Dyplomaci i politycy sowieccy w Kartach Informacyjnych poselstwa RP w Moskwie (rok 1927)

Polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych w okresie międzywojennym posiadało najprawdopodobniej ogromną dokumentację biogramów nie tylko dyplomatów z innych państw, ale także osób ze świata polityki, gospodarki, wojskowości i zapewne innych dziedzin. W artykule został uwzględniony niewielki tylko fragment dokumentacji wytworzonej przez poselstwo RP w Moskwie w 1927 r., znajdujący się w Archiwum Akt Nowych. W kontekście omawianej tematyki najważniejszy był Departament Polityczno-Ekonomiczny polskiego MSZ, gdyż to tam został zainicjowany proces zbierania danych osobowych i tam dane te były gromadzone. Po 1932 r. jego znaczenie uległo zmniejszeniu na rzecz Gabinetu Ministra. Zapewne po 1932 r. to Gabinetowi podlegały sprawy kart informacyjnych. Praca nad biogramami, czyli kartami informacyjnymi poszczególnych osób przebiegała dwutorowo: na placówkach dyplomatycznych i w centrali, czyli w Departamencie Politycznym. Karty te miały charakter otwarty, to znaczy, że były uzupełniane przez centralę, ale przede wszystkim przez placówki dyplomatyczne i to one włączały je do Skorowidza Informacyjnego. Zaprezentowane biogramy 7 dyplomatów i polityków sowieckich stanowią fragment dokumentacji znajdującej się w AAN w zespole Ambasada RP w Moskwie, sygn. 36. W teczce tej na kartach 5–53 przedstawiono biogramy 48 osób, w tym głównie dyplomatów i polityków, ale także wojskowych, osób powiązanych z gospodarką. Wybór 7 z nich wynikał ze znaczenia tych postaci dla spraw polskich i stosunków polsko-sowieckich, chociaż jest oczywiście subiektywny. Wybrane dokumenty, a przede wszystkim lektura tych zdeponowanych w Archiwum Akt Nowych, wskazują na dużą wiedzę i profesjonalizm polskiej dyplomacji w gromadzeniu danych na temat sowieckiej dyplomacji, chociaż w biogramach tych występują także braki.Agnieszka Uziębł

Ze wschodniej polityki Francji w okresie rokowań pokojowych Polski z bolszewikami w drugiej połowie 1920 r. i na początku 1921 r.

The article deals with French policy towards Poland and Bolshevik and ‘White’ Russia. The issues are presented in the context of the Polish-Soviet peace negotiations taking place first in Minsk and then Riga, and the peace signed in March 1921. The article aims to show the French position towards these events and present the French conception of policy in Eastern Europe, also in the context of attempts to neutralise Germany and secure against a possible German threat. The French kept their distance from the Polish-Soviet peace negotiations and the signed peace in Riga but expected the Bolsheviks’ attack against Poland, Romania, Czechoslovakia, and the Baltic states in the spring of 1921. Accordingly, they devised plans for material and financial support for these countries. All along, France hoped for the fall of the Bolshevik government. Parallel to these actions, France was preparing to conclude alliance agreements with Central European states, including Poland.Artykuł dotyczy francuskiej polityki głównie wobec Polski oraz Rosji bolszewickiej i „białej”. Zagadnienia zostały przedstawione w kontekście toczących się w Mińsku, a potem w Rydze polsko-sowieckich pertraktacji pokojowych i podpisanego w marcu 1921 r. pokoju. Celem artykułu było pokazanie stanowiska Francji wobec tych wydarzeń, a także przedstawienie francuskiej koncepcji polityki na wschodzie Europy, również w kontekście prób neutralizowania Niemiec i zabezpieczenia się przed ewentualnym zagrożeniem z ich strony. Francuzi zachowali dystans wobec tych pertraktacji i pokoju w Rydze, spodziewali się jednak wiosną 1921 r. ataku bolszewików na Polskę, Rumunię, Czechosłowację i państwa bałtyckie. W związku z tym snuli plany wsparcia materiałowego i finansowego tych państw. Francja miała cały czas nadzieję na upadek rządu bolszewików. Równolegle do tych działań Francja przygotowywała się do zawarcia układów sojuszniczych z państwami Europy Środkowej, w tym z Polską

Skazani na Francję – polskie działania dyplomatyczne w państwach ententy w 1917 roku

W artykule zostaną omówione polskie zabiegi dyplomatyczne w państwach ententy, a szczególnie we Francji, na rzecz włączenia sprawy niepodległości Polski do celów wojennych sprzymierzonych. Polskie działania zostaną skonfrontowane z polityką wschodnią Francji w 1917 r., a szczególnie z traceniem przez nią rosyjskiego alianta i znaczeniem tego faktu dla spraw polskich. Zapoczątkowało to drogę do zawartego w 1921 r. polsko-francuskiego sojuszu polityczno-wojskowego.The article presents Polish diplomatic efforts in the Entente states, in particular France, to include Polish independence to the war aims of the Allies. Polish actions are confronted with the eastern policy of France in 1917, especially in the face of France losing its Russian ally and all significances of the fact for the Polish cause. This paved way for the Polish-French political and military alliance signed in 1921

Polska, bolszewicy i „biała” Rosja - z wschodniej polityki Francji (1918-1921)

Po I wojnie światowej Polska, dążąc do ukształtowania swoich granic wschodnich, walczyła z Rosją. Francja z uwagi na tradycje sojusznicze z niepokojem obserwowała sytuację w Rosji po 1917 r. Ponieważ Francja była antybolszewicko nastawiona, istniała wprawdzie szansa na wsparcie polskich dążeń na wschodzie, ale cele francuskiej i polskiej polityki zagranicznej zbyt różniły się w sprawach rosyjskich. Francja zwalczała Rosję Sowiecką i wspierała „białych” generałów. U podstaw takiej polityki występowało dążenie do reaktywowania ważnego dla Francji aliansu na wschodzie.After World War I Poland was fighting against Russia, trying to determine its eastern borders, and France, with growing concern because of its traditional alliances, was observing the situation in Russia after 1917. There was a chance, because of anti‑Bolshevik attitude of France, that it would support Polish aspirations in the east, but there were too great differences between Polish and French aims in their Russian affairs. In the following years France was against the Soviet Russia and supported „White” generals. This was driven by France’s attempts to reactivate the most important eastern alliance

Pozyskać Francję. Zabiegi Józefa Piłsudskiego o wsparcie Francji po I wojnie światowej

Artykuł dotyczy okresu po przyjeździe Piłsudskiego do Warszawy w listopadzie 1918 r. Francja była dla Piłsudskiego ważnym mocarstwem polityczno-militarnym. Znaczenie Francji w jego kalkulacjach wzrosło po zakończeniu I wojny, kiedy znalazła się w gronie decydentów przyszłego ładu światowego. Piłsudskiemu i jemu obozowi udało się porozumieć z Komitetem Narodowym w Paryżu i wspólnie występować wobec władz francuskich. Piłsudski wprawdzie zrealizował swój cel pozyskania Francji po I wojnie, ale stosunki z tym mocarstwem w dużym stopniu wiązały się z problemem rosyjskim i konfliktem polsko-bolszewickim. The article deals with the period after Piłsudski’s arrival to Warsaw in November 1918 and covers the whole year 1919, i.e. the duration of the Peace Conference in Paris. For Piłsudski, France was an important political and military European power. The importance of France in his political calculations increased after the end of World War I, when France was included in the group of decision makers on the future world order. Piłsudski and his camp managed to reach an agreement with the National Committee in Paris and jointly act against the French authorities. Although Piłsudski had reached his goal of winning France after World War I, the relations with this power were difficult from the beginning, strained by the Russian problem and the Polish-Bolshevik conflict.Artykuł dotyczy okresu po przyjeździe Piłsudskiego do Warszawy w listopadzie 1918 r. Francja była dla Piłsudskiego ważnym mocarstwem polityczno-militarnym. Znaczenie Francji w jego kalkulacjach wzrosło po zakończeniu I wojny, kiedy znalazła się w gronie decydentów przyszłego ładu światowego. Piłsudskiemu i jemu obozowi udało się porozumieć z Komitetem Narodowym w Paryżu i wspólnie występować wobec władz francuskich. Piłsudski wprawdzie zrealizował swój cel pozyskania Francji po I wojnie, ale stosunki z tym mocarstwem w dużym stopniu wiązały się z problemem rosyjskim i konfliktem polsko-bolszewickim. The article deals with the period after Piłsudski’s arrival to Warsaw in November 1918 and covers the whole year 1919, i.e. the duration of the Peace Conference in Paris. For Piłsudski, France was an important political and military European power. The importance of France in his political calculations increased after the end of World War I, when France was included in the group of decision makers on the future world order. Piłsudski and his camp managed to reach an agreement with the National Committee in Paris and jointly act against the French authorities. Although Piłsudski had reached his goal of winning France after World War I, the relations with this power were difficult from the beginning, strained by the Russian problem and the Polish-Bolshevik conflict

Pozyskać Królestwo Polskie. Z dokumentacji Sekretariatu Generalnego Naczelnego Komitetu Narodowego z 1914 r. i pierwszej połowy 1915 r.

The article is based on the archival material preserved in the National Archives in Krakow, in the fonds of the Supreme National Committee. The documents include many thorough analyses of the Polish Kingdom, its economic potential, the mood of the society, the position and condition of political parties and groups operating in its territories. This was made for one purpose: to win the people of the Polish Kingdom and drag them into the sphere of influence of the Krakow centre. The material reveals the activities and problems of Krakow centre on its way to win the Kingdom’s political parties and organisations, and, above all, to win the sympathy of people for the idea of the Legions and Austro-Polish option.W artykule wykorzystano dokumentację z Archiwum Narodowego w Krakowie z zespołu Naczelnego Komitetu Narodowego. Materiały przedstawiają wiele szczegółowych analiz dotyczących Królestwa Polskiego, jego potencjału gospodarczego, nastrojów społeczeństwa, pozycji i kondycji partii i ugrupowań politycznych tam działających. Przyświecał temu główny cel – pozyskanie Królestwa Polskiego i wciągnięcie go w orbitę działań krakowskiego ośrodka. Dokumentacja ta pokazuje działania i problemy krakowskiego ośrodka na drodze do pozyskania partii i organizacji politycznych Królestwa, a przede wszystkim przekonania społeczeństwa do idei Legionów i opcji austro-polskiej