PONAŠANJE MLADIH POTROŠAČA NA MALOPRODAJNOM TRŽIŠTU I NJIHOV UTJECAJ NA AKTIVNOSTI MALOPRODAJNIH LANACA

The aim of the paper is to show preferences of young consumers for commercial chains, in relation to their marketing offers. The paper shows particular strategic behaviours of retail chains occurring in the sphere of shaping relationships with young consumers. It focuses mainly on technological and marketing innovations. The methods applied to achieve the goal include a critical analysis of the literature on the subject, a direct study of young customers of retail chains operating in Poland, which focuses on their needs, and a profound case study showing marketing activities of retail chains targeted at young consumers. The recognition of the needs of target segments should lead to the creation of a commercial offer that satisfies final customers. Young consumers are using new technologies in their everyday lives and this is the reason why retail chains are developing their offers by using IT solutions (Knežević, Delić, and Knego,2015). The process of buying by this segment of customers requires deeper reconstruction, due to changes in the process of defining sources of information and its evaluation. In addition, the place of shopping is changing and this has implications on retailers’ strategies and ways of building competitive advantage. We may assume that in the course of next several decades it may happen that brick-and-mortar stores will perform the function of storehouses that hand over products, fi tting rooms, places for returning products and making complaints. Separation of the financial and the product stream is going to occur, since payment will take place only in the virtual world. The paper contributes to the theory of retail innovation strategies and relationship marketing. It also contributes to the practice showing how global retailers should build relations with young consumers in creating online channel of sales.Cilj ovog rada je prikazati sklonosti mladih potrošača prema trgovačkim lancima i to u odnosu na marketing trgovačkih lanaca. U ovom radu opisuju se određena strateška ponašanja maloprodajnih lanaca u području stvaranja odnosa s mladim potrošačima. Pri tome se poseban naglasak stavlja na tehnološke i marketinške inovacije. Korištene metode uključuju kritičku analizu literature na ovu temu, izravnu studiju o mladim potrošačima maloprodajnih lanaca u Poljskoj koja se usredotočuje na njihove potrebe te studiju slučaja koja prikazuje marketinške aktivnosti maloprodajnih lanaca koje su usmjerene na mlade potrošače. Prepoznavanje potreba ciljnog segmenta trebalo bi dovesti do kreiranja trgovačke ponude koja zadovoljava krajnjeg kupca. Mladi potrošači koriste nove tehnologije u svakodnevnom životu te stoga maloprodajni lanci koriste IT rješenja za razvoj svoje ponude. Dosadašnja saznanja o procesu kupnje od strane ovog segmenta kupaca treba detaljnije istražiti zbog promjena u postupku definiranja izvora informacija i njihovog vrednovanja. Osim toga, mjesto kupovine se mijenja i to utječe na strategije maloprodajnih lanaca i na način stvaranja konkurentne prednosti. Možemo pretpostaviti da bi se tijekom nekoliko sljedećih desetljeća moglo dogoditi da trgovine „od cigle i cementa“ postanu samo skladišta za preuzimanje proizvoda, garderobe, ili mjesta povrata proizvoda odnosno reklamacija. Dogodit će se odvajanje financijskog toka i toka proizvoda, jer će se plaćanje odvijati samo u virtualnom svijetu. Rad doprinosi teoriji strategija inovacija maloprodaje te marketinga odnosa. Također doprinosi praksi koja pokazuje kako bi globalni maloprodajni lanci trebali graditi odnos s mladim kupcima kroz online kanale prodaje

Own brands of consumer electronic retail chains

Celem artykułu jest wskazanie roli marek własnych w strategiach asortymentowych sieci elektroniki użytkowej oraz zidentyfikowanie (na wybranych przykładach) działań tych sieci w zakresie ich wprowadzania. Marki własne są rozpowszechnione w handlu artykułami spożywczymi, zaś ich znaczenie znacząco wzrasta również w sieciach elektroniki użytkowej. W artykule wykorzystano: krytyczną analizę literatury, prasowych artykułów sponsorowanych, metodę case study (przeanalizowano działanie amerykańskiej sieci Best Buy, sieci Media Markt i Saturn oraz sieci Tesco) oraz metodę badań bezpośrednich klientów sieci z elektroniką użytkową, których celem było wskazanie czynników zachęcających klientów do dokonywania zakupów. Założono przy tym, że wśród nich dużą rolę odgrywa dostępność marek własnych. W czasach kryzysu gospodarczego sieci elektroniki użytkowej poszukują sposobów budowy przewagi konkurencyjnej. Wydaje się, że wprowadzanie marek własnych pozwala na jej osiąganie, gdyż klienci tych sieci są zainteresowani możliwością dokonywania zakupów sprzętów elektronicznych po niższych cenach. Marki własne stwarzają taką możliwość.The aim of the paper is to show the role of own brands in assortment strategies of consumer electronic retail chains and to identify best practices in developing own brands by these retailers. In their search for competitive advantage, electronic retail chains modify their assortment strategies by launching their own brands. Using own brands is a well known practice in FMCG retail chains, but it is a relatively new way of attracting the consumers of electronic goods. In the paper, the following methods are used: critical analysis of the literature, case study method (the cases of Best Buy, Media Markt, Saturn, and Tesco are described), as well as direct research into the habits and preferences of customers, whose aim was to identify the factors which encourage them to make purchases. The following assumption was made: own brands play an important role in attracting purchasers. In the time of crisis, the main requirement of customers is to find products at low prices and of medium or high quality. Thanks to the launch of own brands, electronic retail chains try to meet these expectations.Katarzyna Bilińska-Reformat: [email protected] Sztangret: [email protected] Bilińska-Reformat – Wydział Zarządzania, Uniwersytet Ekonomiczny w KatowicachIzabela Sztangret – Wydział Zarządzania, Uniwersytet Ekonomiczny w KatowicachAston A. 2012 How Best Buy Makes Money Recycling America's Electronics, GreenBiz, Retrieved.Brassington F., Pettitt S. 2006 Principles of Marketing, Ed. Pearson Education, 4thEd., New York.De Chernatony L., McDonald M. 2003 Creating Powerful Brands in Consumer, Service and Industrial Markets, Elsevier, Butterworht-HeinemannDokument elektroniczny, tryb dostępu: [http://bizrun.pl/marketing/co-sie-sprzedaje-w-polskim-internecie-raport/#sthash.7GL3F6P7.dpuf, data wejścia: 12.03.2014].Dokument elektroniczny, tryb dostępu: [http://en.wikipedia.org/wiki/Best_Buy, data wejścia: 10.03.2014].Dokument elektroniczny, tryb dostępu: [http://finanse.wp.pl/kat,1033691,title,Media-Markt-i-Saturn-maja-az-cztery-marki-wlasne,wid,16084612,wiadomosc.html?ticaid =1124dc, data wejścia: 11.04.2014].Dokument elektroniczny, tryb dostępu: [http://markiwlasne.com.pl/definicja-marki-w%C5%82asnej-nowe-spojrzenie.html, data wejścia: 13.03.2014].Dokument elektroniczny, tryb dostępu: [http://pl.wikipedia.org/wiki/Elektronika _u%C5%BCytkowa, data wejścia: 05.05.2015].Dokument elektroniczny, tryb dostępu: [http://www.gfk.com/temax/western-europe/ Pages/united-kingdom.aspx, data wejścia: 12.03.2014].Dokument elektroniczny, tryb dostępu: [http://www.investopedia.com/terms/p/private-brand, data wejścia: 12.03.2014].Dokument elektroniczny, tryb dostępu: [http://www.mediamarkt.pl/made-4-mm,b-941, data wejścia: 12.03.2014].Dokument elektroniczny, tryb dostępu: [http://www.perspecto.pl/files/UserFiles/file/ Postrz%20%20JOK%20raport.pdf, data wejścia: 12.03.2014].Dokument elektroniczny, tryb dostępu: [http://www.tesco.pl/technika/, data wejścia: 10.04.2014].Domański T. 2001 Strategie marketingowe dużych sieci handlowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Łódź.Flatters P., Willmott W. 2009 Understanding the post-recession consumer, „Havard Business Reviev”, vol. 7, iss. 7/8.Gala D., Patil R. D. 2013 Consumer Attitude towards Private Labels in Comparison To National Brands, „International Journal of Business and Management Invention”, vol. 2.Gupta S., Randhowa G. 2008 Retail Management, Atlantic Publisher&Dist, New Dehli.Handel detaliczny artykułami RTV, AGD i sprzętem elektronicznym w Polsce 2012. Analiza rynku i prognozy rozwoju na lata 2012-2014, 2012, PMR Report, Kraków.Kwiecień A. 2010 Zarządzanie reputacją przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Katowicach, Katowice.Lincoln K., Thommasen L. 2009 Private Label. Turning the Retail Brand into Your Higgest Opportunity, Kogan Page Publisher, London and Philadelphia.Niestrój R. 1999 Zarządzanie Marketingiem. Aspekty strategiczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.Sturgeon T. J., Kawakami M. 2010 Global Value Chains in the Electronics Industry Was the Crisis a Window of Opportunity for Developing Countries?, „The World Bank Policy Research Working Paper”, 5417.2(74)17118

The Influence of Brand Awareness and Brand Image on Brand Equity - an Empirical Study of Logistics Service Providers

Aim/purpose - This article presents the results of research referring to Keller's brand equity concept. The fundamental objective of the research was to examine the influence of brand awareness and brand image on brand equity. We were also interested which force of influence is greater. Design/methodology/approach - The research was based on secondary and primary sources of information. The primary research was carried out on a sample of 100 enterprises ordering logistics services. Data obtained in such a way was subject to statistical analysis using modelling of structural equations. Findings - Based on the analysis of paths in the model of structural equations, the existence of positive, but weak dependencies between brand awareness, brand image and brand equity was observed. While the results of bootstrap simulations conducted to estimate confidence intervals indicated that differences in the strength of this influence are not statistically significant.Research implications/limitations - The obtained results did not bring sufficient basis to accept or reject hypotheses assuming an essentially positive relationship between brand awareness and brand image and its equity. Simultaneously, the conducted research led to the rejection of the hypothesis in accordance to which the influence of brand awareness on brand equity is smaller than the influence of brand image on brand equity. Originality/value/contribution - Potential causes of differences between the results of our own research and the research presented by Davis, Golicic, & Marquardt (2008) were indicated.(original abstract

Роль динамичных способностей маркетинга в формировании конкурентного преимущества торговых сетей

Enterprises that have dynamic capabilities can quickly adapt to the changes occurring in their environment. The role that marketing performs in development of dynamic capabilities is one of the most important issues. In recent years, a new notion, i.e. the “dynamic marketing capabilities” has been formulated. In the proposed paper, the assumption is made that commercial chains that have dynamic marketing capabilities can create stable competitive advantage. Identification of the marketing areas associated with creation of dynamic marketing capabilities by commercial chains is the goal adopted for implementation. To achieve the adopted goal, critical analysis of the literature of the subject and case-research methods are applied. It shows best business practices of commercial chains in the sphere of application of dynamic marketing capabilities in the process of creation of competitive advantage of these chains. In the paper, the biggest retail chains operating in Poland were examined. It`s a research article.Przedsiębiorstwa posiadające zdolności dynamiczne są w stanie szybko przystosowywać się do zmian zachodzących w otoczeniu. Jedną z najbardziej znaczących kwestii staje się rola, jaką marketing pełni w rozwoju zdolności dynamicznych. W ostatnich latach zostało sformułowane nowe pojęcie tj. „dynamiczne zdolności marketingu”. W artykule przyjęto założenie, że sieci handlowe posiadające dynamiczne zdolności marketingu potrafią tworzyć trwałą przewagę konkurencyjną. Celem przyjętym do realizacji jest identyfikacja marketingowych obszarów związanych z kreowaniem dynamicznych zdolności marketingu przez sieci handlowe. Dla osiągnięcia założonego celu wykorzystano metody krytycznej analizy literatury przedmiotu oraz case research ukazujące najlepsze praktyki biznesowe sieci handlowych w zakresie wykorzystywania dynamicznych zdolności marketingu w procesie kreowania przewagi konkurencyjnej tych sieci. W artykule analizom poddano zagraniczne sieci handlowe należące do największych detalistów na rynku polskim. Artykuł ma charakter badawczy.Предприятия, обладающие динамичными способностями, в состоянии быстро приспосабливаться к изменениям, происходящим в среде. Одним из наиболее важных вопросов становится роль, какую выполняет маркетинг в развитии динамичных способностей. В последние годы сформулировали новое понятие, т.е. «динамичные способности маркетинга». В статье приняли предпосылку, что торговые сети, обладающие динамичными способностями маркетинга, в состоянии создавать прочное конкурентное преимущество. Принятая для осуществления цель – выявить маркетинговые области, связанные с формированием торговыми сетями динамичных способностей маркетинга. Для осуществления поставленной цели использовали методы критического анализа литературы и метод case research, указывающий лучшие бизнеспрактики торговых сетей в бласти использования динамичных способностей маркетинга в процессе формирования конкурентного преимущества этих сетей. В статье провели анализ зарубежных торговых сетей, принадлежащих са- мым крупным розничным фирмам на польском рынке. Статья имеет исследовательский характер

The Impact of Global Factors on Development of Group - Buying Model

Group - buying is a relatively new form of online selling, that has been rapidly growing all over the world. In Poland the first Internet group - buying services occurred in 2010 and their popularity has still been growing. The purpose of the paper is to present global factors that stimulate development of group buying model. Customers' behaviour depends on many factors, including global factors connected with global crisis and changes in customer behaviour. These factors make customers search for attractive and cheap offers. Group - buying provides them with such a possibility. The aim of the paper is to show the dynamics of development of that e-commerce model of selling by Internet. The aim is also to show the changes that take place in the structure of group - buying market. In the paper the business model of group - buying and its development in Poland is characterised. Also, the global factors that make the group-buying services attractive for customers are presented

Cooperation Between Suppliers and Retail Chains in Developing Systemic Products

Seeking a competitive advantage, retail chains develop systemic products. Introducing systemic products to retailers' offer requires establishment of close cooperation with their suppliers. In the paper the assumption has been made that offering systemic products makes the offer more attractive for customer. It is also reason for development of cooperation between retail chains and suppliers. Selected commercial enterprises were research objects in the study. Analyses included in the paper concern the years between 2009 and 2015. Research methods: critical analysis of the literature, results of own research method concerning cooperation between retail chains and suppliers, and the case research method

Employer Branding as a Source of Competitive Advantage of Retail Chains

Purpose: Developing a strong, favourable employer brand of a retail chain may be regarded as an important means of creating a competitive advantage. Retail chains should attract personnel with desired competence required for their particular purposes. The retail sector in Poland is perceived as a strongly disliked employer. Thus employer branding can be an important element of strategies adopted by retail chains operating in Poland. The main objective of this paper is to analyse the development of employer branding strategies implemented by selected global retailers operating in Poland and the impact of such strategies on their respective competitive positions in the Polish market. The time frame for the analysis is the period of 2009–2014. Research design and methods: In addition to a review of the literature on the development of employer brands, this paper includes a case study of a few global retail chains operating in Poland. The paper is based on the assumption that retail chains pursue competitive advantage by developing employer brand strategies. Implications and recommendations: A continued engagement in strategic activities in the feld of employer branding is very important for retail chains. Decision makers need to pay special attention to the promotion of their retail chains as a good workplace, using employer branding techniques

Роль распространения знаний в инновациях в сетях розничной торговли

Knowledge diffusion is the basis for innovation processes in business. In the Polish retail industry, the expansion of foreign commercial chains has contributed to a dynamic knowledge transfer in the sphere of management of buying and selling processes. The standards appropriate for global and international commercial chains have been introduced within several years as a result of integration, concentration and globalisation. Retail trade is a sector of high capacity to implement innovations. In their paper, the authors are planning to verify the phenomena associated with knowledge diffusion on the example of retail chains and to characterise its role for their innovation processes. Therefore, the areas related to knowledge diffusion in retail chains on the selected examples constitute the subject area of the paper. In the study the selected commercial enterprises were research entities. The analyses included in the paper concern the years between 2009 and 2014 that were the period of unstable economy development (time range). The presented results of conducted analyses concern Poland (spatial range). In the paper, the following goals of cognitive and descriptive character are assumed: 1. The cognitive goal of the proposed paper isto identify the key stakeholders (external) who are the source of knowledge diffusion for retail chains. 2. The descriptive goal of the paper is to indicate innovations, applied by the selected retail chains, based on knowledge diffusion coming from customers, competitors, and suppliers. In the paper, the assumption has been made that customers and suppliers as well as the providers of IT solutions are the main sources of knowledge diffusion that allowfor implementation of innovations. Also competitors are an important knowledge source for innovation while using benchmarking procedures. The following research methods were applied for the purpose of implementation of assumed goals: critical analysis of the literature of the subject, results of own research method concerning the impact of knowledge diffusion on innovation processes in the selected retail chains, and the case study method that showed the best marketing practices associated with developing innovations by retail chains on the grounds of knowledge diffusion.Rozpowszechnianie wiedzy jest podstawą dla procesów innowacyjnych w biznesie. W polskim handlu detalicznym ekspansja zagranicznych sieci handlowych przyczyniła się do dynamicznego transferu wiedzy w sferze zarządzania procesami kupowania i sprzedawania.W ciągu kilku lat zostały wprowadzone standardy właściwe dla globalnych i międzynarodowych sieci handlowych jako wynik integracji, koncentracji i globalizacji. Handel detaliczny jest sektorem o wysokiej zdolności wdrażania innowacji. W opracowaniu autorki zamierzają zweryfikować zjawiska związane z rozpowszechnianiem wiedzy na przykładzie sieci handlu detalicznego i scharakteryzować jej rolę dla procesów innowacyjnych w nich. A zatem dziedziny związane z rozpowszechnianiem wiedzy w sieciach detalicznych na wybranych przykładach stanowią zakres przedmiotowy opracowania. Jednostkami objętymi badaniami w opracowaniu były wybrane przedsiębiorstwa handlu detalicznego. Analiza włączona do opracowania dotyczy lat 2009-2014, które były okresem niezrównoważonego rozwoju gospodarki (zakres czasowy). Prezentowane wyniki przeprowadzonych analiz dotyczą Polski (zakres przestrzenny). W opracowaniu założono następujące cele o charakterze poznawczym i opisowych: 1. Celem poznawczym proponowanego opracowania jest zidentyfikowanie kluczowych interesariuszy (zewnętrznych), którzy stanowią źródło rozpowszechniania wiedzy dla sieci handlu detalicznego. 2. Celem opisowym opracowania jest wskazanie innowacjizastosowanych przez wybrane sieci detaliczne na podstawie rozpowszechniania wiedzy pochodzących od klientów, konkurentów i dostawców. W artykule założono, że klienci i dostawcy, jak również dostarczyciele rozwiązań informatycznych są głównymi źródłami rozpowszechniania wiedzy, które pozwalają na wdrażanie innowacji. Również konkurenci są ważnym źródłem wiedzy dla innowacji w trakcie stosowania procedur komparatystycznych. Dla celów realizacji założonych celów zastosowano następujące metody badawcze: krytyczną analizę literatury przedmiotu, wyniki własnej metody badawczej dotyczącej wpływu rozpowszechniania wiedzy na procesy innowacyjne w wybranych sieciach handlu detalicznego oraz metodę analizy przypadków (case study), która wskazała najlepsze praktyki marketingowe związane z rozwijaniem innowacji przez sieci handlu detalicznego na podstawie rozpowszechniania wiedzy. Artykuł ma charakter badawczy.Распространение знаний – основа инновационных процессов в бизнесе. В польской розничной торговле экспансия зарубежных торговых сетей привела к динамичному трансферту знаний в сфере управления процессами покупки и продажи. На протяжении нескольких лет были внедрены стандарты, свойственные глобальным и международным торговым сетям, в результате интеграции, концентрации и глобализации. Розничная торговля – сектор с большими возможностями внедрять инновации. В своей разработке авторы намерены верифицировать явления, связанные с распространением знаний, на примере розничных сетей, и охарактеризовать его роль для инновационных процессов. Следовательно, сферы, связанные с распространением знаний в сетях розничной торговли на избранных примерах, представляют собой предмет разработки. В разработке избранные коммерческие предприятия представляют собой субъектов обследований. Анализы, включенные в разработку, относятся к годам 2009-2014, которые были периодом непостоянного развития экономики (временное выражение). Представленные результаты проведенных анализов касаются Польши (пространственное выражение). В статье приняли следующие цели познавательного и описательного характера: 1. Познавательная цель предлагаемой статьи – выявить основных стейкхолдеров (извне), которые являются источником распространения знаний для цепочек розничной торговли. 2. Описательная цель статьи – указать инновации, применяемые избранными сетями розничной торговли, на основе распространения знаний, поступающих от клиентов, конкурентов и поставщиков. В статье приняли предпосылку, что клиенты и поставщики, а также провайдеры информатических решений – основные источники распространения знаний, которые позволяют внедрять инновации. Также конкуренты являются существенным источником знаний для инноваций по ходу использования процедур бенчмаркинга. Для осуществления принятых целей применили следующие методы изучения: критический анализ литературы по предмету, результаты метода собственного исследования, касающегося влияния распространения знаний на инновационные процессы в избранных розничных сетях, и метод анализа определенной проблемы, которые указали лучшие маркетинговые практики, связанные с разработкой инноваций сетями розничной торговли, на основе распространения знаний

Отношение молодых потребителей к аппликациям на мобильные аппараты – сопоставительный анализ между странами

The purpose of the paper is to identify similarities and differences in the attitudes of young consumers from Poland and China towards mobile applications. There are two reasons for addressing the issue; firstly, the growth of significance of m-commerce in electronic commerce and overall trade, and secondly, changes in the attitudes of young consumers who are active users of applications. The paper shows the benefits they notice. Also, a comparative analysis of the attitudes of young consumers from Poland and China is conducted from the perspective of their sensitiveness to the level of prices, willingness to do shopping under the impact of an impulse, or the attitude typical of the so-called “smart shoppers”. Attention is focussed on the importance of such determinants of the assessment of the perceived benefits as the lack of physical contact with the product, impulsiveness, and purchase planning. The paper includes the results of research conducted on the sample of 303 young respondents coming from Poland and China.Цель статьи – выявить сходства и отличия в отношении молодых потребителей из Польши и Китая к мобильным аппликациям. Были две предпосылки для обсуждения темы: во-первых, рост значения м-коммерции в электронной коммерции и в торговле в целом, во-вторых же – изменения в отношении молодых потребителей, являющихся активными пользователями аппликаций. В разработке указали воспринимаемые ими выгоды, а также провели сопоставительный анализ отношения молодых потребителей из Польши и Китая из перспективы их чувствительности к уровню цен, склонности к соверше- нию покупок под влиянием импульса или отношения, характерного для так называемых умных покупателей. Обратили внимание на значение для оценки воспринимаемых выгод таких факторов, как отсутствие физического контакта с продуктом, импульсивность и сознательное планирование покупок. В статье использовали результаты обследований, проведенных на выборке 303 молодых респондентов из Польши и Китая.Celem artykułu jest identyfikacja podobieństw i różnic w postawach młodych konsumentów z Polski i Chin wobec mobilnych aplikacji. Przesłanki do podjęcia tematu były dwie – po pierwsze, wzrost znaczenia m-commerce w handlu elektronicznym i handlu ogółem, a po drugie – zmiany w postawach młodych konsumentów, którzy są aktywnymi użytkownikami aplikacji. W opracowaniu wskazano na postrzegane przez nich korzyści, a także przeprowadzono analizę porównawczą postaw młodych konsumentów z Polski i Chin z perspektywy ich wrażliwości na poziom cen, skłonności do dokonywania zakupów pod wpływem impulsu czy postawy charakterystycznej dla tzw. „smart shoppers”. Zwrócono uwagę na znaczenie takich czynników dla oceny postrzeganych korzyści jak brak kontaktu fizycznego z produktem, impulsywność oraz planowanie zakupów. W opracowaniu wykorzystano wyniki badań przeprowadzonych na próbie 303 młodych respondentów pochodzących z Polski i Chin

Relacje sieci handlu detalicznego z klientami w ujęciu globalnym

The goal of the paper is to identify activities of global retail chains in the sphere of development of relationships with customers through indication of specific business practices. For the purpose of achievement of assumed goals the methods of analysis of the literature of the subject and case studies are applied, webpages of global retail chains are reviewed. Global retail chains operate in a very competitive environment, what makes them search for effectiveness. Relationship marketing is perceived by retail chains to be an important source of competitive advantage.Celem artykułu jest przedstawienie marketingu relacyjnego jako ważnego źródła budowy przewagi konkurencyjnej globalnych sieci handlowych. Sieci te, stosując marketing relacji, budują trwałe powiązania ze swoimi rynkami docelowymi i w coraz szerszym zakresie wykorzystują koncepcje marketingu relacji w praktykach swojego działania. W artykule posłużono się metodą analizy literatury przedmiotu, stron internetowych badanych sieci oraz opisem konkretnych działań sieci handlowych w zakresie wykorzystania marketingu relacji w oddziaływaniu na klientów