O polityce tworzenia prawa, swobodzie decyzyjnej i wadze standardów praworządności

The paper attempts to provide a comprehensive description of the problem of legislative discretion. The study employs two approaches to the issue, traditional and holistic. The former considers the legislative process in its essence, as decisions of legislative bodies, and their discretionary power being determined by the constitutional norms and legal regulations adopted within the lawmaking process. The latter, broader perspective on the legislative process involves other stages (including the pre-legislative stage), thus implying that the discretionary power should encompass various decision-makers. Following this approach, the scope of legislative discretion is determined not only by the legal provisions but also the principles of a democratic state of law. While the degree of (non-)compliance with the standards in question is evidently different from the violation of the rules of law, it does have a significant impact on the passed laws and the functioning of the entire legal system. It also constitutes a challenge to the courts and affects the use of discretion by judges.W artykule dokonano charakterystyki dyskrecjonalnej władzy ustawodawczej. Autor zanalizował problem w ujęciu tradycyjnym (proces legislacyjny sprowadza się do decyzji organów ustawodawczych, a zakres ich dyskrecjonalnej władzy wyznaczają normy konstytucyjne i regulacje prawne przyjęte w ramach organizacji procesu tworzenia prawa) oraz w oparciu o propozycję szerszego ujęcia procesu tworzenia prawa. W tym ostatnim ujęciu proces tworzenia prawa obejmuje wiele etapów (również przedlegislacyjnych), w konsekwencji analiza władzy dyskrecjonalnej powinna dotyczyć różnych podmiotów podejmujących decyzje. Z punktu widzenia przedstawionej charakterystyki zakresu władzy dyskrecjonalnej istotne są nie tylko wyznaczające jej granice przepisy prawa, lecz także standardy demokratycznego państwa prawa. Stopień (nie)respektowania standardów stwarza sytuację ewidentnie różniącą się od naruszenia reguł prawnych, ale mającą istotny wpływ na tworzone prawo i funkcjonowanie całego systemu prawnego. Ponadto stanowi on również wyzwanie dla sądów i wpływa na korzystanie z dyskrecjonalnej władzy przez sędziów

Wpływ precedensu na treść normatywną praw człowieka

The major objective of this article is to emphasise the importance and the role of precedent – understood in broad terms – in forming the normative reality, exerting an impact on the content of normative elements, including human rights, particularly women’s rights. Being an essential part of the normative reality, precedents are a particular kind of normative messages of a considerable power. Taken into account their narrative form, comprehensiveness of the content, media hype and possibilities of a mass broadcasting, precedents constitute an important element and play a significant role in forming the normative reality, which is characteristic for the present-day society. Being a phenomenon characteristic for a post-modernist society, the normative reality is understood in contrast to static conceptions of a normative or axionormative order, which have a given structure and distinct boundaries. The analysis of precedent rulings, stemming from various law orders, regarding women’s equal rights in the employment process, aims at highlighting their importance both in forming the content of human rights and their impact on law and law enactment.Głównym tematem artykułu jest wskazanie na znaczenie i rolę szeroko rozumianego precedensu w kształtowaniu przestrzeni normatywnej, oddziaływanie na treści normatywnych elementów, w tym praw człowieka, a w szczególności na prawa kobiet. Precedensy, będąc istotną częścią składową przestrzeni normatywnej, są szczególnego rodzaju komunikatami normatywnymi, o znacznej sile oddziaływania. Ze swej istoty, a zwłaszcza ze względu na narracyjną formułę, zrozumiałość treści, medialność i możliwości szerokiego upowszechnienia, stanowią ważny element i odgrywają istotną rolę w kształtowaniu przestrzeni normatywnej, charakterystycznej dla współczesnego społeczeństwa. Pojęcie przestrzeni normatywnej, zjawiska charakterystycznego dla społeczeństwa postmodernistycznego, jest rozumiane w opozycji do statycznych koncepcji ładu normatywnego lub aksjonormatywnego, o określonej strukturze i wyraźnie zaznaczonych granicach. Analiza precedensowych orzeczeń, pochodzących z różnych porządków prawnych, a odnoszących się do równouprawnienia kobiet w zatrudnieniu, ma ukazać ich wagę zarówno w formułowaniu treści praw człowieka, jak i oddziaływaniu na prawo i jego tworzenie

Status systemu europejskiego. Reperkusje konstytucyjne

Z wprowadzenia: "Relacje między prawem a polityką w ramach integracji europejskiej zaowocowały szczególnym typem systemu. W przeciwieństwie do klasycznej formy organizacji politycznej społeczeństwa, jaką jest państwo, system ten wymusza odrębne rozwiązania na poziomie konstytucyjnym, stwarzając szereg kontrowersji. Treść tych kontrowersji jest widoczna zarówno w założeniach do projektu traktatu konstytucyjnego, przygotowywanego przez Konwent, jak i w bardzo szerokiej dyskusji, towarzyszącej przygotowywaniu projektu. Na kilka najbardziej charakterystycznych kwestii i rozwiązań dotyczących projektu przyszłej konstytucji europejskiej, zdeterminowanych charakterem systemu, chciałbym zwrócić uwagę. Obejmują one między innymi takie zagadnienia jak: strukturę konstytucji czy problem konstytucyjnego uregulowania podziału władzy i jej demokratycznej legitymizacji. Są one ważne, gdyż potencjalnie wyznaczają nowe rozwiązania mechanizmów ustrojowych."(...

Polityka prawa a model edukacji prawniczej

Praca recenzowana / peer-reviewed pape

Władze publiczne w demokratycznym państwie prawa: prawo - instytucje - zasoby

Praca recenzowana / peer-reviewed pape

Miejsce doktryny prawniczej w procesie tworzenia prawa

The answer to the question to what extent the study of law participates in the process of law creation is a difficult one. It seems that legal doctrine achieves far more as far as its influence on law application is concerned. In this scope, the influence of research is more visible. This influence is reflected in frequent references to the stand of research in the rulings of the bodies applying law, in particular courts situated at the top of the judiciary hierarchy, as well as in using the expertise carried out by lawyers who are researchers in the field of law interpretation. Nonetheless, in the range of research which is under discussion, concerning law creation and changes in the area of law, the study of law and legal doctrine have much to say. This influence can be observed both in general and in more particular issues. This phenomenon is multidimensional and in this draft it is difficult to analyse all its aspects. In its basic dimension, concerning the rules of law making process, these are issues in the theory of law. What is being discussed are general conditions and rules of the dynamics of law. One attempts to formulate generalizations and regularities as well as present alternative models of law making process. In the broader scope, where direct and indirect influences are discussed, additional phenomena can be analysed, namely findings in sociology, law and legal policy. In social and political practice some complicated subjective relations manifested in serving multiple social functions by the representatives of the doctrine can be the subject of analysis. The lawyers who are devoted to academic research, do not shun legal practice, often connecting it with political or administrative functions. Potentially, then, they can favour their own or borrowed academic conceptions in the practice of law creation. Finally, it is the outcome of a particular kind of legal culture as well as the position and authority attributed by the system to researchers. The influence of the doctrine on law making process in its particular dimension is manifested in presenting particular solutions, specific legal contents and the postulate of introducing them to currently binding law. What can determine the effectiveness of de lege ferenda postulates? De lege ferenda postulates of legal doctrine can be treated in this process as a kind of impulse. The question then arises who should the postulates of the doctrine formulated in the scope of changes in law be addressed to. Can reasoning be applied at all and if it can, then the question occurs what kind. It can be assumed that particular kinds of reasoning can be combined with the hereunder mentioned areas. By means of discussion, or rather signalling certain types of reasoning, I aim at pointing at the fact that their utilization constitutes the accomplishment of de lege ferenda postulates. This effectiveness is obviously a potential one, depending not only on the importance of the argument but also on whether and to what extent it is feasible to reach a particular decision making bodies with these arguments

Współczesne przemiany w sferze państwa - prawa - polityki. Zarys problemów badawczych

"Przemiany zachodzące we współczesnych formach organizacyjnych, stanowiących podstawę funkcjonowania społeczeństw, które koncentrują się na trzech obszarach: państwie, prawie i polityce, rodzą szczególne wyzwania, zarówno w sferze badawczej, jak i w formułowaniu uniwersyteckich programów nauczania. Istotą problemu jest przede wszystkim skala i charakter tych przemian1. Występujące zjawiska, nie notowane wcześniej, a w każdym razie nie notowane na taką skalę, prowadzą do powstania nowych jakości."(...

Legislacja. Analiza procesu

Praca recenzowana / Peer-reviewed paperNa całość opracowania składają się trzy części. W pierwszej, dotyczącej problematyki teoretycznej z zakresu tworzenia prawa, punktem wyjścia jest wskazanie na typ refleksji naukowej odnoszonej do tworzenia prawa, w tym na podejmowane próby stworzenia jednolitej nauki o tworzeniu prawa. Kolejne miejsce zajmuje omówienie najczęściej podnoszonych szczegółowych rozważań teoretycznych. Koncentruję się na wskazaniu wątków, ostrożnie podejmowanych w dotychczasowych badaniach, które z punktu widzenia analizowanych zagadnień wydają się mieć istotne znaczenie. W tej części chcę zwrócić uwagę na problemy, a raczej postawić w formie pytań kwestie, które z punktu widzenia podejmowania decyzji prawotwórczych, wydają się mieć potencjalnie duże znaczenie, a często są pomijane. W kontekście głównego celu badawczego, jakim jest próba wskazania na występujące zależności między koncepcjami teoretycznymi dotyczącymi tworzenia prawa a organizacją procesu prawotwórczego, ważne miejsce zajmuje zaprezentowanie dominujących teoretycznych modeli tworzenia prawa. Prezentowane modele, ze względu na „potencjał normatywny”, są podstawą do wstępnej charakterystyki procesów decyzyjnych. Omówienie typów decyzji, sekwencyjnej zależności między podejmowanymi rozstrzygnięciami oraz ich znaczenia dla tworzenia aktów ustawowych, podsumowuje teoretyczną część rozważań. W części drugiej przedstawiona została charakterystyka organizacji procesu prawotwórczego w Polsce w zakresie tworzenia ustaw. Charakterystyka ograniczona jest do podstawowych aspektów tego procesu, w stopniu umożliwiającym prześledzenie znaczenia/wpływu przyjmowanych rozwiązań prawnych i instytucjonalnych na podejmowane decyzje prawotwórcze. Omawiając poszczególne aspekty organizacji procesu prawotwórczego zwracam uwagę na ich znaczenie dla podejmowanych decyzji (w wymiarze podmiotowym i przedmiotowym) oraz na strukturę procesów decyzyjnych, a zwłaszcza na sekwencyjną zależność między kolejnymi decyzjami. Najważniejszym elementem tej analizy jest wskazanie na istnienie takich rozwiązań, które mają charakter „punktów przełomowych”, „momentów zwrotnych” dla całego procesu tworzenia prawa. W tych punktach zapadają rozstrzygnięcia, które wytyczają kierunek i sekwencję decyzji prawotwórczych. W części trzeciej przedstawiam, tylko zarysowany, problem roli standardów w procesie prawotwórczym. Z uwagi na obszerność tego zagadnienia jego pełne omówienie wymagałoby odrębnego opracowania. Współcześnie standaryzacja procesu prawotwórczego jest kształtowana dwoma współwystępującymi torami. Przede wszystkim są to zasady i normy prawne, charakterystyczne dla tworzenia prawa we współczesnym państwie demokratycznym. Wynikają one z zasady demokratycznego państwa prawa i zasady the rule of law. W nawiązaniu do zasady demokratycznego państwa prawa, formułowane są również standardy zawarte w dyrektywach techniki prawodawczej. Rola standardów, ich przestrzeganie lub naruszanie ma niewątpliwie istotne znaczenie w analizie procesu prawotwórczego, ale ich charakterystyka jest zagadnieniem skomplikowanym. Problem polega nie tylko na określeniu, identyfikacji zasad i norm tworzących standard. Pamiętać należy, że to zagadnienie ma dodatkowy wymiar. W związku z tym, że mają one postać zasad, norm prawnych i dyrektyw zawartych w aktach prawnych, ich stosowanie, jak każde prawo, podlega interpretacji, a to jest już odrębne zagadnienie. W tej sytuacji ograniczam się do przedstawienia tylko podstawowych rozwiązań, które są elementarną składową standardu legislacyjnego w demokratycznym państwie prawa. W zakończeniu opracowania sformułowane zostało podsumowanie oraz wnioski, które można wyprowadzić z dokonanych ustaleń.Opracowanie to jest częścią badań realizowanych w ramach projektu badawczego NCN Nr. 2014/13/B/HS5/00565 – „Normatywne źródła prawa w postmodernistycznym społeczeństwie a proces prawotwórczy”

Soft law a proces tworzenia prawa w Unii Europejskiej. Wpływ soft law na konstrukcję i treść uzasadnień aktów normatywnych

The paper focuses on a particular aspect of the legislative process in the European Union: the soft law as well as its role in law making and in the evaluation of the EU legal system efficiency. Specific solutions adopted in the EU legislative system and the position of the soft law in this process should provide the grounds for a detailed discussion among legal experts, and particularly among the theorists and philosophers of law. The central thought of this short essay is the improvement of the legislative process and efficiency of legal acts, perceived as the key and pending problem, especially with regard to the extrapolation of legal regulations. The identification of the goals and a proper determination of the scope of legal intervention are considered crucial decisions at the preliminary stage of the process. A multidimensional justification of those decisions, based on a proper argumentation, is an essential condition of good law making

Consensus statement on a screening programme for the detection of early lung cancer in Poland

Introduction: Lung cancer is the most common cancer in Poland and worldwide, and the leading cause of cancer-related deaths.Compared to the present day, the annual number of new cases of lung cancer will have increased by approximately 50%, by 2030.The overall ratio of mortality to incidence totals 0.87 and is among the highest. The five-year survival rate in Poland has recentlyachieved 13.4%. In 2015, lung cancer screening using low-dose computed tomography (LDCT) was introduced to routine clinicalpractice in the United States following the publication of the largest randomised study, The National Lung Screening Trial. Theimplementation of screening programmes in Poland and the rest of Europe also seems unavoidable. Due to the differences, bothin the socioeconomic considerations and healthcare funding, compared to that in the United States, the current approach comesdown to the awaited results of the European randomised study, NELSON. Material and methods: During the meeting of an expert panel at the “Torakoneptunalia 2016” conference in Jastarnia, Poland,a decision was made to summarise and publish the current data on LDCT lung cancer screening in the form of recommendations,or a position statement. The document was prepared by a team composed of a radiologist, thoracic surgeons, pulmonologists,clinical oncologists, epidemiologists, internists, health prevention specialists and pathologists. It reflects the current body ofknowledge about lung cancer, its diagnosis and treatment, and provides recommendations on early detection of lung cancer usingLDCT. The recommendations address the screening procedure, the requirements for the teams conducting the screening, and therequirements for radiologists, pathologists and surgeons involved in the diagnosis and treatment of patients. Results: While awaiting the results of the NELSON study and the European position statement on lung cancer screening methodology,the multidisciplinary group of experts presents their position, laying grounds for the development of an action plan forearly detection of lung cancer in the upcoming future in Poland. Conclusions: Primary and secondary prophylaxis are the principal ways to reduce lung cancer mortality. While smoking cessation is a taskof utmost importance, it must be accompanied by an effective screening programme if the outcome of the disease is to be improved