Multistress van verontreiniging en hydrodynamiek op populaties van Oligochaeta in de uiterwaarden; een onderzoek in de Afferdensche en Deestsche Waarden

Dit rapport beschrijft een onderzoek naar de populatie-ecologie van regenwormen (Oligochaeta, Lumbricidae) in de Afferdensche en Deestsche Waarden (ADW), een uiterwaarde van de rivier de Waal. Ondanks het feit dat de bodem in dit gebied is verontreinigd en elk jaar overstromingen plaatsvinden komen regenwormen er in een grote soortsdiversiteit en in grote aantalsdichtheden voor. Afhankelijk van de bodemgesteldheid omvat de totale gemiddelde populatie een biomassa van 1500 kg per hectare. De uiterwaarden vormen hiermee een belangrijk voedselzoekgebied voor vermivore (wormenetende) faunasoorten en dragen als zodanig bij aan de totale biodiversiteit van de natuur in Nederland. Om de ecologische betekenis van multipele stress in beeld te brengen is onderzoek verricht naar de invloed van potentieel sturende omgevingsfactoren, waaronder hoogteligging, textuur en verontreiniging van de bodem, nutriëntengehalten en bodemvocht. Uit (multivariate) statistische analyse bleek dat de hydrodynamiek van het gebied en het bodemvochtgehalte belangrijke sturende variabelen vormden voor de soortsdiversiteit en populatiedichtheden, terwijl de aanwezige metaalverontreiniging in dit opzicht van mindere betekenis was. Vanuit het oogpunt van praktische toepasbaarheid leveren de resultaten belangrijke aanknopingspunten op voor het bodem- en natuurbeheer van de uiterwaarden in Nederland

Het voorkomen van de regenworm Allolobophora cupulifera in Nederland (oligochaeta: lumbricidae)

In dit artikel worden de eerste twee Nederlandse vindplaatsen van de zeldzame regenworm A. cupulifera beschreven. Deze vochtminnende regenworm werd gevonden in het veenweidegebied van de polder Kortenbroek in de Alblasserwaard en in de uiterwaardengebied Afferdensche en Deestsche Waarde

Population growth and development of the earthworm Lumbricus rubellus in a polluted field soil: possible consequences for the godwit (Limosa limosa)

Many soils are polluted with Mixtures of moderate levels of contaminants. In The Netherlands 175,000 sites in rural areas are classified as highly polluted. However, it remains unclear to what extent local ecosystems are endangered. In this paper, we report on the effect of contaminants on earthworms in a meadow system. We tested a polluted and a reference field soil with similar soil characteristics and agricultural use. In the polluted soil copper, mercury, and lead were elevated by more than 200% compared with the reference soil. Bioassays on growth and reproduction in the earthworm species Lumbricus rubellus were executed in both soils, and a population model was used to assess the population-level consequences of changes in growth and reproduction. No significant effects were seen on reproduction and Survival in L. rubellus, but development was retarded in the polluted soil. This resulted in a 23% lower growth rate and a change in demography toward younger individuals. Field data on population composition of earthworms were used to support the laboratory results, and the relevance of the results for the godwit (Limosa limosa), which mainly feeds on earthworms during the breeding season, is discussed

Population growth and development of the earthworm Lumbricus rubellus in a polluted field soil: possible consequences for the godwit (Limosa limosa)

Many soils are polluted with Mixtures of moderate levels of contaminants. In The Netherlands 175,000 sites in rural areas are classified as highly polluted. However, it remains unclear to what extent local ecosystems are endangered. In this paper, we report on the effect of contaminants on earthworms in a meadow system. We tested a polluted and a reference field soil with similar soil characteristics and agricultural use. In the polluted soil copper, mercury, and lead were elevated by more than 200% compared with the reference soil. Bioassays on growth and reproduction in the earthworm species Lumbricus rubellus were executed in both soils, and a population model was used to assess the population-level consequences of changes in growth and reproduction. No significant effects were seen on reproduction and Survival in L. rubellus, but development was retarded in the polluted soil. This resulted in a 23% lower growth rate and a change in demography toward younger individuals. Field data on population composition of earthworms were used to support the laboratory results, and the relevance of the results for the godwit (Limosa limosa), which mainly feeds on earthworms during the breeding season, is discussed

Ecologische risico's van bodemverontreinigingen in toemaakdek in de gemeente De Ronde Venen

De gemeente De Ronde Venen ligt in het gebied de Venen in het Groene Hart. De veengronden in dit gebied zijn vanaf de achttiende eeuw regelmatig opgehoogd met stadsafval om hun draagkracht en vruchtbaarheid te verbeteren. De opgebrachte laag wordt toemaakdek genoemd. In dit toemaakdek komen hoge concentraties zware metalen en PAK voor. Om de ecologische risico's van deze verontreinigingen in kaart te brengen is onderzoek gedaan naar de concentraties van de afzonderlijke verontreinigingen en de effecten die deze verontreinigingen hebben op bodemorganismen en daarvan voor hun voedsel afhankelijke vogels en zoogdieren

Influence of clay content and acidity of soil on development of the earthworm Lumbricus rubellus and its population level consequences

In this paper we report on the influence of clay content and acidity of soil on growth and reproduction of the epigeic earthworm species Lumbricus rubellus (Hoffm.), which is common in most temperate soils and abundant in grasslands. Growth, cocoon production and survival of L. rubellus were tested in 12 Dutch soils which differed in soil properties. A matrix model was used to assess the population-level consequences of changes in growth and reproduction. Soil acidity had a strong negative effect on earthworm survival, and the maturation weight decreased with clay content. Individual weight gain in L. rubellus decreased with both acidity and clay content. The acidity of soils had a larger influence on population growth rate than the clay content. The acidity of the soil also changed the population composition towards younger age classes, whereas in soils rich in clay, the population composition did not change. The average individual weight of L. rubellus in clayey soils, however, was lower compared with that in soils low in clay, a result that agrees with literature data

Ongewervelde fauna van ontkleide uiterwaarden : monitoringsverslag 2000

Na herinrichting van enkele uiterwaarden langs de Waal werden natuurwaarden en ecologische ontwikkeling in beeld gebracht door monitoring van ongewervelde dieren. Het onderzoek was gericht op het vaststellen van ontwikkelingen in de soortenrijkdom na ontkleiing. Ook werd het belang van evertebraten voor foeragerende vogels en zoogdieren bestudeerd. In de eerste jaren na ontkleiing werden nieuwe biotopen ingenomen door een groeiend aantal soorten. De fauna van vochtige, open oevers en droge, zandige plaatsen kende veel pionierssoorten, waaronder diverse met hoge natuurwaarde. Vooral onder spinnen, kevers en wespen werden zeldzame en bedreigde soorten aangetroffen. Zonder gericht beheer nemen de pioniermilieus in betekenis af na de vier eerste jaren. Al-dan-niet reliëfvolgend ontkleien heeft in deze beginperiode niet tot differentiatie geleid

Biologische reiniging van baggerspecie op de landfarm Kreekraksluizen; monitoring 2001

De monitoring betreft de afbraak van PAK, minerale olie; en het gedrag van zware metalen. De species zijn afkomstig van de Geulhaven (Rotterdam), de havens van Wemeldinge en Zierikzee, de Petroleumhaven (Amsterdam

Biologische reiniging van baggerspecie op de landfarm Kreekraksluizen; monitoring 2001

De monitoring betreft de afbraak van PAK, minerale olie; en het gedrag van zware metalen. De species zijn afkomstig van de Geulhaven (Rotterdam), de havens van Wemeldinge en Zierikzee, de Petroleumhaven (Amsterdam