Bone mineral content and bone mineral density in female swimmers during the time of peak bone mass attainment

The aim of this study was to assess bone mineral content and bone mineral density in girls practising swimming in the period of peak bone mass attainment in comparison to girls at the same age who are not actively involved in sports. This study involved girls from sports school specialising in swimming (n=41) aged 11-15 years, practising swimming (non-weight bearing activities), and girls at the same age not actively involved in sports (n=45). The current condition of bones was assessed based on the method of densitometry DEXA (lumbar spine L2-L4). Data on sports careers, including the length of training and training load, and hormonal status were collected using a diagnostic survey with an especially developed questionnaire. The quantitative composition of diet was determined based on 3 individual interviews on dietary intake in the last 24 hours preceding the test. Analysis of the results showed that the average values of the measured bone parameters were not different between the groups. However, we observed a trend of higher values in the control group. In the assessment of diet, we observed in both groups a deficiency in average calcium intake. Based on the results it can be concluded that the tested female swimmers were not at increased risk of developing osteopenia, when compared to girls not actively involved in sports

Ocena sposobu zywienia i stanu odzywienia dzieci z regionu wielkomiejskiego i wiejskiego naszego kraju

Food intake and nutritional status were assessed in a cross-sectional study in over 1000 boys and girls aged 11-15 years from Warsaw and from a rural eastern region (Biała Podlaska province). According to qualitative criteria, about 40% of children from Warsaw and about 20% of children from the eastern region were classified as well nourished, while about 50 and 70% of children, respectively, were classified as inadequately nourished. Despite covering the daily energy demand, the content of protein in daily rations was too low, especially in the Eastern region, where protein deficiency was about 22 and 28% in boys and girls, respectively. The diets were also deficient in Ca, Mg, and vitamins B, again especially in the eastern region. Those unfavourable dietary tendencies might have contributed to the lower body height and mass observed in rural children, compared with the urban ones.Celem badań byla ocena jakościowa i ilościowa sposobu żywienia oraz ocena stanu odżywienia dzieci pochodzących z regionu wielkomiejskiego (Warszawa) i wiejskiego (woj. bialskopodlaskie) naszego kraju. Badaniami objęto 521 dziewcząt i 505 chłopców w wieku 11-15 lat z trzech szkół podstawowych woj. bialskopodlaskiego (BP) i trzech szkól z Warszawy (W). Sposób żywienia oceniano na podstawie wywiadów o spożyciu z ostatnich 24 godzin. Wywiady obejmowały dni nauki jak i dni wolne od zajęć. Ocena jakościowa obejmowała: liczbę i regularność spożywania posiłków, częstość spożywania wybranych produktów oraz ogólną ocenę jakości codziennego żywienia. Ocena ilościowa dotyczyła dziennego spożycia energii i wybranych składników odżywczych. Stan odżywienia oceniano na podstawie pomiarów wysokości i masy ciała oraz grubości fałdów skórno-tłuszczowych na ramieniu, pod łopatką i na brzuchu. Według jakościowych kryteriów oceny sposobu żywienia wykazano, że około 40% dzieci z W i 20% dzieci z BP odżywiało się dobrze (rys. 1). W sposób zły odżywiało się około 50% dzieci z W i 70% dzieci z BP Pomimo pokrycia przez dietę dziennego zapotrzebowania na energię, stwierdzono zbyt niską zawartość białka w pożywieniu badanych. Większe niedobory tego składnika wystąpiły w diecie dzieci z BP i sięgały 28% u dziewcząt i 22% u chłopców Zaobserwowano również znaczne niedobory Ca i Mg oraz witamin z grupy В w badanym pożywieniu. Były one wyższe w przypadku diety dzieci z BĘ aniżeli W. Niekorzystne tendencje w żywieniu, obok innych czynników, mogły mieć wpływ na niższą wysokość i masę ciała dzieci z BP w porównaniu z dziećmi z W (rys. 2, 3)

Wykorzystanie analizy skupień w badaniach preferencji zakupowych produktów regionalnych z województwa lubelskiego

An increasing awareness of consumers is reflected in a growing demand for products which are manufactured in a particular way, with unique ingredients, or which are of a particular origin. The analysis of consumers’ preferences makes it possible to define factors which determine the purchase of regional products. The aim of the work was to identify factors which determine the purchase of regional products from Lubelskie Voivodeship on the basis of cluster analysis using Ward’s hierarchical agglomerative clustering method. The research was carried out in 2016 and included 383 individuals. Statistical analysis of results was conducted on the basis of frequency analysis and cluster analysis. According to the respondents, the most frequently purchased regional products included bakery products (47%), dairy products (35.3%), meat (33.3%), and alcoholic beverages (29.4%). Over 53% of the respondents claimed that the prices of regional products are too high, every third person (29.6%) concluded that they are reasonable, while slightly over 3% of the respondents said they are low. Television and the Internet as well as close relatives and friends appeared to be the best forms of reaching the client with information concerning regional products when bringing them out on the market. However, the most common places where regional products were purchased were food fairs and festivals. Every second respondent purchased regional products at least once a month. Additionally, it was revealed that the consumers’ income was not a decisive factor when purchasing regional products. Despite financial stability, individuals who could be defined as “rich” in Polish conditions purchased regional products relatively rarely.Rosnąca świadomość konsumentów znajduje odzwierciedlenie w zwiększonym popycie na produkty charakteryzujące się szczególnymi metodami wytwarzania, wyjątkowym składem lub określonym pochodzeniem. Analiza preferencji konsumentów pozwala na ustalenie czynników warunkujących zakup produktów regionalnych. Celem pracy była identyfikacja czynników determinujących zakup produktów regionalnych z województwa lubelskiego na podstawie analizy skupień, z wykorzystaniem hierarchicznej aglomeracyjnej metody Warda. W badaniach przeprowadzonych w 2016 roku uczestniczyły 383 osoby. Oceny statystycznej wyników dokonano na podstawie analizy częstości i analizy skupień. Do najczęściej kupowanych produktów regionalnych w opinii respondentów należały wyroby piekarnicze (47%), w dalszej kolejności produkty mleczne (35,3%), mięsne (33,3%) oraz napoje alkoholowe (29,4%). Ponad 53% ankietowanych uznało, że ceny produktów regionalnych dostępnych na rynku są wysokie. Co trzecia osoba twierdziła, że są odpowiednie (29,6%), a nieco ponad 3% respondentów uznało, że ceny są niskie. Najlepszymi kanałami dotarcia do klienta z informacją o produkcie regionalnym na etapie jego wprowadzania na rynek okazały się telewizja i Internet oraz najbliżsi krewni i znajomi, natomiast najpowszechniejszym miejscem nabywania produktów regionalnych, których zakup u co drugiego ankietowanego deklarowano co najmniej raz w miesiącu, były festyny i kiermasze kulinarne. Stwierdzono również, że dochody konsumentów nie były decydującym czynnikiem przy zakupie produktów regionalnych. Pomimo stabilności finansowej osoby, które można określić jak na polskie warunki mianem „bogatych” konsumentów, dokonywały zakupu produktów regionalnych relatywnie rzadko

Assessment of nutritional behaviours of children aged 7-12 attending to primary schools in Biala Podlaska, Poland

Background. Children and youth constitute a group that is particularly prone to the effects of improper diet. In the puberty period, numerous significant lifestyle choices are made, for instance regarding particular nutritional behaviours which may be repeated later in life and may determine the state of health. Objective. The aim of the study was to assess nutritional behaviours of children aged 7-12 attending to primary schools in Biala Podlaska county (Eastern Region of Poland). Material and methods. The study included 1643 children aged 7-12 from primary schools in Biala Podlaska county. The research was carried out in 2015. The questions included in the questionnaire prepared by the authors regarded the number and regularity of meals, the types of products (mainly fruit and vegetables, sweets, fizzy drinks, fast food, milk and dairy products) and the frequency of consuming them during these meals and between them. Differences between the responses to the questions in groups divided according to gender were analysed with the use of χ2 test (G function). Results. It was revealed that 672 girls (81.7%) and 633 boys (71.9%) had at least four meals a day, while as many as 23% of the girls and boys did not have breakfast before going to school and 33.5% of the girls and 37.4% of the boys did not take lunch to school. The main meal (dinner) was eaten every day by 652 girls (78.5%) and 605 boys (74.5%). Products most commonly eaten between the main meals were fruit and vegetables (51% of the girls and 42.4% of the boys), while sweets were consumed 2-3 times a week by 37.2% of the girls and 36.1% of the boys. The consumption of dairy products (milk, natural yoghurt and/or kefir) once a week or less frequently was declared by 53% of the girls and boys. Conclusions. Assessment of nutritional behaviours revealed numerous mistakes which may negatively affect the development of the study participants. In the light of the above findings, it seems necessary to provide children and their parents with nutritional education in order to develop proper nutritional behaviours and correct the mistakes.Wprowadzenie. Dzieci i młodzież to grupa szczególnie podatna na skutki niewłaściwego żywienia. W okresie dojrzewania dokonuje się wiele istotnych wyborów dotyczących stylu życia, w tym określonych zachowań żywieniowych, które utrwalone mogą funkcjonować w późniejszym okresie życia i decydować o stanie zdrowia. Cel pracy. Celem badań była ocena zachowań żywieniowych dzieci w wieku 7-12 lat ze szkół podstawowych powiatu bialskiego. Materiał i metody. Badaniami objęto grupę 1643 dzieci w wieku 7-12 lat ze szkół podstawowych powiatu bialskiego. Badania zrealizowano w 2015 roku. Pytania w autorskiej ankiecie wykorzystanej w badaniach dotyczyły liczby i regularności spożywania posiłków, rodzaju i częstości spożywania produktów spożywanych podczas tych posiłków oraz między posiłkami, w tym przede wszystkim spożycia warzyw i owoców, słodyczy, napojów gazowanych, produktów typu fast-food oraz mleka i produktów mlecznych. Analizę zróżnicowania odpowiedzi udzielonych w ankiecie w grupach wyodrębnionych na podstawie płci przeprowadzono testem χ2 w postaci funkcji G. Wyniki. Wykazano, że 672 dziewcząt (81,7%) i 633 chłopców (71,9%) spożywało co najmniej cztery posiłki w ciągu dnia, przy czym aż 23% dziewcząt i chłopców wychodząc do szkoły nie spożywało I śniadania, a 33,5 i 37,4% odpowiednio: dziewcząt i chłopców nie zabierało do szkoły II śniadania. Główny posiłek – obiad – spożywało codziennie 652 dziewczęta (78,5%) i 605 chłopców (74,5%). Najczęściej spożywanym produktami pomiędzy głównymi posiłkami były owoce i warzywa; spożywało je 51% dziewcząt i 42,4% chłopców, natomiast po słodycze od dwóch do trzech razy w tygodniu sięgało odpowiednio 37,2% dziewcząt i 36,1% chłopców. Spożycie produktów mlecznych (mleka, jogurtu naturalnego i/ lub kefiru) raz w tygodniu lub rzadziej deklarowało 53% dziewcząt i chłopców. Wnioski. Ocena zachowań żywieniowych wykazała liczne błędy, które mogą wpłynąć negatywnie na rozwój badanych dzieci oraz ich stan zdrowia obecnie i w przyszłości. W świetle powyższych spostrzeżeń koniecznym wydaje się prowadzenie edukacji żywieniowej wśród dzieci, ale również ich rodziców w celu kształtowania odpowiednich zachowań żywieniowych i korygowania popełnianych w tym zakresie błędów

Assessment of nutritional behaviour of children aged 3-7 from selected kindergartens in Biala Podlaska county

Background. Children constitute a group that is particularly susceptible to the effects of improper nutrition. The knowledge of parents and guardians about proper nutrition affects their children’s nutritional habits and behaviours. Children develop their patterns of nutritional behaviours on the basis of their observations of nutritional habits of adults, nutrition trends and nutritional education. Objective. The aim of the study was to assess nutritional behaviours of children aged 3-7 from selected kindergartens in Biala Podlaska county. Material and methods. The research included 549 children, i.e. 258 girls (47%) and 291 boys (53%) aged 3-7 years. The study was conducted in 2015 within the county health prevention and promotion programme titled “Together for heart” in several selected kindergartens in Biala Podlaska county. A questionnaire prepared by the authors and distributed among parents of the examined children was used in the study. The questions regarded the frequency and number of meals, types of products consumed between the meals and the frequency of consuming fruit and vegetables, sweets, fizzy drinks, fast foods and milk or dairy products (natural yoghurt, kefir, cottage cheese). Differences between the responses to the questions in groups divided according to sex were analysed with the use of χ2 test (G function). Results. It was revealed that 219 girls (84.9%) and 273 boys (93.8%) had at least four meals a day while 23.7% of the children left home without breakfast. The main meal, i.e. dinner, was eaten by 227 girls and 256 boys every day, which constituted 88% of each gender group. In turn, 20 girls and 27 boys (8% and 9% of the study participants, respectively) regularly skipped supper. The most common products consumed between the main meals were fruit and vegetables (eaten by 44% of the girls and 39% of the boys). It was declared that dairy products (milk, natural yoghurt and/or kefir) were consumed once a week or less frequently by 43% of the girls and 45% of the boys. Cottage cheese was equally rarely eaten, i.e. 48% of the girls and 44% of the boys reported having it once a week or less frequently. The study also revealed insufficient consumption of fish. It was eaten once a week or less frequently by 60% of the girls and 50% of the boys. Conclusions. The assessment of nutritional behaviours revealed mistakes which may negatively affect proper development if they are repeated. It seems necessary to implement nutritional education among children and their parents in order to shape proper nutritional behaviours and correct mistakes.Wprowadzenie. Dzieci w wieku przedszkolnym to grupa szczególnie podatna na skutki niewłaściwego żywienia. Na kształtowanie postaw i zachowań żywieniowych w dużym stopniu ma wpływ wiedza rodziców i opiekunów na temat prawidłowego odżywiania się. Dzieci budują swoje wzorce na podstawie zauważonych nawyków żywieniowych osób dorosłych, poprzez modę żywieniową oraz poziom edukacji żywieniowej. Cel pracy. Celem pracy była ocena zachowań żywieniowych dzieci w wieku 3-7 lat uczęszczających do kilku wybranych placówek przedszkolnych z terenu powiatu bialskiego. Materiał i metody. Badaniami objęto 549 dzieci, w tym 258 dziewcząt (47%) i 291 chłopców (53%) w wieku 3-7 lat. Badania zrealizowano w 2015 roku w ramach powiatowego programu profilaktyki i promocji zdrowia pn. ,,Razem dla serca” w kilku przedszkolach powiatu bialskiego. Wykorzystano autorski kwestionariusz ankiety rozdawany rodzicom badanych dzieci. Pytania w ankiecie dotyczyły częstotliwości i liczby spożywanych posiłków, rodzaju produktów spożywanych między posiłkami, a także częstotliwości spożycia warzyw i owoców, słodyczy, napojów gazowanych, produktów typu fast-food oraz mleka i produktów mlecznych (jogurtu naturalnego, kefiru, serów twarogowych). Analizę różnicowania odpowiedzi udzielonych na pytania zawarte w ankiecie w grupach wyodrębnionych na podstawie płci przeprowadzono za pomocą testu χ2 w postaci funkcji G. Wyniki. Wykazano, że 219 dziewcząt (84,9%) i 273 chłopców (93,8%) spożywało co najmniej cztery posiłki w ciągu dnia oraz, że 23,7% dzieci wychodziło do przedszkola bez spożycia I śniadania. Główny posiłek – obiad – spożywało codziennie 227 dziewcząt i 256 chłopców, co stanowiło 88% w każdej z grup uwzględniając płeć badanych. Natomiast regularnie kolacji nie spożywało 20 dziewcząt i 27 chłopców, co stanowiło odpowiednio 8 i 9% badanych. Najczęściej spożywanymi produktami pomiędzy głównymi posiłkami były owoce i warzywa; spożywało je 44% dziewcząt i 39% chłopców. Spożycie produktów mlecznych (mleka, jogurtu naturalnego i/lub kefiru) raz w tygodniu lub rzadziej deklarowało 43% dziewcząt i 45% chłopców. Równie rzadko spożywane były sery twarogowe, ich spożycie raz w tygodniu lub rzadziej dotyczyło zaledwie 48% dziewcząt i 44% chłopców. W badaniach wykazano również niedostateczne spożycie ryb. Raz w tygodniu lub rzadziej zjadało je odpowiednio 60% dziewcząt oraz 50% chłopców. Wnioski. Ocena zachowań żywieniowych wykazała błędy popełniane przez dziewczęta i chłopców, których utrwalenie może mieć negatywny wpływ na ich prawidłowy rozwój. Koniecznym wydaje się prowadzenie edukacji żywieniowej wśród dzieci oraz ich rodziców w celu kształtowania odpowiednich zachowań żywieniowych i korygowania popełnianych w tym zakresie błędów

Assessment of selected risk factors of cardiovascular diseases among a population with various nutritional status, based on the example of students of the Faculty of Physical Education and Sports at the University of Physical Education in Biala Podlaska

Wprowadzenie. Nieprawidłowe żywienie, nadciśnienie tętnicze, nadmierna masa ciała oraz zaburzenia wskaźników biochemicznych krwi u młodych osób mogą mieć znaczący wpływ na rozwój chorób układ krążenia w wieku dorosłym. Wczesne wykrywanie i przeciwdziałanie występowaniu czynników ryzyka może radykalnie zmniejszyć zachorowalność w przyszłości. Cel pracy. Celem pracy było zbadanie, czy występują różnice w zwyczajowo spożywanej diecie, profilu lipidowym i ciśnieniu tętniczym krwi, oraz wykazanie, czy analizowane czynniki stanowią ryzyko zagrożenia rozwoju chorób układu krążenia u studentów Wydziału Wychowania Fizycznego i Sportu AWF w Białej Podlaskiej różniących się wskaźnikiem względnej masy ciała (BMI). Materiał i metody. Badaniami objęto 340 studentów. Wielkość cech somatycznych i żywieniowych oceniono ogólnie przyjętymi metodami. Wykonano standardowe pomiary ciśnienia tętniczego oraz oznaczono stężenie cholesterolu (TC) i triglicerydów (TG) w surowicy krwi. Analizie poddano parametry antropometryczne, biochemiczne, żywieniowe, oraz ciśnienie tętnicze krwi w grupach osób różniących się wskaźnikiem względnej masy ciała. Wyniki. Wykazano, że wraz ze wzrostem BMI nastąpił spadek spożycia energii, białka oraz tłuszczu, którego pobranie z diety było istotnie niższe (p≤0,05) u mężczyzn z nadwagą aniżeli z masą ciała w normie (80,1±36,3 kcal∙d-1 vs. 94,7±35,9 kcal∙d-1). Wzrost masy ciała nie powodował natomiast istotnych zmian odsetka osób, u których średnie wartości stężenia TC i TG w surowicy krwi przekraczały wartości graniczne (TC>190mg/dl i TG>150mg/dl), jednakże miał wpływ na istotne zwiększenie odsetka kobiet (G=6,04; p≤0,05) z ciśnieniem prawidłowym wysokim. Wnioski. Przeprowadzone badania przyczyniły się do pogłębienia wiedzy na temat zależności pomiędzy BMI a czynnikami ryzyka chorób układu krążenia. Wykazano, że masa ciała miała znaczący wpływ na zmiany niektórych czynników ryzyka chorób układu krążenia.Introduction. Inappropriate nutrition, arterial hypertension, excessive body weight and improper levels of biochemical blood indices among the young population may exert a considerable influence on the development of cardiovascular diseases in adulthood. Early detection and counteracting the occurrence of risk factors may radically decrease the morbidity rate in the future. Objective. The objective of the study was to discover whether there occur differences in diet, lipid profile and blood pressure, and to reveal whether the studied factors may lead to the development of cardiovascular diseases in students of the Faculty of Physical Education and Sport at the University of Physical Education in Biala Podlaska, who differed with respect to the body mass index (BMI). Material and methods. The study included 340 students. Somatic and nutritional characteristics were assessed with the use of commonly adopted methods. Standard measurements of blood pressure were made. Standard measurements of arterial blood pressure were performed, and levels of total cholesterol (TC) and triglycerides (TG) in blood serum determined. Anthropometric, biomechanical and nutritional parameters were analysed and blood pressure was measured in the groups of subjects that differed in BMI. Results. It was found that an increase in the BMI was accompanied by a decrease in energy, fat and protein intake. Fat intake was significantly lower (p≤0.05) in overweight males than in males who had a normal body weight (80.1±36.3 kcal•d-1 vs. 94.7±35.9 kcal•d-1). An increase in body weight, however, did not bring about any significant changes in the proportion of subjects whose mean values of TC and TG levels in blood serum exceeded threshold values (TC>190mg/dl and TG>150mg/dl), but this led to a significant increase in the percentage of women examined (G=6.04; p≤0.05) with prehypertension. Conclusions. The study contributed to the expansion of knowledge regarding relations between BMI and risk factors of cardiovascular diseases. It was confirmed that body weight had a significant effect on changes in some of the risk factors of cardiovascular diseases

Body composition and fatty tissue distribution in women with various menstrual status

Background. Menopause, also referred to as climacterium, is a period of multiple changes in the structure and functions of a woman organism. Objective. Determination of differences in body composition and fatty tissue distribution in women from groups discriminated based on their menstrual status. Material and Methods. The survey covered 312 women aged 38-75 years. Menstrual status of the surveyed women was established according to WHO guidelines based on answers to a questionnaire, and three groups were discriminated: women in the premenopausal period (group 1), in the perimenopausal period (group 2), and in the postmenopausal period (group 3). The following anthropomological measurements were taken: body height, body mass, waist and hip circumference, and thickness of 6 skinfolds. Their results enabled evaluating the somatic built of women in the separated groups. Fatty tissue distribution was determined based on TER distribution index calculated as a ratio of the sum of trunk skinfolds (TSS) to the sum of extremity skinfolds (ESS). Body composition of the women, including percentage of body fat, lean body mass, soft tissue mass, and total body water, was assessed using an IOI 353 analyzer by JAWON MEDICAL. In addition, percentages of women with underweight, normal content of fatty tissue, and these with overweight and obesity were calculated. The WHR index was computed in the case of obese women. Results. The highest values of body mass, hip circumference and most of the skinfolds were determined in the perimenopausal group, whereas the postmenopausal women were characterized by the highest percentage of body fat (PBF) and by the lowest contents of lean tissue, soft tissue, and total water content in the body. The highest percentage of obese women was found in the postmenopausal group, including 40% of them having visceral type obesity. The occurrence of the menopause contributed to changes in fatty tissue distribution, causing its shift from extremities toward the trunk. Conclusions. The study showed differences in the somatic built and body composition in groups of women distinguished based on their menstrual status.Wprowadzenie. Menopauza, zwana inaczej przekwitaniem, to okres licznych zmian w budowie i funkcjonowaniu organizmu kobiety. Cel. Określenie wielkości różnic w składzie ciała i rozmieszczeniu tkanki tłuszczowej u kobiet w grupach wydzielonych na podstawie statusu menstruacyjnego. Materiał i metody. Badaniom poddano 312 kobiet w wieku 38-75 lat. Na podstawie odpowiedzi udzielonych na pytania ankiety określono status menstruacyjny badanych kobiet zgodnie z zaleceniami WHO. Wydzielono trzy grupy kobiet będących w okresie premenopauzalnym (grupa 1- 69 kobiet ), perimenopauzalnym (grupa 2 – 45 kobiet) i postmenopauzalnym (grupa 3- 198 kobiet). Wykonano pomiary antropologiczne: wysokości ciała, masy ciała, obwodu pasa i bioder oraz grubości 6 fałdów skórno-tłuszczowych w celu oceny budowy somatycznej kobiet w wydzielonych grupach. W celu określenia dystrybucji tkanki tłuszczowej obliczono wskaźnik dystrybucji TER, będący stosunkiem sumy fałdów skórno-tłuszczowych na tułowiu (TSS) do sumy fałdów skórno-tłuszczowych na kończynach (ESS). Skład ciała oceniono przy pomocy analizatora składu ciała IOI 353 z oprogramowaniem JAWON MEDICAL. Pozwoliło to na określenie m.in. procentowej zawartości tkanki tłuszczowej, beztłuszczowej masy ciała, masy tkanek miękkich oraz całkowitej zawartości wody. Obliczono również odsetek osób z niedowagą, prawidłową zawartością tkanki tłuszczowej oraz z nadwagą i otyłością. U otyłych kobiet obliczono wskaźnik WHR. Wyniki. Najwyższe wartości masy ciała, obwodu bioder i większości fałdów skórno-tłuszczowych wystąpiły w grupie perimenopauzalnej, a w grupie postmenopauzalnej – najwyższe wartości całkowitej zawartości tkanki tłuszczowej (PBF), przy równoczesnym najniższym poziomie tkanki beztłuszczowej, tkanek miękkich i całkowitej zawartości wody w organizmie. Najwyższy odsetek otyłych kobiet wystąpił w grupie postmenopauzalnej, przy czym u 40% badanych z tej grupy była to otyłość wisceralna. Wystąpienie menopauzy przyczyniło się do zmian w rozmieszczeniu tkanki tłuszczowej, powodując przesunięcie jej z kończyn w kierunku tułowia. Wnioski. Stwierdzono występowanie różnic w budowie somatycznej i składzie ciała kobiet w grupach wydzielonych na podstawie statusu menstruacyjnego

PREOPERATIVE AND INTRAOPERATIVE METHODS OF PARATHYROID GLAND LOCALIZATION AND THE DIAGNOSIS OF PARATHYROID ADENOMAS

Accurate pre-operative determination of parathyroid glands localization is critical in the selection of minimally invasive parathyroidectomy as a surgical treatment approach in patients with primary hyperparathyroidism (PHPT). Its importance cannot be overemphasized as it helps to minimize the harmful side effects associated with damage to the parathyroid glands such as in hypocalcemia, severe hemorrhage or recurrent laryngeal nerve dysfunction. Preoperative and intraoperative methods decrease the incidence of mistakenly injuring the parathyroid glands and allow for the timely diagnosis of various abnormalities, including parathyroid adenomas. This article reviews 139 studies conducted between 1970 and 2020 (49 years). Studies that were reviewed focused on several techniques including application of carbon nanoparticles, carbon nanoparticles with technetium sestamibi (99m Tc-MIBI), Raman spectroscopy, near-infrared autofluorescence, dynamic optical contrast imaging, laser speckle contrast imaging, shear wave elastography, and indocyanine green to test their potential in providing proper parathyroid glands' localization. Apart fromreviewing the aforementioned techniques, this study focused on the applications that helped in the detection of parathyroid adenomas. Results suggest that applying all the reviewed techniques significantly improves the possibility of providing proper localization of parathyroid glands, and the application of indocyanine green has proven to be the 'ideal' approach for the diagnosis of parathyroid adenoma