20 research outputs found
A Study on Ethnographic Composition of the Writers of Kyungsung Imperial University
ํ์๋
ผ๋ฌธ (๋ฐ์ฌ)-- ์์ธ๋ํ๊ต ๋ํ์ : ๊ตญ์ด๊ตญ๋ฌธํ๊ณผ ๊ตญ๋ฌธํ ์ ๊ณต, 2013. 2. ์กฐ๋จํ.๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์ ์๋ฏผ์ง ์๊ฐ๊ฐ ๋ฌธํ๊ณผ ์์ ์ ์ค์ฒ์ฃผ์ฒด๋ก์, ๋ํ๊ณผ ์ฐ๊ฒฐ๋๋ ์ง์ ์ ํ์ธํ๊ธฐ ์ํด, ๊ฒฝ์ฑ์ ๋์ ์์๊ณผ ์๊ฐ์ ๊ด๊ณ๋ฅผ ๊ตฌ๋ช
ํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ํ๋ค. ๊ฒฝ์ฑ์ ๋์ ์ค์ฒด์ ๋ค๊ฐ๊ฐ๊ธฐ ์ํ ๊ตฌ์ฒด์ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ๊ฒฝ์ฑ์ ๋์ ๊ตฌ์ฑ์, ์ฆ ๊ฒฝ์ฑ์ ๋ ์กฐ์ ์ธ ํ์๋ค์ ๋ด๋ฉด์ ์ ๊ทน์ ์ผ๋ก ํ์ํ๊ณ ์ ํ์๊ณ , ์์ธ๋ฌ ๊ฒฝ์ฑ์ ๋์ ๋ฌธ์ธ๊ณผ ์ด์ฐฝ๊ธฐ ํ๊ตญ ๋ฌธํ์ฌ์ ๊ด๋ จ๋ ๊ฒฝ์ฑ์ ๋ ์๊ฐ์ ์์์ ์ ๊ฒํ๋ ๊ฒ์ด ์ด ๋
ผ๋ฌธ์ ์ฃผ์ ๊ณผ์ ์ด๋ค.
๋
ผ๋ฌธ์์ ์ฃผ๋ชฉํ๊ณ ์๋ ๊ฒฝ์ฑ์ ๋์ ์๊ฐ๋ ์ ์ง์ค์ ์ดํจ์์ด๋ค. ์ด๋ค์ ์ต์๊ธฐ๊ฐ ๋ฌด์ํ ์ ๋๋ก ๋ํ ์ฌํ์ค ๋ฌธ๋จ์ ๋จ๊ฑฐ์ด ๊ด์ฌ์ ๋ฐ์ ๊ณตํต์ ์ด ์๋ค. ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ์ด๋ค์ ์์ค์ด ๊ทผ๋์ ์ด์์ ๊ด์ ๊ณผ ์ ๊ทผ๋์ ๋
ผ๋ฆฌ, ๋์๊ณผ ์์์ ํ๋ฌธ ์ฌ์ด์์ ๊ณ ๋ฏผํ๋ ์ฃผ์ฒด๋ก ์์ค์ ๋ฏธํ์ ์์ง์ ํ๋ํ๊ณ ์๋ค๋ ๊ฐ์ค์ ์ธ์ฐ๊ณ ์ด๋ฅผ ์
์ฆํ๊ธฐ ์ํด ๊ฒฝ์ฑ์ ๋ ์์ ๋ฐํํ ์ฐฝ์ ์์ค, ๋ฒ์ญ์์ค, ์, ํ์ ๋
ผ๋ฌธ์ ์๋ฃ๋ฅผ ์์งํ์๋ค. ์ด๋ค ์๋ฃ์์ ์กฐ์ ์ ๊ทผ๋๋ฌธํ์ ๋ํ ๋๋ฅด์์์ฆ์ ์ธ ์ดํจ์์ ์์ , ์กฐ์ ์ ๋ฌธํ์ ํ๋ฏผ์กฑ์ ๋ฌธํ๋ฅผ ๊ฒฌ์ฃผ์ด ๋ณด๋ ์ ์ง์ค์ ์์์์ ๊ฒ์ถํ๊ณ , ๆฐๆ่ช(ethnography)์ ๊ฐ๋
์ ๋์
ํ์๋ค.
๋ฏผ์กฑ์ง๋ ์ ๋ณด์ ๊ด์ฐฐ(observation)๊ณผ ๋ณด๊ณ (reporting)๋ฅผ ์ํ ๊ณ๋์ ์ด๊ณ ํต๊ณ์ ์ธ ์์ ์ ํ์๋ก ํ๋ค. ๋ฏผ์กฑ์ง์ ์ด์ฐฝ๊ธฐ ์ด๋ก ์ ๋ ๋น์คํธ๋ก์ค์ ใ์ฌํ์ด๋ใ๊ฐ ์ฆ๋ช
ํ๋ฏ, ๋ฌธํ๊ฐ ๋ฎ์ ํ์- ๋ฏธ๊ฐ์ธ, ๋ถ์กฑ๋ฏผ, ๋น์์์ธ, ๋ฌด๋ฌธ์์ ์ฌ๋๋ค-๋ฅผ ๋ฐ๊ฒฌํจ์ผ๋ก์จ ๊ทผ๋ ์ด๊ธฐ ์ ๊ตญ์ฃผ์์ ํฝ์ฐฝ๊ณผ ์ฐ๊ฒฐ๋๊ธฐ๋ ํ๋ค. ์ธ๋ฅํ์์ ๋ฐ์ํ ๋ฏผ์กฑ์ง์ ๊ฐ๋
์ ๋ ์ด์ด์ฐ๋ ๋ฌธํ๋นํ์ ๋์
ํ์ฌ, ์๊ตฌ์ ๋น์๊ตฌ์ ์ด๋ถํ๋ ์ฃ๋๊ฐ ์ ํจํ์ง ์์์ ์ฆ๋ช
ํ๊ณ , ์คํ๋ ค ์ 3์ธ๊ณ์์๋ ์ ์ฌํ ์์ํ์ ์์ง์์ด ์์๋ค๋ ๊ฒ์ ์ฃผ๋ชฉํ์๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ฌ๊ธฐ์์ ํฌ์ฐฉ๋ ํ์๋ฅผ ์์ํํ๊ณ ์ค์ค๋ก ๊ทผ๋ํ์ ํ
ํฌ๋๋ฌ์ง์ ๋งคํน๋ ๊ทผ๋ ์ง์์ธ์ ์ญํ ์ ์ฃผ๋ชฉํ์๋ค. ์ฌํ์ ์ผ๋ก ์ต์๋ฐ๋ ๊ณ๊ธ์ ํ์ํํ๋ ํ์์ ์๊ธฐ ์์ ์ ๊ทผ๋ํํ๋๋ฐ ๋งคํน๋ ์ง์์ธ์ ํน์ง์ด๊ธฐ๋ ํ๋ค.
๊ฒฝ์ฑ์ ๋์ ์๊ฐ, ์ ์ง์ค์ ์ดํจ์์ ์ผ๋ณธ์ ๋ํ๋ ์ง์์ธ์ด ์๋๋ผ, ์กฐ์ ๋ฌธํ์์๋ ๊ฝค ๋์ ์์ค์ ์์ด๋ฅผ ๊ตฌ์ฌํจ์ผ๋ก์จ ์ธ๊ณ๋ฌธํ์ ์๋ฌธ์ ์์ค์ผ๋ก ๋ฐ๋ก ์ฝ๊ณ ๋
ํดํ๊ณ ์๋ค๋ ์ , ์ธ๊ณ๋ฌธํ๊ณผ ์ผ๋ณธ๋ฌธํ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์กฐ์ ๋ฌธํ์ด๋ผ๋ ์ธ๊ฐ์ง ๊ฒฝ๊ณ์์์ ์์ ์ ์ง์ฐ๋ฉฐ ์์ค์ ์ฐฝ์ํ๋ฉด์ ์ด๋ค์ ์์ ์ ํผ์๋ฏผ์ง์ธ์ด ์๋๋ผ ์ 3์ธ๊ณ ์ง์์ธ์ด๋ผ๋ ์ธ์์ ํ๊ณ ์๋ค๋ ์ ์์ ๋ฏผ์กฑ์ง์ ํน์ง์ด ๋ฐ๊ฒฌ๋๋ค. ์ฆ ์ด๋ค์ ์กฐ์ ์ด๋ผ๋ ํ์๋ฅผ ๋ฐ๊ฒฌํ๊ณ , ์๊ธฐ ์์ ์ ๊ทผ๋ํํ๋๋ฐ ๋งคํน๋์ด ์์๋ค.
๋
ผ๋ฌธ์ 2์ฅ์์๋ ์ ์ง์ค์ ์ดํจ์์ ๋ฌธํ์ ํ๋์ ๊ฒ์ฆํ๊ธฐ ์ํ ์๋น์ ๋จ๊ณ๋ก ๊ฒฝ์ฑ์ ๋ ๋ฌธ์ธ์ด ํ์ํ๊ฒ ๋ ๋ด์ ๋ฐฐ๊ฒฝ์ ์ดํด๋ณด์๋ค. 2.1์ ๊ฒฝ์ฑ์ ๋์ ์กฐ์ ์ธ ํ์์ด ์ฃผ์ฒด๊ฐ ๋ ใ์ ํฅใ,ใ๋ฌธ์ฐใ๋ฅผ ์ดํด๋ณธ๋ค. ใ์ ํฅใ์ 1920๋
๋ ์ธ๊ณ์ฌ์ ์ง์์ ๋ฐ์๋ค์ด๋ ๋์์ ์กฐ์ ์ ํ์ค์ ํ์ ์ ์ผ๋ก ๊ณ ๋ฏผํจ์ผ๋ก์จ ๊ฒฝ์ฑ์ ๋ ์ง์์ธ์ ๋ด๋ฉด์ ํฌ๊ด์ ์ผ๋ก ์ง์กฐํ์๋ค. ใ๋ฌธ์ฐใ๋ ๊ฒฝ์ฑ์ ๋ ๋ฌธ์ธ์ ๋ฐฐ์ถํ๋ ์๋น์ ์ธ ๋ฌธ์์ง์ ์ฑ๊ฒฉ์ ๊ฐ์ถ๊ณ ์์๋ค. ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ใ๋ฌธ์ฐใ์ ์ค๋ฆฐ ์์ค์ด ๋๋ถ๋ถ ํธ์ง์ฒด ์์ค์์ ์ฃผ๋ชฉํ๊ณ , ์ด๋ค์ ๋ฌธํ์ ๋์ง์ฑ์ ๊ท์ ์ง๋ ์์ค์ ๋ชจํฐํ๊ฐ ๋๋ถ๋ถ ๊ฐ๋, ๊ฐ์กฑ์ ๋, ์ ํ์ ์ข์ ์ ์น์ค๋์ด ์์์ ๋ฐํ๋ค.
2.2์์๋ ๊ฒฝ์ฑ์ ๋ ๋ฌธ์ธ ์ง๋จ์ ํน์์ฑ์ ์ค๋ช
ํ์๋ค. ๊ฒฝ์ฑ์ ๋ ๋ฌธ์ธ์ ์ ๊ณต, ์ฑํฅ์ ๋ฐ๋ผ ๋ฌธ๋จ์ ํฌ์ ํ๋ ๊ธธ์ด ๋ฌ๋ผ์ก๋ค. ๊ฒฝ์ฑ์ ๋ ๋ฌธ์ธ์ ํฌ๊ฒ ๋๊ฐ์ง ์ถ์ผ๋ก ๋๋ ์ ์๋ค. ํ๊ณ์ ํฌ์ ํ๊ณ ์ผ์ ๋ง์ ๋ฌธํ๋ฏผ์กฑ์ฃผ์๋ฅผ ๊ฒฌ์ธํ ๋์์ด๋ฌธ ์ ๊ณต์์ ์๊ตฌ๋ผ๋ ๋ณดํธ์ ๊ธฐํธ๋ฅผ ์ต๋ํ๋ฉด์ ์๊ตฌ ์ง์์ธ์ ๊ฒฝ์ฌ๋ ๋ชจ์ต์ ๋ณด์ด๋ ์์์ด(์ฒ ํ) ์ ๊ณต์ ์๋ค. ํนํ ํ์์ ๊ฒฝ์ฐ, ๋ฌธ๋จ์ ์ง์ถํ์ฌ ์๊ฐ์ ํ๋ก ๊ฐ๋ก์ ์
์ง๋ฅผ ๊ตณํ๋ค. ์ ์ง์ค์ ์ดํจ์ ์ญ์ ์๊ฐ๋ก์์ ๊ธธ์ ๊ฑท๊ธฐ ์ด์ ์, ์๊ตฌ ๋ฌธํ์ ๋ฒ์ญํ๋ฉด์ ์์ ์ ๋ฌธํ์ ๋ฐํ์ ๋ค์ง๊ณ ์์๋ค.
๋
ผ๋ฌธ์ 3์ฅ์ ์ ์ง์ค์ ์ดํจ์์ด ๊ฒฝ์ฑ์ ๋ ์์ ๋ฑ๋จ์ดํ ๋ฌธํ์ ์์๊ธฐ์ ์ด๋ฅด๊ธฐ๊น์ง ๋ถ๊ณผ 10๋
์ด ์๋๋ค๋ ์ ์ ๊ณ ๋ คํ์ฌ, ๋ฌธ๋ช
ํ๋ ํ์์ ์์ ์ผ๋ก ์กฐ์ ์ ๊ตฌ์ฑํ๋ ๋ฏผ์กฑ์ง์ ์ ๊ฐ์์์ ๋ํด ์์๋ณด์๋ค.
์ ์ง์ค๋ ๊ด์ฐฐ์์ ์์ ์ผ๋ก ์กฐ์ ์ ๋ํ๋ ํ์ง์ฑ์ ๋ฐ๊ฒฌํ๊ณ , ์กฐ์ ์ ํ์ํํ๋ ์ผ๋ณธ์ธ์ ์์ ์ ๋งคํน๋๊ธฐ๋ ํ๋ค.ใํ์๋ณดใ์ ์ฅ์์์ด ์๋ฏผ์ง๋ฅผ ์กฐ์ฌ, ๊ด์ฐฐํ๋ ์๋ฌผํ์๋ก ์ค์ ๋๊ฑฐ๋ ๊น๊ฒฝ์๊ฐ ์์์์ ์ฑ์
์ ์ ๊ณตํ ์ ์ ๋ฐ๋ก ๋ฌธํ๋นํ์๋ก์ ์กฐ์ ์ ๋ํ์ฑ์ ๋นํํ ์ญํ ์ ๋งก๊ณ ์์๋ ๊ฒ์ด๋ค.
์ ์ง์ค๋ ์ ์ฐจ ํ๋ฐ๊ธฐ๋ก ๊ฐ์๋ก ๊ฐํ๊ธฐ์ ์ฌํ๊ณผ ๊ฒฝ์ฑ์ ๋ถ์ด์ ๋ฐฐ๊ฒฝ์ผ๋ก ์ด ์์ค์ ์ผ๋ค. ํนํ ์ธ์์ ์ฃฝ์๊ณผ ์ฐ๊ฒฐ๋์ด ์ถ๊ฐ๋์ง ๋ชปํ๋, ๋ฏธ๋ฐํ ์กํ ์๊ณ ใ๋ฏผ์ใ๋ ์ผ์ ๋ง ์ ์ง์ค์ ๋ฌด์์์ ๋
ํดํ ์๋ฏธ์๋ ์ํ์ด๋ค. ๊ธฐ์๊ณผ ์์์ ๋ฐ๋ช
ํ๊ณ ์ ํ๋ ์๋ง์ ์ ํต ์๋ฐ์ ๋ํ ๊ธฐ์ต์ ์ํํ์ฌ ์ ์ง์ค๋ง์ ๋ฏผ์กฑ์ง๋ฅผ ํ์ํํ๊ธฐ์ ์ด๋ฅธ๋ค.
๊ฒฝ์ฑ์ ๋ ์ฌํ ์ค ๋ฐํ๋ ์ดํจ์์ ๋ฒ์ญ ์์ค์ ์ดํจ์์ ์์ค์ ๋ชจํฐํ๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋ ์์ฒ์ด์์ ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ, ๊ทธ์๊ฒ ํ๊ตญ์ ๋ฌธํ์ ์กฐ์ ์ ๋ฌธํ๋ฅผ ๊ฒฌ์ฃผ์ด ๋ณผ ๋ฌด์์์ ๊ตฌ์ฑํ๋ ๋ฐฉ์์ด๊ธฐ๋ ํ๋ค. ๊ฒฝ์ฑ์ ๋ ์์ ์ ์ดํจ์์ ์ด๋ฏธ ์ด๋ ํ ๋จ์ผ ๋ฌธํ๋ ๋
์ ํด์๋ ์๋๋ค๋ ๋ณดํธ์ ์ธ ์ธ๋ฅํ์ ์์ ์ ์ ๋ฆฝํ๊ณ ์์๋ค. ์ดํจ์ ์์ค์ ์ฌ์ฑ์ ์๊ฐ์ ์ผ๋ก ์ ์ํ๊ณ ๋์์์ด ํํฐ์ํํ๋ค. ์ด๋ฌํ ์ฌ์ฑ์ ํํฐ์์ฆ์ ์์ฐ์ ์์์ฑ๊ณผ ํจ๊ป ์ด์ธ๋ ค์ก๋ค. ๊ทธ๋ ํ์ด๋ฆ์ด๋ ๋๋ฌด์ด๋ฆ์ ์ด๊ฑฐํ๋ ๋ฐฉ์์ ํตํด, ์กฐ์ ์ ์์ฐ์ ์ด๊ตญ์ ์ผ๋ก ํ์ํ์๋ค. ์์ฐ์ ๊ด์ํํ๋ฉฐ ์ฃผ๋ก ํ๊ฒฝ์ผ๋ก์ ๊ด์ฐฐ๋๋ ์์ฐ์ ์ ์ํ๋ค. ์ด๋ฌํ ๊ฐ๊ฐ์ ํํ์ ๋์๋ฐฉ์์ ์ดํจ์ ์์ค์ ๊ณต๊ฐ์ ๋น์ค์ ์ ๊ณต๊ฐ์ผ๋ก ๋
ํดํ๋ ๊ธฐ๋ฐ์ด ๋์๋ค.
๋ฐ๋ผ์ ์ดํจ์์ ํ๋ฐ๊ธฐ ์์ค์ ๋๋ก, ๋ฐ๋ฌผ๊ด, ๊ณ ๊ฒ, ๊ด๊ด์ฝ์, ํน์ ๋ฏธ๊ฐ์ผ๋ก ์ฌํ๋๋ ๊ฒ์ ๋น์ฐํ ์ผ์ด์๋ค. ๊ทธ์๊ฒ ์กฐ์ ์ ์ฌ์ฑ์ฒ๋ผ ์๊ฐ์ ์ผ๋ก ์๋ฆ๋ค์ด ํ๋ณต์ ๋ชจ์ต์ผ๋ก, ํ๋ณต์ ์ท์ ์
์ ์ผ๋ณธ์ธ ์ฌ์๋ก, ๊ตญ์
์ ๋ฃ๋ ์ฌ์ฑ์ผ๋ก ์ฌํ๋๋ค. ์ดํจ์์ ๋ฌด์์์์๋ ์ด๊ฒ์ด ์ค์ ์กฐ์ ์ ์ธ๊ฒ์ ํ์ํ๋ ๊ฒ์ธ์ง ์๋์ง๋ ์ค์ํ์ง ์๊ณ , ์ฌ๋๋ค์ด ์กฐ์ ์ ์ธ ๊ฒ์ ๋ฏฟ๊ฒ ํ๋ ๊ณผ์ ์์ ๋์ฌ์์๋ค. ๊ทธ๋ ์์ค์ ์ฝ๋ ๋
์ ๋ชจ๋์๊ฒ ๋ฏ์ ์กฐ์ ์ ์ด๋ฏธ์ง๋ฅผ ์ ๋ฌํ๋ ๋ฏธํ์ ๋ฏผ์กฑ์ง์ ๋ชจ์ต์ ํํํด๋ด์๋ค. ๋๋ฌธ์ ๊ทธ๋ ๊ฒฝ์ฑ์ ํ์ฃผ์ ๊ณต๊ฐ์ผ๋ก ๋ฐ์๋ค์ด๊ณ ๅค้ฝ๋ฅผ ์ฃผ๋ชฉํ๋ค.
๋
ผ๋ฌธ์ 4์ฅ์ ๋๊ฒฝ๋ฌธ๋จ๊ณผ์ ๊ต์ญ๊ณผ์ ์ผ๋ก์์ ์กฐ์ ๋ฏผ์กฑ์ง๋ฅผ ์ค๋ช
ํ์๋ค. 4.1์์ ์ค๋ช
ํ๊ณ ์๋ฏ, 1930๋
๋ ๋ง ๊น์ฌ๋์ ์กฐ์ ๋ฌธ๋จ๊ณผ ๋๊ฒฝ๋ฌธ๋จ์ ๋งค๊ฐ์ ์ญํ ์ ํ๊ณ ์์๋ค. ๋๊ฒฝ์ ๋๋ฅผ ์กธ์
ํ ๋ฌด๋ ต ๊น์ฌ๋์ ๊ฒฝ์ฑ์ ๋ ์ถ์ ์๊ฒ ๋ฒ์ญํ๋ฅผ ์กฐ์งํ ๊ฒ์ ์ด๊ตฌํ๋ค. ์กฐ์ ๋ฌธํ์ ๋ด์ง์ด๋ก ๋ฒ์ญํ์ฌ, ์กฐ์ ๋ฌธํ์ ์๋ถ์ฌ์ ์๋ฆฌ์๋ ๊ฒ, ์ด๋ ๊ณง ๋ฒ์ญ๊ณผ ์ผ๋ณธ์ด ์์ค์ฐฝ์์ ํจ๊ป ํ ์ ์๋ ์ดํจ์๊ณผ ์ ์ง์ค์ ์๊ฐ์ ์์น๊ฐ ๋
ํนํด์ง๋ ์ง์ ์ด์๋ค. ๋ํ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ใ๋ชจ๋์ผ๋ณธใ์ด ์ ์ฐฝํ ์ ๊ฒฌ์ฃผ์ด๋ด์ผ๋ก์จ, ์ผ๋ณธ์ ๋ฌธ์์ง์์ ์กฐ์ ๋ถ์ด ์ผ์ด๋๋ ํ์, ์ฆ ์กฐ์ ์ ์ฌ๋ฏธํํ๋ ๋ฏธ์ ํ์์ด ์กฐ์ ๋ฌธ๋จ์์๋ ๊ฐํ๋๋ ํ์์ ์ค๋ช
ํ๊ณ , ์ผ์ ๋ง ์กฐ์ ๋ฏผ์กฑ์ง๊ฐ ๋ถ๊ฐ๋๋ ์ง์ ์ ์ดํด๋ณด์๋ค.
๋
ผ๋ฌธ์ 4.2๋ ์ ์ง์ค์ ์ดํจ์์ด ์ผ๋ณธ์ ๋ฌธํ์ก์ง,ใ๋ฌธ์ใ์ ์กฐ์ ๋ฌธํํน์งํธ๋ก ์ค๋ฆฐ ์์ค์ ์ดํด๋ณด์๋ค. ใ์ฌ๋ฆใ๊ณผ ใ์์ํ ๋นใ์ ์กฐ์ ์ ์ฌ๋ฏธํ๋ ๋์์ผ๋ก ๊ทธ๋ ค๋ธ ์๊ธฐ ๋ฏผ์กฑ์ง์ ํ๊ณ์์ ๋ฒ์ด๋, ์กฐ์ ์ ์์ฌ๋ฅผ ํตํด ๋ฌด๋ฅ๋ ฅํ ์กฐ์ ์ ์ญ์ฌ์์์ ๊ฒฝ์ข
์ ์ธ๋ฆฌ๋ ์ํ์ด๋ค. ์ด๋ ๊ฒฝ์ฑ์ ๋ ์์ ๋ถํฐ ๋ค์ ธ์จ ๊ต์์ ๊ฐ๊ฐ, ์ธ๊ณ์ฃผ์์ ๊ฐ๊ฐ์ด ๋ด์ฌ๋ ์๊ฐ์ ์ญ๋์ด ํญ๋ฐ๋๋ ์ง์ ์ผ๋ก ์๊ธฐ ๋ฏผ์กฑ์ง์ ์น๋ช
์ ์ธ ์ค๋ฅ, ์ฆ ์กฐ์ ์ ์ฌ๋ฏธํ๋ฅผ ํตํด ๋๊ฒฝ๋ฌธ๋จ์ ์กฐ์ ๋ฌธํ์ ์๋ฆฌ๋ ๋ชจ์์ ๊ณผ์ ์ผ๋ก๋ถํฐ ํ์ฃผํ๋ ๊ณ๊ธฐ๊ฐ ๋์๋ค.
์ ์ง์ค์ ์ดํจ์์ ๊ฒฝ์ฑ์ ๋ ์์ ๋ถํฐ ๋ฒ์ญ์์ค๊ณผ ์๊ตฌ ์ง์์ ๋ํ ๊ฐ๋ ฌํ ๋งคํน์ผ๋ก, ์กฐ์ ์ ํ์ํํ์๋ค. ์ด๋ ๊ฒฝ์ฑ์ ๋์ ๋ฌธ์ธ์ด ์ง๋
๋ ์๋ฉด์ฑ, ์ฆ ๊ทผ๋์ ์ ๊ทผ๋ ์ฌ์ด์์ ๋จธ๋ญ๊ฑฐ๋ ธ๋ ์๋ฏผ์ง ์๊ฐ์ ์ํ์๊ณผ ์ฐ๊ฒฐ๋๋ค. ๊ฒฝ์ฑ์ ๋์ ๋ฌธ์ธ์ ์์๊ณผ ํจ๊ป ์ ๊ฒํด๋ณผ ๋, ์ ์ง์คโค ์ดํจ์์ ๋ฌธํ์ ๋น์ ๋นํ๊ณ๋ฅผ ํฉ์ธ์๋ ๋์๋ก ์ผ๋ก ํน์ ์๋ฏผ๊ถ๋ ฅ์ ๋ํ ํ๋ ฅ์ธ๊ฐ ์ ํญ์ธ๊ฐ ํ๋ ๋จ์ ์ ์ธ ๊ธฐ์ค์ ์ํด ํฌ์ฐฉํ๊ธฐ ์ด๋ ค์ด ์ด์ ๋ ์ฌ๊ธฐ์ ์์ ๊ฒ์ด๋ค.I. ์๋ก
1. ์ฐ๊ตฌ์ฌ ๊ฒํ ๋ฐ ๋ฌธ์ ์ ๊ธฐ
2. ์ฐ๊ตฌ ๋ฐฉ๋ฒ
II. ๊ฒฝ์ฑ์ ๋ ์๊ฐ์ ํ์ฑ๋ฐฐ๊ฒฝ๊ณผ ๋ฏผ์กฑ์ง์ ๊ตฌ์ฑ์๊ฑด
1. ๋ฌธ๋จ์ ๊ฐ์์ฒดํ๊ณผ ํ์ ์ฅ์ผ๋ก์์ ๋์ธ์ง์ ์์น
1) ํ์ ๋
ผ๋ฌธ์ ๊ณ ์๊ณผใ์ ํฅใ์ ์๋ถ์ฌ
2) ์ค ๋ฌธ์ธ ์ง๋จ์ผ๋ก์์ ใ๋ฌธ์ฐใ์ ์กฐ์ ๋ฌธ๋จ์ ๋ํ ๋์์ ํ๋
2. ๊ฒฝ์ฑ์ ๋ ๋ฌธ์ธ ์ง๋จ๊ณผ ๋ฏผ์กฑ์ง์ ์ด๋
์ ๊ณ๋ณด
1) ๋์ํ์ ๋ฐ๊ฒฌ๊ณผ ๋ฌธํ๋ฏผ์กฑ์ฃผ์์ ์งํฅ
2) ์๊ตฌ๋ผ๋ ๋ณดํธ์ ์ถ๊ตฌ์ ์๊ตฌ ์ง์์ธ์ผ๋ก์ ๊ฒฝ๋
III. ๊ฒฝ์ฑ์ ๋ ๋ฌธ์ธ๊ณผ ๋ฏผ์กฑ์ง์ ์ ๊ฐ์์
1. ์กฐ์ ์ ํ์ค์ ๊ด์ฐฐ๊ณผ ๊ฐํ๊ธฐ์ ๋ถํ : ์ ์ง์ค
1) ๊ด์ฐฐ์๋ก์์ ์ ๋์๊ณผ ์กฐ์ ์ ํ์ค์ ์์
2) ๋ฌธํ๋นํ์๋ก์์ ์ญํ ๊ณผ ์ ๊ทผ๋์ ์๊ฐ์ ์ถ์ถ
3) ๋ถ์ด์ ํ์ํ์ ๊ฐํ๊ธฐ์ ๋ณต์
4) ์ ๋
์์ ์ ํฅ์์ ์ ํต ์๋ฐ์ ๋ํ ๊ธฐ์ต
2. ํ๊ตฌ์์ ์์ ๊ณผ ์กฐ์ ์ ํ๊ฒฝ์ ๋ฐ์: ์ดํจ์
1) ์์์ ์น์์ผ๋ฆฌํฐ์ ์ฐฝ์ถ๊ณผ ํ ์์ ๊ณ ํฅ์ ์ ์
2) ์์ฐ์ ์ด๊ตญํ์ ํฅํ ์ ๊ณต์กด
3) ์ด์ง์ ์ธ ๋ฌธํ์ ์ ๊ฒฝ๊ณผ ์ฌ์์ ๊ฐ์ฑ
4) ๋ถ๋ชจ์ง๋ก์์ ๊ฒฝ์ฑ๊ณผ ๊ณ ๋(ๅค้ฝ)์ ์ฌ์ธ์
IV. ๋๊ฒฝ๋ฌธ๋จ๊ณผ์ ๊ต์ญ๊ณผ์ ์ผ๋ก์์ ์กฐ์ ๋ฏผ์กฑ์ง์ ๋ฌธํ์ฅ์ ๋ณํ
1. ใ๋ชจ๋์ผ๋ณธใ์ ๊ฐ์
๊ณผ ๋๊ฒฝ๋ฌธ๋จ์ ์์
1) ๋ฌด์ฐ๊ณ ์ ์ง์์ธ์๊ณผ ๊ตฌ์ฌ์ ์ผ๋ก์์ ๋ฒ์ญ๋ก ์ ์
2) ํฌ์์ ๋๋ก์์ ์กฐ์ ์์ ์์ ์ฐฝ์ค๊ณผ ์กฐ์ ๋ฌธ๋จ์ ๊ท ์ด
2. ์๊ธฐ ๋ฏผ์กฑ์ง์ ๊ทน๋ณต๊ณผ ๊ฒฝ์ฑ์ ๋ ์๊ฐ์ ์์
1) ์์๋ ๊ณผ๊ฑฐ๋ก์์ ๊ฐํ๊ธฐ์ ๋ถ๊ฐ๊ณผ ์ญ์ฌ์์์ ์ด๊ตฌ
2) ์กฐ์ ์ ํน์์ฑ์ ๋ถ๊ฐ๊ณผ ๋ํ๋
ผ๋ฆฌ์ ๋ฐฐ๋ฆฌ
V. ๊ฒฐ๋ก Docto
๊ฑด๊ฐํ ๊ทผ๋ก์์ ์ฌ๋ฐ๋ณ์ด๋์ ๊ทผ๊ฐ์์ฑ ๋น๋ง์ด ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ
Dept. of Public Health/์์ฌObjects: This study aims to examine the relationship between obesity combined with low muscle mass and cardiac autonomic nervous system by using heart rate variability (HRV) as measure of the parasympathetic and sympathetic modulation in healthy workers.Methods: The total subjects consisted of 1150 workers with a mean age of 43.55ยฑ11.45. The demographic information was asked to self-questionnaire and body composition was measured by bioelectrical impedance analysis. The muscle mass was calculated as the ratio of appendicular skeletal muscle mass and height squared. The subjects were classified as low muscle mass if their appendicular skeletal muscle mass was below the 50th percentile of the study sample and were classified as obesity if their body mass index (BMI) was above the 25kg/m2. Electrocardiography recording were obtained for 5 minutes and the time-domain and frequency-domain indices of HRV were analyzed.Results: The significant decrease of low frequency (LF) power and the standard deviation of normal to normal intervals (SDNN), which reflects sympathetic interactions and baroreceptor activity, are indicative of lower sympathetic in obesity and high muscle mass (OHMM) group and obesity and low muscle mass (OLMM) group than high muscle mass and non-obesity (HMM) group.The significant decrease of high frequency (HF) power and square root of the mean squared differences of successive differences (RMSSD), which reflects efferent parasympathetic activity, are indicative of reduced parasympathetic modulation in OHMM and OLMM groups. Also, OLMM group had lower HF power than OHMM.There is no significant difference in LF:HF ratio, which are indicative vagal modulation and sympathovagal balance.Conclusions: The OHMM and OLMM groups had lower HRV indices than HMM group. When comparing between OHMM and OLMM group, OLMM group had lower parasympathetic modulation than OHMM.restrictio
์ดํจ์ ์์ค์ ๋ํ๋ `์ฌํ`์ ์๋ฏธ ์ฐ๊ตฌ
ํ์๋
ผ๋ฌธ(์์ฌ)--์์ธ๋ํ๊ต ๋ํ์ :๊ตญ์ด๊ตญ๋ฌธํ๊ณผ ํ๋๋ฌธํ์ ๊ณต,2002.Maste