlandse bevolking kan aanzienlijk verbeteren als mensen gezonder eten. Als iedereen voldoende groente, fruit, vis, en niet te veel verzadigde vetzuren eet, kan de gemiddelde levensverwachting met ongeveer een half jaar toenemen. Als iedereen een gezond gewicht zou hebben, zou eenzelfde gezondheidswinst te behalen zijn. Nederlanders eten echter niet optimaal en slechts een klein deel van de bevolking eet volgens de Richtlijnen Goede Voeding van de Gezondheidsraad uit 2015. Zo haalt ongeveer 10 procent van de 19-50 jarigen de richtlijn om 200 gram groente per dag te eten en ongeveer 8 procent de richtlijn van 200 gram fruit. Ook heeft 54 procent van de mannen en 46 procent van de vrouwen overgewicht. Dit percentage was 10 jaar geleden lager. Een gezond voedingspatroon vermindert het risico op overgewicht en chronische ziekten, waaronder hart- en vaatziekten, diabetes type 2 en sommige soorten kanker. Met verschillende initiatieven worden Nederlanders gestimuleerd om gezonder te eten. De focus daarvan is dat het consumenten gemakkelijker wordt gemaakt om voor gezonde producten te kiezen. Zo heeft de levensmiddelenindustrie diverse programma's uitgevoerd om de samenstelling van hun producten te verbeteren. Ook hebben programma's en richtlijnen ervoor gezorgd dat het aanbod van voedsel in school, sport- en bedrijfskantines is verbeterd, alleen is dat nog niet overal het geval. Een ander voorbeeld is de ruim honderd zogeheten JOGG-gemeenten (Jongeren Op Gezond Gewicht). Hierin werken gemeenten samen met verschillende partners (scholen, winkels, enzovoort) om kinderen te laten opgroeien in een omgeving waarin 'de gezonde keuze' de normaalste zaak van de wereld is. Daarnaast geeft het Voedingscentrum consumenten wetenschappelijk onderbouwde en onafhankelijke informatie over gezonde voeding, bijvoorbeeld via de Schijf van Vijf. Ook bieden zij hulpmiddelen voor persoonlijk voedingsadvies, zoals de eetmeter. Dit rapport is een achtergrondstudie voor de rapportage 'Wat ligt er op ons bord? Gezond, veilig en duurzaam eten in Nederland' van het RIVM die op 24 januari 2017 is verschenen. Hierin worden de aspecten van gezond, veilig en ecologisch duurzaam voedsel geïntegreerd weergegevenThe health of the Dutch population can improve considerably if people adopt a healthier diet. If everyone eats enough fruit, vegetables and fish, and not too many saturated fatty acids, average life expectancy could increase by approximately six months. Similar health gains could be made if everyone was a healthy weight. However, the Dutch do not eat as healthily as they should and only a small section of the population follows the Dutch Dietary Guidelines (Richtlijnen Goede Voeding) issued by the Health Council of the Netherlands (Gezondheidsraad) in 2015. Approximately ten percent of 19-50 year olds achieve the guideline of eating 200 grams of vegetables per day, and approximately eight percent achieve the guideline of 200 grams of fruit. Furthermore, 54 percent of men and 46 percent of women are overweight, a higher percentage than a decade ago. A healthy diet reduces the risk of overweight and chronic diseases, including cardiovascular disease, type 2 diabetes and some forms of cancer. There are a number of initiatives to encourage the Dutch to eat more healthily. The focus of these initiatives is to make it easier for consumers to choose healthier products. For example, the food industry has implemented various programmes to improve the composition of food products. In addition, programmes and guidelines have led to improvements in the food offered in schools, sports canteens and company canteens, although this is not yet the case everywhere. Another example is the municipalities involved in the Young People at a Healthy Weight (Jongeren Op Gezond Gewicht, JOGG) programme, in which more than a hundred municipalities work with various partners (schools, shops, etc.) to enable children to grow up in an environment in which 'the healthy choice' is totally normal. In addition, the Netherlands Nutrition Centre (Voedingscentrum) provides consumers with independent and evidence-based information about eating healthily, for example through the Wheel of Five (Schijf van Vijf). The centre also offers tools for personal dietary advice, such as the Food Meter (Eetmeter). This report is one of four background reports that form the basis of a knowledge synthesis on healthy, safe and sustainable food. This knowledge synthesis is published on the 24th of January 2017