Sytuacje ekstremalne i ich wpływ na stan psychiczny człowieka

Both well known classifications of mental disorders — DSM-IV and ICD-10 define traumatic situations. An essential factor of any traumatic experience is an immidiate and real threat of ones life. Alternatively, it could be witnessing of a tragic death, especially of someone very close; or witnessing of other cruel events. There is a wide variety of traumatic situations. They differ in terms of the number of victims, duration of stress, the location of the event or the source of a tragic happening. All these elements may have an important influence on the quality and deepness of psychological reactions to trauma. The most typical disturbances are: Acute Stress Disorder (ASD), Post Traumatic Stress Disorder (PTSD) and "complex PTSD". There are also nonspecific disorders such as: different depression syndroms, anxiety, eating disorders, addiction to psychoactive substances and others. Although psychopathological disturbances are the most common effects of the experienced trauma, positive psychological changes are also being observed.Określenie sytuacji ekstremalnych, zwanych inaczej traumatycznymi, zawierają obydwie znane i często cytowane klasyfikacje zaburzeń psychicznych i zachowania — DSM-IV i ICD-10. Istotnym elementem tego typu przeżyć jest realne, bezpośrednie zagrożenie życia własnego, względnie też bycie świadkiem utraty życia osoby bliskiej w tragicznych okolicznościach lub innych przejawów okrucieństwa. Wachlarz możliwych sytuacji ekstremalnych jest dość szeroki. Różnią się one liczebnością ofiar, czasem trwania, przyczyną i miejscem wydarzenia. Wszystkie te czynniki mogą mieć znaczący wpływ na jakość i głębokość doznań psychicznych. Jest to źródłem zróżnicowania reakcji psychicznych na traumatyczne doświadczenia. Najbardziej typowymi zaburzeniami w następstwie doznanej traumy są: ostre zaburzenia na stres traumatyczny, zespół stresu pourazowego oraz complex PTSD. Istnieją również niespecyficzne zaburzenia w postaci różnych zespołów depresyjnych, lękowych, zaburzeń jedzenia, uzależnienia od substancji psychoaktywnych i inne. Obok dominującego obrazu psychopatologicznego w następstwie traumy można też dostrzec pozytywne zmiany u osób, które doświadczyły przeżyć sytuacji ekstremalnej

Zasoby zdrowotne w psychice człowieka

W każdym człowieku i w każdej z jego sfer (biologicznej, psychicznej, społecznej i duchowej) są zawarte określone zasoby (predyspozycje), które mogą uaktywnić się w konkretnych sytuacjach życiowych, wywołując proces w kierunku zdrowia lub choroby. W tym opracowaniu mowa będzie jedynie o zasobach, które są potencjalnymi nośnikami zdrowia i to wyłącznie w odniesieniu do sfery psychicznej człowieka. Zagadnienie psychicznych potencjałów zdrowia jawi się w kontekście zmian, które dokonały się i dokonują we współczesnej medycynie. Mowa tu przede wszystkim o holistycznym podejściu do człowieka, o aktualnie rozumianej koncepcji zdrowia oraz o pojawieniu się w medycynie salutogenetycznego modelu. Odpowiedzią psychologii na zmiany dokonujące się w medycynie jest powstanie nowego działu, jakim jest psychologia zdrowia. Problematyka psychicznych zasobów zdrowia jest jednym z istotnych zagadnień wspomnianego działu psychologii

Psychosomatic reaction to stress in primary care patients

Wstęp. Stres jest nieodłącznym elementem życia codziennego. Wywołują go każda nowa sytuacja i zadanie. Nie możemy żyć bez stresu, natomiast możemy sobie z nim radzić lepiej lub gorzej. Różne są strategie i style radzenia sobie ze stresem. Przedmiotem badań tego opracowania była analiza sposobu, w jaki ludzie - w tym przypadku pacjenci lecznictwa otwartego - radzą sobie ze stresem i jakie bywają psychosomatyczne następstwa zmagania się ze stresem. Materiał i metody. W badaniu korzystano z kwestionariusza CISS (Endlera i Parkera) oraz ze specjalnie przygotowanej ankiety. Populację badanych stanowiły dwie grupy: 80 osób - pacjenci z nadciśnieniem tętniczym oraz 74 osoby - pacjenci bez nadciśnienia tętniczego. Wszyscy badani mieścili się w przedziale wieku 20-70 lat. Wyniki. Na podstawie wyników badań stwierdzono, że podstawową reakcją na stres u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym są różne formy obniżonego nastroju, podczas gdy u badanych bez nadciśnienia tętniczego występuje przewaga reakcji agresywnych. Wnioski. Stwierdzono, że osoby z nadciśnieniem tętniczym w radzeniu sobie ze stresem częściej stosują styl skoncentrowany na emocjach, natomiast badani bez nadciśnienia tętniczego zdecydowanie częściej stosują styl unikowy.Introduction. Stress is an intrinsic element of everyday life. Any new situation or task may cause stress. We cannot live without it but we can cope with it in ways that may be more or less successful. There are various strategies and styles of coping with stress. How can people - in this case patients of national health system - cope with stress and what psychosomatic consequences coping with stress may have, this is the subject of this study. Material and methods. Endler and Parker (CISS) questionnaire and specially prepared, dedicated questionnaire have been used in the study. The examined population covered two groups: 80 people suffering from hypertension arterialis and 74 people without hypertension arterialis. All examined persons were between 20 and 70 years old. Results. The results of the examination showed that various forms of worse mood are a basic reaction to stress in case of patients with hypertension arterialis. Whereas in case of patients not suffering from hypertension arterialis an aggressive reaction is more common. Conclusions. When coping with stress is concerned, the examination revealed that patients with hypertension arterialis more often use a style focused on emotions. On the other hand, in the second group, without hypertension arterialis, avoiding style was more often the method

Stress resistance resources in the recovery process of patients with ischemic heart disease

Introduction. According to the holistic health model - stress resistance resources (SRR) are being recognized as an essential factor that modify the negative stress consequences, which are caused by an illness and have the impact not only on the quality of experience of disease but also for the recovery process. This study examines the value of two SRRs (general self-efficacy and social support) in the recovery process of patients with ischemic heart disease (IHD) who had participated in complex cardiac rehabilitation. Material and methods.15 patients after PTCA and 15 patients after CABG took part in 4 weeks cardiac rehabilitation. Participants were administered individually. General Self-Efficacy Scale; Berlin Social Support Scales; Multimensional Health Locus of Control Scale Polish version by and Acceptance of Illness Scale. Results. In our study we found that patients with ischemic heart disease (after PTCA/ CABG) who participated in cardiac rehabilitation in sanatorium were characterized by high level of general self-efficacy and high level of social support in terms of: perceived available support, need for support and support seeking. We observed greater external locus of control and lower level of illness acceptance at the beginning of cardiac rehabilitation than at the end, in patients after CABG. These patients who had undergone CABG imputed lower income of chance on their health and higher level of illness acceptance at the end of cardiac rehabilitation than at the beginning. Conclusions. Results let us to define the accessibility and utility of SRR in the recovery process of patients with IHD participating in cardiac rehabilitation. In the recovery process of patients beside predictors of health behavior in sort of self-efficacy and social support vital meaning have health beliefs ranged health locus of control and acceptance of illness which are being modify by kind of cardiac treatment and the stage of rehabilitation.Wstęp. Zgodnie ze współczesnym paradygmatem zdrowia, zasoby odporności na stres (SRR, stress resistance resources) są uznane za istotny czynnik modyfikujący negatywne skutki stresu spowodowanego chorobą oraz mogą mieć wpływ nie tylko na jakość przeżywania choroby, ale także na sam proces zdrowienia. Celem prezentowanych badań jest określenie udziału SRR w procesie zdrowienia pacjentów z chorobą niedokrwienną serca uczestniczących w kompleksowej rehabilitacji kardiologicznej. Materiał i metody. Badaniami objęto 15 pacjentów leczonych metodą angioplastyki oraz 15 pacjentów po operacji przęsłowania tętnic wieńcowych przebywających na 4-tygodniowej sanatoryjnej rehabilitacji kardiologicznej. Badania odbywały się indywidualnie. Zastosowano: Skalę Uogólnionej Własnej Skuteczności (GSES), Berlińską Skalę Wsparcia Społecznego (BSSS), Wielowymiarową Skalę Umiejscowienia Kontroli Zdrowia (MHLC) oraz Skalę Akceptacji Choroby (AIS)

Rola nietolerancji pokarmowych w powstawaniu objawów zespołu jelita nadwrażliwego u dorosłych

Wielu pacjentów z zespołem jelita nadwrażliwego (IBS) wiąże występowanie swoich dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego ze spożywaniem pokarmów. Nietolerancje pokarmowe słabo wchłanialnych wodorowęglanów powodują objawy zbliżone do tych, jakie zgłaszają pacjenci z IBS. W ostatnich latach zaczęło pojawiać się coraz więcej doniesień na temat udziału nietolerancji pokarmowych w powstawaniu objawów IBS. Ukazały się również raporty wykazujące korzystne efekty stosowania restrykcyjnej diety z ograniczeniem zdolnych do fermentacji, słabo wchłanialnych wodorowęglanów u niektórych pacjentów z IBS, konieczne jest jednakże potwierdzenie tych rezultatów w dalszych kontrolowanych badaniach. W pracy na podstawie systematycznego przeglądu piśmiennictwa dokonano omówienia związku występujących w IBS objawów z nietolerancją zdolnych do fermentacji, słabo wchłanialnych węglowodanów, takich jak: laktoza, fruktoza, fruktany, sorbitol i inne alkohole cukrowe (poliole), określanych mianem fermentujących oligo-, di-, monosacharydów i polioli (FODMAPs). Forum Medycyny Rodzinnej 2011, tom 5, nr 3, 239–24

Family and professional situation and life events in patients suffering from hypertension

Introduction. Whenever talking about the psychological and environmental factors of the risk of hypertension, the long-lasting psychological stress is listed as one of the main causes of this disorder. The sources of this stress, however, are rarely discussed. The aim of this study is to point out the possible sources of stress, to which patients suffering from hypertension are exposed to in the family and professional life, and to examine their links to this disorder. Material and methods. Special questionnaire has been prepared for this purpose. A survey was undertaken on 157 people who were public health service patients. The examined population consisted of two groups: 84 patients diagnosed with hypertension and 73 patients not suffering from this disorder. All examined persons were between 20 to 75 years old. Results. The survey results showed that people who have bad family or marriage relations or become widowed are more likely to suffer from hypertension. The survey also revealed that the professionally active people are definitely less affected by this disorder than the unemployed. Further, the risk of hypertension is highly increased by an illness of relatives (a spouse or a child) or a loss of a parent or a spouse. Patients who had had negative life events in the previous 10 years, particularly over the last year, are more affected by hypertension than those who had not had such events. Conclusion. As a result of this study, it became apparent that the risk of hypertension is linked to the various forms of the family and professional distress as well as negative life events.Wstęp. Ilekroć mowa o psychologicznych i środowiskowych czynnikach ryzyka rozwoju nadciśnienia tętniczego, zawsze wymienia się długotrwały stres psychologiczny jako jedną z głównych przyczyn tego zaburzenia, natomiast rzadko omawia źródła tego stresu. Celem prezentowanego opracowania było wskazanie ewentualnych źródeł stresu w życiu rodzinnym i zawodowym pacjentów z nadciśnieniem tętniczym oraz zbadanie ich związków z tym zaburzeniem. Materiał i metody. W tym celu została przygotowana specjalna ankieta. W sumie zbadano 157 osób - pacjentów lecznictwa otwartego. Populację badanych stanowiły dwie grupy: 84 pacjentów z rozpoznanym nadciśnieniem tętniczym oraz 73 osoby, u których nie stwierdzono nadciśnienia tętniczego. Wszyscy badani mieścili się w przedziale wieku 20-75 lat. Wyniki. Na podstawie wyników badań stwierdzono, że osoby mające złą atmosferę rodzinną, złe relacje w małżeństwie oraz osoby owdowiałe wykazują większe skłonności do rozwoju nadciśnienia. U osób czynnych zawodowo występowanie nadciśnienia tętniczego było zdecydowanie rzadsze niż u osób niepracujących. Rozwojowi nadciśnienia wyraźnie sprzyja choroba osób bliskich (współmałżonka i dziecka) oraz utrata rodzica lub współmałżonka. U pacjentów, u których wystąpiły negatywne wydarzenia życiowe w okresie minionych 10 lat, a zwłaszcza w ciągu ostatniego roku, obserwuje się częstsze występowanie nadciśnienia tętniczego w porównaniu z chorymi, u których takich wydarzeń nie było. Wnioski. Zagrożenie występowania nadciśnienia tętniczego istotnie wiąże się z różnymi formami dystresu rodzinnego i zawodowego, jak również negatywnymi wydarzeniami życiowymi

Popyt na zawody i kompetencje na podlaskim rynku pracy a potrzeby pracodawców w zakresie kształcenia ustawicznego pracowników w wieku 45 lat i więcej

Popyt na zawody i kompetencje na podlaskim rynku pracy a potrzeby pracodawców w zakresie kształcenia ustawicznego pracowników w wieku 45 lat i więcej Katarzyna Baczyńska-Koc, Magdalena Borys, Andrzej Klimczuk, Iwona Pietrzak, Bogusław Plawgo, Katarzyna Radziewicz, Ewa Rollnik-Sadowska, Cecylia Sadowska-Snarska & Justyna Żynel-Ete

Dlaczego pacjenci z zespołem jelita nadwrażliwego są „trudni”? Praktyczne aspekty rozważań psychologicznych

Z uwagi na duże rozpowszechnienie zaburzeń czynnościowych większość lekarzy POZ i gastroenterologów ma pod opieką pacjentów z zespołem jelita nadwrażliwego. Efekty dotychczas stosowanych terapii nie są w pełni zadowalające. Wpływ czynników psychologicznych na przebieg kliniczny zespołu jest bardzo znaczny. Poznanie i zrozumienie profilu emocjonalnego tej grupy chorych oraz nawiązanie dobrych relacji pomiędzy pacjentem i lekarzem jest bardzo dobrym, pozbawionym działań ubocznych, środkiem leczniczym. Forum Medycyny Rodzinnej 2011, tom 5, nr 3, 247–25