Polityka edukacyjna jako polityka prawdy w społeczeństwie ponowoczesnym

The main inspiration for for this paper came from Michel Foucaulfs concept of power/knowledge, Pierre Bourdieu’s theory of reproduction and the Ulrich Beck’s concept of reflexive modernisation. Authors aim to analyse the basie notions and ideas associated with the liberał discourse on education and knowledge reproduction in the post-modern society, characterised by globalisation of knowledge and privatisation of cognitive mechanisms. The authors posit that those processes are interrelated within the top-down, omnipresent imperative of individual self-fulfilment and rationality, which allows the market- oriented governance logie to permeate the micromechanisms of the reproduction of selfhood. As a result, we witness changes in contemporary educational curricula in the EU and OECD. Therefore, the modern education policy becomes a tool of a liberał cognition policy based on the idea of a rational actor, whereas the education system reproduces the structural marketisation of the society,Główną inspiracją do napisania niniejszego artykułu była koncepcja władzy-wiedzy Michela Foucaulta, teoria reprodukcji Pierre’a Bourdieu oraz koncepcja modernizacji refleksyjnej Ulricha Becka. Celem autorów jest analiza podstawowych pojęć oraz idei związanych z liberalnym dyskursem dotyczącym edukacji oraz reprodukcji wiedzy w społeczeństwie ponowoczesnym, odznaczającym się globalizacją wiedzy, a zarazem prywatyzacją mechanizmów poznawczych. Autorzy stawiają tezę, że wyżej wymienione procesy wiążą się w ramach odgórnego i wszechogarniającego imperatywu samorealizacji i racjonalności jednostkowej, który pozwala na przenikanie logiki zarządzania rynkiem na poziom mikromechanizmów reprodukcji podmiotowości. Rezultatem tego procesu są zmiany zachodzące we współczesnych programach edukacyjnych Unii Europejskiej i OECD. Tym samym współczesna polityka edukacyjna staje się narzędziem swoistej liberalnej polityki poznania opartej na idei rational actor, zaś system edukacji reprodukuje strukturalne urynkowienie społeczeństwa

Dyskurs jako praxis. Archeologia wiedzy jako teoria materializmu performatywnego

The principal theme of the article is the ontological status of Michel Foucault's archaeology of knowledge, with reference to “aporetic” source of its inspiration, which was undoubtedly structuralism and lacanian psychoanalysis. If Foucault's main notion – discourse, is based on the socio-historical permanence of statements related to the same formation rules, discourse formation is the field where the statements are linked and stabilized in their division. The major issue is the materiality of these statements, and consequently the material transformation rules of discourse emergence, the constitutive principle of discontinuity. As Gilles Deleuze wrote: “The present is a roll the dice [...] in one go, bones and rules are rolling”. The discourse is not just a collection of more or less structured rules, but rather a set of practices that perform an act; subjects (individual or collective) therefore do not have a permanent, structured identity within the discourse, but rather represent a constant change and the result of empowerment practices which have their own history. Reproduction of discourse is at the core of Foucault’s method (also after the “archaeological” period), which could lead us to formulate a concept of “extradiscursive politics”.Główną stawką artykułu jest ontologiczny status pojęciowości związanej z archeologią wiedzy Michela Foucaulta w kontekście „aporetycznego” źródła jego inspiracji, jakim były niewątpliwie strukturalizm i psychoanaliza lacanowska. Jeśli naczelne pojęcie Foucaulta – dyskurs – zasadza się na społeczno-historycznej trwałości wypowiedzi odniesionych do tych samych reguł formacyjnych, formacja dyskursu zaś stanowi pole, w ramach którego wypowiedzi powiązane są ze sobą i ustabilizowane w swym rozproszeniu, pytaniem, które winniśmy zadać, jest kwestia „materialności” tychże wypowiedzi, a co za tym idzie materialny mechanizm transformacji nie tyle dyskursu, ile reguł jego wyłaniania, konstytutywna zasada nieciągłości. Jak pisał Gilles Deleuze: „teraźniejszość jest rzutem, kośćmi […] za jednym zamachem rzucane są kości i reguły”. Dyskurs jest więc nie tyle zbiorem mniej lub bardziej ustrukturyzowanych reguł, ile raczej zbiorem praktyk, dzięki którym dokonuje się akt performatywny; podmioty (indywidualne czy zbiorowe) nie mają więc stałej, ustrukturyzowanej tożsamości w ramach dyskursu, ale stanowią bezustannie ponawianą kwestię, wynik praktyk upodmiotowienia, które do tego same mają własną historię. Reprodukcja dyskursu stanowi sedno metody Foucaulta (także po okresie „archeologicznym”), ta zaś prowadzić nas może w kierunku sformułowania koncepcji swoistej „polityki ekstradyskursywnej”

Strukturalizm i historia

A short introduction of the issue of the Theoretical Practice Journal.A short introduction of the issue of the Theoretical Practice Journal

In Defence of the Political The Crisis of Democracy and the Return of the People from the Perspective of Foucault and Rancière

Taking as his point of departure the London Tottenham riots, a product of a mob lacking political consciousness and postulates, the author strives to identify the fundamental deadlock (aporia) confronting western parliamentary democracy.Nowadays, collective phenomena are analyzed within a moral-economic frameworkwhich reduces the perspective on society to a sumof individuals. This contradiction is responsible for the reductionism which is leading the latest theories of social and political philosophy to the conclusion that we have reached “the end of politics” and are venturing into the “postpolitical era.” According to this author, rather than describing the essence of the problem, these terms are merely skimming the discursive problem. If, as Foucault would have it, discourse is always a specific practice, the aforementioned reductionism can also be approached as a political strategy. Therefore, in order to grasp the “political” as a feature of the situation in which the people are participants, rather than in substantial terms, the author discusses the theory of development of the modern political subject within the framework of Michel Foucault’s liberal “government” paradigm and Jacques Rancière’s theory of democracy as a proper political element. Drawing upon these two thinkers, he sketches the genealogy of contemporary liberal democracy, stigmatized by the increasing rift between the people’s political activity and the managerial class’s apolitical reproduction

Antihumanistic Political Theory in the Thought of Michel Foucault

„Antyhumanistyczna teoria polityki w myśli Michela Foucaulta” stanowi próbę odczytania metody epistemologicznej Michela Foucaulta w kontekście filozofii polityki. Jej podstawowym zamiarem formalny polega na tym, by poruszać się „wokół” myśli francuskiego filozofa, odnosząc ją do pojęć innych filozofów, których praca pozostaje w mniejszym bądź większym stopniu pod wpływem dzieła autora „Słów i rzeczy”. By wymienić tylko najważniejszych z nich: Gilles Deleuze, Giorgio Agamben, Jacques Rancière, Bruno Latour, Michael Hardt & Antonio Negri. Foucault uważał, że jego pracę należy postrzegać raczej w kategoriach transcendentalnej „tradycji krytycznej” Kanta, nie zaś, jak chcieliby niektórzy – filozofii polityki lub klasycznej (w rozumieniu Foucaulta: opartej o uniwersalną ideę ciągłości i linearnego rozwoju) historii idei. Dlatego też genealogia i archeologia państwa nie jest wbrew pozorom historią związku, jaki to ustanowiło z nowoczesną myślą antropocentryczną, ani nawet historią dyskursów o polityce (traktowanych jako dokumenty przeszłości skrywające jądro własnej społecznej genezy). Jak pisał Foucault: „Archeologia usiłuje określić nie myśli, wyobrażenia, obrazy, tematy i obsesje, które kryją się lub ujawniają w dyskursach, lecz same te dyskursy, dyskursy jako praktyki posłuszne pewnym regułom”. Stanowi ona raczej składową historii „wyłaniania się myśli” – „historycznej teorii poznania”, zainteresowanej nie tyle samymi efektami epistemicznymi, ale raczej procesem umożliwiania poznania w ogóle, w którym dyskursy funkcjonują dzięki podtrzymującej je władzy, stanowiąc zarazem jej jedyną granicę i wewnętrzną logikę. Nie należy zatem przesadnie rozgraniczać poziomu wiedzy i poziomu władzy w myśli Foucaulta, ani też okresów – archeologicznego i genealogicznego, gdyż zawsze chodzi o to samo – proces subiektywizacji poprzez techniki obiektywizacji – moment, w którym dyskurs jest praktykowany, konstytuując w ten sposób pozytywny byt podmiotu w ramach kontekstu danej episteme. Oczywiście, „transcendentalne” jest tu tylko „pozornie” rozumiane w sensie, jaki nadawał mu Kant. Formacje badane przez Foucaulta należy rozumieć nie jako uniwersalne struktury sensu, bliższe są one raczej polu, na którym praktykuje się sens, każdorazowo go przekształcając. Właściwie należałoby użyć określenia „formacje wyłaniania się dyskursu” lub nawet „formacje praktykowania dyskursu”. A zatem Foucaultowski badacz historii nie posługuje się metafizyką (chyba, że jest to „metafizyka samej materii”), ale działa w ramach żywiołu, który należałoby – za Deleuze’m i Guattarim – określić mianem empiryczno-transcendentalnego (co odbiera tym samym zasadność obu tym kategoriom). Podejście Foucaulta posiada bardzo istotne implikacje we współczesnej filozofii polityki: w związku z jego twierdzeniem, że “władza to wiedza i odwrotnie”, pozwala ono na analizę przekształceń sfery politycznej jako elementu zmian epistemologicznych, które rozpoczęły się w Europie wraz z wkroczeniem nauk humanistycznych na scenę wiedzy. Foucault próbował nakreślić coś więcej niż tylko narodziny takiej lub innej technologii władzy – oznaczałoby to z konieczności regresję do wcześniejszych substancjalnych i metafizycznych koncepcji suwerenności i prawa. Jego intencją pozostawało natomiast analizowanie narodzin nowoczesnego państwa w ramach biopolitycznego paradygmatu gouvernementalité, który wiązał on ściśle z przemianami w strukturze podmiotowości w myśli europejskiej."Antihumanistic Political Theory in the Thought of Michel Foucault" is an attempt to read the epistemological method of Michel Foucault in the context of political philosophy. Its basic formal premise is moving in a circular motion, “around” thinking of the French philosopher, so as to relate it incessantly to the concept of other philosophers and social thinkers whose work is more or less heavily influenced by the author of "The Order of Things". I will mention only the most important ones: Gilles Deleuze, Giorgio Agamben, Jacques Rancière, Bruno Latour, Michael Hardt & Antonio Negri. Foucault himself thought that one should view his work in terms of Kant’s „transcendental critical tradition” rather than the structural doctrine or classical philosophy (based on the universal idea of continuity and linear development) of the history of ideas, as some would like. Therefore, although it may seem so, the genealogy and archaeology of the state is not the history of the relation it developed with modern anthropocentric thinking or even the history of political discourse (treated as documents of the past concealing the nucleus of its own social genesis). Foucault wrote in "Archaeology of Knowledge": “Archaeology tries to define not the thoughts, representations, images, themes, preoccupations that are concealed or revealed in discourses; but those discourses themselves, those discourses as practices obeying certain rules”. Rather, it is a component of the history of “emergence of ideas” – “historical epistemology”: interested less in epistemic effects as such, more in the process whereby cognition is made possible at all, where discourses function thanks to the power which supports them, and which at the same time are its only limit and internal logic. Hence I try to not exaggerate the distinction between level of knowledge and level of power in Foucault’s thinking, or the archaeological and genealogical periods, because Foucault’s objective is always the same – the process of subjectification by means of the technique of objectification – the moment in which discourse is practiced and which thus constitutes the subject’s positive being in the context of a given episteme. Of course here “transcendental” is only “seemingly” understood according to the meaning given to it by Kant. The formations which Foucault studies should be understood not as “universal meaning structures”. They are more like the field where meaning is practiced, and forever transformed. We should really apply the terms “formations of discourse emergence” or even “discourse practice formations”. Therefore, Foucault’s history researcher does not apply metaphysics (unless it is the “metaphysics of matter itself”). He operates within the framework of an element which we should call, after Deleuze and Guattari, empirical-transcendental, thereby rendering both categories purposeless. Foucault’s approach has basic methodological advantages for the present political philosophy: it enables us to analyse transformation of the political field as an element of the epistemological changes which began in Europe with the entry of the humanities into the knowledge scene in accordance with the principle that power is knowledge and vice versa. Foucault wanted to demonstrate not so much the birth of yet another technology of “governance” – had he done so, this would inevitably have caused a regression to earlier substantial, metaphysical conceptions of legitimacy and law. His intention was to analyse the birth of the modern state within the biopolitical paradigm of "gouvernementalité" which he associated with the general reformulation of the structure of the subject in European thinking

The Principles of the Common: Towards a Political Philosophy of Polish Cooperativism

The aim of the article is twofold. First, it is to interpret the main philosophical ideas of the Polish cooperative movement from the first part of the twentieth century and how they were applied in practice, by using the conceptual vocabulary of post-structuralist and post-Operaist political philosophy; and, second, to further develop the notion of ―institutions of the common‖ that Michael Hardt and Antonio Negri introduced — during debates about alternatives to both capitalism and the state-form — with their formulation of ―principles of the common‖, which is to say, general principles for creating democratic and popular institutions around the ideas of inclusion and solidarity, an ethos of mutual help and democratic governance over production and exchange of material wealth