Kancelaria administracji zbiurokratyzowanej. Przedmiot – zakres – model badawczy

The article is an attempt to analyze and define the concept of a bureaucratic office as a subject of research. Over the last hundred years, the office has been a subject of lively interest of Polish science, first for the needs of archival science, and finally also for diplomacy and history of administration. The author analyzes the phenomenon of the office in terms of the organization of office activities, the functions of the organization, and as a document service system (the office system). An important point of reference for recognizing this subject of research is the theory of the document life cycle. The summary of the considerations is the outline of the monograph model of the office.Artykuł jest próbą analizy i zdefiniowania pojęcia kancelarii zbiurokratyzowanej jako przedmiotu badań. Przez ostatnie sto lat kancelaria była przedmiotem ożywionego zainteresowania nauki polskiej najpierw na potrzeby archiwistyki, a ostatecznie także dyplomatyki i historii administracji. Autor analizuje zjawisko kancelarii pod względem organizacji czynności kancelaryjnych, funkcji organizacji oraz jako system obsługi dokumentowej (system kancelaryjny). Ważnym punktem odniesienia do rozpoznania tego przedmiotu badań jest teoria cyklu życiowego dokumentu. Podsumowaniem rozważań jest zarys modelu monografii kancelarii

Modernizacja poprzez kolonizację i wynarodowienie. Uwagi o pracy Malte Rolfa pt. Rządy imperialne w Kraju Nadwiślańskim. Królestwo Polskie i cesarstwo rosyjskie, przekł. Wojciech Włoskowicz, Warszawa 2016, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, ss. 505

The article describes and analyses the Polish language edition of the book Rządy imperialne w Kraju Nadwiślańskim. Królestwo Polskie i cesarstwo rosyjskie by the German historian Malte Rolf. The article confronts the factual layer of the book with the state of research and comments on the presented interpretations. The author draws attention to the cursory treatment of the presence of civil servants, soldiers and Russian priests in the Kingdom and the similarly perfunctory presentation of the educational policy, as well as the complete omission of the liquidation of the Greek Catholic Church and its consequences.W artykule opisano i zanalizowano polskojęzyczne wydanie pracy niemieckiego historyka Malte Rolfa pt. Rządy imperialne w Kraju Nadwiślańskim. Królestwo Polskie i cesarstwo rosyjskie. Autor konfrontuje warstwę faktograficzną książki ze stanem badań i odnosi się do przedstawionych interpretacji. Zwraca uwagę na zdawkowe potraktowanie obecności urzędników, żołnierzy i duchownych rosyjskich w Królestwie oraz polityki oświatowej, a także na całkowite pominięcie likwidacji Kościoła greckokatolickiego i jej następstw

Забытая российская администрация – Правление Российских таможенных и торговых дел в Варшаве 1818–1822

The final phase of the Napoleonic Wars was associated with rapid changes in Central Europe. Apart from the border changes, the thorough reforms of state management carried out in the Russian Empire were also valid. One of the important elements of these changes was the determination of the status of the Duchy of Warsaw in relation to the Empire. The article presents a short, but turbulent and hesitant process of organizing the custom administration on the western land border of the Russian Empire. The Board of Russian Customs and Trade Affairs in Warsaw, practically unknown in Polish historiography, is a testimony to the first attempt to incorporate this territory into the Russian customs area, which finally took place in 1851.Końcowa faza wojen napoleońskich wiązała się z gwałtownymi przemianami w Europie Środkowej. Poza zmianami granic równie ważne były gruntowne reformy zarządzania państwem przeprowadzone także w Imperium Rosyjskim. Jednym z ważnych elementów tych przemian było określenie statusu Księstwa Warszawskiego w stosunku do Imperium. Artykuł przedstawia krótki, ale burzliwy i pełen wahań, proces organizacji administracji celnej na zachodniej lądowej granicy Imperium Rosyjskiego. Praktycznie nieznany w polskiej historiografii Zarząd Rosyjskich Spraw Celnych i Handlowych w Warszawie jest świadectwem pierwszej próby włączenia tego terytorium do rosyjskiego obszaru celnego, co ostatecznie dokonało się w 1851 r.Końcowa faza wojen napoleońskich wiązała się z gwałtownymi przemianami w Europie Środkowej. Poza zmianami granic równie ważne były gruntowne reformy zarządzania państwem przeprowadzone także w Imperium Rosyjskim. Jednym z ważnych elementów tych przemian było określenie statusu Księstwa Warszawskiego w stosunku do Imperium. Artykuł przedstawia krótki, ale burzliwy i pełen wahań, proces organizacji administracji celnej na zachodniej lądowej granicy Imperium Rosyjskiego. Praktycznie nieznany w polskiej historiografii Zarząd Rosyjskich Spraw Celnych i Handlowych w Warszawie jest świadectwem pierwszej próby włączenia tego terytorium do rosyjskiego obszaru celnego, co ostatecznie dokonało się w 1851 r

Zarządzanie więziennictwem w Królestwie Polskim (1867–1918) na przykładzie guberni lubelskiej

The penitentiary system in the nineteenth century was one of the indicators of the progress of civilization state, however in the Polish Kingdom after the January Uprising was introduced Russian standards. An additional element of worsening quality of this resort was the emphasis on the Russification of staff. The article analyzes the role of different authorities in managing the penitentiary system and its components. The key role have prisons unit of the Gubernyas Government, which was part of the executive apparatus this collegial authorities. Only in the Warsaw gubernya was appointed the prison department as the realization of penitentiary inspection.Więziennictwo w XIX wieku było jednym z wyznaczników postępu cywilizacyjnego państwa, jednak w Królestwie Polskim po powstaniu styczniowym zaczęto wprowadzać wzorce rosyjskie. Dodatkowym elementem pogarszającym jakość resortu był nacisk na rusyfikację personelu. Artykuł analizuje rolę poszczególnych organów władzy w zarządzaniu systemem penitencjarnym i jego elementami. Kluczową komórką był referat więzienny Rządu Gubernialnego, który był częścią aparatu wykonawczego organu kolegialnego w postaci Rządu Gubernialnego. Tylko w guberni warszawskiej powołano wydział więzienny jako realizację inspekcji więziennej

Selekcja archiwalna jako konstruowanie zasobu źródeł historycznych

The authors assume that the effects of the mechanism that is currently used to develop the archival resources in Poland are not able to meet the needs of historical sciences. They point out the reasons for this situation and come to conclusion that archival activity in Poland has become a thoughtless office chore, sometimes even a commercial service, and is not a public service any more - that is, a service for the benefit of the national culture. When it comes to development of the archival resources, the solution is not to introduce new types of sources, but to continue implementing the old standards of the mission to collect and preserve archival materials.Autorzy wychodzą z założenia, że efekty współcześnie stosowanych mechanizmów kształtowania zasobu archiwalnego w Polsce nie są wstanie sprostać potrzebom nauki historycznej. Wskazują na przyczyny tego stanu rzeczy i dochodzą do wniosku, że działalność archiwalna w Polsce stała się bezrefleksyjnym urzędowaniem, czasem komercyjną usługą, ale nie służbą publiczną – służbą na rzecz kultury narodowej. W przypadku kształtowania zasobu archiwalnego problem polega nie na zagospodarowywaniu nowych typów źródeł, ale na realizowaniu starych standardów misji archiwalnej

Modernizacja poprzez kolonizację i wynarodowienie. Uwagi o pracy Malte Rolfa pt. Rządy imperialne w Kraju Nadwiślańskim. Królestwo Polskie i cesarstwo rosyjskie, przekł. Wojciech Włoskowicz, Warszawa 2016, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, ss. 505

The article describes and analyses the Polish language edition of the book Rządy imperialne w Kraju Nadwiślańskim. Królestwo Polskie i cesarstwo rosyjskie by the German historian Malte Rolf. The article confronts the factual layer of the book with the state of research and comments on the presented interpretations. The author draws attention to the cursory treatment of the presence of civil servants, soldiers and Russian priests in the Kingdom and the similarly perfunctory presentation of the educational policy, as well as the complete omission of the liquidation of the Greek Catholic Church and its consequences.W artykule opisano i zanalizowano polskojęzyczne wydanie pracy niemieckiego historyka Malte Rolfa pt. Rządy imperialne w Kraju Nadwiślańskim. Królestwo Polskie i cesarstwo rosyjskie. Autor konfrontuje warstwę faktograficzną książki ze stanem badań i odnosi się do przedstawionych interpretacji. Zwraca uwagę na zdawkowe potraktowanie obecności urzędników, żołnierzy i duchownych rosyjskich w Królestwie oraz polityki oświatowej, a także na całkowite pominięcie likwidacji Kościoła greckokatolickiego i jej następstw

Russian projects coats of arms for the cities of the Radzyń district in the second half of the 19th century

W XIX wieku władze rosyjskie przeprowadziły szeroko zakrojoną akcję opracowania i legalizacji herbów terytorialnych a w tym i miejskich. Akcja ta polegała na poszukiwaniu źródeł heraldycznych i opracowaniu w dużej mierze na ich podstawie herbów. Innymi czynnikami była symbolika państwowa i aktualne charakterystyki miejscowości i zajęć mieszkańców. W Królestwie Polskim dużo szybciej i wyraźniej zaczął dominować czynnik polityczny i modernistyczny. Artykuł pokazuje różne odcienie przedsięwzięcia heraldycznego na przykładzie projektów herbów dla Radzynia i Międzyrzeca.In the nineteenth century, the Russian authorities carried out a large-scale campaign to develop and legalize territorial coats of arms, including city coats of arms. This action consisted in searching for heraldic sources and developing coats of arms based on them. Other factors were the state symbolism and the current characteristics of the town and the activities of its inhabitants. In the Kingdom of Poland, the political and modern-ist factors began to dominate much faster and more clearly. The article shows various shades of the heraldic undertaking on the example of the designs of coats of arms for Radzyń and Międzyrzec