Czy mogę poznać innego? Problem relacji międzypodmiotowych w filozofii Jeana Paula Sartre’a

Problem relacji między jednym a drugim podmiotem jest w myśli Sartre’a zagadnieniem kluczowym. Trzon koncepcji francuskiego myśliciela opiera się na bardzo ważnym stwierdzeniu, że owa relacja nie ma charakteru poznawczego lecz egzystencjalny. Istota spotkania polega tu na doświadczeniu samej inności drugiego człowieka, zachodzącym poprzez wpływ, jaki wywiera on na moje własne istnienie. Inny postrzega mnie, więc ja jestem dla niego przedmiotem, który odkrywa granice swojej wolności. Sytuacja ta analogicznie wygląda w relacji odwrotnej, stąd wszelkie relacji ja-ty są według Sartre’a naznaczone konfliktem.The question of the relation between two different subjects is a crucial one in J. P. Sartre’s philosophy. His conception is based on claim that this relation has existential (not cognitive) character. The essence of a meeting is the otherness of the other. According to Sartre, meeting the other is always a kind of shock. Furthermore, in Sartre opinion relation between me and the other is based on a constant conflict

Emocja jako sposób bycia w świecie. Zarys Sartre’owskiej psychologii fenomenologicznej

The aim of the article is to present an innovative conception of emotion included in Jean Paul Sartre’s Essay on Theory of emotions (original title Esquisse d’une théorie des émotions), one of his first appreciated book. Sartre proposes the way of consideration which is oppossed to classical theories of emotion. Phenomenological method and Heidegger’s philosophy are means used by him to prove that an emotion can be treated as a phenomenon. In this article, I analyse the Sartre’s phenomenological research concerning the essence of emotion.Celem artykułu jest analiza nowatorskiej koncepcji emocji przedstawionej w jednej z pierwszych książek Jean-Paula Sartre’a „Szkic o teorii emocji”. (oryginalny tytuł „Esquisse d'une théorie des émotions”). Sartre proponuje sposób rozważenia zagadnienia emocji w opozycji do klasycznych teorii emocji. Metoda fenomenologiczna i filozofia Heideggera pomagają mu udowodnić, że emocje mogą być traktowane jako zjawisko w świecie. W swoim tekście przedstawiam Sartre’owską fenomenologiczną wykładnię zagadnienia emocji

Emocja, percepcja i wyobraźnia jako rodzaje świadomości bezrefleksyjnej w filozofii Jeana Paula Sartre’a

The main topic of the article is the issue of pre-reflective consciousness, which was Sartre’s subject matter is an early phase of his work, when he was inspired by Husserl’s fenomenology. Sartre distinguished three types of pre-reflective consciousness: perception, imagination and emotion. In my article I try to explain essence of abovementioned types of consciousness, point their features and define relations between them.Tematem artykuły jest zagadnienie świadomości nierefleksyjnej, którą Sartre zajmował się we wczesnym etapie swojej twórczości inspirując się fenomenologią Husserla. Sartre wyróżnił trzy rodzaje świadomości nierefleksyjnej: percepcję, wyobraźnię i emocję. W niniejszym artykule staram się wyjaśnić istotę wyżej wymienionych rodzajów świadomości, wskazać ich własności i określić relacje między nimi

Problem odpowiedzialności w filozofii Levinasa

The aim of the article is the attempt of presenting the category of responsibility as a key notion in Emmanuel Levinas’ philosophy. The complexity of the Frenchman’s thoughts, introducing changes in strands of his philosophy makes it difficult to separate the issue of responsibility from other equally important notions that are closely related to the matter in which I am interested. Throughout the analysis of responsibility I mention the issue of Speech, Face, subjectivity and substitution. On the basis of the classical division scheme of Levinas’ philosophy I try to demonstrate refinements and changes that the French philosopher introduces in the understanding of responsibility, starting from the responsibility for our own existence and ending on the responsibility for the Other related to the need of self-sacrifice.Celem artykułu jest próba ukazania, że kategoria odpowiedzialności jest kluczowym pojęciem w filozofii Emmanuela Levinasa. Złożoność myśli Francuza, charakteryzująca się tendencją do ciągłego wprowadzania zmian sprawia, że trudne jest oddzielenie kwestii odpowiedzialności od innych równie ważnych pojęć, które są ściśle związane z materią, będącą przedmiotem moich zainteresowań. Poprzez analizę odpowiedzialności zajmuję się również kwestią mowy, twarzy, podmiotowości i substytucji. Na podstawie klasycznego podziału filozofii Levinasa postaram się zaprezentować udoskonalenia i zmiany, które francuski filozof wprowadził do rozumienia odpowiedzialności, poczynając od odpowiedzialności za nasze własne istnienie, a kończąc na odpowiedzialności za Innego w odniesieniu do potrzeby poświęcenia siebie

Les jeux d’imagination dans la théorie d’une oeuvre d’art de Jean-Paul Sartre et Hans-Georg Gadamer

Gry wyobraźni w teorii dzieła sztuki Jean-Paula Sartre’a i Hansa-Georga Gadamera Celem tekstu jest przedstawienie funkcji świadomości wyobrażającej w teorii rozumienia dzieła sztuki Jean-Paula Sartre’a i Hansa-Georga Gadamera. Autorka skupia się treści dwóch dzieł wymienionych badaczy: Wyobrażenia Sartre’a oraz Aktualności piękna Gadamera. W oparciu o Sartre’owską teorię sztuki jako analogonu oraz Gadamerowską sztukę jako grę, autorka pokazuje, jaka jest rola wyobraźni w doświadczeniu, zrozumieniu i interpretacji dzieła sztuki.La notion d’imagination et la capacité d’imaginer ont été occupées par les philosophes depuis l’antiquité et les questions liées à ces sujets ont été récurrentes à chaque époque. Imagination est inséparablement liée aux questions artistiques, elle va bien au-delà de son sens, couvrant de nombreuses questions importantes et difficiles dans des divers domaines, en particulier la philosophie et la psychologie.L’art contemporain pose de grands défis pour le comprendre et l’attribution du sens est la tâche du spectateur, qui ne peut le faire que par la force de son imagination. Gadamer, comme Sartre, ne contestepas évidemment la sphère matérielle de l’oeuvre qui doit exister pour commencer le processus d’interprétation. Ces deux chercheurs ont souligné que le plus important est ce qui est au-delà de la matière et ce qui existe uniquement grâce à notre capacité d’imaginer.The aim of the article is to analyse the notion of imagination in the context of the interpretation of an artwork. The author studies aesthetic themes in the philosophical works by Jean-Paul Sartre and Hans-Georg Gadamer because both philosophers contain similar intuitions in their texts. In the context of Sartre's and Gadamer's reflections, the author points to the key function of imagination in the process of understanding and giving meaning to a work of art