MODELLING QUALITY ASSESSMENT OF THE SUPPLY CHAINS

The article presents how to use methods and tools in the area of quality engineering to assess the supply chain, having the example of the food industry. It outlines the regulatory requirements and standardization documents for the transport of dairy products. Using a questionnaire conducted it selects criteria that were directly used to assess the quality of the supply chain (network). Then, using the Pareto-Lorenz diagram the most important criteria were selected, which were also used in the study

Osteoporosis in women and men - similarities and differences

We współczesnej medycynie osteoporoza (OP, osteoporosis) odgrywa szczególną rolę ze względu na rosnącą częstość występowania oraz konsekwencje kliniczne - złamania kostne prowadzące do utraty samodzielności, inwalidztwa i zwiększonej śmiertelności. Przez wiele lat uważano, że osteoporoza występuje głównie u kobiet po menopauzie. Obecnie wiadomo, że problem ten dotyczy także mężczyzn. W niniejszej pracy przedstawiono podobieństwa i różnice między osteoporozą u obu płci, ze szczególnym uwzględnieniem aspektu epidemiologicznego, patogenetycznego oraz odmienności terapeutycznych.Osteoporosis maintains a special position in today’s medicine, regarding both its growing incidence and its clinical and social consequences - fractures, leading to the loss of self-dependence, disabilities and higher mortality rates. It was thought for many years that osteoporosis affected mainly women after menopause. At present, it is known that the problem concerns men, as well. In the present review, similarities and differences between osteoporosis in either sex are discussed, concentrating on epidemiological and pathogenetic aspects, as well as on therapeutic differences

Stopień przestrzegania zaleceń przewlekłej terapii alendronianem 10 przez pacjentów leczonych z powodu osteoporozy

Introduction: It has been shown that more than 50% of people with a chronic disease, including osteoporosis, discontinue treatment during its first year. This problem increases with the time of observation. The aim of this study was to assess alendronate compliance over a period of 6 or 18 months in clinical practice of postmenopausal osteoporosis. Material and methods: Using a retrospective study of clinical histories (357) obtained in our Outpatient Clinic, as well as telephone interviews with patients, the compliance with alendronate therapy in postmenopausal patients was assessed. Results: After 1.5 years on observation 20.4% of patients, and after 0.5 years 8.5% of patients, discontinued their treatment as a result of intolerance (especially side effects on the gastrointestinal tract) (47.8%), health problems unrelated to osteoporosis (8.7%), inconvenience of the daily regimen (13.1%), costs (4.3%), and improvement of clinical condition (26.1%). It is worth mentioning that in both periods of observation (1.5 and 0.5 years) almost the same percentage of patient discontinued visits at our Outpatient Clinic (15.6% and 14.4%, respectively). Telephone interviews with patients who stopped attending the Outpatient Clinic at the Regional Centre of Menopause and Osteoporosis revealed that more than 50% of them discontinued the treatment. Conclusions: Not all patients treated with alendronate are compliant. Osteoporosis is a chronic disease, which needs long clinical observation and constant adherence to medication. Effective communication between doctor and patient, and follow-up visits that are more frequent would greatly improve the adherence to osteoporosis treatment modalities. Compliant patients achieved increases in bone mass density with simultaneous fracture risk reduction.Wstęp: Wykazano, że ponad 50% pacjentów leczonych z powodu chorób przewlekłych, w tym osteoporozy, przerywa terapię w ciągu pierwszego roku jej stosowania. Problem ten narasta z czasem trwania obserwacji. Celem pracy była ocena stopnia przestrzegania zaleceń terapii przewlekłej przez pacjentki leczone z powodu osteoporozy. Materiał i metody: Ocenie poddano 357 losowo wybranych historii chorób osób, które pierwszy raz były konsultowane w Regionalnym Ośrodku Osteoporozy i Menopauzy w łodzi w roku 2003 i 2004. Analizą objęto pacjentów leczonych preparatem alendronian 10. Wzięto pod uwagę czas trwania obserwacji, zakres kontynuacji, przyczynę przerwania stosowanego leczenia. Wyniki: W okresie 18 miesięcznej obserwacji leczenie przerwało 20,4% pacjentów, natomiast w okresie obserwacji 6 miesięcznej 8,5%. Przyczyny przerwania terapii alendronianem 10 były następujące: brak tolerancji ze strony przewodu pokarmowego (47,8%), współistniejące choroby (8,7%), uciążliwość przyjmowania leku w terapii codziennej (13,1%), cena leku (4,3%) oraz poprawa kliniczna (26,1%). Zarówno w jednym, jak i drugim okresie obserwacji stwierdzono porównywalną grupę pacjentów, którzy nie zgłosili się ponownie na konsultacje lub z którymi nie ma kontaktu od co najmniej pół roku do roku (odpowiednio: 15,6% dla obserwacji 1½ rocznej; 14,4% dla obserwacji ½ rocznej). Po weryfikacji telefonicznej stwierdzono, że ponad połowa pacjentów nie zgłaszających się nie kontynuuje zaleconego leczenia. Wnioski: Nie wszyscy pacjenci leczeni z powodu osteoporozy kontynuują zalecone leczenie. Im dłużej trwa leczenie tym większy jest odsetek pacjentów przerywających terapię. Choroba przewlekła wymaga wypracowania zasad współpracy pomiędzy prowadzącym lekarzem a pacjentem, której celem jest lepsze przestrzeganie zaleconych zasad postępowania terapeutycznego co może odnieść wymierny skutek w postaci poprawy stanu klinicznego

Identification of vertebral deformities in the Polish population by morphometric X-ray absorptiometry - results of the EPOLOS study

Introduction: The aim of the study was the determination of the prevalence of asymptomatic vertebral deformities in healthy persons of the Polish population, based on morphometric X-ray absorptiometry (MXA), and comparison of the results with data from literature, obtained by other techniques. Material and methods: The study involved 829 persons, including 520 women and 309 men, aged 18-79 years, untreated for osteoporosis before. The Th4 to L4 vertebrae were examined. Lateral scans of the thoracic-lumbar spine were made by an Expert-XL densitometer. Sixpoint digitization was used to calculate the anterior (Ha), central (Hc), and posterior (Hp) height of the Th4-L4 vertebral bodies. The vertebrae were defined as having prevalent deformities when at least one ratio value (Ha/Hp, Hc/Hp, Hp/Hp up, or Hp/Hp low) fell 3 SDs below or even more than the reference mean of that ratio at any vertebral level. Results: The analysis was performed on 9629 vertebrae, of which 167 (1.75%), evaluated as deformed and considered as fractures, were observed in 113 patients (13.63 % of the examined patients). In 81 persons (74% of the patients with fractures; 9.7% of the studied population), single fractures were demonstrated, while in 28 persons, multiple deformities prevailed. Fractures occurred in 108 women (20.7% of the examined women) and 42 men (13.5% of the examined men). The highest incidence of deformities was observed in women over 55 years of age. First-degree deformities dominated. Deformities of the Th8 and Th6 vertebrae were most frequently observed. Conclusions: 1. Using MXA, it was found that in the Polish population deformities of vertebrae are common, as was demonstrated in X-ray morphometric studies in the European Vertebral Observation Study (EVOS). 2. Densitometric morphometry, as a non-invasive technique, may become a useful tool in the diagnostics of vertebral fractures.Wstęp: Celem badania było określenie częstości występowania bezobjawowych zniekształceń trzonów kręgowych u zdrowych osób populacji polskiej przy wykorzystaniu morfometrii densytometrycznej (MXA) i porównanie wyników z danymi z piśmiennictwa uzyskanymi innymi technikami. Materiał i metody: Badaniu poddano 829 osób, w tym 520 kobiet i 309 mężczyzn w wieku 18-79 lat, dotąd nieleczonych z powodu osteoporozy. Uwidoczniono kręgi od Th4 do L4. Boczne skany kręgosłupa piersiowo-lędźwiowego wykonano aparatem Expert-XL. Oznaczono sześć punktów w celu wyznaczenia przedniej (Ha), środkowej (Hc) i tylnej (Hp) wysokości trzonów kręgowych Th4-L4. Kręg uznawano za zniekształcony, jeśli którakolwiek z wartości Ha/Hp, Hc/Hp lub Hp/Hp kręgu następnego lub Hp/Hp kręgu poprzedniego była niższa niż 3 odchylenia standardowego od średniej wartości referencyjnej. Wyniki: Analizie poddano 9629 kręgów. Jako zniekształcone, uznane za złamane oceniono 167 kręgów, występowały one u 113 pacjentów (13,63% badanych osób). U 81 osób (74% osób ze złamaniami; 9,7% populacji badanej) wykazano pojedyncze złamanie, a u 28 osób występowały mnogie deformacje. Złamania występowały u 108 kobiet (20,7%) i 42 mężczyzn (13,5%). Dominowały zniekształcenia pierwszego stopnia. Największa częstość deformacji występowała w grupie kobiet po 55. roku życia. Dominowały zniekształcenia pierwszego stopnia. Najczęściej obserwowano deformacje kręgu Th8 i Th6. Wnioski: 1. Stosując metodę MXA, potwierdzono częste występowanie deformacji trzonów kręgowych w populacji polskiej. Dane te są zbliżone do wyników uzyskanych w badaniach morfometrii rentgenowskiej w badaniach EVOS. 2. Morfometria densytometryczna jako badanie nieinwazyjne może stać się przydatnym narzędziem w diagnostyce złamań trzonów kręgowych

Resistance to thyroid hormone due to a novel mutation in the thyroid beta receptor (THRβ) gene coexisting with autoimmune thyroid disease—A case report

Resistance to thyroid hormone (RTH) is a syndrome characterized by impaired responsiveness of target tissues to thyroid hormones. The relationship between RTHβ and thyroid autoimmunity has been under research. In this study, we demonstrate a case report of a woman with a novel mutation in THRβ gene coexisting with autoimmune thyroid disease (AITD). The 36-year-old woman has been treated since childhood for a thyroid disease. Based on high levels of thyroid hormones (THs) and elevated concentrations of thyroperoxidase and thyroglobulin antibodies (TPOAb and TgAb, respectively), she received unnecessary long-term treatment with methimazole and finally underwent subtotal thyroidectomy. After the surgery, her TSH level remained significantly elevated, despite the treatment with 150 + 15 µg of thyroxine and triiodothyronine. A sequence analysis of the THRβ gene revealed a novel dinucleotide substitution affecting codon 453, resulting in the replacement of the normal proline with an asparagine (c.1357_1358delinsAA, p.(Pro453Asn)). The mutation has not been described in the literature yet; however, THRβ codon 453 represents a mutational hot spot, frequently altered in the TH receptor ß gene. After establishing the diagnosis of RTH, the patient was treated with 300 µg of thyroxine, which showed clinical improvement and normalization of TSH. The coexistence of RTHβ and AITD may additionally impede establishment of a proper diagnosis, leading to unnecessary therapy and delayed correct treatment. The presented case encourages a closer cooperation between clinical endocrinologists and geneticists

Rare clinical problem — isolated ACTH deficiency associated with chronic alcohol abuse

Isolated adrenocorticotropic hormone (ACTH) deficiency (IAD) is a rare pituitary disorder characterized by decreased secretion of ACTH, leading to cortisol deficiency, with normal secretion of other pituitary hormones. Diagnostics remains a challenge due to variable and nonspecific clinical presentation: weakness, weight loss, and low blood pressure. Hyponatremia and anemia are typical abnormalities in basic laboratory tests. Diagnostic procedures for IAD are based on results of low morning cortisol with low/normal ACTH concentrations, with flat response of these hormones in dynamic tests [with insulin/glucagon/corticotropin-releasing hormone (CRH)]. There is also no cortisol response to Synacthen during the standard (not extended) test duration. Several aetiologies lead to the development of IAD. The congenital form is typical of childhood onset. In adults, autoimmune aetiology prevails, including lymphocytic hypophysitis, and rarer — pituitary injury or other lesions in the gland. IAD has recently been demonstrated as a complication in patients receiving therapy with immune checkpoint inhibitors. Also, in the case of IAD, paraneoplastic autoimmune hypophysitis should be considered. Next, alcohol abuse has been reported to be a reason of IAD in single cases. Treatment with oral hydrocortisone usually causes significant improvement. As an example, we present 2 patients diagnosed with IAD. Both were older males, with history of alcohol abuse, long lasting hyponatremia, and weakness. Their clinical state normalized after receiving replacement therapy with hydrocortisone.

The impact of multiple sclerosis relapse treatment on migration of effector T cells – Preliminary study

Migration of inflammatory cells from the blood to the central nervous system (CNS) is crucial for development of multiple sclerosis (MS). Inhibition of this process would allow to control disease activity. The first step confirming this approach would be the analysis of the impact of effective MS relapse therapy on migration of effector T cells. The aim of the study was to analyze the influence of methylprednisolone (MP) on the migratory activity of effector CD4+ T cells from MS patients. Moreover, to study the potential mechanism of this process we studied expression of chemokine receptors on migrating cells. Material and methods Peripheral blood samples were obtained from relapsing-remitting MS (RR-MS) patients during relapse (n=23) and from control group (n=23). After isolation CD4+ T cells were incubated with various concentrations of MP. Then they were stimulated in chemotaxis assay with chemokines CCL3 or CXCL10 or were used to CCR1 and CXCR3 expression analysis. Results CXCL10- and CCL3-stimulated migration of CD4+ T cells was significantly increased in MS. MP was able to reduce in vitro migration of effector T cells induced by CXCL10, but not by CCL3. Inhibition by MP was dose-dependent. Expression of analyzed chemokine receptors was unaltered after MP incubation. Conclusions MP reduced CD4+ T cells migration induced by CXCL10 without affecting CXCR3 expression. These observations demonstrate one of the potential mechanisms of MP action in MS, distinct from inducing cell apoptosis, and suggests the new targets for development of more effective MS treatments

Metastases of breast cancer to the thyroid gland in two patients - a case report

Introduction: Metastatic cancer is rarely found in the thyroid (only 2-3% of malignant tumours found in that gland); primary sources usually including breast, kidney, and lung tumours. Cases reports: Two cases of advanced breast cancer with thyroid metastases in female patients are presented. The similarities between these two cases included: 1) postmenopausal age; 2) diagnosis based on result of FNAB (numerous groups of cells with epithelial phenotype strongly implying metastatic breast cancer); 3) thyroid function - overt hyperthyroidism in the first woman and subclinical hyperthyroidism in the second one; 4) the presence of nodular goitre in clinical examination, the occurrence of many nodular solid normoechogenic lesions with calcifications in both thyroid lobes in US; and 5) negative antithyroid antibodies. The main difference was the time of establishing diagnosis; in the first woman - before mammectomy, parallel to diagnostics of breast tumour, and in the second woman four years after mammectomy, during cancer dissemination (with right pleural effusion and lung metastasis). In the first case, mammectomy was followed two weeks later by thyroidectomy. The second patient was disqualified from thyroid surgery due to systemic metastatic disease. Conclusions: 1. Fine needle aspiration biopsy of the thyroid gland should obligatorily be performed in patients with breast cancer and nodular goitre, even without any clinical data of metastatic disease. 2. The clinical context of cytological findings is of critical value. 3. In patients with breast cancer accompanied by multinodular goitre, we recommend that more punctures be performed during FNAB than is routinely done. (Pol J Endocrinol 2010; 61 (5): 512-515)Wstęp: Przerzuty do tarczycy są stosunkowo rzadko diagnozowane (2-3% złośliwych nowotworów tarczycy). Najczęściej narządem wyjściowym dla nowotworu przerzutowego są: sutek, nerka i płuco. Opis przypadków: Zaprezentowano przypadki 2 chorych z rozpoznanym rakiem sutka i przerzutami do tarczycy. Podobieństwa pomiędzy pacjentkami obejmują: 1) wiek pomenopauzalny; 2) ustalenie rozpoznania za pomocą BAC (liczne grupy komórek o fenotypie nabłonkowym, prawdopodobnie przerzut z raka sutka); 3) nadczynność tarczycy (jawna klinicznie u jednej pacjentki, subkliniczna u drugiej); 4) obecność wola guzkowego, w badaniu USG liczne lite zmiany ogniskowe normoechogeniczne, lite ze zwapnieniami w obu płatach tarczycy; 5) prawidłowe stężenia przeciwciał przeciwtarczycowych. Główną różnicą był moment postawienia rozpoznania; u pierwszej pacjentki przed mammektomią, równolegle do diagnostyki guza piersi, u drugiej 4 lata po mammektomii, w fazie rozsiewu choroby, z płynem w opłucnej i przerzutami do płuc. U pierwszej pacjentki przeprowadzono mammektomię, a dwa tygodnie później całkowitą tyreoidektomię, wdrożono substytucję L-tyroksyną i przekazano do dalszej terapii onkologicznej. Drugą pacjentkę zdyskwalifikowano z zabiegu z uwagi na stwierdzenie ogólnoustrojowego rozsiewu choroby. Wnioski: 1. Diagnostyka cytologiczna zmian ogniskowych w tarczycy u pacjentek z wywiadem raka sutka powinna być obligatoryjnie wykonywana, mimo braku jednoznacznych cech potwierdzających obecność zmian przerzutowych. 2. Kontekst kliniczny badania cytologicznego ma kluczowy charakter. 3. W przypadku podejrzenia przerzutu do tarczycy należy rozważyć możliwość poszerzenia zakresu badania cytologicznego w wolu wieloguzkowym poprzez selekcję większej liczby bioptowanych zmian ogniskowych. (Endokrynol Pol 2010; 61 (5): 512-515

Metabolic factors of cardiovascular risk in LIPIDOGRAM 2004 Study

Wstęp Współistnienie nadciśnienia tętniczego i innych czynników ryzyka sercowo-naczyniowego zwiększa chorobowość i śmiertelność populacji. Ich modyfikacja stanowi podstawę leczenia nadciśnienia i profilaktyki jego powikłań sercowo-naczyniowych. Celem pracy było określenie częstości innych, metabolicznych czynników ryzyka, w zależności od obecności i stopnia zaawansowania nadciśnienia tętniczego w populacji badania LIPIDOGRAM 2004. Materiał i metody Badaniem objęto 17 065 osób (59,2% kobiet; 40,8% mężczyzn) w wieku 30–65 lat z terenu 16 województw Polski. Do badania kwalifikowano pacjentów kolejno zgłaszających się do 675 wybranych losowo placówek poradni lekarza rodzinnego, niezależnie od przyczyny zgłoszenia się. U wszystkich badanych oceniono występowanie i stopień zaawansowania nadciśnienia tętniczego oraz częstość metabolicznych czynników ryzyka, czyli: nadmiernej masy ciała określonej za pomocą wskaźnika BMI (≥ 25 kg/m2), ponadnormatywnego obwodu pasa (dla kobiet > 88 cm; dla mężczyzn > 102 cm), cukrzycy, hipercholesterolemii (TC ≥ 200 mg/dl), hipertriglicerydemii (TG ≥ 200 mg/dl), zbyt dużego stężenia cholesterolu frakcji LDL (LDL ≥ 160 mg/dl) oraz obniżonego stężenia cholesterolu frakcji HDL (HDL £ 40 mg/dl). Wyniki Nadciśnienie tętnicze dotyczyło 50,9% badanej populacji, nie stwierdzono istotnych różnic pomiędzy płciami w zakresie częstości i stopnia jego zaawansowania. Częstość badanych metabolicznych czynników ryzyka: nadmierna masa ciała — 74,5%; otyłość brzuszna — 39,8%; cukrzyca — 12,1%; hipertriglicerydemia — 21,5%; hipercholesterolemia — 69,2%; zbyt wysokie stężenie cholesterolu frakcji LDL — 21,4%; zbyt niskie stężenie cholesterolu frakcji HDL — 3,6%. Stwierdzono dodatnią korelację pomiędzy stopniem i zaawansowaniem nadciśnienia tętniczego a nadmierną masą ciała, otyłością typu brzusznego, cukrzycą, hipertriglicerydemią i zbyt niskim stężeniem frakcji HDL cholesterolu dla całej populacji, niezależnie od płci. Taką zależność wykazywały u kobiet również hipercholesterolemia i podwyższone stężenie cholesterolu frakcji LDL. Wnioski Nadciśnienie tętnicze pozostaje istotnym czynnikiem ryzyka sercowo-naczyniowego, trzecim w kolejności spośród badanych po nadmiernej masie ciała i hipercholesterolemii. Większość ocenianych w badaniu metabolicznych czynników ryzyka koreluje z częstością i stopniem zaawansowania nadciśnienia tętniczego. Profil czynników ryzyka i ich zależności względem nadciśnienia tętniczego jest różny w zależności od płci.Background Coincidence of arterial hypertension and other metabolic cardiovascular risk factors increases morbidity and mortality among the human population. Risk factors modification is a basis for both, treatment of arterial hypertension and prevention of its cardiovascular complications. The aim of the study was to assess the occurrence of the other chosen metabolic risk factors in relation to the presence and stage of the arterial hypertension in the population of the LIPIDOGRAM 2004 study. Material and methods The investigated group consisted of 17 065 patients (59.2% women; 40.8% men) aged 30–65 years old from the area of all 16 Polish districts. Patients were qualified consecutively for the study in 675 randomly assigned Basic Family Care Units. The cause of the patient’s to the physician appointment was irrelevant. All patients enrolled were assessed weather they have had a history of arterial hypertension and its grade if present and other metabolic disorders such as: overweight or obesity according to BMI (≥ 25 kg/m2), abdominal obesity according to waist circumference (WC; for women > 88 cm, for men > 102 cm); hypercholesterolaemia (TC ≥ 200 mg/dl), hypertriglicerydaemia (TG ≥ 200 mg/dl), above the norm LDL cholesterol level (LDL ≥ 160 mg/dl) or below the norm HDL cholesterol level (HDL £ 40 mg/dl). Results Arterial hypertension was present in case of the 50.9% of the studied population, no relevant differences between the sexes were observed in its prevalence or stage. The occurrences of the examined metabolic risk factors were as follows: overweight or obesity — 74.5%; abdominal obesity — 39.8%; diabetes — 12.1%; hypertri-glicerydaemia — 21.5%; hypercholesterolaemia — 69.2%; above the norm LDL cholesterol level — 21.4%; below the norm HDL cholesterol level — 3.6%. There was a positive statistically important correlation between the stage and presence of arterial hypertension and occurrence of diabetes, abdominal obesity, BMI ≥ 25 kg/m2, hypertri-glicerydaemia and decreased HDL cholesterol level. In women also for the hypercholesterolaemia and increased LDL cholesterol level correlation with prevalence and stage of hypertension was relevant. Conclusions Arterial hypertension persist to be an important cardiovascular risk factor, third among the studied after the hypercholesterolaemia and being overweight or obese. Most of the assessed metabolic risk factors correlates with the prevalence and gravidity of arterial hypertension. The stated profile of the cardiovascular risk factors and their influence on arterial blood pressure differs between the sexes

Metabolic factors of cardiovascular risk in LIPIDOGRAM 2004 Study

Wstęp Współistnienie nadciśnienia tętniczego i innych czynników ryzyka sercowo-naczyniowego zwiększa chorobowość i śmiertelność populacji. Ich modyfikacja stanowi podstawę leczenia nadciśnienia i profilaktyki jego powikłań sercowo-naczyniowych. Celem pracy było określenie częstości innych, metabolicznych czynników ryzyka, w zależności od obecności i stopnia zaawansowania nadciśnienia tętniczego w populacji badania LIPIDOGRAM 2004. Materiał i metody Badaniem objęto 17 065 osób (59,2% kobiet; 40,8% mężczyzn) w wieku 30-65 lat z terenu 16 województw Polski. Do badania kwalifikowano pacjentów kolejno zgłaszających się do 675 wybranych losowo placówek poradni lekarza rodzinnego, niezależnie od przyczyny zgłoszenia się. U wszystkich badanych oceniono występowanie i stopień zaawansowania nadciśnienia tętniczego oraz częstość metabolicznych czynników ryzyka, czyli: nadmiernej masy ciała określonej za pomocą wskaźnika BMI (≥ 25 kg/m2), ponadnormatywnego obwodu pasa (dla kobiet > 88 cm; dla mężczyzn > 102 cm), cukrzycy, hipercholesterolemii (TC ≥ 200 mg/dl), hipertriglicerydemii (TG ≥ 200 mg/dl), zbyt dużego stężenia cholesterolu frakcji LDL (LDL ≥ 160 mg/dl) oraz obniżonego stężenia cholesterolu frakcji HDL (HDL ≤ 40 mg/dl). Wyniki Nadciśnienie tętnicze dotyczyło 50,9% badanej populacji, nie stwierdzono istotnych różnic pomiędzy płciami w zakresie częstości i stopnia jego zaawansowania. Częstość badanych metabolicznych czynników ryzyka: nadmierna masa ciała - 74,5%; otyłość brzuszna - 39,8%; cukrzyca - 12,1%; hipertriglicerydemia - 21,5%; hipercholesterolemia - 69,2%; zbyt wysokie stężenie cholesterolu frakcji LDL - 21,4%; zbyt niskie stężenie cholesterolu frakcji HDL - 3,6%. Stwierdzono dodatnią korelację pomiędzy stopniem i zaawansowaniem nadciśnienia tętniczego a nadmierną masą ciała, otyłością typu brzusznego, cukrzycą, hipertriglicerydemią i zbyt niskim stężeniem frakcji HDL cholesterolu dla całej populacji, niezależnie od płci. Taką zależność wykazywały u kobiet również hipercholesterolemia i podwyższone stężenie cholesterolu frakcji LDL.Wnioski Nadciśnienie tętnicze pozostaje istotnym czynnikiem ryzyka sercowo-naczyniowego, trzecim w kolejności spośród badanych po nadmiernej masie ciała i hipercholesterolemii. Większość ocenianych w badaniu metabolicznych czynników ryzyka koreluje z częstością i stopniem zaawansowania nadciśnienia tętniczego. Profil czynników ryzyka i ich zależności względem nadciśnienia tętniczego jest różny w zależności od płci.Background Coincidence of arterial hypertension and other metabolic cardiovascular risk factors increases morbidity and mortality among the human population. Risk factors modification is a basis for both, treatment of arterial hypertension and prevention of its cardiovascular complications. The aim of the study was to assess the occurrence of the other chosen metabolic risk factors in relation to the presence and stage of the arterial hypertension in the population of the LIPIDOGRAM 2004 study. Material and methods The investigated group consisted of 17 065 patients (59.2% women; 40.8% men) aged 30-65 years old from the area of all 16 Polish districts. Patients were qualified consecutively for the study in 675 randomly assigned Basic Family Care Units. The cause of the patient’s to the physician appointment was irrelevant. All patients enrolled were assessed weather they have had a history of arterial hypertension and its grade if present and other metabolic disorders such as: overweight or obesity according to BMI (≥ 25 kg/m2), abdominal obesity according to waist circumference (WC; for women > 88 cm, for men > 102 cm); hypercholesterolaemia (TC ≥ 200 mg/dl), hypertriglicerydaemia (TG ≥ 200 mg/dl), above the norm LDL cholesterol level (LDL ≥ 160 mg/dl) or below the norm HDL cholesterol level (HDL ≤ 40 mg/dl). Results Arterial hypertension was present in case of the 50.9% of the studied population, no relevant differences between the sexes were observed in its prevalence or stage. The occurrences of the examined metabolic risk factors were as follows: overweight or obesity - 74.5%; abdominal obesity - 39.8%; diabetes - 12.1%; hypertriglicerydaemia - 21.5%; hypercholesterolaemia - 69.2%; above the norm LDL cholesterol level - 21.4%; below the norm HDL cholesterol level - 3.6%. There was a positive statistically important correlation between the stage and presence of arterial hypertension and occurrence of diabetes, abdominal obesity, BMI ≥ 25 kg/m2, hypertriglicerydaemia and decreased HDL cholesterol level. In women also for the hypercholesterolaemia and increased LDL cholesterol level correlation with prevalence and stage of hypertension was relevant. Conclusions Arterial hypertension persist to be an important cardiovascular risk factor, third among the studied after the hypercholesterolaemia and being overweight or obese. Most of the assessed metabolic risk factors correlates with the prevalence and gravidity of arterial hypertension. The stated profile of the cardiovascular risk factors and their influence on arterial blood pressure differs between the sexes