Tragizm i nadzieja. Paradoks Hegla

„Człowiek” to termin, którego Hegel unika, tak jakby pojęcie to nie było dość filozoficzne, i ucieka się do bardziej abstrakcyjnego określenia, do „podmiotu”. Ów podmiot prawdę o sobie odnajduje w religii chrześcijańskiej, która to religia – poddana filozoficznej modyfikacji – wyznacza podstawy Heglowskiego myśleni

Heglowska krytyka transcendentalizmu

Der Artikel untersucht die Kritik der transzendentalen Philosophie bei G. W. F. Hegel und führt die Gründe für Hegels Distanzierung vom Standpunkt von I. Kant, J. G. Fichte und F. W. J. Schelling vor. Die Untersuchung nimmt Bezug auf Phänomenologie des Geistes und andere Werke von Hegel (Die Differenz des Fichteschen und Schellingschen Systems der Philosophie, Enzyklopädie der philosophischen Wissenschaften). Der Verfasser setzt sich zum Ziel, das ambivalente Verhältnis Hegels zum Transzendentalismus und folglich die Gründe seiner Ablehnung zu erfassen. Im Allgemeinen besteht ein Mangel der transzendentalen Philosophie in der Infragestellung der Ansprüche des Verstandes, die Wahrheit absolut zu erkennen. Gleichzeitig bleibt der Transzendentalismus im Rahmen des Hegelschen Entwurfes der Erkenntnis und der Ontologie ein gewisser berechtigter ˗ obwohl begrenzter ˗ Moment des Denkens. Der Artikel analysiert nicht nur die Kritik des Transzendentalismus, sondern beantwortet auch die Frage: Was ist Phänomenologie? Zum Schluss wird kurz die Rezeption der Hegelschen Phänomenologie sowie ihre Bedeutung im Kontext des gesamten Systems des Philosophen geschildert.Examined in this article is  G.W.F. Hegel’s criticism of transcendental philosophy as well as reasons for dissociating himself from I. Kant, J. G. Fichte and F.W.J. Schelling on that matter. The study is based on Hegel’s Phenomenology of Spirit, and his two other works (The Difference Between Fichte's and Schelling's Systems of Philosophy, and Encyclopedia of the Philosophical Sciences). The main idea of this article is to grasp Hegel’s ambivalent attitude towards transcendentalism, and ultimately the reasons for its rejection. Generally, the main drawback of transcendental philosophy boils down to questioning the mind's claims towards uncovering absolute truth. Yet at the same time, transcendentalism remains an eligible though limited thinking lapse within Hegel's conception of cognition and ontology. Aside from examining the criticism of transcendentalism, this article spells out what phenomenology is. Finally, it reviews in brief the reception of Hegel's phenomenology and its significance in the philosopher's output.  Artykuł poddaje analizie krytykę filozofii transcendentalnej, której podjął się G.W.F. Hegel i przedstawia powody dystansowania się Hegla od stanowiska I. Kanta, J. G. Fichtego oraz F.W.J. Schellinga. Analiza ma za podstawę Fenomenologię ducha oraz inne dzieła Hegla (O różnicy między systemami filozoficznymi Fichtego i Schellinga, Encyklopedia Nauk Filozoficznych). Główny cel opracowania leży w uchwyceniu ambiwalentnego stosunku Hegla do transcendentalizmu, a ostatecznie przyczyn jego odrzucenia. Ogólnie rzecz biorąc, mankamentem filozofii transcendentalnej jest zakwestionowanie roszczeń rozumu do absolutnego poznania prawdy. Jednocześnie, w ramach Heglowskiej koncepcji poznania oraz ontologii, transcendentalizm pozostaje pewnym uprawnionym – choć ograniczonym – momentem myślenia. Artykuł analizuje nie tylko krytykę transcendentalizmu, lecz odpowiada też na pytanie: czym jest fenomenologia? Na zakończenie, omówiona została krótko recepcja fenomenologii Hegla oraz jej znaczenie w kontekście całego systemu filozofa

Tragizm i nadzieja : paradoks Hegla

„Człowiek” to termin, którego Hegel unika, tak jakby pojęcie to nie było dość filozoficzne, i ucieka się do bardziej abstrakcyjnego określenia, do „podmiotu”. Ów podmiot prawdę o sobie odnajduje w religii chrześcijańskiej, która to religia – poddana filozoficznej modyfikacji – wyznacza podstawy Heglowskiego myśleni

Feminism and communitarianism: agreement or conflict?

Artykuł przedstawia wspólne założenia teoretyczne obecne w feminizmie oraz komunitaryzmie, zwracając jednocześnie uwagę na niewspółmierność tych doktryn. Celem tekstu jest wskazanie przyczyn ideowego podobieństwa oraz różnicy obu teorii politycznych. Najogólniej rzecz biorąc, powodem bliskości doktryny feministycznej i komunitariańskiej jest rewizja liberalnego modelu podmiotu, natomiast konflikt między nimi ma swoje źródło w szczegółach dotyczących wspólnotowego pojmowania człowieka. Feminizm i komunitaryzm wychodzą od podobnej wizji podmiotowości, posiadają jednak różne cele. Są to odpowiednio: emancypacja i konserwatyzm. Ostatecznie, zarówno liberalizm, jak i komunitaryzm okazują się w perspektywie feministycznej nurtami patriarchalnymi. Artykuł omawia wątek uzyskiwania tożsamości i odrębności przez oba kierunki w konfrontacji z liberalizmem, temat podobieństwa tych doktryn w odniesieniu do zagadnienia podmiotowości („odcieleśnionej” i „osadzonej”) oraz wyartykułowanie powodów dystansu, który pojawia się w feminizmie w stosunku do teorii sprawiedliwości Johna Rawlsa. Aby nie pozostać na poziomie ogólnikowych stwierdzeń, praca poddaje analizie stanowiska: Marilyn Friedman, Susan Okin, Susan Hekman. Dzięki omówieniu poglądów feministek możliwe staje się wyartykułowanie powodów bliskości, a jednak ostatecznie niemożności utrzymania wspólnego frontu ideowego pomiędzy feminizmem a komunitaryzmem.The article presents the theoretical assumptions common to feminism and communitarianism, while drawing attention to the incommensurability of the two doctrines. The aim of the article is to identify the causes of the ideological similarity and difference of the two political theories. Very broadly speaking, the reason for the closeness between the feminist and communitarian doctrines is a revision of the liberal model of the subject, while the conflict between them has its roots in the particulars concerning the understanding of man as an element of community. Feminism and communitarianism have their origins in a similar vision of subjectivity, but they have different goals, which are emancipation and conservatism, respectively. Ultimately, from the feminist perspective both liberalism and communitarianism appear to be patriarchal propositions. In particular, the article discusses the matter of gaining identity and autonomy by both these doctrines in confrontation with liberalism; the topic of these doctrines’ similarity in relation to the problem of subjectivity (disembodied and situated); and articulating reasons for the distance which appears in feminism with regard to John Rawls’ theory of justice. In order to go beyond general statements, the article analyses the positions of Marilyn Friedman, Susan Okin, and Susan Hekman. Through discussing the views of these feminists, it is possible to articulate reasons for the closeness between feminism and communitarianism and for the ultimate impossibility of maintaining a unified ideological front by the two doctrines

Amartya Sen and Feminist Economics

The problems related to discrimination of women is not treated by Amartya Sen as marginal. To the contrary, the issue of social inequality of women belongs to the mainstream of the Nobel laureate’s interests, and he himself is perceived as a representative of the socalled feminist economics. In this article, I refer to selected household and capitalist market analyses carrie out by Sen and leftist feminists: Ruth Pearson and Sylvia Chant. I find many interesting parallels between the theses formulated by the feminist scholars and the ideas promulgated by Sen, which I juxtapose emphasising a certain common research frontier and feminist objectives. In particular, the text elucidates the following issues: what feminist economics is; what the discussion with classical economic assumptions concerning household consists in; what the discussion with the assumptions concerning the functioning of an enterprise (and women working there) within the global capitalist economy consists in; what Sen’s change in the approach to the issue of poverty consists in. One important thread that accompanies the above considerations is the critique of the paternalistic tradition, which attributes lower status to women than to men

Murray Rothbard’s Concept of Absolute Property in the Context of Welfare and Poverty

The specificity of Rothbard’s thought consists in his original property theory. A part of the article entitled, Concept of Absolute Property is dedicated to that problem. To highlight the importance of the absolute property right, I confront it with John Locke’s limited property right. The chapter, Negation of state and negation of poverty, demonstrates that uncompromising criticism of the institution of state is an attempt at solving the problem of poverty by economic means. The idea is simple: eliminate the state that impoverishes people and deprives them of the fruit of their labour. The section Potential for charity looks towards anthropology; I present Rothbard’s understanding of people and indicate the goal of human existence. I claim that rightful participants of economic processes are guided by their own interests, which does not mean that their decisions and behaviours exclude altruistic actions. Summarising the whole of the considerations of the part Libertarian ethos, I refer to the axiom of the ethics founded by Rothbard and I aim at identifying the essence of libertarian justice, which I juxtapose with distributive justice. Discussing Rothbard’s thought, I place the main emphasis on extracting a new way of thinking about ethics and justice. In particular, I wish to demonstrate that the absolute nature of property rights does not negate obligations towards people and may contribute to solution of the problem of poverty

Carole Pateman on the basic income

W artykule przedstawiono ideę bezwarunkowego dochodu podstawowego w uję ciu Carole Pateman. Jej stanowisko zostało porównane z koncepcją dochodu podstawowego Bru- ce'a Akcermana/Anne Alstott oraz Philippe Van Parijsa. Artykuł rekonstruuje argumenty Pateman, które dowodzą przewagi jej stanowiska. Konkurencyjne koncepcje dochodu podstawowego charakteryzują się brakiem konsekwencji wywodu oraz krótkowzrocznością w odniesieniu do tematu feminizmu. Novum koncepcji Pateman polega na powią zaniu dochodu podstawowego z procesem demokratyzacji oraz emancypacją kobiet (demokratyzacja powinna dotyczyć również sfery gospodarstwa domowego). W artykule zostało również omówione zagadnienie free riders oraz kontynuacja myśli Pateman dokonana przez Michaela Goodharta.The article presents an idea of unconditional basic income as proposed by Carole Pateman. Her viewpoint has been compared to the concept of basic income of Bruce Akcerman/Anne Alstott and Philippe Van Parijs. The article reconstructs Pateman's arguments which prove the superiority of her stance. Competitive concepts (of basic income) are characterised by the lack of reasoning consistency and short-sightedness in relation to the topic of feminism. The novelty of Pateman's idea consists in establishing the connection between the basic income and the process of democratisation and emancipation of women (democratisation should also concern the sphere of a household). The article also discusses the issue of free riders and the continuation of Pateman's thoughts by Michael Goodhart