Examination of the content of microand macro elements in bee samplesand their products

Cilj istraživanja u okviru ove studije bio je ispitivanje sadržaja pojedinih mikro i makroelemenata ( natrijum , magnezijum , kalijum , kalcijum , hrom , mangan , selen , gvožđe , kobalt , nikl , bakar , cink , arsen , kadmijum , o lov o i živa ) u uzorcima pčela ( pčel e izletnice , pčele sa zatvorenog i otvorenog legla i trutovi ) i njihovih proizvoda (med, perga , vosak ), kao i proučavanje distribucije mikro i makroelemenata u odnosu na geografski položaj košnica i sezonski uticaj paše , odnosno dostupnost biljaka . Za potrebe ove studije prikupljani su uzorci sa tri različita lokaliteta, podnožje planine Rudnik (bagremova i livadska paša), okolina Lazarevca (bagremova paša) i sa Fruške Gore (lipova paša). Priprema uzoraka za instrumentalno određivanje izvršena je metodom mikrotalasne digestije, a koncentracije elemenata određene su primenom m asene spektrometrije sa indukovano kuplovanom plazmom (ICP-MS), sa kolizionom ćelijom , u KED modu . Određivanje se zasnivalo na merenju koncentracija izotopa 23 Na i 39 K. Rezultati dobijeni u okviru naših istraživanja ukazuju da je najveći sadržaj mikro i makroelemenata utvrđen u glavnom u pčelama izletnicam a . Ova činjenica se posebno odnosi na toksične elemente As, Cd i Pb u pčelama izletnicama , što ukazuje na njihovu potencijalnu ulogu kao bioindikator a zagađenja životne sredine . Posmatrano po lokalitetima , najveće količine makroelemenata , Mg i Ca utvrđene su u pčelama izletnicama sa lokaliteta okoline Lazarevca odnosno sa Fruške gore , najv eći sadržaj Na u pčelama zatvorenog legla sa Rudnika , a K u trutovima sa Fruške gore. Najveće količine mikroelemenata Fe, Co, Cu i Zn dokazane su u pčelama izletnicama iz pčelinjak a na livadskoj paši , na Rudniku , Cr u pčelama na bagremovoj paši , na Rudniku , Mn u pčelama na bagremovoj paši na Fruškoj gori, a Ni u pčelama na bagremovoj paši kod Lazarevca . Od toksičnih elemenata , najveće količine As su konstatovane u pčelama izletnicama iz pčelinjak a na bagremovoj paši u okolini Lazarevca , Cd u pčelama na lipovoj paši na Fruškoj gori i Pb u pčelama na obe paše na Rudniku . Od pčelinjih proizvoda, najveće količine svih mikro i makroelemenata dokazane su u pergi na svim lokalitetima , osim Pb i Cr sa najvećim vrednostima u vosku sa Fruške gore . Međutim , pošto se perga , zbog svojih lekovitih svojstava , uglavnom koristi u malim količinama , u terapeutske svrhe kao pomoćno lekovito sredstvo , a vosak se ne koristi u ishrani , najznačajniji pčel inji proizvod , od posebnog nutritivnog i higijenskog značaja je med. Po lokalitetima , najveće količine makroelemenata Mg, K i Ca su dokazane u medu sa lokaliteta Fruške gore , a najveća količina Na je dokazana u medu sa livadske paše na Rudniku . Najveće količine mikroelemenata Cr, Mn i Fe, dokazane su u medu sa lokaliteta Fruške gore , a najveće količine Ni, Cu i Zn su dokazane u medu pčela na livadskoj paši , sa lokaliteta na Rudniku . Od toksičnih elemenata , najveće količine As su ustanovljene u medu iz pčelinjak a na bagremovoj paši , a Cd i Pb u medu sa livadske paše na Rudniku . Najveće količine Na i Ca su utvrđene u pergi sa lokaliteta Fruška gora , Mg u pergi sa livadske paše na Rudniku , a K u pergi sa istog lokaliteta , tokom bagremove paše . Od mikroelemenata , najveće količine Cr su dokazane u pergi sa lokaliteta Lazarevac , elementi Mn, Ni, Cu i Zn u pergi sa lokaliteta Fruška gora , a Fe i Co u pergi sa lokaliteta Rudnik , livadska paša . Od toksičnih elemenata , najveće količine As su konstatovane u pergi iz pčelinjak a u okolini Lazarevca , Cd u pergi iz pčelinjak a na Fruškoj gori, a Pb u pergi iz pčelinjak a na livadskoj paši na Rudniku . U vosku sa lokaliteta Fruška gora dokazani su svi makroelementi , (Na, Mg, K, Ca), u najvećim količinama . Od mikroelemenata , najveće količine Cr, Fe, Co , Cu i Zn dokazane su u vosku sa lokaliteta Fruška gora , a najveće količine Mn i Ni dokazane su u vosku pčela na livadskoj paši , sa Rudnika . Najveće količine As su konstatovane u vosku iz pčelinjak a u okolini Lazarevca , a Cd i Pb u vosku pčelinjak a sa lokaliteta Fruška gora . Količine Se i Hg su u svim vrstama pčela i pčelinjih proizvoda sa svih lokaliteta bile ispod limita detekcije metode

Element concentration and fatty acid composition of Serbian bee bread

The element concentration (Cu, Fe, Zn, Mn, Cr, Co, Ni, Se, K, Na, Ca and Mg), heavy metal concentration (Cd, Hg, Pb and As) and fatty acid composition of 12 Serbian bee bread samples from different geographical origins were examined. The element concentration was examined using ICP-MS, and total lipids for fatty acid determination were extracted from homogenized bee bread samples with hexane/isopropanol mixture by accelerated solvent extraction. Potassium was the major element, ranging between 5515 +/- 361.20 mg/kg and 7487 +/- 381.50 mg/kg. The highest As and Pb concentrations were found in bee breads from Lazarevac. This bee bread also contained the highest level of PUFA and SFA. Also, the n-6/n-3 ratio ranged between 0.86 +/- 0.28 and 1.40 +/- 0.05, indicating bee bread can be a good source of unsaturated fatty acids. Bee bread could be useful in monitoring environmental contamination by heavy metals (Cd, Hg, Pb and As), although complex studies of all bee products give sufficient information on this topic

Trace elements and heavy metals in multifloral honeys from Serbia

This study was to determine the contents and any correlations of As, Cu, Zn, Fe, Cd and Pb in multifloral honeys. Honey, among other bee products, is a good bioindicator since it can reveal the connections between soil, plants and honeybees. Ninety-two samples of multifloral honey were collected from the retail market during the 2018 vegetation season and analyzed to determine mineral content. Analysis of the elements was performed by inductively coupled plasma mass spectrometry (ICP-MS). The most abundant element was Fe, with average concentration of 2.21 +/- 1.00 mg/kg, followed by Zn, Cu, Pb, As and Cd. The results obtained show positive correlations: Zn-As, Fe-As, Fe-Cu, Fe-Cd, Cd-Cu and Cd-Pb. Negative correlations are noticeable between Pb and all other minerals except Cd

Allergen labelling in meat, dairy and cereal products from the Serbian market

Allergens in food are a great health risk, because of the ratio of severity of problems compared to small amounts of ingested allergen. Since 2014, Serbian producers and importers of food have been obliged to declare allergens from the list of Codex Alimentarius on the product packaging. Surveillance of different meat, diary, and cereal product took place in 2016, with aim of checking if the Serbian regulatory requirements for labelling of allergens in food are being fulfilled. Out of 68 different meat products, 20 were not labelled for allergens. Thirty-six labels of various dairy products were examined revealing that allergen information was included on 27 of them. Only one of eight examined cereal products did not have allergen labelling

Comparison of two analytical methods (ELISA and LC-MS/MS) for determination of aflatoxin B-1 in corn and aflatoxin M-1 in milk

The aim of this paper is to assess the closeness of agreement between results of ELISA and LC-MS/MS methods for determination of aflatoxin B-1 in corn and aflatoxin M-1 in milk. Samples of corn (n=100) and milk (n=250) were simultaneously analyzed using ELISA and LC-MS/MS methods, after the severe drought that affected Serbia in summer 2012 resulting in occurrence of aflatoxin B1 in corn and aflatoxin M-1 in milk. Regression analysis showed higher level of agreement between aflatoxin B-1 samples (R2=0.994), compared to aflatoxin M-1 samples (r(2)=0.920). However, both techniques were satisfactory in meeting the requirements for official control purposes

Validation of LC-MS/MS for food colors in foodstuffs and household products

The aim of this study was to develop a quadrupole liquid chromatography mass spectrometry (LC-MS/MS) method suitable for quantification of synthetic food colors, used as additives or occurring as adulterants in the food or cosmetics industries. Ten colors were validated in terms of limit of detection (LOD), limit of quantification (LOQ), precision, trueness and applicability. All tested parameters of the validation were within acceptable values, and the method was comparable to the existing high pressure liquid chromatography (HPLC UV-PDA) method

Ispitivanje prisustva glutena u barenim kobasicama

In numerous recommendations for nutrition of persons suffering from Celiak disease caused by permanent gluten intolerance, it is pointed out that meat products should be avoided due to potential hidden presence of gluten. So, the choice and product range is considerably limited to such consumers. The objective of our study was to acquire insight into objective presence of gluten as risk for consumers suffering from gluten intolerance, based on analytical data obtained in our own examination of frankfurter type sausages, as the most present type of fine ground cooked sausages manufactured by domestic producers. Of total 24 samples of frankfurter type sausages purchased in retail shops, and produced by 16 large meat processing companies in Serbia, three were specifically declared as gluten-free. In the study it was established that gluten content in products was below 20 mg/kg (5,50 mg/kg; 13,90 mg/kg and below 1,0 mg/kg), which is in compliance with requirements for this type of food product and confirmed their safety from the aspect of health. One of the analyzed products had declared in the list of ingredients gluten. In the analysis it was established that it contained 22400,00 mg/kg of gluten, which is in compliance with quantities usually used for technological purposes. Twenty samples analyzed had no information pertaining to gluten utilization as potential ingredient. In the analysis of these products the presence of gluten in various quantities was established (from lt 1,00 mg/kg - 44,00 mg/kg).U mnogim preporukama za ishranu obolelih od celijačne bolesti, nastale usled permanentne intolerancije na gluten, naglašava se da treba izbegavati konzumiranje proizvoda od mesa zbog mogućeg prikrivenog prisustva glutena. Samim tim, izbor i asortiman proizvoda takvim potrošačima je znatno ograničen. Cilj našeg rada je bio da se na osnovu analitičkih podataka, dobijenih ispitivanjem viršli, kao najzastupljenijih fino usitnjenih barenih kobasica domaćih proizvođača, dobije uvid u realno prisustvo glutena koji predstavlja rizik za potrošače sa intolerancijom na gluten. Od ukupno 24 uzorka viršli kupljenih u maloprodajnim objektima, a proizvedenih u 16 velikih industrijskih pogona u Srbiji, tri proizvoda su bila posebno deklarisana da ne sadrže gluten. Ispitivanjem je utvrđeno da je sadržaj glutena u njima ispod 20 mg/kg (5,50 mg/kg; 13,90 mg/kg i manje od 1,0 mg/kg), što odgovara zahtevima za takve vrste prehrambenih proizvoda i potvrđuje njihovu zdravstvenu bezbednost. Jedan proizvod je u spisku sastojaka imao deklarisan gluten. Analizom je utvrđeno da sadrži 22400,00 mg/kg glutena, što odgovara količinama koje se uobičajeno koriste, iz tehnoloških razloga. Dvadeset ispitanih uzoraka viršli nije imalo podatak o upotrebi glutena kao eventualnog sastojka. Ispitivanjem tih proizvoda utvrđeno je prisustvo glutena u različitim količinama (od lt 1,00 mg/kg - 44,00 mg/kg)

Promene sastava masnih kiselina i sadržaja lipida u mesu šarana (cyprinus carpio l.) U zavisnosti od dodatne hrane

U ovom radu razmatrane su promene grupa masnih kiselina (zasićenih, mononezasićenih, polinezasićenih n-3 i n-6, kao i njihovog odnosa n-3/n-6) u zavisnosti od sadržaja lipida u mesu šarana sa dve vrste prihranjivanja (ekstrudirane hrane i kukuruza). Vrsta korišćene hrane značajno je uticala na sadržaj lipida deponovanih u tkivu ribe. Korelacija lipida sa sastavom masnih kiselina pokazala je, da se sa povećanjem sadržaja lipida u mesu šarana, masnokiselinski sastav značajno menjao: povećavale su se mononezasićene masne kiseline, sa dominantnom oleinskom kiselinom (18:1n-9), a istovremeno smanjivale n-3 i n-6 polinezasićene masne kiseline. Istraživanja koja su prikazana u ovom radu su ukazala na opravdanost prihranjivanja šarana ekstrudiranom hranom u cilju poboljšanja kvaliteta mesa ribe

Aflatoxin M1 in Serbia: A systematic review of occurrence and exposure assessment - an update

Milk is a highly nutritious diet for all age groups including YOPI (young, old, pregnant and immune suppressed) patients, because it contains numerous important nutrients such as proteins, vitamins, and minerals. On the other hand, contamination of milk is considered as one of the major public health problems, which mainly arises due to aflatoxin M1 (AFM1) contamination, recently reported in our region. Hence, the main objectives of this study were to evaluate the prevalence and possible trends of AFM1 contamination of milk and milk products reported between 2007 and 2016 in Serbia, and to compare collected results with similar research in neighboring countries since aflatoxin crisis has broken in order to identify the predisposing factors for AFM1 contamination. In addition, this paper gives an evaluation of potential public health risk due to consumption of AFM1 contaminated milk. [Project of the Serbian Ministry of Education, Science and Technological Development, Grant no. TR-31008

Multivarijantna analiza sastava masnih kiselina mesa šarana u toku poluintenzivnog gajenja

Poređenje masnokiselinskog sastava mesa šarana pomoću multivarijantnih metoda, kao što su analiza glavnih komponenti (PCA) i linearna diskriminaciona analiza (LDA), omogućava razdvajanje riba prema načinu ishrane i bolje razumevanje promena u sastavu masnih kiselina tokom uzgoja. U periodu od aprila do oktobra, sa šaranskog ribnjaka u kojem je riba bila prihranjivana ekstrudiranom hranom, ispitano je dvadeset osam šarana. Mase riba su se značajno povećale između juna i septembra (P lt 0,001) i septembra i oktobra (P lt 0,001), zbog intenzivnog prihranjivanja šarana tokom letnjeg perioda, a sadržaj ukupnih lipida se značajno povećao između septembra i oktobra (P lt 0.001). PCA je pokazala da je postojala visoka pozitivna korelacija između mase šarana, sadržaja lipida i oleinske kiseline (r > 0,6; P lt 0,0001). Zbog veće dostupnosti prirodne hrane, u aprilu i junu, došlo je do povećanja sadržaja n-3 polinezasićenih masnih kiselina u mesu šarana, što je doprinelo boljem kvalitetu ribe. Prihrana šarana sa ekstrudiranom hranom uticala je na povećanje sadržaja n-6 polinezasićenih masnih kiselina, koje su u septembru bile značajno veće u odnosu na juni (P lt 0,01), ali i na smanjenje nutritivno važnih n-3 polinezasićenih masnih kiselina (P lt 0,01). Odnos n-3/n-6 je bio najveći u junu (0,30), a najmanji u oktobru (0,16). LDA analizom postignuto je razdvajanje šarana prema periodu uzorkovanja, što je u korelaciji sa vrstom unete hrane u ovim periodima. Najveća sličnost u masnokiselinskom sastavu ustanovljena je između šarana u septembru i oktobru, kao posledica smanjenja količine dostupne prirodne hrane i većeg unosa ekstrudirane hrane. PCA i LDA su pokazale da je došlo do značajnih promena u sastavu masnih kiselina šarana tokom uzgoja ribe. Rezultati koji su dobijeni u ovom radu o uticaju ishrane na sastav masnih kiselina i sadržaj lipida u mesu šarana doprineće poboljšanju načina ishrane i konsekventno kvalitetu mesa gajenog šarana