Palynostratigraphy and palynofacies of the Upper Silesian Keuper (southern Poland)

The results of the palynostratigraphical studies presented in this paper come from five boreholes Patoka 1, Czarny Las, Woźniki Śląskie K1, Kobylarz 1 and Poręba as well as from four outcrops at Lipie Śląskie, Patoka, Zawiercie and Poręba, in Upper Silesia (southern Poland). The palynostratigraphical zonation presented by Orłowska-Zwolińska (1983) for the epicontinental Upper Triassic of Poland was applied. The palynomorph spectra are marked by different preservation states, combined with the frequent occurrence of reworked specimens, probably even from Palaeozoic strata. The spore-pollen assemblage recognized in the “Chrzanów Formation” belongs to the early Carnian verrucata Subzone of the palynological longdonensis Zone. The spectrum from the Stuttgart Formation represents the Carnian astigmosus Zone. Spectra in the Patoka Marly Mudstone-Sandstone Member (Grabowa Mudstone-Carbonate Formation), with the Lisowice bone-bearing horizon, represent the middle and late Norian meyeriana b Subzone. The Rhaetian age of the bone-bearing succession in the Lisowice–Lipie Śląskie clay-pit suggested in the literature was not confirmed. The age of assemblages from the “Połomia Formation”, which overlies the Patoka Member, was not determined, owing to the poor state of miospore preservation. Moreover, three types of palynofacies were recognized as being characteristic for a fluvial channel (1), a flood plain (2), and lacustrine and playa environments (3) as well as for an undetermined milieu. Type 1 was found in the deposits of the Stuttgart Formation, the Patoka Member and the “Połomia Formation”, type 2 in the Patoka Member and the “Połomia Formation”, type 3 in the “Chrzanów Formation”, the Stuttgart Formation and the Patoka Member

Ośrodek Tradycji Garncarstwa w Chałupkach (Góry Świętokrzyskie) jako obiekt geoturystyczny

Z dużym prawdopodobieństwem można przyjąć, że wiejski ośrodek garncarski w rejonie dzisiejszej miejscowości Chałupki (gmina Morawica) należy do najstarszych w regionie świętokrzyskim i funkcjonował już w czasach rzymskich (II w n.e.). Okres jego świetności przypada na XVIII i XIX w. W dwudziestoleciu międzywojennym liczył prawie 70 warsztatów i liczba ta stopniowo malała aż do roku 1993, kiedy został zamknięty ostatni warsztat Stefana Sowińskiego. Garncarstwo rozwinęło się w oparciu o lokalne złoża krasowych glin neogeńskich, występujących w obrębie lejów krasowych utworzonych w wapieniach górnej jury. Gliny te pozyskiwano szybikami na obszarze około 8,6 km2, obejmującym miejscowość Chałupki i ciągnącym się na południe od niej. Proces produkcji ceramiki był wieloetapowy. Obejmował przygotowanie gliny, tzw. „gojenie”, formowanie naczyń na toczku garncarskim, suszenie, glazurowane i wypalanie w piecach. Asortyment wyrobów ceramicznych uległ z czasem wzbogaceniu. Obok naczyń użytkowych pojawiły się zabawki, głównie gwizdki, oraz kropielnice i figury świętych. Ceramika z Chałupek była używana nie tylko przez ludność lokalną, lecz w całym regionie świętokrzyskim, a nawet poza jego granicami. Z biegiem czasu zmieniało się jej przeznaczenie od czysto użytkowego po dekoracyjne. Od 1998 r. funkcjonuje w Chałupkach Ośrodek Tradycji Garncarstwa, pełniący rolę muzealno-edukacyjną. Corocznie, w lipcu, na terenie ośrodka odbywa się festyn etnograficzny „Chałupkowe Garncynki”. Ośrodek Tradycji Garncarstwa w Chałupkach jest licznie odwiedzany przez turystów – zarówno indywidualnych, jak i grupy zorganizowane oraz wycieczki szkolne. Stanowi obiekt geoturystyczny promujący dziedzictwo kulturowe Chałupek.Z dużym prawdopodobieństwem można przyjąć, że wiejski ośrodek garncarski w rejonie dzisiejszej miejscowości Chałupki (gmina Morawica) należy do najstarszych w regionie świętokrzyskim i funkcjonował już w czasach rzymskich (II w n.e.). Okres jego świetności przypada na XVIII i XIX w. W dwudziestoleciu międzywojennym liczył prawie 70 warsztatów i liczba ta stopniowo malała aż do roku 1993, kiedy został zamknięty ostatni warsztat Stefana Sowińskiego. Garncarstwo rozwinęło się w oparciu o lokalne złoża krasowych glin neogeńskich, występujących w obrębie lejów krasowych utworzonych w wapieniach górnej jury. Gliny te pozyskiwano szybikami na obszarze około 8,6 km2, obejmującym miejscowość Chałupki i ciągnącym się na południe od niej. Proces produkcji ceramiki był wieloetapowy. Obejmował przygotowanie gliny, tzw. „gojenie”, formowanie naczyń na toczku garncarskim, suszenie, glazurowane i wypalanie w piecach. Asortyment wyrobów ceramicznych uległ z czasem wzbogaceniu. Obok naczyń użytkowych pojawiły się zabawki, głównie gwizdki, oraz kropielnice i figury świętych. Ceramika z Chałupek była używana nie tylko przez ludność lokalną, lecz w całym regionie świętokrzyskim, a nawet poza jego granicami. Z biegiem czasu zmieniało się jej przeznaczenie od czysto użytkowego po dekoracyjne. Od 1998 r. funkcjonuje w Chałupkach Ośrodek Tradycji Garncarstwa, pełniący rolę muzealno-edukacyjną. Corocznie, w lipcu, na terenie ośrodka odbywa się festyn etnograficzny „Chałupkowe Garncynki”. Ośrodek Tradycji Garncarstwa w Chałupkach jest licznie odwiedzany przez turystów – zarówno indywidualnych, jak i grupy zorganizowane oraz wycieczki szkolne. Stanowi obiekt geoturystyczny promujący dziedzictwo kulturowe Chałupek

The Carnian Humid Episode of the late Triassic: a review

From 1989 to 1994 a series of papers outlined evidence for a brief episode of climate change from arid to humid, and then back to arid, during the Carnian Stage of the late Triassic Epoch. This time of climate change was compared to marine and terrestrial biotic changes, mainly extinction and then radiation of flora and fauna. Subsequently termed, albeit incorrectly, the Carnian Pluvial Event (CPE) by successive authors, interest in this episode of climatic change has increased steadily, with new evidence being published as well as several challenges to the theory. The exact nature of this humid episode, whether reflecting widespread precipitation or more local effects, as well as its ultimate cause, remains equivocal. Bed-by-bed sampling of the Carnian in the Southern Alps (Dolomites) shows the episode began with a negative carbon isotope excursion that lasted for only part of one ammonoid zone (A. austriacum). However, that the Carnian Humid Episode represents a significantly longer period, both environmentally and biotically, is irrefutable. The evidence is strongest in the European, Middle Eastern, Himalayan, North American and Japanese successions, but not always so clear in South America, Antarctica and Australia. The eruption of the Wrangellia Large Igneous Province and global warming (causing increased evaporation in the Tethyan and Panthalassic oceans) are suggested as causes for the humid episode

Impact of the environmental stress on the Late Permian palynoflora from Poland

Analizując materiał pochodzący z utworów cechsztynu Polski, zaobserwowano pojawienie się zmienionych morfologicznie ziaren pyłku z gatunku Lueckisporites virkkiae Potonié et Klaus, stanowiącego główny składnik późnopermskich zespołów mikroflorystycznych. Zmiany te już wcześniej odnotował Visscher w zachodniej Europie (1971, 1972), nazywając zmienione formy normami. Dotyczyły one zwiększenia lub redukcji liczby worków powietrznych, zmiany ich kształtu i wielkości, pogrubienia egzyny ciałka centralnego i zagęszczenia jej struktury. Przyczyną powstania zmienionych form najprawdopodobniej był stres środowiskowy wywołany katastroficznymi zmianami klimatu w późnym permie, będącymi następstwem wzmożonej działalności wulkanicznej (Foster, Afonin, 2005).The abnormal pollen grains of the Lueckisporites virkkiae Potonié et Klaus species were recorded in the Late Permian microfloristic assemblages from Poland. These morphologically mutated miospores were already described by Visscher in the Permian succession of Western Europe and became interpreted as evolutional forms called norms (1971, 1972). The most probable reason of such aberration was the environmental stress accompanied the catastrophic climatic changes in the Late Permian resulted from the high volcanic activity (Foster, Afonin, 2005)

Palynostratigraphy, palaeoecology and palaeoclimate of the late Permian and Triassic of the Nida Basin

Praca stanowi pierwsze kompleksowe opracowanie biostratygrafii utworów permu górnego i triasu niecki Nidy. Wyróżniono dziesięć poziomów palinologicznych. Wyniki badań mikroflorystycznych potwierdziły problematyczną dotychczas obecność utworów późnego anizyku i wczesnego ladynu. Pozwoliły także na sprecyzowanie granic między indem i olenkiem oraz norykiem i retykiem. Wyniki zastosowanych w badaniach palinologicznych analiz paleośrodowiskowej i paleoklimatycznej wykazały dominację form sucholubnych w zespołach miosporowych. Wskazują również na przewagę klimatu suchego w późnym permie i triasie na badanym obszarze. Zwiększoną ilość mikroflory wilgotnolubnej obserwuje się w olenku, ladynie, noryku i retyku. Przeważająca w późnym permie i triasie kontynentalna sedymentacja w środowiskach rzecznych, jeziornych, playi i sebki była przerywana przez transgresje morskie, które miały miejsce w późnym wuchiapingu, wczesnym indzie, anizyku i ladynie.Ten miospore zones are identified in the Upper Permian and Triassic succession of the Nida Basin. This is the first complete biostratigraphical study of these sediments. The palynological investigation confirmed the presence of the late Anisian and early Ladinian. In addition, they allowed determining more precisely the boundaries between Induan and Olenekian as well as Norian and Rhaetian. Xeromorphic elements dominate the Upper Permian and Triassic palynomorph spectra from the Nida Basin and reflect a mainly dry palaeoclimate. Significant numbers of hygromorphic elements indicating temporarily humid phases, occur in the Olenekian, Ladinian, Norian and Rhaetian. Continental sedimentation in fluvial, lacustrine, coastal, playa and sabkha environments prevailed during most of the Late Permian and Triassic but was interrupted by marine transgressions in the late Wuchiapingian, early Induan, Anisian as well as Ladinian

Application of the TAI (Thermal Alteration Index) and palynofacial analysis for determining the degree of organic matter termal maturity in the Upper Permian and Triassic deposits in the northern part of the Nida Basin (central Poland)

Determining the thermal maturity of palynomorph based on their color is a method commonly used in hydrocarbon prospecting. The color of the outer membrane of miospores (exine) changes as a result of heating from pale yellow to black depending on the paleotemperature. Currently, there are many palynomorph color scales correlated with the value of vitrinite reflectance, temperature of burial and hydrocarbon generation stages. Due to the varied material, both in taxonomic and morphological terms, the author used the TAI AMOCO scale. Furthermore, the share of individual kerogen groups in palynofacies was analyzed in terms of their hydrocarbon potential. The Upper Permian and Triassic deposits from eleven boreholes located in the north part of the Nida Basin were investigated. They showed that the Triassic and in the Upper Permian samples from the Milianów IG 1 borehole, are dominated by the pale yellow to orange color of spores and pollen grains, corresponding to a TAI index from 1 to 4, i.e. the pre-generation, dry gas and the early oil generation windows. In turn, only the samples of the Upper Permian from the Pągów IG 1 borehole are dominated by the brown color of miospores, which corresponds to a TAI index from 4+ to 5, i.e. the peak oil prone. Dominant vitrinite reflectance Ro varies from 0,4% to 0,6%, so the degree of organic matter maturity in the Upper Permian and Triassic deposits is not very high, which indicates relatively low temperatures of sediment diagenesis (< 80°C). Analysis of palynofacies showed that the Upper Permian and Triassic deposits contain mixed and structural kerogen. Mixed kerogen, occurring in carbonate rocks, contains amorphous fine-scattered kerogen and “fluffy” of algae origin, as well as structural kerogen of terrigeneous origin, mainly exinite and vitrinite. Mixed kerogen is characterized by oil potential, whereas structural kerogen – by gas-oil potential

History of the Holy Cross Branch of the Polish Geological Society

The Holy Cross Branch of the Polish Geological Society was established in 1963. Its first chairman was Czesław Żak. Among the presidents, who performed this function for several terms, the following should be mentioned: Henryk Jurkiewicz, Halina Żakowa, Jerzy Gągol and Anna Mader. The largest number, 120 members, was in 1981. Currently, it has 24 members. The activities of the Branch included organizing scientific meetings with papers on various topics, field conferences, both domestic and foreign, as well as scientific conferences and sessions and conventions of the Polish Geological Society in the Holy Cross Mountains

A record of climatic changes in the Triassic palynological spectra from Poland

Based on quantitative and qualitative analyses of the Triassic miospores assemblages from different regions of Poland climatic changes have been documented. Analyzed material came from the published and archival works of Orłowska-Zwolińska and author and comprised ten palynological zones distinguished in the Triassic of Poland. Two different palynological methods were applied in this study – PPC model and SEG model – to obtain palaeoclimatic and palaeoenvironmetal data. Xerophytic elements (spores and pollen grains of xerophytic plants), reflecting mainly dry climate conditions, dominated in the palynomorph spectra of the Triassic deposits from Poland. Significant numbers of hygrophytic elements indicating temporary more humid phases occurred in the late Olenekian, Ladinian, the middle Carnian, late Norian and the Rhaetian

Biostratigraphy of the Emsian to Eifelian in the Holy Cross Mountains (Poland)

The paper give a biostratigraphic interpretation of the Emsian to Eifelian in the Łysogóry and Kielce regions of the Holy Cross Mountains, based on the different groups of microfossils: miospores, conodonts, ostracods and foraminifers. Four miospore zones were identified in the uppermost Pragian, Emsian and lowermost Eifelian: Verrucosisporites polygonalis-Dibolisporites wetteldorfensis (PW), Emphanisporites annulatus-Brochotriletes bellatulus (AB), Emphanisporites foveolatus-Verruciretusispora dubia (FD) and Acinosporites apiculatus-Grandispora protea (AP). In the Łysogóry region, the Emsian and lowermost Eifelian comprises four cono-dont zones: serotinus,patulus,partitus and costatus, three ostracod assemblages and several foraminifer assemblages. In the Kielce region, deposits from the Emsian/Eifelian boundary interval yield conodonts from the patulus and partitus zones, two ostracod assemblages and assemblages of agglutinated foraminifers. The joint biostratigraphic analysis allows a tentative correlation of the lithostratigraphic units from both areas. It also provides independent control/calibration on the different biostratigraphical systems. The Pragian/Emsian boundary is located in the lower part of the Barcza Formation and in the lower part of the Haliszka Formation, whereas the Emsian/Eifelian boundary lies in the upper part of the Grzegorzowice Formation and in the upper part of the Winna Formation