Centralidade e prominencia nas relacións gramaticais

[Resumo] O traballo comeza cunha breve caracterización da oposición centro-periferia nos sucesivos niveis de abstracción identificables no proceso de construción de enunciados: do acto de fala concreto individual ao plano abstracto esquemático da sintaxe, pasando polo léxico. A partir de aí, o estudo céntrase no plano sintáctico das relacións gramaticais, presentadas nunha xerarquía de centralidade que evoca e dalgún xeito codifica a prominencia conceptual dos elementos que integran a imaxe mental que o falante ten da súa propia mensaxe. Préstase especial atención á zona intermedia desa xerarquía, onde atopamos os complementos de Obxecto non-Directo (OI e OP). Estes, segundo se propón, conflúen nesa zona respondendo en boa medida a estratexias dinámicas contrapostas (de promoción e marxinalización), que se caracterizan sobre a base dos datos do galego.[Abstract] This paper starts with a brief overview of the core-periphery opposition through the successive levels of abstraction which can be identified in the process of utterance construction: from the actual, individual speech act up to the abstract, schematic level of syntax, going through the lexicon. From this point of departure, the study focuses on the syntactical level of grammatical relations, arranged according to a centrality hierarchy which evokes and somehow encodes the conceptual prominence of the entities making up the speaker’s mental image of his/her own message. Special attention is paid to the intermediate zone of this hierarchy, where non-Direct Object complements (IO, PO) are found. According to what is proposed here, these relations converge in such a region as a result of opposite dynamics (promotion and demotion strategies), which are described on the basis of data from Galician

Os camiños da gramática: unha aproximación á variación e o cambio lingüístico desde a sintaxe do galego

This paper looks at various Galician syntactic phenomena undergoing change in order to support (albeit only partially and inconclusively) a possible model to explain the direction of linguistic change in syntax. It is assumed that the nature and spread of changes involving grammatical constructions is distinct from that involving the language’s sound component. On that basis, the hypothesis adopted is that the evolution of linguistic systems, as regards their morphosyntactic makeup, is driven by a dialectical tension between the benefits of a rigorous formalisation of the grammatical code —grammaticalisation as an institutionalisationprocess whereby the limitations and ambiguities inherent to the speech act can be overcome— and the advantages of a vaguer pragmatic codification that provides more versatility for modulating a text to adapt it to unstable contextual characteristics. To support this hypothesis, empirical evidence is given for ongoing phenomena of variation in Galician chiefly relating to agreement, case marking (namely the use of the preposition a with the DO and certain collateral effects on the expansion of the IO), and changes in the forms of expressions of the future.Na presente contribución estúdanse diferentes fenómenos sintácticos en proceso de mudanza en galego como soporte (obviamente moi parcial e aproximativo) dun modelo posible de explicación do sentido do cambio lingüístico en sintaxe. Asúmese a idea de que a natureza e difusión dos cambios que atinxen ás construcións gramaticais son distintos aos que atinxen á compoñente fónica da lingua. A partir de aí, sostense a hipótese de que os sistemas lingüísticos evolúen, na configuración da súa morfosintaxe, movidos por unha tensión dialéctica entre as bondades da formalización rigorosa do código gramatical —gramaticalización como proceso de institucionalización, que permite superar limitacións e ambigüidades inherentes ao acto comunicativo— e as vantaxes da máis laxa codificación pragmática —moi versátil á hora de modular o texto para axeitalo ás características inestables do contexto. En apoio desta hipótese preséntanse evidencias empíricas de fenómenos variacionais en curso no galego, basicamente referentes á concordancia, á marca de caso (nomeadamente ao uso da prep. a con OD e a certos efectos colaterais na expansión do OI) ou á evolución das formas de expresión da futuridade

Centralidade e proeminência nas relações gramaticais

This paper starts with a brief overview of the core-periphery opposition through the successive levels of abstraction which can be identified in the process of utterance construction: from the actual, individual speech act up to the abstract, schematic level of syntax, going through the lexicon. From this point of departure, the study focuses on the syntactical level of grammatical relations, arranged according to a centrality hierarchy which evokes and somehow encodes the conceptual prominence of the entities making up the speaker’s mental image of his/her own message. Special attention is paid to the intermediate zone of this hierarchy, where non-Direct Object complements (IO, PO) are found. According to what is proposed here, these relations converge in such a region as a result of opposite dynamics (promotion and demotion strategies), which are described on the basis of data from Galician.El trabajo comienza con una breve caracterización de la oposición centro-periferia en los sucesivos niveles de abstracción identificables en el proceso de construcción de enunciados: del acto de habla concreto individual al plano abstracto esquemático de la sintaxis, pasando por el léxico. A partir de ahí, el estudio se centra en el plano sintáctico de las relaciones gramaticales, presentadas en una jerarquía de centralidad que evoca y de algún modo codifica la prominencia conceptual de los elementos que integran la imagen mental que el hablante tiene de su propio mensaje. Se presta especial atención a la zona intermedia de esa jerarquía, en donde encontramos los complementos de Objeto no-Directo (OI y OP). Estos, según se propone, confluyen en esa zona respondiendo en buena medida a estrategias dinámicas contrapuestas (de promoción y marginalización), que se caracterizan sobre la base de los datos del gallego.O traballo comeza cunha breve caracterización da oposición centro-periferia nos sucesivos niveis de abstracción identificables no proceso de construción de enunciados: do acto de fala concreto individual ao plano abstracto esquemático da sintaxe, pasando polo léxico. A partir de aí, o estudo céntrase no plano sintáctico das relacións gramaticais, presentadas nunha xerarquía de centralidade que evoca e dalgún xeito codifica a prominencia conceptual dos elementos que integran a imaxe mental que o falante ten da súa propia mensaxe. Préstase especial atención á zona intermedia desa xerarquía, onde atopamos os complementos de Obxecto non-Directo (OI e OP). Estes, segundo se propón, conflúen nesa zona respondendo en boa medida a estratexias dinámicas contrapostas (de promoción e marxinalización), que se caracterizan sobre a base dos datos do galego.O trabalho começa com uma breve caracterização da oposição centro-periferia nos sucessivos níveis de abstração identificáveis no processo de construção de enunciados: do ato de fala concreto individual ao plano abstrato esquemático da sintaxe, passando pelo léxico. A partir daí, o estudo centra-se no plano sintático das relações gramaticais, apresentadas numa hierarquia de centralidade que evoca e de certo modo codifica a proeminência conceptual dos elementos que integram a imagem mental que o falante tem da sua própria mensagem. Presta-se especial atenção à zona intermédia dessa hierarquia, onde encontramos os complementos de Objeto não-Direto (OI e OP). Estes, segundo esta proposta, confluem nesta zona respondendo em boa medida a estratégias dinâmicas contrapostas (de promoção e marginalização), que se caracterizam sobre a base dos dados do galego