Correlation of genetic and morphometric types of Šventoji River catchment relief (north-east Lithuania)

The Šventoji is a river of the Baltic Upland. The catchment of the Šventoji is teardrop-shaped up to 50–60 km wide, and 160 km long. Most of the catchment is situated in the Aukštaičiai Upland and the Western Aukštaičiai Plateau. The surface of the catchment was formed by Quaternary ice sheets that deposited a moraine layer 100–200 m, the thick topographic relief dating to the late Nemunas (Weichselian) Glaciation phases. The eastern part of catchment was formed in the East Lithuanian Phase, the middle part in the South Lithuanian Phase and the western part in the Middle Lithuanian Phase. The catchment surface is composed of three different genetic relief types: the ice-marginal deposits of the East Lithuanian Phase, represented by small hills; the middle part of the Šventoji catchment, transected by a few ice-marginal ridges of the South Lithuanian Phase which form small hills; and the western part of the catchment is transected by a few asymmetric ridges of the Middle Lithuanian Phase. The eastern part dominantly comprises ice-marginal deposits with glaciolacustrine and glaciofluvial intercalation; the middle part comprises variable glaciolacustrine, basal moraine and ice-marginal deposits; the western part by basal moraine and ice-marginal deposits

The Database of Military Aeronautical Charts in Baltic States

W 2004 roku, gdy Litwa przystąpiła do NATO, powołano misję kontroli przestrzeni powietrznej w krajach bałtyckich z główną bazą na lotnisku Šiauliai. Misja wymagała wielu różnych instalacji, a także innych obiektów będących elementami systemów wsparcia. Potrzebne były także pewne specjalne produkty, takie jak mapy lotnicze i bazy danych. Niestety nie były one wystarczająco dopracowane z powodu niewielkich wymagań użytkowników, m.in. Litewskich Sił Powietrznych. Z tego powodu Litewskie Centrum Map Wojskowych rozpoczęło przygotowanie mapy do lotów na niskich wysokościach obejmującej terytorium Litwy, będącej częścią mapy niskich lotów krajów bałtyckich. Pierwsze wydanie zostało przygotowane i wydrukowane w roku 2008 w wyniku zakończonej sukcesem współpracy trzech państw bałtyckich. Trwa przygotowywanie kolejnych materiałów dla wsparcia działań lotniczych. Lotnicza baza danych jest niezbędna, aby zapewnić kompletne aktualne mapy lotnicze i inne produkty dla wsparcia logistycznego oraz bezpieczeństwo lotów. Ułatwia ona gromadzenie, przetwarzanie i przechowywanie danych. Kluczową kwestią przy budowie takiej bazy danych są informacje na temat przeszkód pionowych. Informacje o przeszkodach o wysokości powyżej 100 m są gromadzone dla celów cywilnych przez państwową Agencję Ruchu Lotniczego. Zgodnie z wymogami NATO mapy do lotów na niskich wysokościach oraz inne produkty wsparcia takich lotów powinny zawierać informacje o pionowych przeszkodach o wysokości ponad 60 m n.p.m. Takie dane powinno zbierać Litewskie Wojskowe Centrum Kartograficzne, które może zarządzać lotniczą bazą danych. Wszystkie niezbędne potrzeby zostały ustalone przez Litewskie Wojskowe Centrum Kartograficzne, a większość problemów związanych z gromadzeniem danych o przeszkodach pionowych rozwiązano. Litewskie Wojskowe Centrum Kartograficzne dysponuje zespołem topograficznym, który będzie miał dostęp do rządowej bazy danych katastralnych w celu gromadzenia i weryfikacji danych o przeszkodach pionowych. Centrum będzie otrzymywało informacje o nowych budynkach i instalacjach o wysokości ponad 60 m n.p.m. Przewiduje się, że liczba takich instalacji będzie rosła w związku z polityką wspierania odnawialnych źródeł energii, takich jak elektrownie i farmy wiatrowe. Po zakończeniu prac kameralnych zespół uda się w teren i przeprowadzi niezbędne pomiary obiektu, takie jak współrzędne oraz wysokość nad powierzchnią terenu i powierzchnią morza. Niezbędne informacje będą zbierane i przechowywane w rejestrze, zawierającym informacje na temat rodzaju konstrukcji, materiału konstrukcyjnego i innych danych przydatnych dla użytkownika, bazy danych i do opracowania map. Rejestr będzie przechowywany w bazie danych ArcGIS, z której będzie mógł być eksportowany do innych formatów plików. Obowiązkiem zespołu będzie regularne sprawdzanie istniejących budynków i instalacji, gdyż te informacje są bardzo ważne dla bezpieczeństwa lotów. Głównymi użytkownikami lotniczej bazy danych będą litewskie siły powietrzne i kraje NATO. Cywilne instytucje rządowe będą także miały możliwość dostępu do danych na podstawie specjalnych umów. Dane będą przydatne do opracowywania aktualnych map lotniczych i różnych systemów nawigacji.In 2004, when Lithuania joined NATO, air policing mission was established in the Baltic States with central airbase located in Šiauliai airfield. The mission has required a lot of different installations and other items functioning as elements of geo-support. Furthermore, some special products was needed, such as aeronautical charts and databases. Unfortunately, these items had not been developed enough due to little requirements given from users such as Lithuanian Air Forces and others. Therefore Lithuanian Military Mapping Centre has begun developing Low Flying Chart for Lithuanian territory which is a component of Baltic Low Flying Chart. The first edition was produced and printed in 2008 as a result of successful cooperation of three Baltic States. Some other products for air mission support are being developed. In order to provide complete, up to date Aeronautical Charts and other products of the mission support, as well as ensure safety flying is military aeronautical database. It facilitates gathering, processing and storing geodata. The key issue while developing the database is information about vertical obstacles. Information concerning obstacles above 100 meters high is collected for civilian purposes by Air Navigation. This institution provides these aeronautical data to National Land Service which is a main cartography, cadastre and geodesy policing institution in Lithuania. According to NATO requirements data for Low Flying Charts and other products which support flight on low levels should include information about vertical obstacles of over 60 meters high above sea level. This information could be collected by Lithuanian Military Mapping Centre which could develop and manage the aeronautical database. All necessary capabilities have been established by the Military Mapping Centre and most of technical problems concerning collection of vertical obstacles data have been solved. Military Mapping Center has a topography team which will have access to governmental cadastral database in order to fi eld collection and verification of data about vertical obstacles. The Center will receive information about new buildings and installations of over 60 meters high above sea level. It is predicted that quantity of this kind of buildings and installations will increase due to policy favorable for renewable energy sources (covering wind mills and wind farms). After cameral works the team will reach the particular obstacle and conduct all necessary measurements which include e.g. coordinates, height above land and sea level. Logbook will be applied in order to collect and store all necessary information: type of construction, material of construction, belongings and other characteristics which will be helpful for users, the database and maps elaboration. Photo pictures will also be taken. The logbook will then be stored in ArcGIS database and will be ready to be exported to other file formats. The team will have a duty to check existing buildings and installations regularly since this information is very important for flight safety. The main user of military aeronautical database will be the Lithuanian Armed Forces and NATO countries. Civilian governmental institutions will also have possibilities to access data under special agreement. Data will be useful for elaboration of up to date aeronautical charts and various navigation systems

Metody opracowania atlasu klimatycznego

Climate atlases summarize large sets of quantitative and qualitative data and are results of complex analytical cartographic work. These special geographical publications summarize long term meteorological observations, provide maps and figures which characterise different climate elements. Visual information is supplemented with explanatory texts. A lot of information on short and long term changes of climate elements were provided in published Lithuanian atlases (Atlas of Lithuanian SDR, 1981; Climate Atlas of Lithuania, 2013), as well as in prepared but unpublished Lithuanian Atlas (1989) and in upcoming new national atlas publications (National Atlas of Lithuania. 1st part, 2014). Climate atlases has to be constantly updated to be relevant and to describe current climate conditions. Comprehensive indicators of Lithuanian climate are provided in different cartographic publications. Different time periods, various data sets and diverse cartographic data analysis tools and visualisation methods were used in these different publications.Atlasy klimatyczne powstają w wyniku analiz wielu danych o charakterze ilościowym i jakościowym. Ten specjalny rodzaj publikacji geograficznej podsumowuje długoterminowe obserwacje meteorologiczne, dostarcza map i wykresów, które charakteryzują różne elementy klimatu. Zawiera też uzupełniające informacje opisowe. W atlasach litewskich (Atlas of Lithuanian SDR, 1981; Climate Atlas of Lithuania, 2013) opublikowano wiele ciekawych informacji na temat krótko i długookresowych zmian klimatu. Część z nich znajdzie się w przygotowywanym do druku Litewskim Atlasie Narodowym (National Atlas of Lithuania. 1st part, 2014). W artykule przedstawiono założenia metodyczne oraz przykłady map klimatycznych, które znajdą się w atlasie narodowym

Intensity of geodynamic processes in the Lithuanian part of the Curonian Spit

The paper considers conditions and intensity of aeolian and dune slope transformation processes occurring in the wind-blown sand strips of the dunes of the Curonian Spit. An assessment of the intensity of aeolian processes was made based on the analysis of climatic factors and in situ observations. Transformations in aeolian relief forms were investigated based on the comparison of geodetic measurements and measurements of aerial photographs. Changes in micro-terraces of dune slopes were investigated through comparison of the results of repeated levelling and measurements of aerial photographs. The periods of weak, medium, and strong winds were distinguished, and sand moisture fluctuations affecting the beginning of aeolian processes were investigated. The wind-blown sand movements were found to start when sand moisture decreased by 2 % in the surface sand layer and by up to 5 % at a depth of 10 cm. In 2004–2016, the wind-blown sand movements affected the size of reference deflation relief forms: scarp length by 8 %, scarp width by 35 %, pothole length by 80 %, pothole width by 80 %, roll length by 17 %, roll width by 18 %, hollow length by 17 %, and hollow width by 39 %. The elementary relief forms in the leeward eastern slopes of the dunes experienced the strongest transformations. During a period of 5 months, the height of micro-terraces of the eastern slope of the Parnidis Dune changed from 0.05 to 0.64 cm. The change was related to fluctuations in precipitation intensity: in July–August 2016 the amount of precipitation increased 1.6-fold compared with the multiannual average, thus causing the change in the position of terrace ledges by 21 %

Changes in quantitative parameters of active wind dunes on the south-east Baltic Sea coast during the last decade (Curonian Spit, Lithuania)

The Curonian Spit is one of the largest Holocene sand accumulation forms, stretching along the Baltic Sea coast and belonging to the Baltic sand belt. This article deals with the dynamics of the Curonian Spit dunes in the context of global climate change. Investigations were carried out in the environs of two high dunes (Parnidis Dune and Naglis Dune) over a period of 10 years (2003-2014). Levelling of cross-sections was performed using modern geodesic devices. Wind velocities and directions were measured at meteorological stations of Klaipeda and Nida. The wind regime (number of days with winds >15 m/s) was almost at the multiannual average during the study period. Sand moisture was measured in both dunes studied, and groundwater level was measured in the environs of the Naglis Dune by using ground penetrating radar (GPR). The Naglis Dune experienced a more significant lowering (by 4-6 m) compared with the Parnidis Dune over the study period, while sand deficit was greater in the Parnidis Dune (~10,000 m3). Compared with other European sand dune systems, the Curonian Spit dunes have undergone strong degradation. The article highlights possible degradation reasons and indicates the necessity of additional investigations. Only long-term investigations can contribute to disclosing the main processes both as natural background and due to anthropogenic activities, and the devising of protection measures

DIRECT SHEAR TESTS WITH EVALUATION OF VARIABLE SHEARING AREA / TIESIOGINIO KIRPIMO BANDYMAI ĮVERTINANT KINTAMĄ KERPAMĄJĮ PLOTĄ

Investigations of soil shear strength properties for Baltic Sea shore sand along Klaipėda city are presented. Investigated sand angle of internal friction (φ) and cohesion (c) is determined via two different direct shear tests procedures. First procedure is standard and ordinary in geotechnical practice, when direct shear test is provided using constant shearing area A0. Second test procedure is different because shearing area according to horizontal displacement each test second is recalculated. This recalculated shearing area author’s call corrected shearing area A. Obtained normal and tangential stresses’ difference via two different testing procedures was 10%. Santrauka Šiame straipsnyje yra pristatyta idėja, kaip įvertinti grunto kerpamojo stiprumo parametrus, t. y. vidinės trinties kampą (φ) ir sankibą (c). Eksperimentiniams bandymams atlikti buvo naudotas Baltijos jūros pakrantės smėlinis gruntas ties Klaipėda. Grunto tiesioginio kirpimo bandymai atlikti dviem skirtingomis kirpimo metodikomis. Pirmoji metodika yra standartizuota ir įprasta atliekant geotechninius tyrimus, kai kerpamasis plotas yra vertinamas kaip pastovus plotas A. Antroji kirpimo metodika skiriasi nuo pirmosios grunto kirpimo ploto įvertinimu. Antrojoje metodikoje grunto kerpamasis plotas yra perskaičiuojamas tiesiogiai pagal horizontalųjį poslinkį. Horizontaliojo poslinkio indikatoriaus rodmenys yra registruojami kiekvieną sekundę, todėl kas sekundę yra perskaičiuojamas vis naujas grunto kerpamasis plotas. Atliekant bandymus skirtingomis metodikomis, nustatytas vertikalaus normalinio ir tangentinio įtempių skirtumas, kuris apytiksliai lygus 10 %. Reikšminiai žodžiai: kintamas kerpamasis plotas; tiesioginis kirpimas; įtempių kelias; grunto kerpamasis stipris