Zastosowanie zneutralizowanych, potrawiennych materiałów odpadowych w postaci szlamów uzyskanych w wyniku trawienia powierzchni etalicznych opis patentowy nr 216497 /

Zgłoszono 07.09.2010 r.Zgłoszenie ogłoszono 12.03.2012 BUP 06/12.O udzieleniu patentu ogłoszono 30.04.2014 WUP 04/14.Nr zgłosz. 392334.Tyt. z ekranu tyt.Dostępny także w wersji drukowanej.Tryb dostępu: Internet

Monitoring and quality assessment of selected physical and chemical parameters of the Sola River system, south Poland Monitoring oraz ocena jakości wybranych parametrów fizykochemicznych w systemie rzeki Soły, Polska Południowa /

Tyt. z nagł.Streszczenie: Celem przeprowadzonych badań był monitoring i ocena jakości systemu rzeki Soły. Zimą 2001 r. oraz wiosną 2002 r. pobrano próbki wody, zawiesiny i osadów dennych z rzeki Soły, a także dodatkowe próbki z Wisły - powyżej i poniżej ujścia Soły. Parametry fizyczne wody rzecznej, takie jak: pH, temperatura, zawartość tlenu, przewodność właściwa, były mierzone w terenie. Koncentrację pierwiastków śladowych w badanych próbkach wód, zawiesiny oraz osadów dennych określano metodami ICP-MS, AAS (próbki zawiesiny i osadów były roztwarzane w wodzie królewskiej w piecu mikrofalowym), natomiast zawartość anionów w próbkach wody rzecznej określono metodą chromatografii jonowej. Otrzymane wyniki zawartości metali śladowych były porównane z krajowymi i międzynarodowymi standardami jakości. W odniesieniu do parametrów fizykochemicznych woda rzeki Soły wykazuje jakość odpowiadającą 1-3 klasie czystości wód powierzchniowych. Ilość metali w zawiesinie (PSM) przewyższa wartości tła geochemicznego, a zgodnie z niemiecką klasyfikacją LAWA najwyższe koncentracje stwierdzono dla kadmu i cynku. Koncentracja pierwiastków śladowych w próbkach zawiesiny waha się w szerokich granicach: Pb 19,4-124 mg/kg; Zn 343-1725 mg/kg; Cd 0,86+5,78 mg/kg; Tl 0,087-0,568 mg/kg; Cr 68,3-176 mg/kg; Ni 52,5-67,2 mg/kg; As 9,44-32,1 mg/kg i Fe 22815-54007 mg/kg. Zawartość metali w osadach dennych jest niższa niż stwierdzona w zawiesinie, a według niemieckiej klasyfikacji Igeo odpowiada klasie I i I-II (osady nie zanieczyszczone do umiarkowanie zanieczyszczonych). Przeprowadzone testy kwaśnego wymywania metali z wybranych próbek osadów i zawiesiny wykazały niską mobilność większości metali. Najbardziej mobilnymi metalami są nikiel w zawiesinie (wymywalność 97% Ni) oraz ołów w osadzie (wymywalność 58% Pb). Otrzymane wyniki pozwoliły sformułować następujące wnioski: - zmierzone wartości parametrów fizycznych badanych próbek wód Soły odpowiadają klasie 1 i 2, a koncentracja metali nie przekracza wartości 1 klasy czystości wód powierzchniowych według obowiązującej w Polsce klasyfikacji; - stwierdzone zanieczyszczenia nie wykazały istotnego zróżnicowania ich ilości w próbkach pobranych wiosną oraz zimą, stąd wykonywanie badań w ramach monitoringu chemicznego dwa razy w ciągu roku wydaje się wystarczające; - zawartość metali śladowych w próbkach osadów dennych jest niższa od stwierdzonej w zawiesinie rzecznej; - autorzy proponują włączenie do Państwowego Monitoringu Chemicznego wód płynących badanie zawiesiny rzecznej w miejsce osadów, gdyż łatwiejsze jest jej opróbowanie, jest bardziej homogenicznym materiałem w porównaniu z osadem, natomiast prace laboratoryjne są mniej czasochłonne. Słowa kluczowe: Soła, rzeka, Polska południowa, zanieczyszczenie wód, monitoring, fizykochemiczne parametry wody, wody płynące. Abstract: The purpose of the research carried in winter 2001 and spring 2002 was to monitor and assess the quality of the Sola River system. Representative samples of river water, suspended matter and bottom sediments were taken from 10 sampling points located along the Sola River course, and additional 2 before and after Sola River outlet to the Vistula River. Physical parameters (pH, temp., O2, conductivity) of the river water were determined directly in the field. The spatial variability in concentrations of elements in the Sola River system was established using ICP-MS, AAS as well as IC, and further the pollutants were compared to national and international quality standards. With respect to physico-chemical parameters the Sola River shows good quality meeting the lst to 3rd Polish Surface Water Quality Class. The detected levels of metal concentrations in suspended matter were found to exceed the geochemical background values. Metal concentrations were found to be much higher than in the river water and with respect to LAWA classification system relatively highest pollution was found with Cd, Zn. Metal concentrations ranged (in mg/kg): Pb 19.4-124; Zn 343-1725; Cd 0.86-5.78; Tl 0.087-0.568; Cr 68.3-176; Ni 52.5-67.2; As 9.44-32.1; and Fe 22815-54007. Content of metals in bottom sediments revealed lower concentration level in comparison with suspended matter indicating uncontaminated to moderately contaminated conditions with respect to the Igeo classification system. A leaching test was performed to established the mobility and bioavailability of investigated metals in both suspended matter and bottom sediment samples. Obtained results indicate Iow metal mobility upon acidic leaching conditions. Nickel was found to be the most mobile metal in suspended matter (97% released), whereas in bottom sediment Pb (58% released) appeared to be the most bioavailable. Results obtained lead to formulation of the following conclusions and further recommendations for national chemical monitoring in Poland: (1) metal concentrations in the Sola River did not exceed the values of the lst Polish Surface Water Quality Class; (2) pollutant content did not reveal significant seasonal variations, therefore chemical monitoring conducted twice a year is sufficient; (3) chemical monitoring of suspended matter should be included in the Polish National Monitoring System on the routine basis; additional arguments are: easy sampling, better homogeneity of material and less time consuming laboratory procedure

Zanieczyszczenie osadów rzecznych w krajach Unii Europejskiej i ich znaczenie w zarządzaniu w systemie zlewniowym Contamination of river sediments in European Union Countries and their functions in river basin management /

Tyt. z nagłówka.Bibliografia s. 250-252.Dostępny również w formie drukowanej.ABSTRACT: Status of WFD sediment issues in EU and requirements for decision-making for sediment management at the river basin scale are described. This work reviews the river sediments contamination with heavy metals from historical contaminated areas in Europe. The distribution of metals concentration in the Elbe, and Oder Rivers sediments showed that their sources are the former and present mining and smelting activities. KEYWORDS: historical contaminated sediments, Europe, heavy metals, river basin management. SŁOWA KLUCZOWE: historycznie zanieczyszczone osady, Europa, metale ciężkie, zarządzanie zlewniowe

Zanieczyszczenie chromem Jeziora Rożnowskiego

Tyt. z nagłówka.Bibliografia s. 173-174.Dostępny również w formie drukowanej.ABSTRACT: Roznowskie Lake is the reservoir of the accumulative contaminants, which are dumped into the waters of Dunajec and Poprad River. The aim of the researches was to define the level of contamination with chromium sediments and water in the Roznowskie Lake. This element was chosen for investigation, due to great spread of tannery works on this area of the river basin, that can be the source of the chromium. From the whole area of the lake it was taken 42 bottom sediment samples and 42 water samples with the suspended matter. Laboratory analyses showed, that there is very Iow concentration of the chromium in water and also in bottom sediments and suspended matter. Comparing the results with actual (valid) Polish Law connected with (related to) drinking waters, it can be said that with contamination of Cr, waters from Roznowskie Lake, belong to first class of cleanness. Sediments output by the processes of desludging of the water reservoirs, can be used for recultivation of soils, while the concentration of the Cr in none of the sediment samples overpass the permissible level of 200 mg/kg dry mass. Polish Legal Acts do not take under consideration defining the contamination level of pollutants in the suspended matter. According to German LAWA classification, constituents of the Roznowskie Lake with contamination of Cr, belong to the first class of cleanness (non polluted). STRESZCZENIE: Jezioro Rożnowskie stanowi zbiornik akumulacyjny zanieczyszczeń, jakie zrzucane są do wód Dunajca i Popradu. Celem badań było określenie stanu zanieczyszczenia chromem osadów i wód zbiornika. Pierwiastek ten został wybrany do badań ze względu na znaczne rozpowszechnienie na terenie zlewni zakładów garbarskich, które mogą stanowić jego źródło. Z całego obszaru jeziora pobrano 42 próbki osadów dennych oraz 42 próbki wody wraz z zawiesiną. Wykonane badania chromu wykazały jego bardzo niskie zawartości w wodzie, a także w osadach i zawiesinie. Porównując wyniki z obowiązującym w Polsce rozporządzeniem dotyczącym wód pitnych, wody Jeziora Rożnowskiego pod względem zawartości Cr zaliczyć można do I klasy czystości. Osady wydobyte w procesie odmulania zbiornika mogą być użyte do rekultywacji gleb, ponieważ zawartość chromu w żadnej z próbek nie przekroczyła granicznej wartości 200 mg/kg s.m. Polskie regulacje prawne nie uwzględniają oceny zanieczyszczenia zawiesiny. Według niemieckiej klasyfikacji LAWA komponenty Jeziora Rożnowskiego, ze względu na zawartość Cr, należą do I klasy czystości (nie zanieczyszczone).SŁOWA KLUCZOWE: Jezioro Rożnowskie, zanieczyszczenie wód, zanieczyszczenie wód chromem, chrom

Changes in physico-chemical properties of some clay minerals by reducing extraction reagents

An extraction sequence in three steps with buffered hydroxylamine hydrochloride, oxalate and dithionite solutions was used for removal of Fe-oxide coatings from standard clay minerals: kaolinite, illite and mixed layer smectite/illite. After each extraction step the cation exchange capacity, specific surface area and the concentrations of Al, Si, Fe, Mg, K and Ca in solution were measured. For all minerals the specific surface area increases after treatment with hydroxylamine hydrochloride and oxalate, but is decreases after treatment with dithionite solution. The cation exchange capacity shows no significant change for smectite/illite, a small decrease for illite and a continuous increase for kaolinite after treatment with the extractants. K, Ca, and Mg are mainly extractable by hydroxylamine hydrochloride. After each extraction step an additional exchange of these cations could be observed by treatment with ammonium acetate

Distribution of trace metals in the Odra River system: Water–suspended matter–sediments

AbstractExtensive investigations of trace metals concentrations in water, suspended particulate matter (SPM) and bottom sediments of the whole Odra River system were carried out over the years 1997–2000. The vertical distribution of selected metals and their mobility were also studied in the sediment cores from upper and middle river sections. Significant levels of metal contamination were found. Median concentrations (Cd, Pb, Cu, Zn and As) in the SPM and sediments were (mgkg−1) 7.1 and 8.9 Cd, 128 and 146 Pb, 81 and 119 Cu, 1198 and 1204 Zn, 48 and 54 As, respectively. The highest metal pollution of the Odra River solids was found with cadmium, zinc, lead and arsenic, showing high similarity in their frequency distributions in both SPM and sediments. Cd, Zn and As appear to be of particular concern because of the high levels, that appear to be bioavailable, and their high mobility. The exchangeable and carbonate chemical forms of Cd and Zn reached up to 50% of their total amount. Besides the determination of total metal concentration, the metal chemical forms in river solids were investigated. The results of very wide studies of the Odra River system through 4 years suggest that metal pollution decreased, especially for Zn, Pb and Cu. Among all metals studied in the Odra River sediments, substantial reductions of Cd contamination were observed neither in the period after ’97 flood, nor if compared with the earlier results obtained before ’97. No essential differences of the metal contents were observed among the samples for the same river compartment, from the same locality, taken within the five sampling campaigns. The pattern of spatial and vertical metal distributions in the river solids indicates that a variety of sources might be responsible for the contamination; very intensive, historical and current mining and smelting activities probably are the most important ones

Litologia osadów glacjalnych z piętra Sanu-2 w Kotlinie Tenczynka na zachód od Krakowa

The paper deals with the lithology of Quaternary sediments that fill the Tenczynek Basin, Kraków Upland. The basin was eroded within Carboniferous strata before or during the Elsterian. The basin fill can be subdivided into three complexes, the middle one of which records a nearly complete glacial cycle, represented by glacier advance and standstill during the Elsterian-2 (Sanian-2) glacial stage. Sediments of the lower complex were deposited before or during that stage. Following this deposition, a terminoglacial lake was formed and became gradually filled with glaciolacustrine clays and silts that bear a few intercalations of diamictons, some of them shed by slumps. These sediments compose the middle, strongly disturbed complex which, in turn, is unconformably overlain by periglacial sands of the upper complex, deposited during a time-span comprised between the Sanian and Weichselian. The petrographic composition of gravels and cobbles, determined for a wide spectrum of grain-size classes, is highly variable due to differentiated exaration and the changeable supply of extraglacial material.Artykuł omawia litologię osadów czwartorzędowych wypełniających Kotlinę Tenczynka na zachód od Krakowa. Kotlina została wyerodowana w skałach karbonu przed lub w trakcie zlodowacenia Sanu-2. Piaski i żwiry dolnego kompleksu osadowego powstały przed zlodowaceniem i w wyniku zatamowania odpływu przez lądolód. Następnie doszło do utworzenia jeziora terminoglacjalnego i sedymentacji osadów glacilimnicznych, z wkładkami diamiktytów o bardzo zmiennym uziarnieniu. Osady te, budujące kompleks środkowy, są silnie zaburzone i przykryte niezgodnie przez peryglacjalne piaski pokrywowe kompleksu górnego, osadzone po zlodowaceniu Sanu. Skład petrograficzny żwirów i głazików w osadach glacjalnych, analizowany dla różnych przedziałów frakcyjnych, jest bardzo zmienny z uwagi na zróżnicowanie lokalnej egzaracji i zmiany w dostawie materiału ekstraglacjalnego