ИНВЕСТИРАЊЕ НА СЛОБОДНИТЕ СРЕДСТВА НА ОСИГУРИТЕЛНИТЕ КОМПАНИИ И НИВНАТА УЛОГА НА ИНСТИТУЦИОНАЛНИ ИНВЕСТИТОРИ

Специфичната карактеристика на осигурителните друштва се состои во прибирање приходи однапред, врз основа на наплатени премии како и врз основа на средства кои се пласирани на финансискиот пазар. Оттука, имајќи предвид дека стекнувањето приноси може да произлезе врз основа на носење на три одлуки, во рамките на финансискиот менаџмент: одлука за инвестирање, одлука за финансирање и одлука за управување со имотот и обврските. Со развојот и продлабочувањето на финансискиот пазар на осигурителните компании им се отвора значителен простор и можност за инвестирање на слободните средства но едновремено и се изложуваат на значителен степен на ризик. Имајќи го тоа предвид, политиката на вложување и структурата на портфелот стануваат сѐ позначајни во работењето на осигурителните компании

The Role of Nurse in Macedonian Bank for Human DNA

ОСÐОВÐ: Банка за хумана ДÐК (хДÐÐМКД) претÑтавува Ñкладирање на примерок на ДÐК од поединецот, како и нејзино безбедно и долгорочно чување Ñо цел да Ñе обезбеди примерок на генетÑки материјал за медицинÑки и научни иÑтражувања. МакедонÑката банка за хумана ДÐК датира од 2000 година и во неа Ñе дефинирани неколку проектни полиња. МедицинÑката ÑеÑтра како дел од Ñтручниот тим извршува многу активноÑти Ñо кои учеÑтвува во иÑтражувачката дејноÑÑ‚ на хДÐÐМКД.ЦЕЛ: Целта е да Ñе презентира улогата на мединцинÑката ÑеÑтра во хДÐÐМКД во Ñите Ñегменти во кои таа зема учеÑтво почнувајќи од земањето на пиÑмена ÑоглаÑноÑÑ‚, земање на примероци, ДÐК екÑтракција и Ñкладирање на иÑтата.ÐœÐТЕРИЈÐЛ И МЕТОДИ: Примероците на ДÐК Ñе земени од доброволни дарители по претходно потпишана ÑоглаÑноÑÑ‚, доброволно и без притиÑок. Поединците Ñе информирани во Ð¾Ð´Ð½Ð¾Ñ Ð½Ð° видот на иÑтражувањата што ќе Ñе вршат, аранжманите за приÑтап и Ñподелување на Ñкладираните примероци и времетраењето на чување на примероците. ДÐК е изолирана од периферна крв Ñо фенол-хлороформ метод за екÑтракција. Квалитетот и квантитетот на изолираната геномÑка ДÐК е определен Ñо 260/280 УВ Ñпектрофотометар Ñо GENEQUANT pro RNA/DNA калкулатор. ИнтактноÑта на изолираната ДÐК е одредена Ñо електорфореза на ДÐК на агарозен гел по што иÑтата Ñе аликвотира во нормализирана концентрација и Ñе Ñкладира во замрзнувач Heraus Sepatech на -80оЦ.РЕЗУЛТÐТИ: Во хДÐÐМКД Ñе дефинирани три проектни облаÑти: антропологија, неÑродни пациенти и Ñродни пациенти. ЛабораториÑкиот код за ДÐК примероците што Ñе чуваат во МакедонÑката банка за хумана ДÐК е MKDSPI. Вкупниот број на примероци кои Ñе Ñкладирани во МакедонÑката банка за хумана ДÐК до крајот на 2010 година е 5252 примероци – 1575 во антропологијата, 2186 неÑродни пациенти и 1491 Ñродни пациенти.ЗÐКЛУЧОК: МедицинÑката ÑеÑтра има целокупно учеÑтво во Ñобирање на Ñите важни информации за генетÑките иÑтражувања како земање на Ñемејна иÑторија, медицинÑки информации и доброволна ÑоглаÑноÑÑ‚ од Ñтрана на дарителите. При тоа мора да ги применува етичките приципи за одржување на приватноÑта и доверливоÑта на генетÑки информации. Преку правилно земање и Ñоодветно одбележување на примероците крв таа обезбедува точноÑÑ‚ на резултатите добиени од генетÑките иÑтражувања. ПретÑтавува неопходен дел од тимот на хДÐÐМКД заради што треба да има големо иÑкуÑтво и знаење од облаÑта на генетиката и медицинÑката етика.BACKGROUND: Human DNA Bank (hDNAMKD) provides deposition of a DNA sample of an individual, and its safe and long term storage in order to provide genetic material for medical and scientific research. The Macedonian Human DNA Bank dates back to year 2000 and it covers several project areas. The nurse as a part of the professional team performs many professional activities, by which, she participates in the research activity of hDNAMKD. AIM: Our aim is to present the role of the nurse in hDNAMKD, starting from obtaining informed consent, taking samples, extraction and finally, storage of DNA. MATERIAL AND METHODS: DNA samples are taken from voluntary donors, by a previously signed agreement, freely and without pressure. The individuals are informed about the type of the research that will be done, arrangements for access and sharing of the stored samples and duration of storage period. DNA is isolated from the peripheral blood by phenol-chloroform extraction method. The quality and the quantity of the isolated genomic DNA is determined by measuring the 260/280 ratio, using GENEQUANT pro RNA/DNA calculator. The intactness of DNA is established with electrophoresis of DNA on an agarose gel after which it is aliquoted in normalized concentration and stored in a freezer Heraus Sepatech at -80оC.RESULTS: Three project areas are defined in hDNAMKD: anthropology, unrelated patients and related patients. The lab code for the DNA samples that are stored in the Macedonian Bank for human DNA is MKDSPI. The total number of samples that are stored in the Macedonian bank for human DNA by the end of year 2010 is 5252 samples; 1575 in anthropology, 2186 unrelated patients and 1491 related patients.CONCLUSION: The nurse participates in collection of all relevant information for the genetic research, like enquiring family history, medical information and informed consent from the donors. At the same time she must obey the ethical principles for maintaining the privacy and confidentiality of genetic information. The nurse represents an essential part of the hDNAMKD team, for which she has to have a lot of experience and knowledge in the field of genetics and medical ethics