The Central Limit Theorem for Random Dynamical Systems

We consider random dynamical systems with randomly chosen jumps. The choice of deterministic dynamical system and jumps depends on a position. The Central Limit Theorem for random dynamical systems is established

Compaction of geologic formations

W pracy przedstawiono zagadnienia związane ze zjawiskiem kompakcji utworów geologicznych. Omówiono ważniejsze pojęcia dotyczące zarówno kompakcji mechanicznej (geometrycznej), jak i kompakcji chemicznej (mineralogicznej). Scharakteryzowano ważniejsze prawidłowości dotyczące kompakcji utworów piaszczystych oraz ilastych. Dla porowatych skał osadowych przedstawiono matematyczny model opisujący nieodwracalne zmiany ich porowatości z głębokością. Zgodność wyników modelowania z danymi empirycznymi świadczy o tym, że model ten można uznać za uniwersalny model kompakcji mechanicznej skał.The papers tackles the problems of compaction of geologic formations. The most important notions referring to mechanical (geometric) compaction and chemical (mineral) compaction have been discussed. The most relevant regularities in sandy and clayey beds have been characterized. A mathematical model describing irreversible changes in porosity with depth has been analyzed for sedimentary rocks. A good congruence of modelling and empirical data prove that the model can be treated as a universal mechanical rocks compaction model

Flow of water-oil emulsion in porous media

W pracy omówiono niektóre osobliwe właściwości i zjawiska fizykochemiczne zachodzące w ciekłych układach dyspersyjnych reprezentujących emulsje wodno-ropne. Przedstawiono charakterystykę tych układów, ze szczególnym uwzględnieniem ich lepkości oraz zachodzących w nich procesów rozpadu i koalescencji ropy i wody. Omówiono struktury przepływu dwufazowego ropa-woda w kanałach oraz zmiany lepkości i oporów przepływu dwufazowej strugi. Zwrócono uwagę na możliwości wykorzystania zjawiska dyfuzjoforezy do ekstrakcji ropy naftowej z ośrodków kapilarno-porowatych.Some peculiar properties and physicochemical properties taking place in liquid dispersion systems representing water-oil emulsions are presented in the paper. These systems were characterized with special emphasis on their viscosity and the oil and water decomposition and coalescence processes. The structure of a two-phase oil-water flow in ducts and changes in viscosity and flow resistivity of a two-phase stream are discussed. Attention has been paid to the possibility of using the effect of a two-phase diffusion-phoresis to the extraction of oil from capillary-porous media

Influence of compaction on reservoir-filtration properties of Miocene rocks of the Carpathian Forefield

W pracy przeanalizowano wpływ kompakcji na właściwości zbiornikowo-filtracyjne skał na przykładzie piaszczysto-ilastych utworów miocenu autochtonicznego Przedgórza Karpat. W analizie ilościowej uwzględniono oznaczenia laboratoryjne współczynników porowatości efektywnej oraz przepuszczalności absolutnej próbek skał pochodzących z odwiertów z rejonu Przemyśla. Obserwowane prawidłowości zmian wartości analizowanych parametrów dotyczące znacznego zakresu głębokości zalegania skał (do ponad 4000 m) porównano z wynikami modelowania ich kompakcji mechanicznej. Rejestrowane dość często znaczące rozejścia można objaśnić różnym stopniem zailenia skał, a także procesami kompakcji chemicznej, w tym przede wszystkim ich diagenetyczną cementacją węglanami.The influence of compaction on reservoir-filtration properties of rocks was analyzed on the example of autochthonous Miocene sandy-clayey beds of the Carpathian forefield. The effective porosity and absolute permeability values for rock samples collected from the wells in the Przemyśl area were analyzed. The analyzed parameters were observed to change for a vast range of rock depth (to over 4000 m), and the results were compared with the mechanical compaction modeling results. The discrepancies can be explained by various clay content in the rocks and also chemical compaction processes, mainly their diagenetic cementation with carbonates

Quantitative characteristic of ground-rock media porosity vs. molecular-surface phenomena

W pracy omówiono spotykane w literaturze naftowej i hydrogeologicznej różne wskaźniki ilościowe charakteryzujące porowatość wielofazowych ośrodków gruntowo-skalnych. Zaproponowano ujednoliconą systematykę tych wskaźników z uwzględnieniem zjawisk i efektów fizycznych występujących w tych ośrodkach, w tym charakteru zwilżalności, podwójnej warstwy elektrycznej i efektów kapilarnychThe quantitative parameters characterizing porosity of multiphase ground-rock media encountered in oil and hydrogeological literature are discussed in the paper. A uniform systematics of these parameters is presented, accounting for phenomena and physical processes taking place in these media, e.g. character of wettability, double electrical layer and capillary effect

Characteristic indices of saturation of soil-ground media with fluids

W pracy poddano analizie wykorzystywane w praktyce ilościowe wskaźniki nasycenia różnymi płynami (cieczami, gazami) trójfazowych wieloskładnikowych ośrodków porowatych. W analizie uwzględniono w szczególności: grunty - w odniesieniu do różnych stref głębokościowych: aeracji (napowietrzenia), wzniosu kapilarnego (podciągania kapilarnego) i saturacji (nasycenia); skały ropogazonośne - w warunkach statycznych i dynamicznych, z uwzględnieniem ich zwilżalności i struktury przestrzeni porowej. Omówiono wskaźniki nasycenia wykorzystywane od lat w hydrogeologii wraz z ich specyfiką i sposobem oznaczania. Objaśniono pojęcia nasyceń krytycznych i resztkowych, w tym tzw. nieredukowalnych.Quantitative indices of saturation of three-phase multicomponent porous media with various fluids (liquids and gases) are presented in the paper. The analysis mainly covered: - grounds - with respect to various depth zones: aeration, capillary uplifting and saturation; - gas-bearing rocks - in static and dynamic conditions, accounting for wettability and structure of porous space. Saturation indices, already used in hydrogeology, were discussed along with their specification and way of determining. The notion of critical and residual saturation, in that irreduceable ones, is defined

Remarks on doubtful results of measurements

W pracy omówiono dość często występujące w praktyce kontrowersyjne zagadnienie dotyczące sposobu postępowania z tzw. wątpliwymi wynikami pomiarów. Przyczynami występowania tego rodzaju wyników w seriach pomiarowych są najczęściej: - grube błędy (omyłki) w wypadku pomiarów powtarzanych, - niejednorodność statystyczna serii pomiarów dotyczących różnych jednostek (elementów) badanej zbiorowości. W pracy przedstawiono statystyczne testy wykorzystywane do wykrywania pojedynczych wyników pomiarów obarczonych błędami grubymi oraz do weryfikacji zespołu wyników w seriach pomiarowych (próbach statystycznych).The most frequent controversial issues related to tackling the so-called doubtful results of measurements are discussed in the paper. The lack of clarity of the results can be most often attributed to: - coarse errors (mistakes) in the case of repeatable results, - statistical non-homogeneity of series in the case of measurements of various elements of the analyzed population. Tests used for detecting single results of measurements burdened with coarse errors and for verifying a set of results in measurement series (statistical tests) are presented in the paper

Evaluation of technical state of exploited steel gas pipelines

W artykule przedstawiono ocenę stanu technicznego gazociągów stalowych po długim okresie eksploatacji. Na przykładzie praktycznym przedstawiono metodykę oceny stanu technicznego gazociągu stalowego. Przytoczone zostały terenowe i laboratoryjne wyniki badań oceny stanu technicznego gazociągów stalowych po długim okresie eksploatacji w aspekcie przebiegu procesu korozji, oraz w aspekcie badań wytrzymałościowych niszczących i nieniszczących materiału rur przewodowych.The evaluation of technical state of steel gas pipelines after a long time of exploitation are presented in the paper. The evaluation methodics was exemplified. The field and laboratory results of evaluation of technical state of steel pipelines after a long exploitation time were quoted in view of the corrosion processes as well as strength tests on the pipeline material