Зелінська Марія Зенонівна. Комунікативна компетенція молодих носіїв польської мови західних областей України

Зелінська Марія Зенонівна. Комунікативна компетенція молодих носіїв польської мови західних областей України. Дрогобич: ПП «ПО́СВІТ», 2018. [Maria Zielińska. Kompetencja komunikacyjna młodych użytkowników języka polskiego zachodnich obwodów Ukrainy. Drohobycz: Wydawnictwo „Posvit”, 2018]. Monografia. Red. naukowy prof. Ałła M. Krawczuk, ss. 288. ISBN 978-617-7624-67-6

Lietuvos lenkų jaunimo kalbinės nuostatos

The aim of this study is to determine the  attitudes  of  Polish youth in Lithuania towards the Lithuanian, Russian, English, and Polish languages. The material has been drawn from qualitative research conducted through questionnaires. In order to summarize  the  results  of  the  research, 147 questionnaires completed by respondents aged 16–34, who declared Polish nationality, were selected. The survey was done between February 20 and March 3, 2023, via Google Forms. Results of the 2023 attitude survey were compared with those of the 2010 sociolinguistic survey. 98.6% (n = 145) of the young respondents consider Polish to be their mother tongue or one of their mother tongues, which is 18.4% higher than the result obtained in the 2010 survey. Preferences for the most beautiful, the necessary, the most common, and the most prestigious language were compared with the preferences that were described in my article (Geben 2013). Results of the statistical analysis show that Lithuanian is the most frequently mentioned language among the most necessary languages, but English is still the language the most in need for young respondents (63.9%, n = 94). Polish retains its position as the most beautiful language for those whose mother tongue is Polish. Polish has become the most common language for young respondents (67.3%, n = 99), with Russian still in a second place in this category (47.6%, n = 70). The aim of this study is to determine the  attitudes  of  Polish youth in Lithuania towards the Lithuanian, Russian, English, and Polish languages. The material has been drawn from qualitative research conducted through questionnaires. In order to summarize  the  results  of  the  research, 147 questionnaires completed by respondents aged 16–34, who declared Polish nationality, were selected. The survey was done between February 20 and March 3, 2023, via Google Forms. Results of the 2023 attitude survey were compared with those of the 2010 sociolinguistic survey. 98.6% (n = 145) of the young respondents consider Polish to be their mother tongue or one of their mother tongues, which is 18.4% higher than the result obtained in the 2010 survey. Preferences for the most beautiful, the necessary, the most common, and the most prestigious language were compared with the preferences that were described in my article (Geben 2013). Results of the statistical analysis show that Lithuanian is the most frequently mentioned language among the most necessary languages, but English is still the language the most in need for young respondents (63.9%, n = 94). Polish retains its position as the most beautiful language for those whose mother tongue is Polish. Polish has become the most common language for young respondents (67.3%, n = 99), with Russian still in a second place in this category (47.6%, n = 70).Tyrimo tikslas – nustatyti Lietuvos lenkų jaunimo požiūrį į lietuvių, rusų, anglų ir lenkų kalbas. Šiam tikslui pasiekti atlikta kiekybinė apklausa. Tyrimo rezultatams apibendrinti atrinktos 147 anketos, kurias užpildė 16–34 metų respon­ dentai, deklaravę lenkų tautybę. Apklausa buvo vykdoma nuo 2023 m. vasario 20 d. iki 2023 m. kovo 3 d. naudojantis įrankiu Google Forms. 98,6 proc. (n = 145) jaunų respondentų mano, kad lenkų kalba yra jų gimtoji arba viena iš gimtųjų kalbų. Šis rezultatas yra 18,4 proc. didesnis nei gautas 2010 m. atliktoje apklausoje. Nagrinė­ jami gražiausios, reikalingiausios, įprasčiausios ir prestižiškiausios kalbos nuostatų tyrimo rezultatai. Atlikus statistinę analizę paaiškėjo, kad tarp reikalingiausių kalbų minima lietuvių kalba, tačiau lenkų jaunimui reikalingiausia visgi yra anglų kalba. Lenkų kalba respondentams yra gražiausia ir įprasčiausia. Daugiausia jaunuolių prestižiškiausia įvardija anglų kalbą

Międzynarodowa Konferencja Naukowa “Pod znakiem Orła i Pogoni. Polsko-litewskie związki naukowe i kulturowe w dziejach Uniwersytetu Wileńskiego”

International Scientific Conference of the Vilnius University “With Eagle and “Vytis” Signs. Polish-Lithuanian Scientific and Cultural Relations in the History of Vilnius University” (Vilnius, November 21th–22th, 2019)Międzynarodowa Konferencja Naukowa “Pod znakiem Orła i Pogoni. Polsko-litewskie związki naukowe i kulturowe w dziejach Uniwersytetu Wileńskiego” (Wilno, dn. 21–22 listopada 2019 r.

Stosunek do języka polskiego młodzieży polskiej mieszkającej w Ejszyszkach

The aim of the article is to analyze language attitudes expressed by young people belonging to the Polish ethnic minority living in Eišiškės. The material for this research was collected in 2020 by student Aneta Borisevska on the basis of a survey developed in the project “Sociolinguistic map of Lithuania: city and town (2013)”. The results of the survey show that the Polish language is assessed ambiguously by the respondents: the common Polish language is considered prestigious and necessary for contacts in Poland, but the Polish dialect is considered mixed and unsuitable for use in Vilnius or Poland. Young respondents state that they will need the Lithuanian language the most to study and work in Lithuania. In Eišiškės, there is a tendency to use the Lithuanian language more widely, the Polish dialect it is mostly spoken at home and with acquaintances.Eišiškių lenkų etninės mažumos jaunimo kalbinės nuostatos lenkų kalbos atžvilgiuStraipsnio tikslas – paanalizuoti Eišiškių lenkų etninės mažumos jaunimo kalbines nuostatas. Interviu šiam tyrimui surinko iš Eišiškių kilusi Vilniaus universiteto lenkų filologijos studentė Aneta Borisevska 2020 m., remdamasi vykdant projektą „Sociolingvistinis Lietuvos žemėlapis: miestai ir miesteliai (2013)“ parengta anketa. Tyrimo rezultatai rodo, kad lenkų kalbą respondentai vertina nevienareikšmiškai: bendrinė lenkų kalba laikoma prestižine ir būtina palaikyti kontaktus Lenkijoje, tačiau lenkų tarmė laikoma maišyta ir netinkama vartoti Vilniuje ar Lenkijoje. Jaunimas teigia, kad studijoms ir darbui Lietuvoje labiausiai jiems reikės lietuvių kalbos. Eišiškėse pastebima tendencija plačiau vartoti lietuvių kalbą, lenkų tarme dažniausiai kalbama namie ir su pažįstamais

Wartości Polaków litewskich w tekstach poetyckich Gabriela Jana Mincewicza

The current paper presents an overview of the poetic texts of Gabriel Jan Mincewicz (1938–2016) (PhD in the field of humanities, branch of theology). Merits of Gabriel Jan Mincewicz as the director of the song and dance ensemble “Wileńszczyzna” are emphasized. The poetic works of G. J. Mincewicz were divided into several thematic groups, among them the cultural determinants of the Polish identity and the linguistic image of the homeland were analyzed. The works were discussed in the sacred, historical, social, and linguistic contexts. The article emphasizes as well the social impact that G. J. Mincewicz’s songs have on the society of Vilnius region.Celem artykułu jest opis pojęć uznanych za wartości rdzenne Polaków litewskich, uobecnione w tekstach poetyckich Gabriela Jana Mincewicza (1938–2016), znanego w Wilnie i na Wileńszczyźnie muzyka, pedagoga, doktora nauk humanistycznych w dziedzinie teologii, posła na Sejm Republiki Litewskiej i działacza kulturalno-oświatowego. Zasługi G. J. Mincewicza dla kultury polskiej na Litwie zostały dostrzeżone jeszcze w latach 80. XX wieku (przez prof. Wojciecha J. Podgórskiego został nazwany „lirnikiem wileńskim”). Obiektem badań są wybrane teksty poetyckie G. J. Mincewicza; większość z nich weszła do repertuaru kierowanego przez niego i utworzonego w 1981 roku Reprezentacyjnego Polskiego Zespołu Pieśni Tańca „Wileńszczyzna”. Niektóre utwory tego poety i kompozytora znalazły się w zbiorku Pieśni Wileńszczyzny (Olsztyn, wyd. 1. – 1992, wyd. 2. – 2007), inne pozostają w archiwum prywatnym. Wartości (Wileńszczyzna, Wilno, Polska, wiara katolicka), których indywidualna wizja znalazła swój wyraz w twórczości Mincewicza, są uznawane przez całą grupę społeczną. Charakterystyczną cechą wyróżnionych wartości jest oparcie ich na archetypie matki, ojca, domu i ojczyzny–ojcowizny

Językowy obraz DOMU w prozie wspomnieniowej Wojciecha Piotrowicza

The aim of the article is to describe the concept of dom ‘home’ in Wojciech Piotrowicz’s idiolect by using the methodological assumptions of Lublin ethnolinguistics school. Research on which this paper is based consists of two main parts: we present the writer’s biography, which introduces a representative of the Polish intelligentsia in Lithuania, and an analysis of the concept of dom ‘home’. The presented biography emphasizes the origin and formation of the personality of the recognized writer and social and cultural activist, whose life is an example of the formation of the Polish intelligentsia in Lithuania. The subject of research is a textual data coming from his volume of memoirs, which contains the writer’s memories and reflections. The analysis of the dom ‘home’ concept focuses on two profiles: physical and symbolic, specific features were grouped onto facets. In the conclusions, we underline the specific character of home in Wojciech Piotrowicz’s autobiographical prose which has some differences comparing to home described in Polish, Lithuanian and Belarusian languages by EUROJOS project.Celem artykułu jest opis językowego obrazu DOMU na podstawie współczesnej prozy wspomnieniowej Wojciecha Piotrowicza. W pierwszej części artykułu przedstawiamy życiorys autora, który ma na celu pokazanie kształtowania się osobowości i drogi twórczej znanego dziś pisarza i działacza społecznego – jest przykładem sposobu formowania się powojennej polskiej inteligencji na Litwie. W nawiązaniu do bogatej literatury przedmiotu w badaniach lubelskiej szkoły etnolingwistycznej i różnorodnych ujęć konceptu domu w różnych językach, dążymy do jak najściślejszego odtworzenia obrazu domu w idiolekcie Piotrowicza, przedstawiciela starszego pokolenia polskiej inteligencji na Litwie, urodzonego w 1940 r. Przedmiotem badań jest zbiór utworów prozy autobiograficznej, zawierającej wspomnienia z dzieciństwa i przemyślenia pisarza. Analiza obrazu domu skupia się na dwóch profilach: fizycznym i symbolicznym, z wyodrębnieniem poszczególnych faset wypływających z analizy badanego tekstu. We wnioskach przedstawiamy cechy szczególne analizowanego obrazu na tle opisów domu w języku polskim, litewskim i białoruskim, dokonanych przez uczestników projektu EUROJOS

Idiolekt Wojciecha Piotrowicza: słownictwo prozy autobiograficznej

Wojciech Piotrowicz (born in 1940) is a Vilnius poet, prose writer, translator, journalist, social and cultural activist. He is the author of several poetry collections and volumes of memoirs. Research on which this paper is based consists of two main parts: we present the writer’s biography, which introduces a representative of the Polish intelligentsia in Lithuania, and an analysis of his lexis from his collection of short stories Moja czasoprzestrzeń (My Space-Time) (2015). The aim of the research is to investigate the lexical layers in the idiolect of the writer. Piotrowicz’s idiolect is the domain where the erudite vocabulary of the standard language blends in with the dialectical vocabulary of the Švenčionys district, in which words of rural life are frequent. In the vocabulary of his idiolect, we distinguish the following groups of lexemes: words from family language, archaisms, dialect words, and postwar Russian borrowings, referred to as “Soviet words”. The multi-layer nature of Piotrowicz’s idio­lect is a result of a complicated reality on the border between cultures, languages, times, and evidence of changes in social stratification. To summarize the research results, it can be stated that the analysis of 179 words (phrases) from the writer’s individual language shows a world of concepts, thoughts, and values that are characteristic of representatives of the intelligentsia of peasant origin, born in the 1940s. The authors of the paper consider that this study is only a contribution toward determining the peculiarities of the Polish language spoken by the intelligentsia in Lithuania in the 20th century, and that this article does not exhaust all issues of Wojciech Piotrowicz’s idiolect.Wojciech Piotrowicz (ur. 1940) jest wileńskim poetą, prozaikiem, tłumaczem literatury, dziennikarzem, działaczem społecznym i kulturalnym. Jest autorem kilkunastu zbiorków poetyckich i tomików prozy wspomnieniowej. Obiektem niniejszych badań jest słownictwo ze zbioru opowiadań W. Piotrowicza Moja czasoprzestrzeń (2015). Analizowana proza wspomnieniowa jest zapisana językiem standardowym, zbliżonym do języka ogólnopolskiego z zachowaniem specyfiki regionalnej. W idiolekcie W. Piotrowicza zderza się ogólnopolskie słownictwo erudycyjne z leksyką gwarową z okolic Święcian, która dotyczy życia na wsi. Wyróżniono następujące grupy leksemów: wyrazy z języka familijnego, archaizmy, wyrazy gwarowe oraz powojenne zapożyczenia rosyjskie, określane mianem “sowietyzmów”. Podsumowując wyniki badań, można stwierdzić, że analiza 179 słów (fraz) z idiolektu pisarza pokazuje świat pojęć, myśli i wartości charakterystycznych dla przedstawicieli inteligencji chłopskiej, urodzonej w latach 40. XX wieku. Niniejszy artykuł nie wyczerpuje bogactwa idiolektu W. Piotrowicza, jednak jest próbą uchwycenia fenomenu słownictwa reprezentanta powojennej inteligencji polskiej na Litwie. Vojciecho Piotrovičiaus idiolektas: autobiografinės prozos žodynas Vojciech Piotrovič (gim. 1940) yra Vilniaus poetas, prozaikas, literatūros vertėjas, žurnalistas, visuomenės ir kultūros veikėjas. Yra keliolikos poezijos rinkinių ir autobiografinių prozos tomų autorius. Tarp V. Piotrovičiaus darbų yra ir vertimų. Dabartinių tyrimų objektas yra apysakų rinkinio Moja czasoprzestrzeń [Mano laiko erdvė] (2015) leksika. Tai prisiminimų proza, užrašyta standartine kalba, artima bendrinei lenkų kalbai, tačiau išlaikant regioninę specifiką. V. Piotrovičiaus idiolekte erudicinis bendrinės kalbos žodynas susitinka su gyvenimu kaime susijusia tarmine Švenčionių rajono apylinkių leksika. Jo idiolekto žodyne išskiriamos kelios leksemų grupės: šeimyninės kalbos posakiai, archaizmai, tarminiai žodžiai ir rusiški pokario skoliniai, vadinami „sovietizmais“. Šis straipsnis neišsemia V. Piotrovičiaus idiolekto turtų, tačiau tai yra bandymas užčiuopti pokario Lietuvos lenkų inteligentijos vartojamo žodyno fenomeną. Reikšminiai žodžiai: Vojciech Piotrovič, idiolektas, autobiografinė proza, Lietuvos lenkų inteligentija

Indeks nazwisk

 &nbsp